De Ratione medicinae hippocraticae

11쪽

appellamus. Haec schola, in praXi pernici0sa, tamen 110nnui Ios fructus tulit, quod humores et substantiae corporis humanichomica ratione accuratius investigarentur. Chemiatricorum vero hi sequuntur pathologiam humoralem, quae caussas moraborum in humoribus positas esse docet, illi Vero solidarem, quae differentias morborum primarias in partibus 80lidis quaerendas iubet, neque ab iatromathematicorum systemate multum dissert. Chomiatrici theoriam suam in eo posuerunt, quod corpora organica quasi ex crystallisationis processu, partibus nutilis coagulatis, Originem ducant, atque ex stui dis solida sine dubio fur montur. Silvius de Ie Boe, facile princeps latrochemicorum, morborum causas inquirit in humorum depravatione. Adeoque Sydentiam ius huic scholae adscriptus humorum depravatorum disserentiam quasi ac vidisset accuratissime descripsit. Acidas

autem et alcatinas humorum et sanguinis alienationes, quae praesumtae erant, remediis Oppositis, studebant removere. Cum putrescentiam partium fluidarum et Saburras semper adesse opinarentur alienationes et evacuationes indicatae esse videbantur. Non cogitaverunt, totum corpus se habere vivum, ideoque vitam nec in solidis tantum , nec in Ilumidis solum partibus investigandam osse, quapropter alienatio, nonnisi tota vitae acti0ne ordinata, perfici possit. Νihilominus praecepta huius scholae

hunc usque diem plus minusve Valuerunt; Sed, praetermissa eliciniae scientia imperfecta, et si in corpore aegroto quasdam mixtionis chemicae disserentias reperiamus, chemiae opem ad illas exaequandas raro tantum invocare poterimus. Ventriculi pyrosin verbi causa interdum quidem remediis alcatinis curare studebimus, sed symploma huc denuo rediturum esse Scimus, nisi causam primariam, ex qua succus gastrictis acidior et mai0ri quantitate Secernatur, cognitam romoVcri potuerimus. Calculum vesicae urinariae, cui vel imprimis alcatinas vel prae ceteris

12쪽

aeidas partes e0mp0nentes inesse scimus, remediis vel aeidis vel aleatinis neutrum reddere et sic solvere conabantur. Propterea autem, quod, qu0modo calculorum partes componentes gignantur, hunc usque diem non potuit probari, haec chemicaeurandi methodus ambigua fuerit necesse est. Itaque necessitato urgente cruentam illam Iithotomiae operationem libentius instituere, quam haec dubia remedia iterum iterum qua adhiberesulemus. Iam Sydenhamius, Vir ille celeberrimus, qui media cinam Hippocraticam restituendam curavit, principia medendi chemica non adhibenda esse censuit et ingenuosissimus AIeXan

isunhen Materis auructetuso Gessen. Exinde viro experientissimo Νeumanno, qui acidum muriaticum et aceticum bono successu in statu quodam gastrico adhibuit, poterimus vix assentiri opinanti, cum acidum muriaticum et aceticum, quod utrumque p0ssit substitui, succo gastrico insit, hanc ob causam illa remedia bonum praestare essectum. Etenim Vero, etiamsi sententiam illam in organismo vivo alias ac in natura, quae dicitur mortua, leges Valere non probabimus, cum omnium actionum leges ubicunque caedem esse debeant, tamen elementorum analysin et synthesin vitae Iegibus organicis subditam esse oportet, quia vita in eo posita est, ut naturae e ternae potestati repugnans integritatis suae reserVandae studeat. Medicina Hippocratica, quae ex intromathematicorum systemate Ieges physicas ad partem sibi Vindicavit, ex chemiatricis principiis assumsit humorum et Partium solidarum analysinctemicam. Si anatomiae pathologicae prima initia quaerenda

13쪽

sunt apud physiatric0s, mi Xtionis humorum chemicae cogniti6 nem nostram profecto tenuem chemiatricis debemus. Sic IIip pocraticorum est, eae quoque Sy8temate Cerum Sibi eligero et legi bus eoioot scismi en Dico rationalis obe Gre. Progressus Vero, quos secimus nostris temporibus in ana lysi aegroti corporis humani chemica propter chemiae organicae scientiam, non ad modo eXcultam nobis SatiSsacere non possunt. Cum sanguis sons sit, ex quo organismus materi Rin sibi assimi Iandam haurit, prae ceteris eius mi Stio alienata animadversa est. Qui clitorosi et stomacace Iaborant, eorum sanguis, sbrina diminuta, partibus serosis abundat; sic in gravidarum sanguine lymphae coaguIabilis copia adaucta est; sanguis eorum, qui rheumatismo sunt assecti, Venis emissus Ostendit crustam, quae in febribus biliosis cum irritatione infaminatoria viridescentem praebet adspectum; phthisicorum sanguinem lacteo colore et olfactu interdum observarunt. Sed omnes hae observationes n0a manifestant, utrum sanguinis mixtio et cohaesio alienata cuius de natura dubitamus, proXime potentias externas sequatur, an vi vitali quae reproductioni praesit, assecta exoriatur. Sic exempli causa homines quidam, quamVis perniciosissimis p0tentiis corpora Sua Obtulerint, non aegrotant, adeoque contagiis non assiciuntur, quod, ut interpretemur, prae ceteris neceSS, rium est, ut dispositionem internam, Sine qua morbus non possit exoriri, accipiamus, porro, ut c0ntagium illud ullam corp0ris partem tangat. Substantiae corpus adeunt per Ventriculum, cutim et pulmones. Ventriculo ingesta chylificationis ope sanguini immiscentur ita quidem, ut digestionis Vires praesumantur. Pr0pius per cutim externam et pulmones sortasse etiam intractu intestinati per venas capillares absorbentes a corpore suscipiuntur materiae. Verisimile est, sanguinem in pulmonibus

et per cutim contagiis insci, quod ex legibus hydraulicis et assi-

14쪽

nitatis chemicae unicis, eum sub omnibus conditionibus non consequatur, ViX fieri p0test. EXindo ut artis physicae et assinitatis chemicae leges, Siquidem e X physiologia deIere nolumus, prineipio vitae Vitalis Subdere debeamus et vitalitatis assectum

tamquam conditionem Praesumamus, Sine qua mixtio organico-ehemica non possit mutari. Corpori ingesta, cum non raro in socretis rursus inVenirentur, integra per Vasa sanguinis perduci putarunt. Quodcunqu0, ut hoc pr0baretur, institutum est, corpora aliena in sanguinis circuitu integra non circumduci ostendit. quapropter iudicandum est, omne corp0ri alienum permutari, sed vel organorum secernentium actione, Vel eX propriis, quae in secreto nunc corpori alieno denuo Valent, assinitatis chemicae

Jegibus denuo componi, n0n aliter, ac in processu GaIvanico I ali si Acidum a polis columnae Voltaicae adversis utrum quo reiectum, indisserentia in catena ducente media superata, ad polum assinum qualitate originaria confugiunt. Facile enim seri potest, ut quas elementa in chemia cognovimus, sub quibusdam conditionibus hodie quoque ignotis, in partes constituentes remoti0res possint dissolvi. Etsi enim sanguinis et humorum mixtio quodammodo a nutrimentis dependens non neganda sit; qu0d ex personis male nutritis, quas fibrina sanguinis carere scimus, perspicue illustratur, tamen haec observatio primariam sanguinis assectionem non probat. Sanguinis Vero mutatiochemica potius secundum Herr cf. eius libr. : se Ueber den Mn-

o) ex impedita substantiarum necessariarum ingestione, ut exempli causa aeris atmosphaerici pulmonibus destructis. H ex secretione abnormi substantiarum, quae ad Sanguinis mixtionem pertinent. H ex secretione et excretione impedita.

15쪽

Illis igitur causis ab Herr enumeratis,' quibus vitiosa sana guinis mixtio esticiatur, ista sanguinis mutatio posita esse pruabatur in vitalitate male assecta, quae non remediis, ex Iegibus

assinitatis chemicae essectum praestantibus, Sed temperata tali lupi vitae actione restitui potest. Si saeculo decimo septimo ad corporum organicorum sun etiones eXplicandas aut mechanismi tantum aut partium consti tuentium mixtionis ratio habita est, causae organicae, utraque parte conditionibus physicis tantum haesitante, Sunt praetermis sue. Iohannes Swam merdamin, cum disserentiam inter motus

voluntarias et involuntarias sustulisset, cf. Bibel der Natur, BL 2., S. 844. Statilio systematis dynamici auctori praeivit. Hoc ingeniosissimum Statilii, medici philosophici Ionge celeberrimi, systema, phil0sophiae Cartesianae dogmatibus tunc temporis florentibus, praeparatum est. Secundum hanc Cartesii

theoriam, materia passiva aestimata, omnes corporis organici motus a causis eXternis et substantiis materia carentibus sunt deducti et Malebranchius, Cartesii assecla celeberrimus, animum, non semper Sili ipsius e Scientem, Omnes corporis motus regere sine ambagibus elocutus est simulque assirmavit, vim corporis moVentem nil aliud esse, quam Voluntatis divinae esstacaciam. Quam sententiam tempore, quo ad mysticismum et pictismum propensi erant omnes, facile acceptam esse non dissicile est intellectu. Huc accessit IIeImontii doctrina de Archaeosne saeculi decimi sexti imperium tenens quam Georg WolfgangWodol, Statilii magister, defendit et publice docuit. Itaque nunmirum est, quod ex illo tempore Systema spirituale prodire p0- tuerit. Iam in disputatione, quam Statilius scripsit iuvenis sanguificationis ossicium animo adscripsit. Statilii vero animus est Archaeus IIolinuntii. Sylvii ac Millisii theorematibus instructus Statilius iuvenis miratur, quod corporis humores, secum

16쪽

rarissime tantum putressant. Quum Vero ex animi pathematibus quam celerrime prodirent morbi, Statilius materiae osse-etum intermedium negaVit simulque, quod innumeri morbi in vitae actionibus Vitiosis haberent causam, ut mixtio aberrans

praesumeretur, non esse necessarium obtinuit. Quae a vetoribus vires a recenti ibus motus nominati sint, a quo principio dependeant omni tempore gravissima Statilii crat disquisitio. Veteribus, qui hoc principium habuerunt pro natura, cui osse-etus adscripserunt consulto institutos, Statilius assentitur atquel ut virium multiplicationem ex Νewtonii regula evitet causas

omnium corporis animalis mutationum sub nomine animi complectitur; mechanismum autem et chemismum, quo natura ad consilia sua perficienda uteretur, in inferiorem ordinem redegit. Itaque in libro, qui inscriptus est: se Propempl. inaug., qui bonus theoreticus, malus practicus, Statilius pronuntiavit, si quis in anatomia corporis humani bene Versatus functiones partium singularum non intellexerit, hunc ex cognitione sua fructus bonos non esse percepturum. Omnis motus secundum Statilium actio dynamica est; materia, Semper passiva, quaque vi caret. Quapropter Homann in libro quem scripsit dedisserentia inter doctrinam mechanicam et Statilii organicam lassivam materiae qualitatem ad Atheismum ducere; Deus enim si primus omnium corporum movendorum sons sit, ut mundum eXpleat simulque cum mundo in unum coniunctus sit, quod iam Spin0Za docuerit, necessarium esse declaravit. Statilii sententiae, animo omnium motuum organicorum causam inesse, digmatio et sanguinis circuitus, quae functiones sine nostra ipsorum ο0uscientia peraguntur, contradicere videntur. Sed systematis dynamici auctor animum ratione seu λογον sed non ratiocinio

δηu λ07ισφυ fungi respondet. Quem animum nihil aliud esse

17쪽

pronuntiavit, nisi Veterum naturam; nam Verbum Um excpυσιν εχων eXortum esSe, do quo id, quod Veteres de natura dixissent, απαίδευτος η Ψυσις ἐουσα καὶ ου μαθουσα τα δεοptu ποιέει, o ἐκ διανοτὶς es. Hipp. Epidem. lib. V. s. 6. p. 1184 , posset obtineri. Statilius, cuius merita de subtili et accurata

organismi aestimatione maXime Valent, organismum omnino corpus, cuius partes omnes ad unum sinem sunt instructae, deasnit; corpus humanum ratione partium singularum et structu.rae habita, mechanismum, sed sinibus consideratis organismum esse. Quae disserentia inter corpora organica et anorganica, cum nihil naturae inutiIe observetur, non potest statui. In diss. de motu vitali tonico, quam eXplicat partium mobIium tentionem et relaXationem, ex qua sanguis ceterique libinores propellantur; hac de causa congestiones, spasmos, febres, haemorrhagias etc. deducit. Cum vero in IIarveii doctrina de sanguinis circuitu sententia esset accepta, sanguinem, ut istmachina hydraulica eo moVeri, quo minime resisteretur, primum Statilius iterum demonstravit, non soIum ex Icgibns physicis sanguinem moVeri, Sed etiam Organicis. Ex Statilii theoria: Verum generalissimum subiectum aegritudinum est perturbata, idea regiminis ipsius oeconomiae alii,

malis; omnium enim motuum et mutationum causa prima animo posita est. Creberrimae Vero morborum causae quaerebantur

inplethora, imprimis abdominali, ex qua haemorrhoides, hypochondria et arthritis orirentur; Vena portae erat schoIae Stat,

Iianae porta malorum. Νaturam morbos motu tonico, congestionibus, secretionibus et oXcretionibus etc. curare, quod sanandi studium naturae

a Veteribus' τοκρατία naturae appeIIatum esset explicuit illo in diss. de αυτοκρατία naturae; quam in febribus ad organs rum irritationem removendum eXcitatis videre liceret. Cum

18쪽

his autem physiol0giois et palliologicis principiis therapia Stah-liana convenit, quast medieum naturae ministrum, non domianum Voluit.

Ηse Stahlii systema psychicum, quamquam, praetermissis ebrporis Iegibus physicis unam tantum organismi partem respexit, tamen ad dynamicos processus Vitae accuratius explorandos multum valuit. Sicuti tempore priori in corporis structura et mixtione physiologiae et pathologiae Ieges fundamentum habere putabantur; sic nunc ad agentem, moVentem et mutantem organismi vim animum advertebant. Processus novus in Iegibus organismi dynamicis sXquirendis Brownii systemate lactus est, quod vitam prodeundam iussit ex duobus factoribus, interno incitabili et eXtorno incitante; euius principii utriusque respectu Omnes morbi, plus minusvexi vitali irritata, in Athenicos et asthenicos divisi sunt. Quamquam, eum theoriae praxis non responderet, principium hoc salsum esse intellectum est, nihilominus medicina virium Organismi quantitate, de qua morborum natura ad partem dependet, accuratius aestimata, fructum ex hoc systemate bonum percepit. Quatenus Hussand , ille vir summae doctrinae et eXperientiae, cum principium Brownianum finibus certis inclusisset, praxi medicae utilitatem tulerit, eius praxeos medicae Systema 0stendit. Philosophia saeculi nostri, quoquo Versus fines suos propagans, naturae cognitionibus temporis nostri praeclarissimis p0tita est, ac vitae universalis Iegibus, quas in singulis inquirere studebat, methodum sanandi respondentem a priori con-8truXit. Νec vero negandum est, cogitationibus monstrosis singulorum praetermissis, systema hoc dynamicum, non una tam tum Vitae parte respecta in snibus non tam angustis esse inclu-

.um. Ex hac igitur theoria naturae philosophica sensibilitas,

19쪽

- 2Ο -- irritabilitas et reproductio distinguuntur; quae si consentiunt va Ietudinem, si dissentiunt, morbum generant. Sed quod systema morbo quodam affectum sit, interdum intellectu dissicilianum est.

Sic verbi causa in systematis reproductivi sormationibus morbi inveniuntur, qui actionem eius assectam negant, sed sensibili talem et irribilitatem laesam assirmant, eodemque modo sensibilitatis pathemata interdum solum lanctione organorum, quae praesunt reproductioni, impedita manifestantur. Itaque post terrorem vomitus et diarrhoea, post iram icterus observatur. Exinde sequitur, ut haec tria sensibilitatis, irritabilitatis et re productionis systemata penitus inter Se cohaereant atque experientia saepissime violenter tantum distrahi possint. Rationi medicinae Hippocraticae, quae eclecticismo empl. rico- rationali imprimis lavet, omni ex parte respondet, ex his omnibus systematis, quoniam oXperientia tamquam optima ductrix summopere aestimanda est, id elegisse, cuius utilitas

praxi probatur.

20쪽

De therapi a. corpus, quod se Vitamque suam Sustinere potest, organi- eum assectiones morbosque aVertere solet. Haec natura medi-eatrix maXimopere a nobis observanda est, quum quaecunque artificiosa curatio ex illa Originem ducat et eius legibus therapia nostra landata sit. Verum hoc esse docet eXperientia. Nam saepe natura ipsa gravissimos morbos, nullis adhibitis remediis, removet et diversissimas medicorum methodos sequuta est curatio. Ex ipsius organismi ratione illique insita vi vitali patet,

naturam stinctionum impedimenta remoVere, perniciosam materiam repellere, aequitatem Virium Perversam eXaequare, miX-tionem materiae vitiosam meliorem reddere, ergo morbum curare debere. Quod Hippocrates de natura medicatrice observa-Vit, nostram postuIat admirationem. Nam nemo praeter illum tam perspicue Vidit; quod observantis menti integrae, et tunc minus corruptae hominum naturae adscribendum et ex his causis explicandum est. Observavit iam morborum labrilium communem septem dierum cyclum eorumque per Iysin vel crisin solutionem; non fugit illum, sudorem, urinam, haemorrhagiam, diarrhoeam criticam significationem habero posse. Metastasi Vel Metaschematismo interdum si morbi mutatio et metastasi quidem non raro morbi febriles, singulari quadam parte vel sy-εtemate morbo correpto, recedere solent. Mutationis vel utilita3 vel pernicies a systematis vel partis assectae dependet gravitate. Sic verbi caussa metastasi oriuntur abscessus, exanthemata, surunculi, erysipelas, glandularum tumores, paralySOS,