장음표시 사용
11쪽
posuit, qui priorem librum pDStquam anno 35 a Chr. n. Separatim in lucem prodierit, deinde nonnullis locis retractatis et X- politis simul cum secundo libro anno O iterum editum esse Statuit. Hanc Sententiam, quam certis rationibus L. Muellerus sese ad liquidum perduxiSSe putat, nunc, quoniam nemo adhuc, quod Sciam, exstitit, qui aut defendor aut refellere
conatu Sit, Sub Severiorem cenSuram Sum vocaturuS, ut PSevideam, utrum Satis firmi et probe expensi argumenti Confirmetur an prorSus reicienda it.
2. Primum argumentum, quo L. Muellerus ad Sententiam fulciendam innititur, pertinet ad tertiam prioris libri Satiram. Quam censet non multo post Tigellii mortem esse compositam anno O vel 39, quo nulla inter oratium ac
Maecenatem consuetudo interceSSerit, OStea autem, Cum Poeta in eius familiaritatem receptus esset, iterum editam Vera 63,
in quo Maecenatis menti fiat, adiecto i). In hoc enim versu offendit uellerus, quia poeta versibus 55-95 diversa amicorum Vitia nusquam certis exempli comprobat, neque urbanitati Maecenati putat aptam Sse acrem reprehenSionem, quae insit in verbis: molestus communi Sensu plane Caret neque illam non minus gravem animadverSionem: Eheu, quam temere in nosmet legem sancimus iniquam . Ut uelleri sententiam diiudicemus, utrum accipienda an reicienda sit, necesse est duas quaestione inStituere, primum, quando exempto versu 3 Ota Satira emissa videatur, deinde quo tempore hic verSus compOSitus SSe OSSis. Qua in quaestione si invenerimus hune versum ad OSteriora tempora referendum esse, apparebit Horatium hanc Satiram post primam editionem iterum lima perSecutum SSO.
3. Ac primum quod ad illam quaestionem attinet,
quando Satira tertia composita sit, et Secundam Satiram et
tertiam exordium a Tigellii moribus deseribendis sumere
Statim apparet, cita tamen, mi Secundam inte tertiam actam 1 Hit gigium huius sententiae auctorem esSe adnotat L. Muellerus: locum invenire non tui.
esse apertum sit. Quod ut ita Statuamus efficit tempori prassentis usus in exordio satirae secunda et praeteriti in tertia. Secunda enim sic incipit: ἡAmbubaiarum collegia, Pharmacopolae, Mendici, mimae, balatrones, hoc genu OmnΘMaestum ac sollicitum est cantori morte Tigelli.
dudum mortu dici, plane mecesse Ἐio hos versus tum Scripto SSe cum Tigellius modo defunctum esset aertiam Vero Satiram poeta Sic incohat: homnibus hoc vitium est cantoribus, inter amicos Ut numquam inducant animum cantare rogati, Iniussi numquam desistant. Sardus habebat
Hoc vero nisi de Tigelli dudum mortuo non dictum esse posSe nemin est quin videat Unde non est dubium. quin
satira Secunda ante Satiram tertiam composita sit. Quo vero anno Secunda Satira conSeripta Sit nune quaeramus qua quaeStione absoluta ad tertiae aetatem determinandam utendum erit.
Atque hic primum dicendum est inter viro doctos, quo tempore Satira Scripta sit, haudquaquam conveuire, cum indicium, quo alii tamquam firmissimo fundamento totius quaestionis usi sunt, alii plane reiecerint. gitur enim de satirao secundae versu 25 Matthinus tunicis demissis ambulat s. Maecenatem hic sub Matthini persona latere scholiastae memoria prodiderunt Schol. Cruq.: Matthini nomine quidam Maecenatem significari suspicantur. bo autem ipsa fictum est nomen μαλθακος et μαλακος idem est, quod mollis et delicatus. Porro autem tunicis demissi ambulare eorum St, qui se molle et delicatos haberi volunt. Porph.: Sub Matthini nomine quidam Maecenatem suspicantur significari, a re tamen finxit: μαλθακος enim quasi μαλακος dicitur. Porro autem tunici demissi ambulare eorum est, qui e molle ac delicato haberi volunt. seudacro: Tunicis demissis, ut sibi honestus videatur. Composuit autem nomen qua Si μαλθακος Matthinus Maecenatem tangit varicosus enim fuit, dolicatior et solutuS.
12쪽
Has scholiastarum annotationes illustravit Bontio ius acute observans ficta illa nomina non Solum numero, Sed etiam Syllabarum quantitate cum veri convenire, ita ut sine versus dispendio facile pro ficto nomine verum substitui posset. Atque reVera plurima exempla docent vera et ficta nomina totidem syllabas et eandem mensuram habere. Exempli causa sub puellarum X Ore poetarum illius aevi fictis nominibus veras
puellas velut sub Lesbiae apud Catullum Clodiam, sub Delia apud Tibullum laniam, sub Cynthiae apud Proportium
Hostiam latere compertissimum St. Ceterum plura perSOnarum nomina in veterum poetarum carminibus ficticia fuisse constat. cum poetae O homine quos perstringebant poena invidiaeque metu commoti vel alia quacumque de causa celare maluerint. Qui igitur Maecenatem sub hoc ficto nomine carpicenSent, SuSpicantur poetam hic Maecenatem proprio nomine appellare noluisSe, quod poten erat et apud Octavianum plurimum Valebat. Atque horum sententia confirmari videtur collatis nonnullis veterum locis, quibus apparet Maecenatem mollissimum
et delicatissimum hominem fuisse. Similibus enim coloribus, quibus Horatius Matthinum depingit, Maecenati vitam et
mores describit Seneca ep. 14 4. IS enim POStquam dixit: ,Quomodo Maecena ViXerit, notius Si quam ut narrari nunc debeat quomodo ambulaVerit, quam delicatus fuerit, quam cupierit videri, quam Vitia Sua latere noluerit. Quid ergo non Oratio eius aeque soluta est quam ipso discinctus 3μ pergit: hNon statim haec cum legeris, hoc tibi Occurrit hunc esse, qui solutis tunici in urbe semper incesserit 3 Sed quomodo potuit Horatius tam imprudenter et ingrate agere, ut amicum Maecenatem vellicaret Nonno incredibile videtur Horatium Maocenati meritam debitamque gratiam non
modo non rettulisse, sed etiam eius beneficiorum tam immemorem fuiSSo, ut Maecenatem, amicum et fautorem publicae irrisionieXPOneroto Undo profecti concluserunt multi oratium, cum Maecenatem vituperaret, nondum eius amicum fuisse et hanc Satiram, antequam inter Maecenatis familiares receptus esset, anno 14
vel 15 scripsisse. H0ratium enim, qui in pugna Philippensi
sub finem anni 14 commissa Bruti parte SecutuS Sset, expugna modo reducem belli civilis calamitatem pertaesum atque iuvenili impetu plenum odium in adverSariae partis Sectatores gessisse ideoque Maecenatem, triumviri potenti amicum, Sale Suo perfricuiSse. Maiorum enim et Simplicitatis memorem et Severitatis tudic Sum oratium vehementer offendisse in insolito Maecenatis incessu cultuque muliebri.
Sed quamquam haec sententia multum probabilitatis prae Se ferre vi dotur, tamen haud paucis difficultatibus obstructa est. Itaque addubitaverunt Viri doctissimi, qui currile et ab Horatii Maecenatisque necessitudine alienissimum putabant hunc sub ficto nomine irrideri. Antesignanus horum est Mad-Vigius, qui maxima cum diligentia de hoc versu disputavit.
Hic enim Scion Horatium multis Scholiastarum CommentiSObrutum esse etiam hoc loco scholiasti fidem abrogandam SSecenSet. Atque revera permulta Xempla raeSt Sunt, quae docent a scholiastis persona Horatianas plane ignota cum hominibus aliunde notis consusus esse. Huc accedit, quod omnino Perpauca nomina ficta in satiris Horatianis sunt atque multa, quae olim pro nominibus fictis et a veteribus scholiastis
et a recentibus interpretibus habebantur, velut illius Sat. I. 2, 4 et Longarenus sal. I. 2, 2 pro Anni vel Milone,
Vera hominum obscurorum nomina esse demonStra Verunt Viri
Atque ut concedamus hoc versu Maecenatem ab Horatio Vellicatum et Satiram tempore scriptam osse, quo HoratiuS OH- dum in Maecenatis amicorum numerum adscriptus erat, tamen miramur oratium, cum totum librum ederet Maecenatique dedicaret, hunc versum, quo mentionem Maecenati non honorificam iniecisset, non mutasse aut oblitterasse. Nam hoc mihi constat, Si poeta hoc versu Maecenati iniuriam fecerat, eam non minu gravem fuiSSe, cum satirae in librum collectae et evulgatae Sunt, quam cum haec una Satira seorsum in lucem
1 CD. M a di tu, opusc. acad. I Epimetrum demoratii secundae satirae libri primi versu 25. Set et in s hi, De nominibus personarum apud metas satirico Romanos, diss. Regimoni 1862. Jasse, De personis Horatianis, diss. Hal. 1885.
13쪽
Quod autem Frankius suspicatur ipsum Maecenatis nomen tum, cum componeretur Satira, in Versu 25 Scriptum,POStea autem, cum Poeta ei iam innotuisset et beneficio obstrictus esset, Matthini nomine callide ficto commutatum SSe haec sententia mihi a probabilitate quam maxime abhorrere videtur. Si Maecenatis nomen illo tempore pro mollissimo quoque homine ponebatur, haec mutati nihil valebat, quod, Sive
Maecenas recto Sive ficto nomine carpebatur, nenio neSciebat, quem poeta Spectaret.
Ex hoc igitur versu de satirae temporo nihil certi colligi
pOSSe apparet. Omisso Ver hoc admodum incerto et dubio indicio quamquam Secunda Satira ipsa certis aetati noti caret, tamen alia adiumenta ad tempora eruenda praeSto Sunt. Quo enim tempore poeta carmen aliquod Xarasse Videatur, nequaquam ex aetatis indiciis disertis solis colligendum est, sed etiam e natura indoleque totius carminis. Atque neminem puto qui in Oratio legendo verSatus Stpraeteribit, totam Satiram Secundam ingenium iuvenile Sapere. Acerbam mordacitatem, qua in hac Satira i et in unumquemque invehitur, in quavis alia satira frustra quaesiveris, ut fortasse ob hanc causam veri ni in dissimile sit hanc satiram primam X Omnibus Scriptam SSe. Haec enim vehementia Sententiarum et gravis in accusandis vellicandisque vitiis amaritudo e pristinoruin temporum DitSeria contracta ui a poeta abiecta est et lenitati reprehensionis et Omi urbanitati ceSsit. Hac Ver Secunda Satira Horatius tam mordaciter et petulanter
pravissima flagitia, adulteria libidinesque venerias, perstringit,
ut Lucilium, non elegantem et urbanum Oetam Horatium, aequalium vitia exagitare putemuS. Tantum abest, ut Horatius
hic more suo lepide cavilletur, ut ne primoribus quidem parcat et in ipsius Caesaris Octaviani amicos et asseclas velut in Sallustium, Tigellium, Cupiennium Libonem, acerbo inVehatur. Itaque non multum a veritate aberrabinius, si oratium obollo hilippensi Romam modo reversum et iuvenili ardore impulsum hanc Satiram ScripsiSSe statuemus. Quo tempore Horatius alienus fuit a Caesarianis neque quidquam curavit, ut horum in re publica principum virorum favorein colligeret.
His si adiunxeris quod poeta epist. II 2, 49 Sese post
pugnam Philippensem in Italiam reducem paupertate adductum VerSu facere coepisse latetur his verbis :-Unde Simul primum me demisere Philippi, Docisis humilem pennis inopemque paterni Et laris ot fundi paupertas impulit audax,
Ut versus facerem et consideraveris primum Horatium ad satiricos sermone animum appulisse, facile conclude hanc satiram non multo OSt-
quam poeta ex pugna Philippensi Romam redierit composi
Atque maiorem quandam probabilitatem haec coniectura inde assequitur, quod poeta in hac satira nullam omnino Maecenatis mentionem facit. Quamquam enim haud ignoro, haec argumenta ex Silentio quae vocantur, plerumque admodum infimita esse, tamen id hoc loco aliquid valere puto, quod Horatius temporibus, quibus Maecenatis familiaritate utebatur, nuSquam hoc modo in eos debacchatur, qui cum Maecenate Stabant, sed ubique intra verecundiae fines se continet atque
Cui suspicioni etiam hoc favet, quod Secunda Satira non Solum ante tertiam, Sed etiam ante quartam et decimam ScriptaeSt. Secundam enim prius quam quartam Satiram compoSitameSSe luculentissime apparet ex eo, quod Verba eiuS, quae in VerS 27 exstant, pastillos Rufillus olet, Gorgonius hircum in quarta Satira v. 1 sqq. consulto repetuntur. Decimam antem Satiram, quae iudicio in quarta prolato patrocinatur, post secundam litteris consignatam esse ex hae ipSa re elucet. Omne Ver ceteras Satiras' post secundam litteris mandatas eSSe inde apertum St, quod artiorem Maecenatis et Horatii familiaritatem produnt. Iam vero etsi ad amussim definiri nequit, quo tempore Horatius Satiram Secundam confecerit, tamen limites quosdam anguStiores Statui poSSe censeo. Cum enim satira sine dubio in numero primorum poetae fetuum ducenda sit in eaque Horatius multo vivacius et vehementius quam in ceteris iudi-
I Satiram septimam quoque post secundam Xaratam eSSe magna
cum probabilitate docuit Κi Alingius.
14쪽
cet, cum deinde Horatium post pugnam Philippensem Romam
reverSum coepiSSe Satiris Scribendis poeticam laudem parare conStet, non multum a veritate puto nos aberraturos esse, Si satiram intra annos 14-716 ortam esse StatuamuS. Qua secunda satira Horatius cum multorum perversitates
caStigasSet non pauci exstiterunt adversarii, qui probro ei dabant, quod ne a mortuorum quidem vitii castigandi atque amicorum erroribus carpendis abstinuisset Quares ii tertia satira, cum ab eodem Tigellio initium capit eiusque miros moreSperpetuamque vivendi inconstantiam lepide doscribit, se non immerito nuper eum carpsisse ostendit atque, ut ab adversariorum conviciis defendat, summam denitatem in iudicandi amicorum vitiis adhibendam ess declarat. Ita apparet artissime
Cohaerere Secundam et tertiam: Satiram. Cum autem eo tempore, clum tertia Satira Scripta est. Tigellii memoria nondum obsolevisset, verisimile est secundam et tertiam Satiram non nimis inter disiunctas esse. Quamvis igitur. quod Satira certiores notas natalem non fert. tempus quo Satira Scripta
aberraturum censeo qui ratus spatium haud ita magnum inter Satiram Secundam et tertiam 4ntercedorae anno I 16 40 717 tertiam compositam Statuerit.
4. Restat, ut in annum inquiramus, quo versus illo 63
in quo Maecenatis obiter mentio fit, Scriptus isse iideatur. Dicit enim poeta: hSimplicior quis et est, qualem me saepe libenter obtulerim tibi, Maecenas, ut sorte legentem Aut tacitum impollat quovis sermone: molestus Communi sensu plane caret' inquimus Ehou Quam temere in nosmet legem sancimus iniquami Verba vero haec: qualem me Saepe libenter obtulerim tibi φ Horatius non potuit scribere priusquam in Maecenatis amicitiam receptus esset Quamobrem hic inopinato Horatius Maecenati mentionem faciat facito apparet Voluit significare confirmatam iam consuetudinem et familiaritatem, etiamsi verba timiditatem quandam et incertam e gerendi proderent rationem. Cum enim loratio magnam molestiam morum importunitas
exhiberet, qui aliud Maecenatem et Horatium coniungere non posse vinculum censebant nisi ut hic assentatiuncula patroni gratiam aucuparetur, poeta hic conSulto Suam eam amico vivendi rationem libere exposuit, ut doceret se neutiquam eius favorem humilibus artibus sibi conciliasse neque se ei importune
Quibus expositis haud ita multo post quam poeta in amicorum numerum a Maecenate adscitus Si hunc versum esse compositum conicio.
Hic vero diligentius quaerendum videtur, quando a Vario et Vergilio Maecenati commendatus et quo tempore inter interiores eius familiare receptus sit. Ad quam rem, ne plane incerti simus, illa spectant, quae ipse Horatius narrat in satira libri secundi sexta v. 4 sqq. ubi Sic St: hSeptimus octavo propior iam fugerit annus Ex quo Maecena me coepit habere Suorum
Ut vero corto definiri possit, quo tempore haec verba Scripta Sint neceSSe est eruamuS, quando haec Satira compOSita sit. Atque huius satirae annus natalis facile explorari poteSt, quod in ipsa satira aliquot indicia exstant ). In versu huius satirae 3 poeta aliquem inducit rogantem sinumquid de Dacis audisti 30 ac ex Dacorum mentione efficitur, ut satira scripta esse non possit ante finem anni 723, quo ac primum Romanos armis petierunt. Daci enim, qui ab Octaviano spreti ad Antonium inclinaverant, proelio ad Actium facto tanto motus ciebant, ut Itali homines non magis claSSem Aegyptiacam quam incursionem Dacorum timerent ). Quacum ratione egregie concordat, quod in versibus 5 et 5 scriptum legimus:
1 In hac semporis ratione constituendam ire linerum, QuaeSt. Horat. . Is secutus sum, cuius sententiam Franke, Fast. Orat. p. 139 Teui fel in Mus Rhen. a. 846 p. 215, Brandes, de editione utriusque libri satirarum Horatii, Diss. al. 188b ceterique omneS recentiores interpretes ampleX Sunt. 2 His de rebus cons. Cass. Dio I 22, Plut Ant. p. 495, Or. I. III 6, 3 sq. Verg. Georg. 2 497.
15쪽
hQuid militibus promissa Triquetra Praedia Caesar an est Itala tellure daturus 3 Hic Min alia in agrorum divisione cogitari non potest nisi de
ea, quae facta est post sugnam Actiacam Nam cum Caesaret sui si Antoniani exercitu veterano. ii Italiam dimisisset eiSque agro praemiaque promissa ni indum dedisset, hi tantam Seditionem moverunt, Caesari desideriis legionum obsequi cogeretur Cum vero, quo tempore Moratius lanoe satiram ScripSit, etiamtunc ambigeretur utrum Caesar praedia Sicula an Itala veteranis tumultuantibus daturus isset, sequitur, ruthaec 'atira tum scripta sit, tuis Caesari militibus nondum Satisfecisset, i. e. sub finem anni 723. atque cum hoc tempore optime convenit, quod versu 38 scriptum est imprimat his, cura, Maecenas signa tabellis. Etenim Octavianus victoriam Actiacam adeptus, dum ipse ab Italia abesset, Maecenati anulum
Suum Signatorium una cum praefectura Italiae commiserat ).Ηis, quae attulimus, argumenti satiram post pugnam Actiacam et quidem labento anno u. c. 23 SSe Scriptam apparet. Definito vero tempore huius satirae facile cognoSci Potest, quando oratius in Maecenatis familiaritatem receptus sit. Dicit enim poeta, ut supra exposuimus, Versu O huiu Satirae, Septimum OctaVo propiorem annum iam fugiSSe, ex quo Maecenas in numero Suorum Se habere coeperit. Septimus autem annu OetaVO propior cum alius SSe non possit quam qui iam Vergit ad exitum, ut sit proximus octavi initio, - alii falso interpretantur annum octavum prope ieractum incidimus, Si Septem anno prope elapsos ab anno 2 exeunte retro numeramus, in finem anni Tl aut 1 initium. Nec tamen Statim Maecenas, dignos assumere valde cautus, in amicorum numerum eum recepit. Quas aes Q oeta ipso summa colorum 1 Bentlei sententiam, qui censuit, hic de agrorum divisione agi,
quae Ost Siculam a Pompeio reportatam victoriam et Lepidi doditionem in Campania alibique facta est, reiecit irchiae rus in quaest Horat. p. 19. dii enim Benileii sententiam sequeremur, oratium confestim post pugnam Philippensem Maecenatis anticitiam adeptum esse nec se foret, id quod manifesto falsum est.
venustate depingit in satira I 6 55, ubi primi ad Maecenatem aditus descriptionem legimus: AVergilius, post hunc Varius dixere, quid essem.
Ut veni coram, singultim pauca locutuS, Infans namque pudor prohibebat plura profari,
reSPOndeS, ut tuu eSt OS, Pauca abeo; et revoca non post mense iubesque Esse in amicorum nun ero.
Horatius igitur, postquam primum cum Maecenate ineunte anno 16 congreSsus est, inde non demum menSe reVocatus et ad interiorem eius familiaritatem admiSSus St. Hinc versum satirae tertiae illum εἰ aut exeunte anno 7 16 aut primis anni 1 mensibu ortum SSe apparet, cum interiorem quandam necessitudinem, Sed non longiorem usum prodat.
5. Quo quidem tempore firmiter constituto etiam de huius Satirae aetate probabiliora dicere licebit. Fere eisdem
temporibus conscriptas esse cetera huius Satirae parte probabile esse supra exposuimus. Cum igitur versus 3 nullum posterioris temporis indicium praebeat, nihil impedit, quominus Statuamus aut Xeunte anno 16 aut anni 717 exordio consectam ASe totam Satiram.
Quibus omnibus expositis apparet L. Muelleri opinionem infirmioribus niti fundamentis quam quibus fides habenda sit. Atque qui verba huius versus ipsa animo incer necdum suspicione quadam praeoccupato inspexerit, negare non poterit ea iam in priore editione inesse potuisse. Cum hic versus neque imperfectus sit neque aliud additamenti vestigium praese ferat, eum priori recensioni, Si modo duae recensiones Statuendae Sunt, tribuere non veremur. Omnia hic ut in optima quaque Satira inter Se congruunt atque tam bene procedunt, ut hunc versum Satirae iam perfectae editaeque postea ad- Scriptum esse ab omni probabilitate abhorreat. Mihi quid om hic Versu non Solum ingeniose, Sed etiam artificiose compositus eSS Videtur, quo poeta non male arrepta occasione MaecenatiS, potentis fautoris et amici, mentionem facit atque aequalibuSet imprimis obtrectatoribus, qui eum turpis adulationis
16쪽
reum 'gebant, stare Memonstrat, qua damiliaritato cum illo
II. 6. Progredimur nunc ad cetera argumenta, quae Lucianus uellerus affert, ut Horatium duas libri satirarum prioris editiones fecisse probet. Ac contendit satiram decimam, qualem nunc quidem legimus, ex duplici recensione a poeta IpS InStatuta SSe ortam et praebere duo retractationis indicia. Atque primum quidem agitur de octo versibus, a quibus Satira decima capit initium. In paucis enim codicibus eisque recentioribus et deterioribus satirae decima praemissi sunt hi octo Versus a scholiastis non explicati: .,Lucili, quam Si mendosus, teste Catone Defensore tuo pervincam, qui male factos Emendare parat versus hoc lenius ille,
Quo melior vir et est longe Subtilior isto, Qui multum puerumst i loris ot funibus udis Exhortatus ' δ), ut esset opem qui ferre poetis Antiquis posset contra fastidia nostra, Grammaticorum equitum doctissimus. Vt rodeam illuc. Quos 'ersus, qui ab Antiquissimis temporibus usque ad hunc siem gravissimam molestiam Nirii doctis exhibuerunt, censet uellerus in priore ab ipso Horatio curata editione XI) Puerum est pro tradito puer et legendum esses primus conlecit ei Sigius. Quam coniecturam simplicissimam et certissimam
2 In multis codicibus legitur exoratus . . uellerus recte adnotat hoc ex scriptura hortari Ortii esse aut quod puer non apertum ad intellegendum erat. Ita enim factum est, ut Urmulti virim eXhortatus passive posito Offenderent recte rati, hunc usum ab Horatiana aetate plane abhorrere, et alii alia difficultatis remedia pro-3 L. uellerus uncis appositis verba aio lenius ille . . exhortatus reliquis secludit. Recto enim ratus omnin , perspici non 88e, quomodo qui puerum exhortari possit, ut antiquis poetis contra fastidia aequalium opem ferat, vir ille doctissimus verba ut esset oi em . . docti8Simus ad Catonem refert et hac re bonum sonsum exhibet
stitisse et postea, cum Hiberi iterum forat daretur, in poeta
Confiteor mihi irimo obtuti hanc Sententiam . quoniam reVera prooemium temere agglutinatum SS Videtur, neutiquam displicuisse. Sed priusquam uellero assentiamur. VideamuS quid alii viri docti do his versibus iudicaverint. i T. Commentationes autem de Satirae decimae exordio Scripta perlegenti perquam bene dictum illud Terentii quot homines tot sententiae mihi visum est, quoniam quot viri quaestionem instituerunt, tot fere propOSuerunt sententias. Nam alii hoc prooomium et Horatii ingenio dignum SSe censuerunt et Suo loco aptum, alii inepte in principio satirae poSitum,
sed ab Horatio tamen profectum, alii non tantum loco depellendum, Verum etiam ut adulterinum a poeta VenuSino ab iudicandum ideoque e conteXtu remoVendum. Atque ut primum do iis verba faciamus, qui genuinos eSS VerSUS et Suo loco POSito cenSent, primus Heus ingeru Si)hanc sententiam protulit. Quem praeter alio viros, qui ratione Sua Ceritu non pronuntiaverunt. Secutus est Gulielmus
eorum SenSum et neXum non cepisset, eiectos Vel caS nescioquin omissos Ner equitii illius Horisi causa Meleto. HoratioeSSe tribuendos, non solum quod digni essent, qui in limine Satirae decimae locum obtinerent, sed itiam quod versibus hi omissis vox nempe non haberet quo referretur atque ad eandem sententiam accessit apit et ius δ) qui versus ex longissimo temporis spatio multum vexatos non amplius Sollicitandos, Sed octavo exempto Moratio auctori reddendo esSecenSuit, quod nec genus dicendi neque quidquam aliud inter-I Jaci rid. 0us ingerus, De versibus Horatianis, quibuSeque importunus, Lucilii defensor, facete reprehenditur, cauS Parum manifesta ab Horatio abiudicatis, Guelierb. 1759.2 Fr Guil. Doeringius, Quaedam do Horatii octo versuum isat. I 0 1-Si integritate praeter rem in suspicionem Vocata Progr. Goth. 1822.3 Apit Zius, De aetate poematum Horatianorum a Richardo Bentiet inventa. Adiecto specimine coniectaneorum in Horatii Satira8, Berol. 833, et Coniectanea in Horatii satiras, Berol. 1856.
17쪽
esse iudicaverunt. Alii sunt, qui quamvis versiculos istos ad argumentum Satirae decimae pertinere perSuaSum habeant, tamen eos also loco insertos et alio loco ponendos esse iudicent. Quam Sententiam secuti sunt seisigius β et o Val. Franckius ),
o quibus illo his versibus locum post verba age luaeSO V. 1 Ssignavit, hic autem eo poSt v. 1 in Serendo OSSeputavit . . Alii deinde sunt, qui illos versus tertinere ad Satiram decimam negent, Sed ab Horatii scripti et satirae consimilis plane argumenti Xordium Sse pulsent. Quorum in numero primum commemorandus est itidius ii s ), qui versus ab Horatio aut ad satiram secundi libri primam vol ad aliam Satiram exordiendam factos posteaque reiectos aut in schedis eius post mortem repertos et ad principium huius Satirae, quo
quadrare Visi Ssent, tralato OSSe XiStima copulationis causa
Verbis ut redeam illuc additis. At quo idem sero sentit Van Heus diu si , qui versus ab Horatii ducima satira plane
alieno esSe existimat atque a poeta antea compOSit is, deinde repudiat 3 et in commentarios reclusOS. invenim autem OS 1 Mus Rhen. XI 1857, p. 2.2 Horat sati. d. oedorlinius Lips. IS ,0 P. est l. 3 morat sati. d. Heliadortius, d. II. Lips. 843, . 252.4 Morgens ternius et Franckius, Symbol crit in quaedam l0ca Platonis et Horatii. Part. II. Dorpat S2l.
5 De quibus sententiis intra ac rurati ii agere non necossariunt 8SQPUto, et quod perspi uum est hos versus Horatio abiudicatos alio loco non Ponendo esse, et quod versuum transmutationem nouli luani Probandam esse censemus. 'eterum Elchstadius in supplonienti, dissertationis do Horatii satira I tu exordio sena 1824 Franckii pinionem ita refutavit, ut qui hanc quaestionem denuo aggrediatur, dicta
6 Heindortium, qui hanc sententiani in editione Sua Protulit, secutus est Bothius Anii ad Horat. d. ea Holdolberg. t. IIp. 33), qui eodem modo in his versibus exordium alius satira ab
Horatio non absolutae agnOSCit.
I vati Heus dius Studia critica in L Lucilium Oetam, P. 39.
poetae mortem Sse Suspicatur. Nec Vero multum ab his discrepant Morgens terni usi et Frankius de quorum sententiis, quae cum Luciani uelleri rationibus quodammodo cognatae Sunt, infra accuratius iudicandum erit. Progredimur nunc u alteros, qui contrariam Sententiam protulerunt et illud prooemium ab Horatio abiudicaverunt. Quam qntentiam ampleXa est maXima pars interpretum. Primus autem hoc loco, ut empi re primus fuit, prodeat Lambinus δ), qui tam vehementor exordium hoc inSectatus St, ut eum, qui hos non videret non esse Horatianos, in his litteris parum vidoro consorset. Atque dum Sensit aerii quius ), qui versus simio cuidam Horatiano attribui vult, cum et dicendi ratio parum conveniat et argumentum Satirae non in Lucilium, sed in eius fautores dirigatur. In eadem sententia fuit Benil eius, qui versus illo ne digno quidem putavit, quos in
editionem reciperet, Sed tamquam manifeSte absono et Suppositos alto Silentio praeteriit Ac post Benileium permulti fuerunt, qui vel magni reveriti auctoritatem viri vel suomet sensu et iudicio ducti prooemium illud ab Horatio abiudicaverunt. Subtilissimam autem disquisition om de his versibus ita instituit Henr Carolus Abr. Ei cis ad ius ut versus istos non
tantum cohaerentiae Sententiarum, sed ipsi etiam menti et consilio poetae adversari doceret. Atque cum eo OnSenSerunt
omnes fere, qui post eum de hoc exordio quaestionem instituerunt. Fridericus Iacob sq). Henr Due nigerus 7). C.
1 Caroli Morgons torni symbolarum criticarum in quaedam loca Platonis et Horatii liari. II. 0rpat 182l. 2 Fasti Horatiani, seripsit Carolus Franke Berol. 1839. 3 Horat. d. ambinus, Francos. 1577, in comment ad Sat. lib. I. 4 morat. d. ruquius, Antverp. 61 l. 5 Henr. Car. Abr. Eicli stadius De Horat sat I 0χXOrdio, Iona 1822, et Supplimentum dissertationis, enae 1824. 6 Frideri us Jacobs, Vermis lite christen , ol. V Lebenu. uns de Allon vol. V S34, . 224-263.7 Henr. Dii nigerus, riti und rhlaruit de Satiren des HoraZ, Brunsvigae Nil, P. 249.
18쪽
Et horum omnium virorum doctorum iudicia eo maiorem auctoritatem habent, quod fere omnes in Horatii libris Oxaminandis omnia nobis retinenda esse sibi persuasum habent et, ut politico hodie hominum sermone verba Sumam, deXtrami artem philologorum Horatianorum obtinent. 8. Quod vero ad sententiam a Luciano uellero prolatam attinet, alii ante eum viri docti, qui in illo prooemio offenderunt, do duplici recensione huius satirae a poeta facta cogitaverunt ), ut Carolus Frankius et paulo ante eum Morgen Stirnius. Quos viros Secutus putavit Lucianus Muellerus hos versus ab Horatio primo quidem initio huius Satirae positos, deinde autem a poeta ipso curis Secundis OppreSSOS esse. Quibus rationibus Horatius permotus ii, ut mutato consilio hoc exordium recid0ret, alia ab aliis viris sunt prolata. Orgensternius Horatium petulantiae suae pertaeSum,
Muellerus fiducia ingenii sui auctum, alii in longitudine aliive
ubertato prooemii offendentem aliud exordium scripsiSSe autumant. Qua ratione eSSe mera coniectura nemo non Videt. An puta probabilem sententiam eorum esse, qui hanc satiram eSSe retractatam ita prohare conantur, ut hoc longius exordium, quod iuvenum maximo poetarum vitium sit luxuriare in exordiis, 1 Horat sati ed irchnerus, Lipsiae 1854, Ol. I p. 14l, Ol. IIp. 324 sqq. 2 Horat. d. rellius, d. VI cur. Hir-chfelder, erol. M2.3 Horat. d. Rittorus, Lipsia 18b6.4 G. talibaumius, Brevis secognitio iudicioni de Orat. sat. I 10 exordio, Lipsiae lS57. 5 Nil per de ius, De locis quibusdam Horati ex primo satirarum libro commentatio altera, enae 1858. . 2-T. 6 Simili in senisentia fuit L H. Vossius, qui de his versibus in libro Anmerkunge uni Randglosseri u riochen uia Romem, p. 252 Lipsiae l838 ita disseruit is V rs heinlichia de bittor geladelto grammaticorum equitum doctissimus, de geWi mi seino Junkergelehrsamheit, diose muhsam lim ingeblauten in Romule gu lachengab, fur et uni guto orto vo de Buchliandier erhalten, da inso telen Abschriste ais oglie de Anfan dieser Satire egblieb. Violteich auch 0 Hora solbs sic erilehen, deri ingan Z tilgen, vis schon mehrere Abschriste bohanni aren.
ab Horatio adulescentulo factum, Sed a poeta aetate provecto et exculto, quippe qui ibi temperare didicisset, resectum essis opiliantur Quid' quod alii tam audaces in coniecturis faciendis Sunt, ut equitem Maecenatem censeant indigne tulisse, quod Horatius alium equitem Sati acerbe grammaticorum equitum doctissimum lappellavisset, poetamque impulisse, ut versus illos doleret 8 9. Age iam aggrediamur ad OS Octo VerSuS Xaminandi S. Atque eo accuratiu nobis hoc gravissimum retractationis vestigium perluStrandum St, quod, niSi hoc XStitiSset, nescio an numquam retraetati ini SuSpiet Orta SSet. Ac primum quidem de vetustate illorum versuum quid dicendum sit exponere opus est. Quam rationem maXimi momenti esse ad nostram quaestionem diiudicandam nemo non videt. Atque in singulis verbis et in scribendi genero nihil inest, tuo ab Augusti temporum consuetudine abhorrere videatur. In quo iudicio fere omnes emunctae naris critici consentiunt, qui de his versibus disputaverunt. Quin ei, qui hoc prooemium Spurium SSe XiStimant, miro quodam ODSenSuarbitrati sunt hi S versus habere colorem antiquitatis neque quicquam ab aureae aetatis latinitate et ingenio discr0pans videri. Praeter Lambinum ne unus quidem exstitit, qui versus recentioris esse Origini contendere auderet. Huic autem Viro Octo, qui conset versus habere nihil Horatiani et ante quadringento fere anno eSSe compOSitOS, Vereor ne nemo astipuletur, quippe cuius Sententia vel e reprobetur, quod versus in codicibia continentur, qui termino a vir docto con-Stituti, magnopere OXCedunt. 10. Sed quamqam concedo versu per Se SpectatOS nihil vitiosi habere, tamen eis SSentiri non OSSum, qui cen-Sent et sententiam in versibus expressam toti carmini egregie respondere et scribendi genus Horatianum Spirare Ratio qua sententia inter se excipiunt mihi videtur esse haec Lucilium poetam mendi sum SSe teste Catone ipso eius defensore vincam, qui male ab e factos versus emendare parat, ut prodeat aliquando, qui antiquos poetas a recentiorum reprehensionibus
vindicet. Qui quidem eo lenius do malis Lucilii carminibus iudi
19쪽
eat, quo Vir est melior et subtilior quam illo. qui discipulos loris et funibus exhortatur Sed ut redeam illuc: ἡNempe incomposito dixi pede currere versus Lucili. Quis tam Lucili fautor inepte St, Ut non hoc fateatur 3 Hoc igitur prooemium et Sequentia verba ad Lucilium spectare ideoque in consimili argumento versari apparet. Atque Horatium de Lucilio et aliis superioris aetatis poetis acerbe iudicasse et hoc iudicium ab eius aequalibus utpote veterum
amore capti non Satis probatum et male acceptum Sse notum
est. Sed quamquam permultis locis Horatius de Lucilio iudicia tulit, tamen inter viros doctos non convenit, quid ipse de illo senserit. Tantum contra inter so pugnaverunt viri docti, ut alii Horatium iusto et sine odio iudicasso, alii eum Lucilii
vitia infenso animo persecutum SSe cenSerent.
Ac quibus causis et rationibus Horatii, Severi antiquorum poetarum existimatoris, iudicium nitatur, facile intellegitur.
Metitur enim oratius veterum poetarum carmina ea arte, quae tunc telnporis vigebat. Naui studiis Graecarum litterarum ingenium Suum excoluerat et artificiosa carminum Ompositione numerisque elaboratis Graecorum poetarum perSpectis ea tantum laudabat, quae cum his congruerent. Ita factum est, ut rudem et parum politam formam veterum poetarum
improbaret. Itaque apud Lucilium quoque multa desideravit, quae ad perfectae artis laudem neceSSari requirerentur. Num autem Horatius in iudicio suo eo progressus sit, ut Lucilii virtutes detrectaret eique nocendi causa iniuriam inferret patebit, si quod Horatius cum in omnibus satiris tum in hac satira iudicium de Lucilio tulit, accurate XalninaVerimuS. Atque ut primum ad illam quaestionem, quid Horatius do Lucilio in universum Senserit, accedamus, tria potiRSimum Sunt vitia, quae Horatius in eo notanda ducit, primum quod Versus
illius duri sint et incomposito pede currant Sat. I 4, 8, 10 1), deinde quod lutulentus fluat et plura ferat tollenda relinquendis sal. 4, 1 I 10 50), tum quod Latinis verbis Graeca miscuerit sat I 10, O). Et haec quidem quin suo
iuro Lucilio Horatius exprobraverit, non est dubium. Sed tantum abest ut Horatius lucilio obtrectet, ut ipso ii laudem
debitam tribuat eiusque virtutes sine ulla invidia agnoscat. Sic manifestis verbis significat Sat. I 10, 8), se non audere illi dotrahoro haerentem capiti cum multa laude coronam, ibidem se minorem inventore esse dicit et se sat II 1, 5)infra Lucilii censum ingeniumque SSe aperte profitetur. Eademque modestia usus Horatius non uno loco ingenuo laudat non minus iustum et liberum eius animum, quo Sat. II
hPrimore populi arripuit populumque tributim Scilicet uni aequus virtuti atque eius amiciSμ,
quam Sagacitatem, qua hominum mores et perverSitate obServaverit et castigaverit sat I 4, 8), et tribuit ei laudem faceti, comis, urbani poetae sat Io, T, I O, 3 I 10, 65 . Quid 3 quod Horatius illa, qua in Lucilio reprehendit vitia, non ingenio poetae Scribit, Sed quodammodo temporum diversitate et iniquitate excusare stud0t, cum de illo a se dicit sat I
Si foro hoc nostrum fato dilatus in aevum, Detereret sibi multa, recideret omne, quod ultra Persectum traheretur, et in versu faciendo Saepe caput Scaberet, viro et roderet unguis.
Quid 3 quod Horatius Lucili imprimis exemplum sibi imitandum
proposuit eumque ibi maxime ducem in scribendis satiris X-stitisse sat II 1, 28 sqq. libero profitetur 3
Atque eundem Lucilium plane mendoSum SSe, eundem Horatium, qui multum illius salem et ingenium agnoSceret, pervincere voluisse haud facile crediderim. Hanc virulentam calumniam, qua auctor huius exordii in Lucilium invehitur, frustra quaesiveris in Satiris Horatii. Atque etiam, si qui Horatii sententiam, quam decima libri primi satira exponit, accuratius consideraverit, ei minime illud quum si mendosus, pervineam μ apte dictum eSS Videbitur. Cum Horatius satira quarta in Lucilii vitia severe invectus esset, factum St, ut in eorum Odium veniret, qui Lucilio favebant. Ita lue satira decima, ut ab invidia ad VerSariorum se indilet, non modo ea, quae de Lucilio protulerat. defendita atque conlprobat verum itiam Miligentius
20쪽
quam antea Xplicare conatur, quidnani Sit, quod ad eamn iniunvenustaten et elegantiam valeat. Hae de re agens cum non
tam ipsunt Lucilium quam potius eos, qui nimiis laudibus eum efferebant, reprehendit, urbane et prope Diodeste quod Satira quarta de poeta illo eiusque carminibus ediderat iudicium ita
confirmat, ut non modo opinioneni uani magna cum lenitate
exponat, Sed etiam illius virtutibus laudem summam tribuat atque ea, quae ipSe ei vitio vertit, Lucili lim, si vivat, ipsum
emendaturum et temporis rationibus aptaturum esse dicat. A qua ratione amaritudo ista, qua auctor Prooeniti Luciliuni insectatur, adeo discrepat, ut neque eum Oratiana
VenuState neque cum tot iu Satirae arguntento On Veniat.
Magnopere vero illud miror, tam multos viros, qui hanc discrepantiam colori agnoscunt, tamen hos versiis Horatio tribuere. Mea quidem opinione hoc sexordium non potest Seriptum SSe ab Horatio, quod si Scripsisset, Sibimet ipse in sententia perSequenda aperte adverSari Videretur. H. Ac ne cetera quidem quae sequuntur locunt ubere intellegemus, si cognoverimus poetam tam obnoxium aliorum iudiei non fuisse, ut ad comprobandam suam ipsius do Luellio sententiam ad litteratorum auctoritatem confugeret. An Horatio, ceteroquin suae ibi artis et facultatis conseio, ut
sese ab inimicorum vituperationibus defenderet, mentio Catonis illius opus fuit, qui Lucilii versibus emendandis operam impendit Quid 3 quod Horatius eosdem grammatici S, qui Ueteribus poetis favebant, illudit et odium in eos effundens dicit ad horum iudicia respicere esse infra poetae dignitatem positum, ut ep. I 19 40:ἡNon ego nobilium scriptorum auditor et ultor Grammaticas ambire tribus et pulpita dignor.
dicit: - An tua demens Vilibus in ludis dictari carmina malis γ' Quomodo cum his eiusdem satirae verbis laus illa in prooemio Catoni irammatico tributa consociari possit, inquidem non perSpicio. Qu0' vero mucianus inuellerus iontra loc araumentum
adnotat Catonem magnopere idoneum fuisse qui in hac re iudicaret, OStea autem Horatium uiatore sui confidentia latum hanc mentionem Catonis supervaeuam putasse, fateor mihi hanc explicationem improbabilem esse videri. Equidem non capio, quomodo idem Horatius, si in hac satira tam Severus Lucilii iudeX Si obtrectatoresque suo acuto ungue Secat quique in aliis ante hanc Satiram scriptis pravos hominum more tam libere notat, in iudicando sui iuris arbitriique adeo non fuerit, ut Catonem Suae sententiae confirmandae adhiberet.
2 Accedit alia quaestio, quae ad propOSitum OStrum aliquanti momenti est. agitur onim, quisnam ille Cato intellegendus 'it, 'in quo exordi auctor loquitur Non Catonem
UticenSem, ad quem nos recurrere iussit . Dii, quelius i), sed J Valerium fatonem, cuius vitam inarrat ciuetoniuS, intellegendum SSe poetam Simul et grammaticum, nunc inter omnes constat. Sed permulti fuere, qui se intellegere negarent, quomodo 'oratius Catonem iuratum in Lucilii males factos VerSus emendando indicare posset, cum at, illo tempore, quo f0ratius inanin Satiram scripsisset, vix in vivii fuisset.
Ex 'i' viris d0ctis princeps est nominandus Mirchneru S. Qui in adnotationibus id satiram decimam p. 326 contendit
VerSus illos antiquiores non modo hac Satira, sed etiam Horatii aetate SSe eo apparere, quod ille Valerius Cato, qui parabat Lucilii versus malo factos emendare, eo tempore, quo HoratiuS hanc Satiram pepigerit, aut non iam in vivi fuerit aut Septuagenariu non potuerit luci lii opera uetractare probet Catonem illo tempore annis iam gravem vel adeo vita defunctum fuisse, asser locum Catonis ipsius, qui apud Suetoninui capite exstat, ubi ingenuum se natum init et pupillum relictum eoque facilium diconti Sullani tempori exutum
patrimoni O . Equidem irchnero non modo non stipulor, Sed contra contendo Catonem ea aetate vixisse, ut tum, cum HoratiuS hanc Satiram componeret, novam carminum Lucilianorum recen-Sionem OSSet parare. Idque ex eodem illo loco colligo, ubi Catm dicit 'o pupillum relictum ines licentia Sullani temporiSI Hor. d. . Diiviquetius, Parisiis 1828.