장음표시 사용
11쪽
censeret Bain non simpliciter estidem multas & honitas,quod
iusticia est: nem id bonum eic equom quo iii stu; sed ne* sunt tamen genera diuersa. Nam oc equii di bonum quodamo Giu , sentiti L. Rueiuno quide sic riptu sed quemadmodii diximus ab animato itire inductu: Cum iram Teretius in adelphis scribit no necesse ratus. habeo omnia pro meo iure agere ius in priori illa signincatiosne accipit. Vbi Donatus. Ius0nqui sit quod omnia recta Ninflexibilia exigit.Cum vero dicit autor quod ipse leges cupiunt ut iure regantur :de emendatione legis intelligendum est. In quo etiam sensu accepit iuris consultus in titulo de iustitiata iure Ius inquit est ars boni di equi cuius merito quis nos facem dotes appellat Nec est aliud bonum ec aliud quu qu Accurosius eo in loco putat sed queadmodu natura coni Unctae sun: ita eca graecis uno appellatur nomine virst i hoc est)eptices:cuit apud latinos unum non est inuentum: duo sunt excogitata:
quarillud representaret hoc est squu oc bonum) quod eliseri.
pii iuriς ut isti nunc loquutur quodda temperamentum Nam a latinis summum ius appellatur: potius quam strictum aut rigidum:quod dicimus ab Arist0Ie vocari acri hodicaeum. Terentius in heauto.verum illud Chreme dicunt:ius summum saepes ' --malicia est.Cicero in primo de ostic m. Existunt etiam kpe iniuriς calumnia quadam oc nimis callida iuris interpretatione ex qtio illud summum ius umma iniuria factum esuam tritum sermone prouerbium. Idem pro Cecina.non minus Iaθhorat Cecina ne sum moture egisse Φ ne certum ius obtinuisese videatur. Columela in.i de rusti. summum ius antiquissima crucem putabant. Vitium autem hoc:quod leges iure animast to corrigi debeant: non tam ipsius legis tu egissatoris. Φν ' ipsius materia natura cotingit quς ita est variabilis: ut nulla ceria quada ratione protii deri possit.
Quod igitor deest legi itidicio boni &squi viri supiendum relinquitur.
12쪽
Qui inscribitur Cato de praeceptis
V M animaduerterem qua plurimos homines grauiter errare in via moN: succurrendum α
consul edum opinioni eout sere existimaui: rnaxime ut gloriose viverent, ec gloriam contige rem ., Nunc te fili charissime doce quo pacto 'moeest Ut ammicoponas Igitur ita legito meapcepta, ut intelligas,Legereen, ec intelligere: negligereest. Ita deo supplica. Blandus esto. Parentes ama. Irasci ab re noli. Cognatos cole. Neminem irriseris: Datum serua. In iudicium adesto. Foro te para, Existimationem retine. Cum bonis ambula. iracundiam tempera. Ad cositisine accesseris,ameo Esto ad prstorium.
Mundus esto: l Saluta libenter. Cede maiori. Mutuum da. Cui des videto. Magistrum metue. Verecundiam serua. Rem tuam custodi. Diligentiam adhibe. Familiam cura,
Coniugem ama. Ιusiurandum serua. Vino te tempera,
Pugna pro Patria. Nil temere credideris. Meretricem fuge. . Liberos erudi, Disce literas. Consultus esto. Benefacito bonis. Ne esto maledicus.
Virtute Utere.. Trocho lude. Aleas fuge.
Tu te consule, Nil temere credas. Parentes patienter vinem Mitiorem ne contempseris.
Nil arbitrio virum seceris. Patere legem quaipse tuleris. Benefici, accepit memor est Miserum noli irridere. Minime iudica. Alienum noli concupiscere.
Illud stude agere qd rectu est. Amorem lizenter serto.
13쪽
deus est animus:nobis ut carmina disintroeuc 1 Hic ubi praecipue sit pura mente colendus. mina. . Plus vigila semperne somno deditus to xl. 33ς Nam diuturna quiest UIRςalimenta ministrat. Virtutem primam esse puto coni sicere linguam. uus. Proximus ille deo est.quirit,m, notacere, Sperne repugnando tibi tu conmuri esse. mdet. i. Conuenit nulli,qui secum descit ipse. Q data Si υitam inspicias hominum: si deni moresv ila II 'C l Cum culpent alias, nemosine crimme vivit. Que nocitura tenes quamuis snt chara relinque. Vtilitas opibusprsponi tempore debet. Constans ei lenis vires expostulat)esio.
ribus Temporibus mores sapienssine crimine mutat. bl Nil temere uxori deseruis crede queremi. si C taeonultu Saepe etenim mulier quem coniunx diligit fodit. i ra ribus ν Cum* mones aliquetrimecis vellet ipse monet eZstima. Ἀς μ Si tibi sit chara : holi desistere coeptis. IV Contra verbosos noli contendere Verbis. Sermo datur chinc is: animi sapientia paucis. Dilige sic alios: visis tibi charus amictas Sic bonus esto bonis,ne rei ala damna sequar G1o uita Nam nulli tacuisse nocet: nocet este loquutum si diissimi Rem tibi promissam: certo promittere nolsi Rara fides ideo:quia multi inulta loquuntur.' Di . Cum te aliquis lacidat iudeX tuus esse memento. ιe fi bE Plus ali 3 de te a tutibi, credere noli. lietu . Ossicium aleerius;multis narrare memento, Ati* algς cum tubenefeceris ipse sileto. Id ultorum cum facta senex ecdicta recenses. ' IFac tibi succurrant: iuuenis quς feceris ip2. Necti res siquis tacito sermone loqu atur.
Core ausipse sibi: de se putat omn ia dicti
14쪽
Cum fuerisseelix: quae sunt adiressaeaueto Non eoel cui respondentisinia psimis. 'Cum dubia &fragilis sit nobis vita tributa,
In mortem altei ius spem tu tibi ponere noli. Exiguom munus cum det tibi pauper amicus: Accipito placide,5 plene laudare memento.
Infantem nudum cum lenatura creauit, 'Paupertatisonus patienter serre memento.
Ne timeas illam,quae vitae est vituria finis. Ut mortem metuit, quod uiuit,perdit idipsum. Si tibi pro meritis nemo respondet amicus, 'I ncusare deum noli sed te ipse coerce, Ne tibi quid desit: quaesitis utere parce. At*.quod est,serues,semperii bi deesse putato. Quod praestare potes ne his promiseris vlli. Ne sis ventosus dum vis bonus ipse videri. μ Qui simulat verbis nec cor est sidus amicus, Tu quo fac simile sic ars deluditur arte. Noli homines blando nimium sermone probare. Distula dulce canit volucrem dum decipitauceps. Cum tibi sint nati: nee opes: tunc artibus illos Instrue,quo possint inopem defendere vitat Quod vile est cartim quod carum Vile putato. Sic tibi nec cupidiis nec auarus nosceris vlli., Q us culpare soles ea tu ne feceris ipse Turpe est doctoii: una culpa redarguit ipsirm, , Quod iustum est petito,vel quod videatur tibia si unuNam stultum est petere, quod possit iure negari. Y Ignotum tibi noli praeponere nolis.
Cognita iudicio censitant incognita casu. Cum dubia incertis versetur vita Pericli
Pro lucro tibi pone diem qui cun laboras.
Vincere cum posis interdiim cede sodali. re Obsequio quoniam dulces retinenrnr amici. Ne dubitescunt magna peras impenderer arua. His etenim robii coniungit gi alia charos.
15쪽
Litem inferre cauet: cum quotibi gratia iuridaeα
Ira odium generat: ncordia nutrit amorem. Seruorum ob culpas cum te dolor urget in iram: Ιpset ibi moderare;tuis ut parcere possis. Quem superare potes interdum vince serendo. Maxima enim morum semper patientia virtus.
Conserua potius quae sunt iam parta labore. Cum labor in damno est:crescit mortalis egestas. Dapsilis interdum notis charis N amicis. Cum fueris Delix, semper tibi proximus esto.
Elluris si sorte vess cognoscere cultus: Vergilium lagito,quod si mage nosse laboras.
Herbarum vires: Macer tibi carmine dicet. Si romana cupis 5c punica nescere bella: Lucanum quςras,qui Martis prstia dixit. Si quid amare libet, vel discere amare legendo: Nasonem petito. Sinautem cura tibi haec est. Vt sapiens uiuas: audi,qus discere possis: Per que se motum uitiisdeducitur aeuum.
Ergo ades 8c qus sit tapientia disce legendo.
Si potes, ignotis etiam prodesse memento Utilius regno,meruis acquiri amicos. Mittere arcana dei: coelum φ inquitere quid sit: Cum sis mortalis,qus sint mortalia cura. Linque metum Ioethi; nam stultum est tempore in omni.
Dum mortem metuis:amittere gaudia vitae, Iratus de re incerta contendere noli. Ira impedit animum,ne possis cernere Uerum. Fac sumptum propere:cum res desiderat ipsa. Dandum etenim aliquic est,cum tepus postuIa aut res., Quod nimium est fumo: paruogaudere memento.
Tuta mage est pupis:modico qussumine sertur. Quod pudeat socios pruderis celare memento: Ne plures culpenta d,quod tibi displicet uni. Nolo putes prauos homines peccata lucrati.
16쪽
Temporibus peccata latent;& tempore patera.
Corpor is exigui vires contemnere noli. Consilio pollei,cui vim natura negauit. Quem scieris non esse parem ti hi lcmpori cedo Victorem a vieto stiperari *pe vidcmus. AdGersus notum noli contendere vel his. Lis minimis verbis interdEm maxima crescit.
Quid deus intendat noli perquirere sorte. Quid statuat de te,sine te deliberat ipse.
inuidiam nimio cultu vitarem emerito.
auae si non Isdit, tamin hanc stigerre molestum est. Esto animo foriccum sis damnatus inique. Nemo diu gaudet,qui iudice vincit iniquo.
Lilis prsteritae noli maledieta referre. Post inimicitias iram meminisse malorum est. .c Nec te collaudes nec te culpaveris ipse. Hoc faciunt stulti,quos gloria vexat inanis. Vtere quaesitis modice, cum sumptus abundat. Lahitur exiguo,quod partum est tempore longo. Insipiens esto,cum tempus postulat,aut res. Stulticiam simulare loco, prudentia summa est. Luxuriam fugito simul ec vitare memento
Crimen auaritiae,na sunt contraria fami.
Noli tu quaedam referenti credere semper. Exigua est tribuenda fide qui multa laquuntur. Q uod potu peccas, noscere tu tibinoll. Nam nullum crimen vini est, sed culpa hibenti
Consilium arcanum tacito committe sedali. Corporis auxilium medico committe fideli. Successus indignos noli tu ferre moleste. Indulget fortuna malis,ut isdem possit. Prospice. qui veniunt, hos casus esse serendos. Nam letitus Iedit, quicquid prsuidimus ante.
Rebus in adtiei sis animum submittere noli. Spem reti e,spes una hominem nec morte relinquR. V Rem tibi,quam noscis aptam,d: nuttere noli. -
17쪽
Fronte capillaea post hare occasio calua est. Quod sequitur specta quod* eminet ante videto. illum imitare deum, partem qui spectatvrran
Fortius Ut valeas,interdum Partior esto. Pauca voluptati debentur plura saluti. Iudicium populi nunquam contempseris unum Nec uni placeas, dum Uiς contemneremuit .. . Sit tibi precipite i quod priarum est in cura salutis. Tempore ne culpes cum sis tibi causa doloris Somnia ne cures,nam mens laumana.quod optat. Dum vigilat peratirer somnum cernitidi inimi
Hoc quicuno velis carmen cognoscere Leelati
Haec praecepta feras quae sunt gratissima vitae. Instrue prsceptis animum,nec distere cessen, Nam sine doctrina vita est quasi mortis imago. Commoda multa feres sin autem spreueris illud, Non me scriptoremsed te neglexeris ipse. Vm recte vitias, ne cures Uerba malorum. Arbitri i nostrε non est quid quisl loquatur. Productus testis, aluo tamen ante pudore: Quansuncta potes,celato crimen amici. Sermon et blandos,bissos Q vitare memento. Simplicitos Ueri sena est Daiis ficta loquendi. Segniciem iugito;quae vitae ignauia sertur. Nam cum animus languet consumit inertia corpus. Interpone tuisanretatum gaudia curis: Ut possis animo quemvis sufferre laborem. Alterius factum aut dictum, ne carpseris UnΦ. Exemplo simili,ne de te derideat alter. Quae tibi sors dederit tabulis suprema notato. Augendo serua, ne sis quem fama loquatur. Cuniti bi diuitie superent in fine senecte, Munificum facito vivas, non parcus amscis.
18쪽
Vtisse consilium dominusne despice serit ιι . Ntilli assensum si prodcst,tempseris Unquam. Rebushincensu si non est,quod suit ante:
Fac vivas contentuς eo,quod tempora praebent Vxorem fuge ne ducas sub nomine dolis. Nec retinere velis si coepit esse molesta. Nullorum disce exemplo;quae facta sequaris.
auar stigias vita est nobis aliena magistra. auod potes id tentes: opere ne pondere pressus Succumbat labor.& frustra tentata relinquas.
x Quod noctii factum non recte, noli silete.
Ne videare malos imitari velle tacendo. Iudici; auxilium sub iniqua lege rogato. t pia etiam leges cupiunt,Vt iure regantur. Q uod merito pateriς,pacienter ferre memento. Cum fretis tibi stat una te iudice damna. Multa legas facitcspcilectis perlege muta. Nam miranda canitiar,sed non credenda poetae. Inter conuiuas fac tis sermone modestus. Ne dicare loqua duni vis urbarnis haberi. Coniugis iratae noli tu verba timere, Nam lachrymis struit insidias,dum formina plorata ' Vtere quaesitis sed ne videaris abuti. Qui sua consum tint, cum deest aliena seqtnmtur.
Fac tibi proponas mortem non esse timendam.
aliae bona si non est finis tamen illa maloru est, . iVxoris linguam. si fiugi est .serre memento: Nain malum est, nil velle pati,nec posse tacere, Dilige non egra cha ros pietate parentes. Nec matrem offendas,dum vis bonus esse parenti
Q Ecturam qui cutim cupis producere vitam: Rlias trao Necuum tedas animuόqus morib'obstini. ducere. Haec praecepta libr semper relege da memeto. Inuenies aliquid, quodicvit romagistrQ. abduceo.
19쪽
Despice diuitias,si ris animo esse beatus: cluas qui sustipiunt, mendicant semper auari.
Commoda naturae nullo tibi aempore deerunt: Si contentus eo fueris,quod postulat vis. Cum sis incautus,nec rem ratione gubernes. Noli fortunam, qus non est,dicere cscam.
Dilige denarium,sed parce dilige formam.
Quem nemo sanctus,nec honestus captat habere. Cum fueris locuplex,corpus curare memento. Aeger diues habet nummos,sed non habet usum. Verbera cum tuleris discens aliquando magistri. Fer patris imperium.cum verbis exit in iram. Res age quae prosunt, rursus vitare memento: In quibus error inest: nec spes est certa laboris. Quod donare potes gratis concede roganti.
Nam recte fecisse honis, in parte lucrorum est. Quod tibi suspeetum est, instim discute,quid sit.
Naque talent primo, quae sunt neglecta, nocere. Cum te detineat Veneris damnosa voluptas, Indulgere gulae noli, quae ventris amica est. Cum tibi praeponas animalia cuncta timere, Unum praecipio,hominem plus esse timendum. Cum tibi praeualidae fuerint in corpore vires, Fac sapiaet animo, poteris sic fortis haberi. Auxilium a noti petito, si sorte laboras. Nec quisquam melior medicus,st fiduxamicus. Cum sis ipse nocens,cur moritur victima pro ter Stultitia est morte alterius sperare salutem. Cum tibi vel socium,vel fidumqtigris amicum: Non tibi fortunaest hominis sed vita petenda. Vtere quaesitis opibus,suge nomen avari.
Q uid tibi diuinae prolunt, si pauper abundariSi famam seruare cupis dum vivis honestim. Fac fugias animo, quae sunt mala gaudia vitae. Cum sapias animo, noli irridere senectam .
Nam quoca sene puerilis sensus in illo est.
20쪽
Disce aliquid, nam cum subito fortuna recedit: Ars remanet,vitam hominis non deserit vn Prospicito cunctans tacitus quid quis loquatur: Sermo hominum mores dicet alec indicatidem.
Exerce studium quamuis perceperis artem. Ut cura ingenium,sic Sc manus adiuuat usum. Multum venturi ne cures tempora fati. Non timetis mortem, qui scitconteminere vitam.
Disce sed a doctis indoeios ipse doceto. Propaganda etenim est rerum doctrina bonarum. γ Hoc bibe quod possis si tu vis vivere sanus. Morbi causa mali est homini quando voluptas Laudaris quodcum palam,aut quodca probaris:
Hoc vide,ne rursus leuitatis crimine damnes, Tranquillis rebus:quae sunt aduersa:caveto; Rursusin aduersis melius sperare memento. Discere ne cesses:cura sapientia crescit. Rara datur longo prudentia temporis Usu. Parce laudato namquem tu saepe probaris: .
Vna dies:qualis fuerit ostendit amicus. , Ne pudeat,quae nescieris,levelle doceri. Scire aliquid laus est culpa est nil discere velle, Cum Venere ec Baecho lis est, di iuncta voluptas. auod lautum est animo complectere,sed fugelites.
Dem itas animo re tacitos vitare memento. Flumenquod placitum est,is an latet altius unda. Cum tibidispliceat rerum fortuna tuarum. Alterius sipecta,quosis distii mine peior. M Quod potes,id tenta:nam littus carpere remis. Tutius est multo,quam Uelum tendere in stum. Contra hominem iustum praue contendere noli. Semper enim deus stiustas ulciscitur iras. Eireptis opibus noli moerere dolendo,
Sed potius gaude,si tibi contingat habere: Est iactura grauis,Mus sunt amittere damnis. Suni Rusdam,qus serre decet patienter amicum.