Nymphaeum beatissimae virg: Mariae Fabariensis. Sive tractatus de celeberrimis Fabarianis thermis, vulgo Pfefers Bad in superiore Helvetia / [Augustinus Stoecklin]

91쪽

ut molae fcimientariae si afforet,ato; ebdem tempore bis millibus hona

num ex cu haurientum sussicere e Iisti ilictur . Tanta et aquarum αν pia abilia dantia, ubertas, d semiduplo pluribus fatis essent, si calidi fon-tcsi hi uersi coalescerent, qui in toto antro ebulliunt, Fouea siue Calda pium, altitudine sua qucmlibet 1 tum exaequato. Hinc cratem ligneam, ne quis illic stulfocet ut, idem imponunt, cui insidentera pedibus innisantur Ar rumpit aqua natura

calida, pellucida, humano gustui maxime commendabilis, ex subter- raneis ruptum cuniculis in labro si ii natabulo excipitur in quadrum circumducto xt nescias illam ne pel spheriam natura dederit, anar Sex - qui situm istud excavati saxi spatium elaborauerio Balnea per omnel brum fere undiq, saxeum, uec in quadri speciem petrae incisum, imm-

92쪽

ι. q. V Dbariensium saxo, ultima pars tori tui linminens dic vicina tabulis str ta est, is aquam lauantibus necessariam,he essiuat,ex

caldario Scaturigiue di usam cohibet. Illic quandoque pro commoditate J neccssitate subducto ligneis pertus, vase, quod continuo superessiuentem aquam ambit, emitti

consueuit. Hoc lauacrum centum

hominum , imo plurium capax est . Scaturit praeterea superius, in artio Apetra secessii, alius aquae calentis fons , dictus dominorum balneum

omne natabulum saxo steria ituri ac simili ligne trunco circa cillux una coercetur colligitur . In tris crodii obus fontibus solis lauantur hospites . Alibi deinde in eodem olientali saxo, circa torrentis alueum,

in laqueat petrae specu, ex profundo perenniter calida profluit, appella-

93쪽

pellaturque urges, deroumpita

an fractus petrae qui gurgitis fontem Gurges evomit virum sphdae statura in ostio in d* suo capi . Hoc in gurgite aliquando, Anno videlicet 195. Superiori balneo, maiori, uec Dominorum usq; ad D. I Q annis Baptista Natalen emanente, quinquahinta circiter hospites asseribus apte conclusi lotionem ab sesuerunt, Tandem Vltimi illic lauantes, vix impetum improuis exundantis amitina fluuij, nocte

quadam per scalam ascendetes euaserunt, quo etiam momento Thermae inopinato in ascendentium capita, tam dii exoptatae, Me X peo alae,pria apthun Ab occidelite ultra torrentem itidem e petra prope alii cum continust fluit aqua calida, quae copia sua conantia nena tubum impleat. Nec non indidem alibi e se odena Occidentis monte, hyeme ipsa calentes aquae roran . Orientem versus supra tectum Balneo ruin 3 cpi-

94쪽

Cap. V Rabarie iam repida aquae, quibusdam tantuni annis effusulunt ui . . Tandem in hospitio Superiori circa alteram contignata onem dona ' Orientalis naons maximum sontem interceptis annis G h lurn effundit, sussiciente in bal-nt: plurimorum hominum, si excavata rupe a lacuna exciperetur . Si

Crystallo clarior est, aqua ha clym-Pj dissima, perspicax adeo ut vel .' obolum in fundo nisi caucrnae ob

scuritas impediici,cerneri Uurior argemo per sexa arentia mi, In liquidi, rano luce a 3sus t et orneasi quin Signa tegat, cur vel caudida tista Vitro.

Sapor aut odor nullus aquae, neq; etiam in fili e potus tutelligatur. Nec praeter modum calida esst, sed tantatem perie constat ut pueri quamuis dclicatuli'dhuc, ipsius tamen calo rem vel circa scaturigines facit c sunferre possino Et contra Rustici, de qui cutem ac carnes duri Tmaas habent, non nimis fragidam, sed quam

95쪽

temperatissima in ipsam quoque re

ribus non imprimanta Immo quod obseruation dignum, si quis siticu losus il leni aliquantuin sederit, extinguitur atque depellitur utis'. Sunt itaq; adeo tem Deratae herna

illae, ut omnes cui ulcianque aetati , , aut consstitutionis fuerint, homines

earum calorem ctiam in ipsa scaturis' ine, facit c toleronto Inde &iliud j succedit ut earum vires facultates iluc gre ad O mi es aegros perueniant, continuo semper nouo astitienteas fluxu Secus in alijsaliermis eue-Dit . triarum insignem maximumque calorem, aut frigida frangamus, aut in Vasis ac labris per te refrigescer siminci Interim earum is ac facultas, uanescit, diis panturque spiritus, qui sunt annui Phermarun ;Et ita quidem ut nihil fere praeter quam ex collesia ille calor ut eis te maneat.

96쪽

εν Cap. VI. Fabariensium

maneat. In alijs Thermis sordes aegrorum in labris, Natabulis remanent; At hic continuo per Mu-xionem nouae aquae abluuntur, defluunt tu . Nihilominus insuper.

fere quotidies saepius, uti quoque in alijs Thermis sat per quam diligenter eluuntur,& per imbrices in

subterfluentem Tanainnam exonerantur, scopis iraque natatoria verruntur, moxque iterum breuissimo

spatio in usum lauantium repleri so

do gurgitem maiorum balia earum, .s.uh iuri plurimis bustis teli ante conspici ut, Therma jam iam redeuntis aquae Indicium esse autumant, si forte excaldario adust a fagorum folia, glandium fagearum fossiculos, poma sylvestria, Ra- nunculos spumamq; gracilem protrudi viderint, fontem continuo an fore pronunciant. Copioso impetu& interdum magno hi epitu fons reuertitur , si Incolis credamus '. Aiunt

97쪽

Thermarum Fons.

Aiunt alij qnginque Thermas adfluere, o in summis Alpibus enasci.

ac tandem per innumerabiles niontium anfractus in praecipiti hac specu scaturire, longioris assiuxus suspicionem prebet temperatus calor, ac Thermarum tepeta, tum profluentia fagorum folia di folliculi, qui

xicino in monte incidere non posse existri an tuc. Fontem Thermarum in Alpibus remotis ortum habere magis credunt quam sciunt Incolae, aluntque anates quondam binas cum aqua calida pr0 rupisse, eanque extra Thermas repente expirans . Posset nonnemo veluti in lacu

stagno vicino quodam seu propinquo seu longinquo profundiore subterraneo hanc aquam percoqui, augeri , tandemque ebullire dc

varios montis meatus percolatam

emuere sub arbitrari. Et si alius aliter malit, nimirum longissimo tractu admeare, ct in ipso itinere linctu at- , tactuque

98쪽

Minerae Therma

eum.

ta ictuque cuiusdam materiae d calorem reliquas sibi proprias virtutes, attrairer . Scribunt conardus Fuchsius, Marina assulandus ocali 3ledicorum Gaan aquam e sulphure nitro aere, auro ac ferro sca ter uni se vero ex agilete, auro, aere julphure , aquai communi. Bruschius ex auri&cupra veris defuere animaduersiana dici . Horum veris nult, nam eque sapore neq; odor percipitur, de excrementum vi Iusta in illa reperitur, rialia inicq spissisa, Crystallo pellucidior es aqua o. WiJhelmus Fabritius Hildanus Rei publicae Bernensii MedicΟ-Chyrurins Anno OIO. cum Serenissimo Principi Raaiuilio in graui morbo operam suam nauarct, di aliquot septimani cu sua Serenitate in Thermis Fabariae moram trahcret atq; ad libras Viginti circiterquatuor huius a lem uaporare , sineret, vix Semi- ira climaui seduli et sin fundo alem - bici

99쪽

Thermarum Fons.

hic remansiim tradit. Helvetiae Asinales aurum in rupibus ex uibus .uc aqua profluit inueniri voluntari Plod pliam ver una esse, ident fabritius affirma In superiori

cnim aliae Dominorum fissuram inter rupes detexit, ex qua limum' pinguem, rubrum, ponderosum extraxit, qui ablutus db arcna ex-r irgatus, Terrae sigillatae non mul tum absimilis fuerat, quo in exteria is affecit bus,cum successu vis fu 1

estque valde exsiccans verum in in ternis morbis persculum facere,nu

quam ausus er i arenam deinde tu in otione uti remansit cum Frasis heimi in Alsatraprobandam dedi nset, aurum in ipsi, sed pauxillum repererunt Pi opter grauitateni enim suam auru a per fissiuransissem per deorsum tendit Exist imat tamen idem Fabritius, si qui hyeme cum Iler-mae xarescunt, si uram illam ad ipsius fundum usque detegeret,atqζ

100쪽

aperiret, illum laboris sui fructus'

ni inimc perditurunais. Cum itaque Thermae neque Saporem, neq; Odorem ferrugineum nitrosum sulphureum, aereum seu alium ullum contineant, aut quidquam excrementorum ei sciant, visum fuit Paracelso,

Thermas Fabarienses ipsas per se ense puras, adeoque elementum simplex , neque Sulphur aut quidquam aliud ex ineralibus in se coplecti.

Haec ita sese habere non tantum inde apparet, quod ipsa aqua cum pere uaporationem examinarctur, nihil in fundo alcmbici remanserit Uerum etiam adeo spirituosam esse co- stat , ut si qui ouum aut lapillii in eii nappnat, no recta protinus sςd sensum mobilique baa mergat Ur,fUndum petat, demumq; subsideat, qua propter corpora in his Thermis ita sub leuantur,in tam leuia fiunt, ut aegri puluinaribus opus non habeant et si aspcro saxo diu noctu inc insidea'nt.