장음표시 사용
11쪽
HISTORIARUM ORIENTALIS INDIAE ET VICINA
PERIO CHE. . gente actis expeditionibus naualibus primum Orientalis Indiae littora adiuerint g postmodum penitiora lustrauerint. Lusitam, Hibyam,Bataui, Angli.
EMo,iactor,adeo historiarum nostri temporis rudis estEuin sciat, Lusita Lusim nos primos omnium Europae populoru eas Orientis paries, quae vulgo laxa a s sionificatione Orientalis Indiae nominexstirpantur, nauibus dilii , Duς ι, ο, his laude ea industria Maudaciae priuandi non sunt, cum hac earum solertia , P , - caeteris nationibus via commonstrata&veluti ianua aperta sit, ad adeun fl M. dos varios populos siue ii continentem, siue insulas maris Eoi incolerent. Dii Hos enim primo Germaniae Inferioris maritimi populi, tolla11d1&Selan di, deinde Angli quoq; e Britannia secuti laudem illam Lusiitanis prope surripuerunt,Vel ob ta, scuraueruntduntaxat,detectis ulterioribu tutoribus,&repertis nouis& antea parum cognitis regionibus instulisque,in quibus non tantum luculentas exercuere negotiationes, ed partis ab hoste clarissimis victorijs magnifica erexere Trophaea unde dubitari non debet uuin tres illae orbis nationes ad luculentissima emolumenta immortalem arterni nominis gloriam adiungere potuissent,sica sinter se colere voluissent. Et primo quidem satis constata usitanos sue,ut vulgo appellantur , Portugallentes anno a na a Salute Publica MCCCCXCVIII.extremum AfricaePromontorium, quod Bona sci Cantu nautae vocant,nauibus suis circumluisse , eaque via in Ocientis terras penetrasse, Nauarchoi e sumtibus auspiciisque Emanuelis Lusitynia Regis , qua quidem expeditione,cum primum Caruum3nappulissent , non contenti vicina Indorum littora perlustras etiam eas Africae AEthiopiaeque partes, quae in Orientem Solem longissimo tractu a septentrioneAustrum versus porrectae vergiuntiadiuerunt. Reonante deinde Homo ijdem Lusitani illecti superiorum nauigationum felici succe1- su&maritis subinde lucri spe,nullis pepercere sumtibus laboribusque, donec continuatis ad nostra tempora expeditionibus non Indiae duntaxatsed&Asiae Africaeque multa loca&quaestuosos potius sibi subieceiunt testes harum rerum laudamus ipsos Lusiitanorum scriptores, Barrium,osiorium,Masum aliosque, qui fere ipsi periculosissimarum illarum nationum extitere socij,4 res tam memorabiles ad posterorum memoriam scriptis commentariis tranim1-
' 'Loea quidem&1nflataeeelebriores, quas Regis sui vel dominio vel tributo subiecere O in
12쪽
ta Chersonesum Auream habent Portum Pequenensem, Portum Grandem,Sinca puram. In sinu Gangetico siue Bengalenu Seronem,Malacam, cum Malao Instules, quibus adde qua dam Loca in Iavana&Taprobane Insulis, quae omnia hoc loco commemorare dissicile foret:vnde non ingentes siolum diuitiae, sed is agnae vires: robur bellicum huic regno acce Drbf.,,; sit, quod sine hac tarn luculenta accessione per sese exiguum, multis Europae regnis ne confe-Hgni u redum quidem fuit. Adde celeritate huius incrementi, adde potentiam 4nstructissimarum sit nisi classium apparatum, quarum fiducia non solum aduersus Ottomanici Tyranni, sed Regis Persae &RGum Indorum Asiaticorumque vim sua egregie defenderun Lusitani, acquisitis expugnatisque subinde pluribus locis,subactisque liberis ad euio diem populis. Primus ab his iure merito debetur Hollandis in ea gloria locus, qui cum Lusitanorum exemplo anno Salutis MDXCV.in easdem Orientis paries suscepissent, Castulonensibus de Lusitanis et Indiam a fricam multum detrimenti intulerunt,& in locis XXXVII em p ria sibi erexerunt occupatis etiam vel de nouo excitatis vltra XX castellis atque munimentis,
ut apparet ex eorum Commentariis Diariisque. Nec horum vim Lusiuani duntaxat , multis
modis ab iis oppressi atque impediti experti sunt, verum etiam ipsi Angli , ut ex sequentibus
apparebit. . AMuri Horum Anglorum in Orientem nauigationibus tertium locum assignabimus qui an- expeditie no AN. C. MDC. inita societate expeditionem in Indiam instituerunt, Duce omnω-ης strio Equite, qui quatuor praefuit nauibus,quarum haec fuere nomina. Dr-Ηe Ascentio drS .ntra. Euentus huius expeditionis tam prosper fuit , ut urgere propositum constituerint Angli,tanta quidem animorum promptitudine, ut paucorum annorum decursu plures qua viginti classes emisierint, partim Elisabetha Regina, partim Iacobo Regnum Britanniarum obtinentibus constitutis sibi emporiis in variis Orientis partibus, nec frigescit eorum in illare studium Regnante Carolo Rege Serenissimo. Sicut autem priuati emolumenti studium pessimus semper mortalibus exstitit conliliarius,&tranquillitatis atque concordia hostis certissimus lata ne inter Batavos&Britannos Quidem . nam de Lusitanis mirum non est diu durauit amicitia.
Τ 'ρ' Ne , hi limen Angli sibi illius dissidi j culpam tribui recte posse, qui Batauos nec Ver V bo ne fato priore ipsi laeserint, sed iniustam duntaxat vim ab sese profligauerant,freti bonI-Hosianos rate causa sua: Miure gentium. Et barbaros quidem populos non modo nonam peditos ab sese neq; oppresso sanini ijdem, sed&adiutos defensosque,quoties ab Hollandis Lusitanii. que hostilia praeterius&fas perpessi fuissent: ut duae illae gentes crudelitatis Malmae notam effugere non possint, quod Anglos omni iniuriarum genere diuexatos, a negotiatio prohibuerint, calumni j sappetiuerint,nec secus ac iniuratos hostes serro ac igne in eos deis uterint trucidatis quam plurimis quam quidem immanitatem ab Hollandis Angli nun- uuam metuere debuerint, quos tot sibi devinctos habuerint beneficiis. Dici enim vix posse. uuantopere in longinquis illis legionibus res Batava adiuta fuerit mercimoniis Angloru, qtu praeter pannos Britannico praestantissime notae,varia metalla,serrum, stannu, plumbum aliasque merces utilissimas in illas partes importauerint,&lucri ex parte Hollandos participes fecerint suppeditatis etiam nautis opificibus no solertiae. Sed eo dem Hollandos maiorem debuisse rationem habere Iacobi Regis totiusque Nationis Anglicanae , quorum bonam fidelem in Germaniae Inferioris bellis experti fuerint aduersus communem hostem operam&societatem Dindia Ad haec Malia id genus obiecta criminam Hollandi respondeant non est hum loci . in e prolixe exponere: id duntaxat extra dubium est, infelici harum gentium dimidio &altercatio-
i ' ne tactum esse,ut illa: Orbis partes,adeoque ipse Oceanus Orientalis dici possit Amphitheatrum gladiatori u in quo nobilissimae illae duae gentes mutuis lanienis sese mutuo conficientes iucundum inimicis nationibus praebeam spectaculum,in voluntarrurn nec necessaria 'ltro praecipitata: exitiu .Pollis tamen diceres, Anglos ideo ab aliis tot tantisque affectos nium vi clarius eorum enitesceret virtus, quod tot modis diuexatid exagitati,prohiberi tamenis non potuerint,quin in potetissimo Per meth , T Africique pedem fixerint&fortitudinis suae trophea constituerint, reportatis domum Increti Vi μγ dibilis preci thesauris, mercibusque exquisitissimis , una cum non intermoritura nominis gloria.De his autem omnibus nemo, nostro iudicio, melius uberiusque scriptit, quam Samueι Puri silvi Anglus,cuius luculentillimi adeantur Commentarii. CΑΡvT
13쪽
loco habuerinto oppugnauerint Vrvaria sunt mortalium de plerisque rebius nidici Lecis ata dubium nullum est, qui Causa ,
de Belgarum,inque primis Batauorum in Eoas Orbis noliri partes nauigationibus diuersimode senserint cumprimis illi,quibus inferioris Germaniae Prouinciarum Administra
tio&libertas satis cognita non est.Mirantur autem praecaeteris,quibus Hollandi adducti ra g.....tionibus,cum alias multas Hispanorum naues,tum in primis ingentem illam oneraciam, cui D.Catharinae nomen imposuerant,duce Hemskerkio Nauarcho interceperint,expugnaue rint,vi in Hollandiam abduxerint.Desinent autem admirari,quicunque vera huius rei causas intellexerint,ex ipsis Lussitanorum ad Hollandos litteris , post expugnatam navim illam
scriptis,& bona fide ex Hispanica lingua in Latinam conuersiis,quas litteras paulo post lavim
vi autem rem paulo ordiamur altius,constat, Hollandos a multis annis omnes suas nauigationes negotiationes non ali , quam per Oceanum quidem , in Uisip niam ..i is, Lusitaniamque , per Mediterraneum autem maicinitaliam Graeciamque institutile Cum his uaticautem Inquisitionis Hispanicae pertaesii Bataui, ad conseruandam conscientia rumo patriae libertatem arma corripuissent , factum est , ut in Hispaniae portubus Hollandorum naues quamplurimae non detinerentur solum,sed&ves diriperentur, vel inerces fisco addicerentur.Leuiter visi sunt haec damna ab initio aestimare Hollandi, cuiviantra priuatorum iniurias subsistere viderentur, neque ob eam causiam a nauigationibus in Hispaniam desiste Bosi dire voluerunt , donec illa inuadendi licentia totas classes Belgarum corripuit,quibus hoc modo ab Iberis persoluta sunt nutricationis stipendi , quod toties inuecto frumento Germanico laborantem perituram fame Hispaniam annona sublevassient. Nec in L Hspoliatione nauium mercimoniorumque stetit iniuriarum modus , nautae quoque iemiges cum vectoribus,sublato religionis,quam quisque sequeretur, dilarimine , priino correispti,deinde partim ad remum damnati , partim asinis praepostere impositici flagris ad necem caesi perierunt. His incommodis adducti Magistratus per illas Belgicae prouincias,nom potuerunt prohibere ciues suos, quorum omnis in nauigatione miscatione consistebat alendae vitae ratio, e suscepi sin quas quisque vellet regionos nauigationibus,victum sibi atque Acultates quaererent. fas illa. Cumq; ad superiores iniurias noua accederet Hispanorum Insolentia,ialem sollandis ad .ia, eondiendos seruandosque pisces negantium , accidit praeter omnem spem&singulari Dei a prouidentia,ut Hollandi reperta via ad Antipodes,ibi ingentes falis natiui micas, ad rupium Abirandi,
maonitudinem insurgentes,in loco prorsius asipero&inculto,repererint ex quo id obtinue renrtus. runt , ut quamuis salem istum sponte naturae sit appeditatum laboriosis acquirere cogerentur nauigationibus emtionis tamen pretium lucrarentur.Tantum ergo beneficium diuinae bonitati grata mente acceptum retulerunt. Perrexit autem Deus gratiam fluoremque suum erga gentem illam etiam amplius te morum
stificari excitatis viris prudentibus cingeniosiis omnique laude ac memoria dignis quibus hi facile fuere principes: Gerardus Bicquerus,Consul urbis Amsterodamensis, eiusque .h. . collega Rudigerus fauensius:Petrus Theodoricus Haliselerius Mohannes an sonius Cam- - .mbis pensis Albertus Lucae Arnoldus Glothusius:Sigebertus Petri, aliique qui magno animo lauea caudaci in futuris periculis,primas in mare Atlanticum emisere clatse , quae bonis solutae au ii erant. spiciis primo Auriferae regionis uineae, quam nigerrimi ferocissimique AEthiopum incolunt adiuere littus, quam viam priores ostenderant Enchusiani Mercatores:hinc aucti hi Argonautae animis Nouum nostroque oppositum petiere orbem, ante omnia Aromati seras Orientalis Oceani Insulas,quae nullius exteri,ne dum Hispanorum agnoscunt imperium, in quibus locis omnibus licito honestoque modo hona fide sua exercuere mercimonia. Grauiter&inique tulerunt hunc Batauorum successum Hispani , variisque ainbus Lusitanos in illo Mari potentes in Hollandos concitauerunt,ut his omnibus aduersarentur modis,eosque,si viribus4 robore non possent,astu opprimerent.Placuit posteriusLusitanis, d. ..... qui dunt.
14쪽
qui variis apud Reges Barbaros Hollandorum famam laceraverunt calumniis, eosque serocibus illis gentibus ad certam prodidere lanienam,ut Batauorum super ea re in lucem emisia1id querelarum pleni ostendunt Commentarij. β p initi Caeterum Praefecti collegio Mercatorum Orientalis Indiae , cum haec intellexissent, V m onmisi extempore capientesaacobum Hems kerkium illius Oceani Thala marcham constituerunt,eumque cum octo nauibus Orientalis Indos petere iusserunt, ut bon cum pace Regulorum in illis partibus negotiaretur,vel per mutatione mercium, vel solutione praesentis pecuniae,utivsas ferret.Suscepitis hanc prouinciam,Mauricio Principe ordinibus Batauorum consentientibus uitterasq; publicas super eo negotio exhabentibus,quib. profecturo dabatur potestas, ut si qui se eius conatibus opponere,eumque oppugnare ausi fuissent, iis omnibus viribus quacumque ratione posset, relisteret seque suos lue defenderet. Sublatis Anchoris Hemskerkius, cum Canarias Instulas , quas prisci Fore natas dixere,
i,.sis praetervectus fuisset,obuiam habuit classem Hispanicam, XIII. constantem nauibus , milvi -nονumeu bus, nautis tormentisque bellicis optime instructam. Inuecti in Batauos Hispani ac re corr-mranii misere praesium,in quo nauis quaedam Bataua,cui Leoni Rubeo nomen erat, tormentorum ictibus valide concul sa,Praefectum amisit vulneratis multis e sociis, unde tot modis debilua ta caeptum iter pertexere non potuit, sed conuerso itinere Hollandiam repetiit. Accessit aliud infortunium .Legatus enim Hems kerkij,quem vulgo Viceadmiralium vocant, cum sua nata
in mediam Hispanorum classem illatus& male habitus,vix ab hostibus se expedivisset diuer
itinere abiit,deserta naui Praetoria. Hemskerkius ergo, duabus iam priuatus nauibus , cum reliquis omnino sex Bantam Ia Insiuia Emporium delatus est. Hic intellexit, quae paulo aute apud illam Vrbem accideruias. Lusitani enim,cum vehementer succenserent Iavanensibus , quod cum Hollandis negotiati fullsent adduxerant a.d.XXIV. Decembris mensis anno AN. C. MDCI. ad urbem Bintam Triremes quidem VIII.Liburnicas vero XXII duce Andreasoriado de Mendonaeam Φ, accirer obsederant.Huic Lusitanorum classi opposiverat se inuicti animi Adolescens, Oli uerius Hemmanni, Batauus,cum quinque nauibus Hollandorum ut eorum crudeles impediret conathis,osta quibus imperatum erat,ut non Iolum omne nomen Hollandicum, ubicunq; posset deleret, Bais amῆ submersis illius gentis nauibus,sed & Banta menses ciues, qui cu Batavis exercere mercimosissoluta. nia ausi fuissent , atrocibus castigarent exemplis, ut territi caeteri ab omnium imposte cum conuersiatione,qui Lusitani non client, penitus abstinerent.Quis autem suerita linis oblidionis euentus,&quam mascule a Batavis Lusitani repulsi profligatiq; fuerint, ostendit superiorum librorum historia,qui consulendi. Re male gesta Lusitani desperatione Miracundia pleni Amboinam Insulam petierant, β' i trucidatisque immaniter incolis etiam arbores Caryophyllorum feraces4 caeteras fructife-Ρ' 'L' dissueeiderant ne expleti rabie illa Machiam, nam ex Moluccis Insulis, quae Regis Te -' ' '' nitentS,aonos-ebat imperium inuaserant,debacchatique promiscue in agrestes caedibus ,
demin ipsia Ternate instula facere tentaverant, adiuti duabus Hispanorum Triremibus , quounuper ab Manilia Philippinarum Insularum Metropoli venerant, non alia sane de causa, quam
quod Rex iste Hollandis hospitium praebuisset.
Venerant paulo ante Ternaten duae naues Batavae ex earum numero , quibus Olive-rium praefuisse diximus,uni nomen erat Vlt o,alteri gli. Harum Praefecti ab initio quidem acriter cum Hispanis Lusitanisque pugnauere,postremo tamen cedere coacti sunt, cum
vix dimidiam mercium quas petierant,partem nauibus imposuissent , reliquarum nauium Hollandicarum non melior fuerat fortuna,quae in ipso portu Terna tensi ab Hisipanis obses- is&oppugnatae ita restiterant,Vt praefectus unius,cui Franfisco Verdoso nomen erat, totis viginti diebus continuo praelio se defendere cogeretur. A vi ad fraudes conuersi Lusitani, cum translagam quendam Henrisum Hamburgensim - ἱεὶ. nacti futusent, coiiati furit, Hollandos apud regem in odium adducere. Scripsere igitur non ad Lusitaui eum duntaxat,sed&ad ipsos Hollandos litteras , lis quidem impunitatem omnium eo-
tum,quae in Hispanum regem deliqui Tent,pollicebantur, insuper restitutionem omnii quae ipsis superiori praelio adempta fuerant,si absque mora tormenta Regia , quae in eorum
essent constituta potestate,sibi traderent. Ad regem vero scripserant, videret etiam atq; etia,
quos excepisset regno suo hospites, quibus hominibus vita calutemq; suam comisi et, qui unice id agerent,ut machinas Regias suae fidei commissas Lusiitanis proderent. Vigilaret igitur,fideliq; admonitioni locum daret,& tam noxiis hospitibus porro adstum negaret, quingos,quos iam in sinu foueret,Lusitanis dederet.
In mittendis autem litteris hac usi fuerant versutia,ut epistola quam ad Holdandos dederant,
15쪽
derant,velut errore quodam ferentium,prius in manus regis incideret, ut inde rex velut ex in otia impiouiso de traditione tormentorum cognosceret.Verum Rex,cui technaeri fraudes Ibe et .ricae iam multus experimentis cognitae erant , resipondit: superuacaneam esse admonitionem illam nosse enim se , quibus fidere debeat hominibus. Dedere autem Lusitanis Hollandos homines nequaquam sibi obnoxios , sed aeque ingenuos liberosque ac ipsi Hispani essent,id vero praeter omne ius fas sibi videri. Idem rex exemplum harum litterarum una cum ipsa epistola,quam a Lusitanis acceperat,ad Batari s misit,ssimulque percunctatus e stat iterarum ne aliquid ipsi ad Lusitanos dedissenta quanquam nihil tale suspicabatur. Negauerunt Hollandi tale quicquam sibi in mentem venisse , grauiterque de Lusitanorum mendaciis conquesti,regem,uti deinceps quoque ab huiusmodi fraudibus ubi caueret, mo
At Lusitanicum neque vi neque dolores Batauorum euerterela posse viderent, vetat rus anivim Insulanorum qui secum Hollandis coniunxerant, probro pleni ab Ternate discesserunt, fra tmunimentisque suis, quae in Tidore insula vicinisque locis habebant , firm ora imposivere praesidia.Redeuntes tamen ad ingenium semper astu fallaciisque velut pertransennam Hol δlandos appetiuerunt,gnari illius; -Dolus an virtus quis in hoste requiratri Expertus id est Iacobus Necqu Nauarchius Batauus , qui cum duabus nauibus ad Ma δ' M.Arauni oppidum Chinae in quo Lusitani cum Chinensibus negotiantur,appulerat Lusiani e uisita,
nimium labaro pacis indice prodeuntes, cum hostile nihil praesie ferrent, persuaserunt Hol eho, Baia-landis,ut vi inti ex utraque naue electiores in nauigium actuarium descenderent, in lit uus. tus ore derentur.Hos nihil tale metuentes,vivos corripuere omnes, XVII ex guae Lusiuanicae ignari, suam populo ilius idiomatis pertio xponere non poterantiti nocentiam,siuspendio necauerunt,tres superstites Goam ad acerbiorem morte seruitutem, insignivli perridia, miserunt. M ais
Sed de Regi octin-persuaserat iussit Lusitanorum Monachus quidarinvii XX. Ba .,
tauos, qui Liburnica mercandi gratia eo duce GronsbeVio quodam accesserant , trucidari a iuberet caeteri,quos ex eadem Liburnica exceperant, traditis duabus machinis aeneis vitam redemerunt. Tres ali , quos Hemskerkius Banda amboinam negotiorum causa stib fide publica miserat, capti, crudeli mortis genere sublati sunt primus enim in mare praecipitatus remorum impulsu tamdiu natans quassatus contususque in ipsis aquis est , donee expiraret duo in insulam deportati inter seros, inhumanos barbaros extincti sunt
Tithraest una ex Moluceis Insulis in hac circa id tempus Lusitani castellum satis mu- : zzz.
nitum oblitiebant.Venerat hucBalthasar Cor m Nauarchia Batauu , mensu longissi- άh. .ismum iter per periculosum Fretum Magellanicum. Hunc magna comitate rimulata beneuo ebis, a Ba lentia exceptum,ut in littus egrederetur,&Taurum,quem es dono offerebant,acciperet, in lavos inuitabant. Paruit fraudis ignarus Balthasar,egressusque est in littus, assumtis praecipuis e naui mi sua sociis.Redire ad nauem cum funesto dono volentem Barauum, Lusitani in celoce actua ' ria iugulauerunt,inque oceanum praecipitauerunt,addito cane mortis secto Caeteros, qui bus incolumitatem conceptis verbis polliciti fuerant,pari modo trucidauerurit , amputatispriiromani b. pedibus que,deinde capitibus, cadauera humi temere abiecta sepultura carue runt .Pereunte ad hunc modum cum suis auarcho,alia Lusitanorum manus conscensia Liburnica ad Hollandoruin nauem accessit. Recepti amice a Batauis , omnes pariter trucidauerunt , praeter quinque nautas , quorum indigebant opera nauem sibi vendi
Non possium silentio praeterire quotis odis Lusitani conati fuerint,duas nauesBata uas, quibus Iacobus Necquius praeerat,igne subiecto cremare:&quo pacto Achinensi regi persuaserint,vtinaues Selandorum,qui ibi negociabantur,hostiliter adoriretur,qua fraude effecerunt,ut multi utrimque perirent homines. Hi ergo similibusque lacessit Hollandi iniuriis,cum implacabiles Iberorum viderentibistas, animos finem nocedi non facere,coacti sunt de communi narionis consilio foedus percuterelandiue inter ese,ut coniunctis viribus communem l stem,nauigationes Ias interturbantem, ubi iniuri, cunque possent,adorirentur,utque tam iniustam vim a se repellerent, qua is ius gentium tot f - modis violauerat. Huius tam iustae&legitimae defensionis testimonium licentiam ab M , Illustrissimo Mauritio Arausionensi principe ordinibus Confaederatarum Belgi Pto- uinciarum obtinuerunt, impetratis etiam litteris publicis,quibus,si ita usus ferret, terentur.
16쪽
Intellecto hoc ordinum decreto Hemskerkius cum duabus nauibus ab urbe Banni
Iaua Insula discessit, relictis in eo portu sociis,uti negotiationem porro continuarent. Navi ganti littus insulae iuxta regnum orense occurrit ingens nauis Lusitanica, Ieptingentos circi- citer venens viros,plerosque armatos Hollandorum hostes. Destiorum aduentu per exploratores certior iactus,communicato cum Iorensi rege, qui tunc ipse in praetoria Batauorum naui erat considio,1 latuit Lusitanos aggredi Conseria pugna horrendum in modum detonuite machinis bellicis in nauem inimicam Hemskerkius adeo, ut coegerit Lusitanos, ni submergi mallent deditionem sacere.victor,vr pactus fuerat,omnes vivos in vicinam insulam deuehi iussit,nauem dc diuitias sibi seruauit.Cum autem recorde , me in si apetioribus
pollicitum fuisse exemplum litterarum , Quas ipsi Lusitani super expugnatione illius navis exarauerunt,idiam subiiciam,vi quiuis de facio sto Hemskerki iudicate recte possit. Litterae,quas Curia Malaccae ad Hollandos Hermkerkium dedit.
Iam olim damnosa inoleuit consuetudo, ut litigantibus interse Regibus P uripi.
busique,omne acceptarum cladium onus in capita se fortimas ciuiu ubiuiorumque de cumbat Placuit Fortunae o Tempori , Nauem nosram echina redeuntem cum Prae fectosci que Ilia traderepotestati Se haec talia occulto Dei iudici acrifuisse, cuius nos latent rationes , non dulitamus. t Mittim stibi,ui oris e talaria haec , socios tuosa diuturna nuuigatione fessos reficia ,caetera veri quae adiunximin dona, ut te temur gratitudinem nosram rga te,quodiam liberali manupromissis pacisique tuis satis fore ris,nobisque omnes Lusitanos in tua consi uto potesate saluos incolumesique transmiseris Pollicemur eadem in tuo beneuolentia se comitate sicasu fera nos usuros, nec is quam huius benefici, memoriam ex animo deposituros. Vale. Scribi ego Paulus Menta desius de Vascola. secretae Came ascriba a. d. IX. Mari, anno Salutis MD CHL
Exempliam alterius Epistolae, quam Prorex Malaccae ad Hemskerkium dedit.
Besiorum omnium euentus dubius incertusque s. sobu Dei manu constituim: huius hominessent nuda instrumenta,quibus iste pro arbitrio litur Arrisi tibi miia in dulgentia lubricum istudnomen,quam Fortunam appellamus, qua tibi praeduitem istum
nauem Chinensem obiecit δε actus es in ea per multos mercatores , t smuheres seruulos inermem multitudinem, sepugna impedimentapotius quam adiumenta Vnum
istud medius dius doleo, quod non praetoria naui meae occurreris , facile intellecturus, quantum intersis inter insitores se bellatores. Se haec quidem corrigi nunc non possunt tellectuis,quae Batavisis Comensebitore contigerunt , non modice penuria tu ui , cum tam seue delictum tam grauisuppliciopunitum erit. Sedconsi moribi, mi Hems erit,auihorem illius crudeblatis iam in vinculis attineri, se capitase expectaresoninium. Hollandis qui huc ex Chinis Moluccis Insulis delati sint , libertatem se situ eosque comiter mice habui. Uitto ad te nauigium hoc nice temnis atrem Antonium Monachum o P ectum nauis cum caeteris Lusitanis, qui in tua a uinon rasodia ad me mittas,quod Ueceris,magnum mihi beneficiumprofiteris, multo autem illustrius me tibi deuincies icum Iorensi Rege egeris,uti mihi Lusitanos meos, quos Indi enauigio hinensi rapuerant,restituant. Murius diplomate Hic securitatis ergo seriis in urbe Malacra a.dux Marti, anno MDCLILFerdinandus Albu querquensis,
Ad Illustrem Iacobum Hemskerhium,Prae fectum classis Hollandici
17쪽
Subiungemus superiotibus litteris duas alias Epistolas, qtias Lusitani ad Batavos dederunt, priorem quidem ex insula,quam inam Grandem Lusitam vocant,alteram ex vibe Ma
lacca. Prioris exemplum hoc est.
Omnes,quotquot hic commorantur , Illustris D. Hems er i,fatentu eribi pluri mum debere, ob gutirem comitatem se beneuolentiam, qua in nostros,quorum vitae neci uepeneste erat arbitrium, usus es. ElprinecIo, nihilaliudatam generoso victores, aut
a lanitate alienum experiraripotuit.suod Hollandis tuis quorum praesidio nostri huc δε-dumsunt,pro eorum in nos meritis dignin rependeregratia nonpotuerimus , ipse testabuntur id tempori e duersitati fortunae tribuendum esse quies res tarditatem nauis no-srae excusabunt.Ad tera benescia etiam, i simu te,hoc adiunge,v j exi a gente,quos adhuc penes testruas rimo quoque die huc mittin, quodsi obtinuerint, in magna se citatis parte ponent ea tanto viro captos mopotius conseruatosfuiss arti,,ex bula Magna.
Placuit Deo,mesiubpatrocinio o tuteti tua,Illustrisme Nauarche , Malaccam re ducere Beneficentiam tuam,quam toto tempore,quo in tua fis constituimpotesate , expertu um depraedicare nunquam desinam qui enim pulchrius Vipotest, quam quodeu,quae verbis pollicitines, ipse acto tam egregiepraestitisti λNunc votorum meorumsummu eo redit,ut dono aliquo tanto viro digno te vicissim demereri queam. Verum amissis rebus meis omnibus,adea m redactinpaupertatem, ut ne vestis quidem,quibu au cium corpus tegam,mihi in hac nuditatesuper trea enim,quibus tunc cum pugnaremus,mtebar,perpetuis e tua naui in nos emis X ulminibus deformata penitus atque laceratae siunt, ibinque mei acta mutiles suapropter a tepeto,ut adseveriora beneficia hunc melut apicem velcolophonem addas, mihi inquam teti ericam ex earum numes o, quas in capta naui nostra magno numero adeptus es,dono mittas , ut inde mihi, elem cons
ciam. Recordare,mi Hems erH,quae tunc mea ueri ortuna cum capere a te, o quae nunc
sit postquam a te dimise sum non ingrato homini aut oblinio praestabis hoc bene cium, qui tib rostera omnia,s exoptatum ad Hollandos tuosprecatur reditum Vale. Ex urbemticca a.d. I arti inno S. MDCIIL Sebastianus Serranu S.
Ex his litteris Lusitanorum,qui sunt testes omni exceptione maiores, in proprio dun-. taxat periculo&causa,facile colliget prudens Lector,quaesiit causiae Batauicae sequitas , uuanta patientiatam multiplices Hispanorum iniurias,illata damna vitae ionis Hollan dorum perpessi fuerint,nec cum pulcherrimas nacti fuissent occasiones,eas caedibus recipo eris vltum luetant. Quae omnia cum apud crudelem gentem Iberorum ne deinceps qu1dem locum inuenerint,quaerimus Dite,an non iustissimas Hollandi causas habuerint,v1m a maintam inimicum&implacabile genus magnis animis expediendi , eosque ubicunque possent,non quidem fiaude aut calumniis sed virtute apertoq; Marte hostiliter vicissim nuadendi3cum Natura etiam brutis bestiisque sui defendendi desiderium M vim mustam virepellendi licentiam ingenerauerit. A svo III.
Nn1LM totius Asiae maximam nobilissimamque partem,ab Indo fluuio denominationem sibo ultrahere,nemo est,qui ignoret.Eam veteres duplicem faciunt,allam intra,hanc extra an mitis. gem fluuium locantes.Priorem nostri seculiscriptores cum plerisque recentioribus lNDO-STAN anoellant, mutuato a barbaris nomine Haec cum amplissimis terrarum definiatur Magnis, obscurior huius principis ipsiusque tanti regni apud Europaeos notitia, multum lucis acce-
ei variis diuersiarum gentium nprimisLusiitanorum, Batauorum,Britannorum sar paries
18쪽
nauigationibus,quibus factum est,ut multo exactiorem,quam patrum habuit artas , rerum Indicarum acquisiverimus scientiam. Nos eorum annorum,quae longius a nostris hisce temporibus absunt,non repetemus historiam , sed ea quae proximis hisce annis velut de nouo cognita sunt, digna sane commemoratione,Lectori communicabimus.' φη - Au primum fati, const zit, nullum totius illius partis Orientis Principem, quam late: patet nomen Indicum,diuitiis robore,potentia , magnificentia, cum eo conferri posse mo- narcha, quem nostri ac superioris aeui scriptores non ut quidam Mogor MAGNUM MOGOL vocant.Quadragintae uim&septem prouinciis siue regnis secundariis&ab ipsius nutu dependentibus imperitat,& his regulis iura dat pro arbitrio,cum omnia quae possident ipsi,in eius sint constituta potestate.Maxima imperii eius pars id terrarum spatium complectitur,quod intra Indum &Gangem fluuios nobilissimos includitur Magni cognomentum
immanes diuitiae&potentia formidanda es pepererunt,Vt&Turcaru Tartarorumque Monarchis.MOGOL dicitura populo quodam eiusdem nominis,qui ad ripam Indi fluuii versus Aquilonem habitat.Has gentes sibi subiecit Mahomet Zelabdin Echebatus,Magni Regis Selimi frater qui ducto contra eos anno AN.C.MDLXXXII.ingenti exercitu, Mogoles sibi aliquot praeliis deuictos,obsequentes fecit. βω- Aiunt in eo exercitu fuisse quinque Elephantorum millia, quibus fions lato ferro ruetit' ' munita.Singulo dorso sustinuisse singulas turres,in quibus quaterni sagittarii. Ipsis bellu is ad promuseides alligatos fuisse praelongos acutosque gladios,quibus mira dexteritate in hostes vis fuerint: dentibus vero,vel si mauis,cornibus,pugiones mucronatos.Hanc bestiarum aciem in postremo agmine constitutam fuisse , ne praeliantibus equitibus peditibusque impedimento vastitate sua essent,aut profligatae forte ab hostibus,incurrentes suis, totam aciem conturbarent.Regio quam Mogoles populi incolunt, vicina esse perhibetur regno stabul siue Cabul. Antequam autem ad penitiora huius regni progrediamur,operae precium est, Videre, et bTeia quibus imperium istud Magni Mogol includatur finibus,&quae sint praecipue illius prouin- Imperi ciae. Fines hi sunt. Ad Occidentem regnum inda&Magni Sophi siue Regis Persarum impe- νή tium.Ad aquilonem Tauri Montis iuga cines Tartarorum.Ad orientem alicubi Gangem fluuium limitem habetialicubi eius ripas transsilit.Ad Austrum regnis,DecanensiBengalans. Gangeti.
co Sinu terminatur.Prouinciae principales hae sint: I. AND A siue Candalior,trans Indum,est ampla ciuitas,quae toti prouinciae nomen impertiuit,sita intra occidentem, Aquilonem,Vicinos habens Persas, quorum aliquandosiubiecta fuit dominio. . . .
II. AT A Prouinciaevi urbis nomen,quae sita est ad Indum fluuium, qua is immanibus auctus aquis,latissimo ostio Oceanum Indicum irrumpit, habens Gandaarae fines ad septen
III. Buxost. Et hoc ciuitatis pariter®ionis nomen est.Perluit hanc Indus fluuius, in curuo flexu aliquot dierum itinere supra Tatiam. IV. M vLT AN ciuitas non modica,prouiciae nomen dat , quae&ipsa Indo fluuio ab occidente alluitur,fines eius sunt,ad occidentem &septentrionem Gaiadaar, ad Austrum Bue- coria regio. , , v. H Asic, M.Regnum hoc Balaacorum est , a Fauonio vento ad fines Tatiarum porti-gitur Buccorensium,usque ad fines regni Lahor.Ciuitatem magni nominis haec prouincia
v Kissi MERA siue Caxymera ut alijscribunt prope tota in Aquilonem versa est. Metro polis eius dicitur Syranaher, quam fluvius Bathus transit, influens in Indum. Montos a&aseera est haecprouincia,Regnum Cabul ab occidente habens. Estautem regnum C ABvL siue Quabullate patens huius Imperii prouincia , Regiam Vδδ' urbem habens eiusdem nominis, ipse prouincia in Aquilonem proiecta smecorum Tartarorum fines attingit. VIII. BAN AIs,Bischura siue Betstiara ciuitate illustris est. IX. ATTAC A Prouincia ciuitatem praecipuam habet eiusdem nominis Per huius fines Nilabus fluuius Indo mixtus labitur. Ipsius prouinciae situs est inter occidentem septena
CATARENsas Principatus ad radices caucasi montis situs est, orientalio quam K1s 1-MERA,porrigiturque inter Eurum aquilonem,ciuitates habens praecipui nominis Danquelin&Purrolam.
PaNi Aa Prouincia quinque fluuiis irrigatur: Niliabo, Batho,Indo Caulo S Lahorio. Caput
19쪽
Canuleius est Lahor ciuitas ampla Amporioque celeberrimo clara ipsum regnum hoc ob aquarum copiam mirae cunditatis rotundae prope formae existens , a septentrione tamen paulum in Austrum extenditur. Huic confinis est IgMBΑ,orientalior quamuis illa.tota montosa&nemorosia.Prima In ea ciuitas idem fert nomen. PprTAN . ciuitate eiusdem nominis traxit appellationem,in Eurum magis quamIEME A
bus montibusque frequentibus asperatur. Hanc nonnulli limitem regni Magni Mogol statuunt, uald in Aparctiam ventum porrigitur. Si BAProuinciae&ciuitatis nomen est,finitima huic Nagracutensis, montibus nemo
' ' siue lesset Metropolin habet Ragepatam,porrigiturq; ad finesGustaratarum,absententrione habens Sibam&Νδg ςWx est DELLDVrbis hoc®ni nomen est. AIemmo fluuio,qui in Gangem illabitur, a oram Civitatem primi nominis alluit,in Euronotum porrigitur.Solebant hic olim Regiam domiciliumq; habere Indorum reges sed nostra tempestate in ruderibus probes , Nec desunt qui Porum Indorum Regem hic habitasse scribant,qui cum Alexandro Philippi filio bellum gellit.Reperta quidem fuit hic columna,incisis litteris Graecis conspicua vetu
M sva tota Orientalis est&vltra Gangem .Praecipua Vrbs in ea Naruol. S uis i. oppidum primarium habet eiusdem nominis.Sit e Rad occidentalemGangis ripamaemnium fluuium habens ad meridiem. AGRA mediterranea huius imperii prouincia.Vrbs olim in ea Agra maximi nominis, si1ta subiri id uXXVIII. Eleuationis Poli ab AEquatore, a meridie habet Iemmum amnem. Nova Agra nostro quoque tempore domicilium Magni Mogot,ubi Armamentarium estvi Erarium Regis Indorum Ab hac urbe ad Lahoram via porrigitur plana de lapidibus strata,ab
utroque latere semper virentibus arboribus consilia, quaeres miram illi loco concilia amae
'' '' ij vj j prouineia eum eiusdem nominis urbe ad caulum fluuium sita est,solo ubere
&fructuoso. BΑNDo urbs est, regio,vicina regno Delli Agrae. PATANA quatuor fluuiis includitur, Gang Serseliaemna&Canda: porrigiturque in
GH regio est septentrionalis, a cuius finibus haud longe absimi Gangis nobiliss1m1
fluuii fontes Nobilissimum omnium horum regnorum estBENGALA,totum orientiSoli obuerrum, duod curuatur littoris stupessicit celeberrimum illum apud veteres Sinum Gangeticum, cui hodie Golf. de Bengula nomen est,qui ab Aquilone in Austrum porrectus, ad Choromandellam usque excurrit.Praecipuae eius Vibes uni Ragamaliel MDecacali , cum nonnullis aliis. Portus haec prouincia aliquot habet valde commodos, inter quos celebriores sunt qui vota canturPortus Grandis, Portus Peguinanus,Philipata mensiis,Satigamensis,partim cis partim ultra Gangem substant huic regno etiam aliae quaedam Prouinciae, ut Pupiana Patanensis. Roc A celebriorem ciuitatem nullam habet:.excurrit a Bengala verrus meridiem oc-
' hy, ΛΡrouinciae eaput est IeΚanata oppidum tali vero non deram sed Udessam
vocant.Extenditur haec longe in orientem trans Gangem,ad fines usque regni augi, quod Peouano regno finitimum,a feris barbarisque incoliturgentibus. AD VANAE prouinciae fines ad septentrionem&orientem sese extendunt. Urbs mea primi nomins est Cara Cateuch/- C WALIER A&ipsa nomen suum primario debet oppido,extenditur a prouincia Canduana ad fines Buramputenses Est autem BuRAMΡVT A capulam plissimae prouinciae cui Chandes nomen est,cui superioribus annis Rex Decanensis imperitauit, domicilium habens in uetaratensi oppido, extenditurque a uetarato Chitorium versus,& hinc in Austrum ad fines Suratciasses: fluuios habet Decanindi Tapten. MALv urbes haberiVgenam, Naram&Seringam. vicina est Chandibus intercedente Sepra fluuio,qui aquas suas in Sinum Cambaiensem exonerat,aliquot millib.supra Suratum.
BERARXII. XIII. XIV. XV. XVI. XVII. XVIII.
XXV I. XXVIII. XXIX. XXX. XXXI.
20쪽
XXXII. BER AR regnincula est, cuius ciuitas primaria Shapur dicitur , in finibus sita Gugaratensium ad radices Montis Chitorii. XXXiII. Pulcherrimum autem optuentissimumque est regulam GuZARATENfE, quod viri misque includi Sinum Cambaiensem: Caput eius est Amadaiae ciuitas Careerum complectitur hoc regnum insuper amplissimam praesecturam Cabat ensem , cum prouincia Suratensi&urbe eiusdem nominis, estq; totus ager illius regni gelidis uberrimus undis ob fluuiorum
copiam,vnde&quidam ,etsistri erana, Indum amnem hic aquas suas in oceanum exonerare arbitrati fuerunt. Narbo daciam fluuius iuxta Brocham oppidum axe irrumpit, quorum fluviorum beneficio ex interioribus regni partibus naues omnis generis mercibus onerari,
inque longinquas regiones exportari possunt. XXXIV SORE TANA prouinciola angustis circumscribitur limitibus Vrbem habet satis celebrem danagram , quae maritima cum sit,ad Austrum aliquo modo obiectam habet uetara
XXXV. NARVA Orientalior est,cuius praecipuum oppidum est Geliud.
XXXVI. Amplius utroque paulo ante commemorato est regnum CHi Tox, cuius primaria urbs eodem appellat ut nomine, sita in monte, cuius ima circuitu suo milliaria Anglica decem constituunt. Erat autem urbs illa , Regia atque domicilium Ranna Sullam , sed anno AN. MDCXIV. Magnus Mogolarmis eam in suam redegit obedientiam .Est autem regni hoc magis in occidentem protensum si Chaiades spectes,orientalius tam e Gugaratensium regno, transitq; per istud via Regia ab Agra Suratum usque. Ranna tamen Sullanus Montes in occidentem Solem versos haud procul ab Amadanera urbe, adhuc suis obtinet praesidiis. Sumitur autem longitudo huius imperii hoc modo ab Aparctia in Euroaustrum. a Gandali ara ad Lahoram milliaria Anglicana numerantur DCCC .ab Lahora ad Agram cit
citer DCC .ab Agra Hagiportuam DCLXXX. Hinc ad Κiras undam DCLXX unde apparet regni huius incredibilis amplitudori vastitas, quod in longitudine milliaria Anglicana continet MMDCCCL. Latitudo vero a septem Trionibus in Austrum sumta constituit millia ria Anglicana ultra MD.
PERIO CHA. Echebatus orinin Indorum Orientalium Rex. Eius ingenium,
na,isti, o CHA VAT prouincia,quae ad Austrum Indos intra Gangem,ad occidentem Persas, ad kὸ,is septentrionem orientem Tartaros vicinos habet, natale solum Echebat praebuit, pri- Eehebaii a Magnum illum Principem vitales haurientem vidit auras. Lingua Chaquatensium vulga--I ris ad vetus Saracenorum idio ma quamproxime accedit, quanquam in Aula Lingua Persica sit usitatior.Auus huius Baburra Parthos,qui partem Regni iam olim sibi siubiecerant,&vetussiam usurpabant,expulit,& in regnum Bengalense se recipere coegit Baburra autem extincto,Parthi qui nunc Patanenses dicuntur)resumtis armis animi sique bellum filio eius intulerunt, quod vario Marte gestum est, quem&ad eas redegerunt angustias,ut Magnum Isimae-.2. sis,' temSophum adir eluxq, implorare auxilium necesse habuerit. Pollicitus est rex Persia opem s. ,h, suam Indo,ea tamen lege, Ut assecutus aduersus Parthos victoriam Persarum amplecteretur sun. ita religionem Sic factum est ope Persarum; ut Rex Indus profligatis Parthis, Bengalam, Cam serunt baiam&Mendaum sibi subiiceret. Aiunt autem postremam hanc urbem tantae esse amplitudinis idecem Leucas Gallicanas ambitu tuo complectatur, unde Rex Indus aliquot annos in eius obsidione consumserit.Victor Echebatus ducente fortuna plures sibi regulos partim vi subiecit,partim sponte se dedentes obnoxios fecit, ut XX.reguli Gentiles Aulam ipsius sequerentur,multo vero plures tributum annuum ad aerarium eius mitterent.
De diuitiis huius vastissimi Imperii dicere volentem oratio denci et,cum saltis explicari non possit,quantum istud abundet omnis generis preciosissimis mercibus , inprimis Gemmisserico,auro aliisq; metallis,ut iam de aromatibus,herbis medicis,gossypto, Equis' praestantinam is verbum non addam. Annus