장음표시 사용
291쪽
singula capita r sed etiam commeatus omnis seueris, sesin diue& piscium, atque eduli iuni omnium ingens copia elici imperata , eo magis Odium atque invidiam amplificavit: ha tit Rei noxius&alis coniurati , antequam , nuptiae celebrati,ae inita cum Polonis assinitas confimari pollet, agendo atque audendo quod animo proposuerant, perinciendum deliber
tent. Cuius e suenda , citcumvento stat
de & dolis Dei pota, a con uiatis talia repeira occasio fuit. Ultra Tyram sumen, quem hodie Nestrumat arua vocant, qui sub Alba in silium illabitur, regio-sma, nem Tartari incolunt, ex qua cepe in Molda
ea Taria viam crudeles, pro balbaronim insita selitate, Duorum edi idones sacelei lent. igitur brevi admoeotioso vallichi, qui trepidἡ Tanai os traiecto sumine
obvia quaeque utere de populari falso nuntiarent maturaque sit dia equitum postulatent. At Despotes, tametsi, ut proceium insidias ca- . vetet, a multis & piaecipue Lupo quodam Saxone cudenda monetae praeposto, linguaque Valachicae perito admonitus, tamen adulatione coniuratorum quotidie secutior redditus. suadentibus .ut contra hostes, maiorein copiarum pallem mitteret , fatali credulitate ob temperavit; seque ieiectissimo praetolianorum numero nudari passius, ex eis CCCL. equites
Ungaros, ac L. Thraces, cum aliquot millibus varachorum misit: quibus additi aliquot Cermani pedites, ac magistri tormento tum, iisque omnibus tuisum, ut Eliae Tormani, & Stephani Tomia. qui sceleris et ' .c conicia, imperio paterent. Cum ad Nestium sumen pervenissent, itullus in conspectu hostis . nulla actae praedae uestigia, sed altum silenthina . de quieta ubique omnia. igitur Ungaris de Thracibus solicitis & iuspectantibus coniurati. Tvita rotum id esse stiat agema. ut si ipsos dilapidi viderint, secu- tius escurrant, magiique fallere pollini, re-
spondent; simulque Ungaros ad pagum flumini cicinum divertere, seque & equos curare iubent, Thracibus aliam haud procul villam ue- signant, in qua hoipitentur. Mox totam sei h
noctem variis agitatis consiliis traducunt, postea domunculam quandam in pago iuccendunt. quod erat signum praetorianos serio ag - stediendi, ut his tanquam patriae hostibus deletis, opprimendo principi maior occaso pa- taretur. Nec Valachi in exequenta truci im- perio segnes se praebuere: neque ii duntaxat , qui cum illis tanquam iociis venerant, sed etiam ii,qui ea nocte per varios nuntios concitatiis arma iumpierant, sesu e conlutatis aggregaverant. Itaque tametsi praetoriani repentina es praeo rarii equirocumventi fraude aliquot holis pertinaciter dimicassent, multique etiam ex Valachis cecidis sent, ad extremum a multitii illae superati, sese in holtum quendam sepibus & macetia pimiectum reces Sie. Ubi cum eadem periinacia diutius pugnassent,tandem Dormano om . sa iubentibus, tormentorum pilis in eos diis
Vrgari a tinum omnes occubuere, non incruen-ralaches iam Valachis victoriam telinquentes. Et quum per de Comani tormentis praepositi in socioriam per . niciem vibrate pilas recusarent , caesi fuere; cari. tino Christophoro seivato, absque quo ipsi rudes & tormentarii negotii impetiti ea exerxi rac um cete nescivissent. Thraces animadvetii, Un- orum discrimine , panim transtra to
is c s. Nestro, in servavit e , part m qui fuga sibi hi . .
consulere non poterant, valachinum M vitia ita .
Ea die, qua haec si aude plusquam Punica Thracti
patrata tuere, mi manus convocatis undiqua- partistique Boieriis, ad piovinciam a tui annide vii Elcandam i se eos ad arma sumenda concita- lim fugabant) Dei potem in arce Suctava obsidione in- .lis i. elusiun cinxitti domi averδ eodem tempore ad Do,, loca, quaepiae idiis sipotae tenebantur , Uranis Desevi. qua dolo occupanda prosectus, arcem Ne- pota, timethiam, Joachimus Prudentius Silesius,ἡ stitiai
C, Iovia celebri civitate Oriundus, veteranus in M. Despcitae in omni sibi ita conius , ideoque ei .l Arichalisl mus praeelat, sed tunc sone abietis erat ) nihil fraudis itispectantibus piasidiariis, et .m iii iedus es, paucillitie, qui inius erarat, Cese auem misis extemplo inici satis occupavit. Pitiden iiii consilii inops, ac tam a miliae arcis dolore, ituum tiam indigno Dei pota insoletunio perculitas bo)vat. Suchavam verius cum quatuor vel quinque sincias contendit,ac per medium hostilium castro-riura,magno illlato clamore,multis valachmium si stia insectantibus . in obsessam arcem incolumis receptus fuit. Tomia patilb post in castra venit, atque arx durius obsidet icepta Dei nes,quod aperiis in campis cum perduellibus manum consere te non pollet, id quod i num supererat s Ele moenibus arcis tueri constituit, ac maximo ex omnibus tormento dispi io suis signum convienendi dedit. Nee spem adhue auxiliorum abiecerat omnem 3 cuippe qui si iovium siceium suum cum Lasco reconciliandae pacis conditiones tractare, de auxilia allatutum, ac ut ingenia hominum expectatione bonorum nunquam desperatisi ina es.se i lem,nec ratum ae Antonium sibi laboranti deiuturos consciebat: obsidionemque tamdiu tolerari posse, quoad sperata auxilia advenirent. nequaquam dubitare videbatur.
Habebat tecum milites egregios DCLVI. quotlim maior pars ex Ungatis constabat: de eis diae uitibus Manilius Fare ius, peditibus pe- De θοὰ,
trus Devanus, quem ab Antonio ei commen- ex partia datum retulimus, praeerant. Huic trecenti p. aevi M.
dite, Ungati, sub Thoma Sciabaniano,Stephano Croato , ac Ciegotio Cirotthio centuri nibus parebant eliqua cohones ex variis gentibus,ttalis,Germanis,Graecis .Polonis Turcii que collecta erant, paucis uitet mistis valachis.
Rebus Dei pota ad obsidionis pericula addu dii, , &ipio improvisis vestiti adversa minae tactibus & tempestatibus obtuto, ii quoq; quosi assim in provincia, eius pratia aliquando va
uti se constabat, aut qui ei modo favete existimabantiar: tum variarum rerum artifices, tu
rum pleiique Itali erant, aut Cermani, x iiiiiiiissimis sippliciis e medio tollebantiar: tanta
iei itatis immanitate, ut neque mulierculis, Deque innocentibus pueris parceretur. In eadem ierum constitione Georgius Revelles viennens, de quo stipra retulimus .vetiis Alexandri, ex
illis cliens,&nunc Dei rotae quastor, dum ad iiiii ripas, nescius rebellionis, tributa exigeret,
captus, ac in arce Nemethia cum multis aliis, tetrum in carcerem coniectus suit
lutei ea dum obsidio diutius , quam put rant, protrahitur in eastris de eligendo principe consultatum est. Proceres qui opibus dignitatoque piataban quive seditionis auctores erant, A a a Beati
292쪽
pei novius. Mociocus, Qtio, , non ignati cruentos pletumque & periculosos uitii pati regni exitus esse sistere,ut oblatam dignitatemiti iciperent, adduci nequaquam poti iunt. Pintimo a si emos:ephalio Tomiae , qui nuper ad Ne-ιbtilina stium flumen equitibus Ungaris delend iratamio pi m insignem, quam nefariam operam praestitillet, recusanti quidem,sed vel invito itinimum eum ια iij. honorem detulerunt. Is delato muneti cati
factutu arcem acriori obsidione pleniendam. attractis ad diluendam eius mitam, quatuor ciri colubrinis maioribus,existimavit. Ses ut eranta libri hostes tormentarii negotii, ac oppugnandatum mund arcium imperii i, ita ut ab iis, qui intus erant,in re militati exercitatissimis facile contemne bantur ; adeo ut saepe excurrere in eos, & magna edita illorum strage reverti, si tamentatum exire, ae recentia ex agris obibnia tesque necessarias in arcem impoliare non dubitarent; Inter quae celetamina Petius quoque Devanus, ei - pernuisu Deipotae, habito cum centurionibus
h. facta consilio, in hostium castra eum quadringentis I ri ta peditibus impetu fecit, eosq; , qui Oppus nilaedunt, & diluendae porri incumbebant, de aggeres
tumultuario rudique opere erectos, ac tormenta custodiebant, aggressus est: ubi ipse&socii
multis hostium celeriter intersectis, eos cedere soco compulerunt mutuoque inter te cohortati tria tormenta manibus in arcem attrahere ceperunt. Tametsi autem hostes undique ad defendenda tormenta adcurrissent, atroxque cestamen ellet exortum, tamen post longam occluentam concertationem victos & profligatos tanta vi omni telorum genere, sed maxime se petorum glandibus iubmoverunt, ut estuse fugientes tormenta in aciem pertrahenda relinquere cogerentur. In qua pugna ex vesa- quiba, estis plures ducentis, aut intersecti, aut vehe- O mi menter sauciati fiant : inter quos Dormanus
Matim ille eum Tomia delendis Ungatis crudelites οὐ In grassatus, Deo id scelus non sero vindieante, tare in capite paenas persitavit: quum ex iis qui exciti Ungaros rerant, nonnisi ira e militibus sagittis confiximbitu. periissent. Cum per hunc modum obsclio diuturnior fore videretur,Tom a qui sani prin spatum administrabat,se de suas copias obsessue contem plui esse cernens, consilio suorum a Moannem Sigismundum legatos mittendos censitit quem ob veteres cum Despota simultates be inimicitias . amittendis auxiliaribus copiis haud alienusore existimabat. At interea cenis nuntiis ali tum est, Demetrium visnovectum, sive a qui busdam Molitavis proceribus evocatum , sive a Laico instigatum,cum exercitu in provinciae fines pervenisse animo illam inter duos contendentes ibi oecupandi. itaque Tomia intermi tendam obsidionem arbitratus,transiniso am- νψ N- ne Sereto, castra ab arce reduxit: Visnovectus ιius pur- vero vitato conaressit in eum castrorum locumsa in a consedit. sic ut Despotes uno abeunte hoste, abeundim altero statini circumvallatus, non sustulisse aut avertisse exitium, sed nautasse, Sceodem ancipiti indisclimine Veliari videretur. Collocatis sub arce castris, pii iacius Laici,ut diximus familialis,data acceptaque fide arcem ingreditur, aenomine Viseovecti has Dei potae conditiones proponit; s XXV. millia aut eorum numni sim pro silmptibus eo bello factis nunc per Alvat,
de deinceps quotannis XU. millia cuius tanti
nis pendenda promittati, se eum pesculo ere tutum. Conditionibus admisi s Desso te, Pia
soccium muneribus assectum , grati s visnox cio actis remittendum existis vit. Sed quum eodem die magna Bolet tum manus ad vis ovectum venisset, qua in
mine omnium provincialium, principatum eioserie,3c additis,quo plus fidei haberet, caetetorum literis Ll ipi iura confirmate videbatur; reserebant ite primores Tomiam administrando p incipatui adhibitum, donec alius eligeretur , ae snis obsidioni fieret : sese omnes rebus eius adversus Moschos de Taria os ris ιν pia late thrtiterque gestis quibus apud omnes .inritia
gentes celebraterus, ac unius eiusdemque iret . a M.
gionis professione adductos, imperium ei ultro daris o deserie . quod vi de armis antehac adite voluic s. naritet;caetera, dummodo venit et , omnia in eius testate sole. ita ue vir alioquin caurus & calli ius , vel bis ad altimationem Ze fallendum compositis,ac maxime di lcedine iegni ines c tus eis allensit: Semissis ad Despotam lite ι, se hostem ei deinceps fututum, nec quicquam cum eo commercii habiturum signiscabat Nee mora quosdam Ungaros milites rerum neces fariatiun causa. durantibus eius diei induciis, arce egielsos, partim trucidari, partim indo natim quandam confugientes oppugnari iussi;
quibus tamen tutandis ex arce oportune occumstim est,ia liberatis milit bus poloni cum caedere pulsi.
Paulo post visi vectus, nedum animadversa fraude . quingentos ex selectis mis equites Salmatas & Rodiolanos, valachis id expetentibus .dedit; qui sese caeso Tomia, ac capite eius relato, ad illum reversutox pollicebantur. sed potiis a quum pontem amni Sereto impositum trans sc Va tibissent, de ad exercitum . quem oportimo insidiis si sulani loco reliquerant,prophas accessissint, seq; cum per dia eo coniunxissent, Salmatas & alios, si iamqua triuia Adetecta fraude. acetiime pro vita saluteque sua et r. .
dimicantes, singulari perfidia δc crudelitate adtinum trucidarunt: ac e vestigio reversi, pilus quam Viti vecto caesii in equitum fama allata esse eum Cunnon magno suo in numero, retiam even tum expectantem , curauique ins- dentem.quod sorte imponiano articulorum. O- lore vexaretur, adoriri statuerunt. Simul ac timsidiae plui quam Pimicae patiuerunt, de visnor eius neces tatem pialii sibi imminere vidit, imo quidem, sed imperterrito animo suis,ut -
serrime conicentis equis certamen capesserent, ac carris circumsuctis casti a munirent, edixit; ae Piassoccitim. ut tuas partes obiret, aciemque componeret,hortatus est; nec ipse extremo inlabole, ac periculo ossicium suum negligebat, quin praelium cientes animaret. Pugnatum est Atrox pro Polonorum paucitate acerrime; ita ut pii- interim fmo impetii Valachi filis iugatique terga dare Dorcia cogerentur: . tibi Ne serea fugientibus fama orati illatae provincialium exere tui cladis spargere- .hos comtur. Postrem5 tamen redeuntibiis Boieriis cum in gamulti in paucos, ac integit in sessos ae debilita- pur M.tos, restaurata pugna, irruissent, victoria Vala Ochis cessit.& Visnovectus ae pia soccius, inteli. istitisci sua sone, vivi in eorum potestatem tenere. Polonis,
os Tomia e vestigio Constantinopolim ni risiit; ubi pti randibus uncis serreis, per latera muri his adactis in iurea suspenii indignam viris milita- o Pias.
293쪽
luit. Interea e Tramsilvania auxilia a Joanne Sisismundo mista, mille equites ae totidem pedites multis bellis exercitati , duce Ladhlao Radaco , qui nuper siculos rebelles victor acie pios averat, advenere: quos Tomia sim
poterat Despotes sit, certaminis huius ser- tam perfidiae notam si, intillam vellent, par
xore arcetes e proripere , & Hutinam aut tim minis, pati imprecibus obieci aient: quia alium, tutiorem in locum recipere 3 si oci illi a tamen pedites numero altiplioli, ideoque ier pleris uestiadebatur, sed Dion1sii Avali me- ciores ei ara, nihil proficiebant. Me interim diei culpa, ac inani sua siducia licuiumque si deetant,qui ipsum Deis oram ad amplectendaspes bo contemptu, meliora consilia teputii avit, deditionis consitiones , amplisi nus de eius omnemque eventum ibidem pixstolari ma- incolumitate pollicitationibus, amplectendum .... t i si talent. Qi aequum ab illis simulate diei non esset nescius; tuos tandem supplex petere cepit, ne te in tanta auxiliolum pici inquitate serat enim fama sive vete istis salso allata, Lai iuri lam reconciliatum, &s ronium socerum, aegulari Laetitia exceptos in castra iecepit. Sed Sarmatas amicos, cum quatuor millibus equi De potes & obsessi illorum adventu nequa- tum adventare deleniim ae insensissimis limquam animos demisisse videbantur, quam ita stibus proditum vellent. vel lina piavalentia tertium iam mentem claus , ieiuna omnium bus pratoiianorum peditum factionibus, valvaeci gravistimae obsidionis incommoda pertu- imitarum,quas teria ac materia obuia erant, si stetit; adeo ut ei umpere inlaestem si equenter, asaperiri ceptae limi : suo tempore Alastinusta cum iis manum conserere non dubitarent: e Sancto C thardo, Pannoniae oppido oriun sciitidie Diuo Lucae Evangelistae iacto accidat, diis , Maximiliani Caesaris apud illum intero pia i quo Gregorius Girolthius ciam cohoitibus nuntius, sed postea a celetis adicitus, dolio in- faetiori peditum. &Martinus Farcesius cum paucis senti faxis S materia pleno casu in ipsum de- D. Maequitibus ei umpentes, ancipiti cum Transsil- voluto oppressus,interiit. proauus. vanis Se Valachi; contracto certa ine sottis 5- itaque ii duo ante Divi Martini ierias arce me rem gesserimi, ac non paucis uti inque a- egredi coactus, cum sumpta pretiosiore purpi miiss in arcem redierunt: in ea pugna ex va- ra. uoque conscensi, inter longissimos & den- Iachis, Bernovius coniuratorum plinceps, & sissimos militum ordines ad id de indi isti ramalorum omnium auctor glande traiectus oc- dispositos hic. I Jet, propiusque castra veni let, cubuit ; ac Cregorius vincius , lepidus nee submotis minutiis equo descendere ac pedibus ineptus sevira, a s ilitibus Deligecius voca- ad Tomiam ite ii sitis eur in cuius conspectum a mores ex Despotanis caeli)s est: qui saepe spm veniens ,hostilibus piobris ac conviciis proicis risu atam, ut malefida proceri consilia, eorum iam siti, lavaque ferrea, repetitis vicibus, percussus, Ia: rarace praevet ut, inter ioca Se telia admonuille in humum procidit, ibique quum diu, qui con- .apu dicebatur. scelet,non reperitetur, a Tartaro quodam ite- niti verum postquais Transsilvani mi hioni- raris aliquoties ictibus. caput ei infelici praeci- istibus extrii iis aggeres& tormenta propius ati tum est; quod una cundoael inii Ptudentis sanicem admoviilent . accum populatibus sitis alia in caseimium palle obtruncati capite, quia quos in arce habebant, clandestinos sermones, detractae e itim cures, abie his calvae talibus,miicere Opillent , eisque principis Ic Radaci palea impletae essent , Constantinopolim inii sum suit. per hunc modum immatum atque miserabili vitae exitu Dei potes sublatiis est; Uium vixit i annos circiter quadi agitata, Ie- L l gnatiet duos. scires amplius menses obsidio teddi Videbatur. Et citium militem quendam nem tolerasset. cum hoste e muro clam colloquentena depre- At Soli manus tam precibusJohannis sigisi II amhendisset, eum ad se vocatum , nec causas col- mundi, quas acclinate apud eum pro reducen- d Sol loquii satis reddentem, clam e medio tollen- do in Molda Viam Alexandro interposuerat: nranidum curaverat , quem cum Devanus&socii tum etiam ipsius Alexandri asssiduis obtestatio- ati,ilii, peterent, nec reddi pollet, res magis ad tu- Dibus pei motus , purpuratis magna largitione pias. multum de seditionem propendebat. Qua in- in partes traductis, in Moldaviam eum reverti. Tino dies gliscente Devanus quoque, quamquam provinciantque iterum ei pristino beneficiarii juritim saetiissimus vive hae semper habitus, stipen- iuris noni ne committendam permisit. Qui co- r opodia turbidius , quam par est, sagitare, cate- ducto ex Tuscis &Tartaris exercitii, quuin eis ratiros ue ad eadem importunis vocibus flagitan- inferiorem provinciae patiem ad harum ver da concitare, iisque negatis, occasionem turm gentem praedae Domine depopulandam probandarum rerum quaerere. veriim Despotes mississet, magnis itineribus regnum repetet dum duxit. Quem nee Tonafa, nec caeteri expectare ausi , pars ad vicinos Roxolanos seu Rus sos ut Tomsa, loci mus,&Stioin a,pars quo D e quisque potuit dilapsi proiiugere. Alexander& tritis siucastra deserta cum tormentis,& arcem 5 pio- mirus a vinciam omnem facili negotio occupavit: DN MArce metriumque Bulgarum, a quodam Boierio, to rati- mentis praesecto captum, ac naris sextiae par- .hro tria. ticula excisa a Tomi a deformatum quo signo eti arari notati regno potiri nequeunt . nemo enim qui moti latost corpore, iegnare pertilittitur) Mirce Transalpino, cu iis regnum assectarie dicebatur,inter silmmas verborum contumelias, deludibria truci landum misit amnisam Despot A a s succeia .pi secti nomine optinia stipendia, ac libenim in pati iam reditum pollicerentur , diuturnae conclusionis imitas, ad res novas inclinate,&Dei potes consilia anceps atque indie inops multibus coercendis, calato argento, quod habebat, satisfecit. Paulo tamen post Radaeus Petrum quoque, pacta per occultos nuntios proditionis mercede , ad tradendam arcem adduxit, quod suum Despotes a quodam iudice rei conscio comperi stet, eum in secretiorem domus partem accitum, adacto persia pugione, interficiendum euiavit: Cuius caede exacerbati pedite non iam occultis vocibus. se i aperteres novas moliti, ae de deditione cum hostibus pacisci decreueiunt. Quos quum Parcas iis equi tum praesectiis, ace ilites potiores, qui supererant, a tanto flagitio dehoicitantus, neve tan
294쪽
restitutumnibus Ionis, s ter diam tritur. Mephan
si ranoad C surrus de pace mittitur
cetaolem, sed pauc s mensibio iii petio poti- reret, sona limum revocavit, qui ita discesssit. ut tum, ac Moci clam & Suoi ana Leopoli ex - si Caesar, eam conditionem antequam ipse Sac- Adiata utantes , apud Sigismundum Poloniae Regem, qui eos obvii novectum & Piassoccium interfe-Ctos,exti emo odio prosequabatur, ploditionis accusavit. & ope solyma mineJoannis sigii mundi nepotis facile obtinuit, ut capti mox chpite plecterentur.Georgio Revelles, in arce Nemetiata capto,& aliis praefecti , si ii ibi in vinculis detinebantur. ministri rerum capital tu, suos illi aimatos vocant, laqueo gulam fregere. Alios nobiles, diis mulato ad piaesens odio in Silem recepit: sed mox quum se tutos Ele putarent, inter contrivia iugulari namt; donec Omnes, quorum Opera regno erat pulsus, aut qui illis sanguine erant iuncti, extirpatet': sicque uoad vixit quietam apud Moldavos tyranni maritim aut Varadinum perveniret, admitten- , madam censuilletticique tibi per literas denuntias- ius. set tum ea suoque inter alias conclusa atq, decreta centia ii deberet. Nee adhuc Tibiscum transierat . cum Caiat per silvestrum Senalium legati familiarem . qui eam ob causam ibi retia rictus erat, duabus Echediana & vardana copii omnes se liberaliter concesssisse significavit.
itaque ille reversus,quae egerat, quaeve Dbtinue rat. cum sumni Ohan suis undi satisfacti ne exposuit: decretumque est, ut Sonilianus post paululum morae reverteretur,& ii per omnibus
icti ita feris capitibus Caesitis diploma reser
Qui interea dum seruisiis ad ejus legati dem obtinuit; suum ante quam in exilium pel- nis munus exequendum parat ae domi privatisteretur,septennium imperasteta iebus intentus, mandata praestolatur. quibus i-Per id tempus Caesar assiduis precibus fio- ter aggredi, pacem referre iubeatur omnium ri tua rum placatus Franciscum Perentum, qui ante consilioni in & legationis rationes , lubenti beas iunis trienvium rebellaverat, & in oppido Zolosio & aequis animis antea iiii eptae puncto tempo- ruitimo cum ureole dc liberis captus, in arce salotiana ris mutantur be pervertunturtata ut ipse eius iei dista detinebatui. liberum dimitti iussi, restitutis ei ignatus, increpita per literas mora& segnitis, bant . minime in tanti momenti negotio cunctandumelle identidem repliearet; posti h contineri nequivit, quin postposita domesticarum rei timcura, ad principem recurreret, teque nimiam tarditatem admirari testatetur.qua& Caecu os fetid renit, seque ludibrio habitum atque delu- omnibus bonis, oppido Sisone excepto; quod antea Pelio Macedonio cubiculi sui magistro donaverat, Verum is quoque, antequam e vivis excederet. liberali ingenio ita cum illo convenerat. ut acceptis a Pesenio tribus millibus aureorum numum , Sisonem protinus ei resti
tueret: sicque Perenius Viennam prosectus a tum haud lini Dei ito conqueri polle videretur. Caesare in gratiam fuit receptus. sed oannes Sigii inundus, noti sine aibatae prae- Caere ina secundum adversam illam Despo- uaticationis dolo, se ideo rem distulisse te spontae in Moldavia fortunam,Joannes Sigismuim dit quod paci ac faederi, ma oti cum dignitate ius pacis & tranquillitatis cupidine, uti prae se ineundo, avunculi sui regis Poloniae operam serebat, adductus, legatum ad Caesarem misit interVenire cuperet, eaque de te iam ad illum stephanum Bathorium Sonalianum , qui eo literas dedisset. Scripturum etiam Caesari, ut tempore Varad. o praeerat, ritum pacis belliq; moram haud diutuini lem aquo animo terreanibus clatum. ls iugere in illo ibidium am- vellet. Interim autem ternos ab utraque parte plectendae pacis fidelis concoidiae teliatus . aibitros, ut insolentias Balassi, Se Caesariano petebat filiae CaesarisJohannae coniugium, at, tum sibi ditionique suae illatas ita iiiirant, adtea a Castaldo promissum, cum regio titulo & diem,quem Caesar constituerit polle convenire.
ditione a Tiati,silvania usq; ad Tibiscum omni. Sed quia ad tempus coronando Maximiliano, constitutum aduentum eius inciderat, cui ut ii teresset, neque Caesari, neque ipsi et lesato expediens esse videbatur, Timaviam iecesserat;& demum peracti, comitiis viennam ad Cincitem erat reverius. Post inultas &. varias di sceptationes Caesar ita respondit; Joannes S tenti qui iis esset, quae nunc ultra Tibiscum ob tineret: cis Tibiscum velo Muncacium,& Hustum cum Maramaniso. & salisi in is .suae ei nunc parerent,quo firmior pax esset, se illi coim quietis concordiaeque causa ab illis concedendis
Sed dum deliberando tempus protrahitur, Johannes sigismundus seu taedio longioris i sationis, sis vetius quod belli occasiones quae
Per hune modum Sonilianus verba sibi data,& spes suas elucassentiens, dissimulando in pro iens sustinendoque iniuriam, Varadinum con cessi. Erat eo tempore silmina rerum apud Mik oi achaelem Cha uitim , stanislaum Nisovium ris Dan. Poloni Johannem Salancium. de Casparem Sigi Ma neques ina cubicularium, ut soam figis mun- gismundus eligeret qualemcunq; titulum prae- di consilia omnia, prout volebarat .moderabaim I andrater regium vellet ; se enim vivo,& Maximilia- tur : suos omnes simul cum principe Geor- ta In no, qui iam consensu publico corolla erat iras, gius Blandiata Allobrox. eorum aut adsecia aut mu, sucus, viam in alios transierre non poss): con- status, Arialia inseetias peste , eodem veneno dem p iniecerat, atque ii occulto livore pleni, om- se in senia Soniliani dicta factaque, ut qui verae Ca- cii, tholicaeque religionis vehementer tenax esset, in diversum interpretari, illum ue apud prii cessurum.nee filiae connubium negaturum. sie cipem inconstantis lubricaeque fidei insimulare, mansit in controversia ditio illa, quae ultra TL ac clancularias ei insidias struere conabantur. biscum est, iustia Echediana.Vardana, Crassi, Sed nee Caesarem sincera fide detreisu odiis. Solatia na, Riharienses, solia censes, Batonii, Telegdii, certis concordiae fundamentis inniti persua- nisi OArtandis & alii complures, nobiles, populique debant, quod istos milites &Balassum , cui divistis
censentur : de qua tamen Caesar, se ulteriora prae caetetis iniensissimi erant. a rapinis sce- uiu Oeonsilia capturum responderat : nec tamen letibus minime coerceret : ideoque evocatis cul in auxilium Turcis ac neglectis, quae a Som- itiis 1 limo tractata erant, faederibus ad bellum et in serendum instigabant. artrant, Interea Caesar icut cum legato erat constitu-
tum, qua atores, qui de Balais , aliorum iu- .
295쪽
prestantum & militum inales actis inquire- . vita migrasse, nocte e abdicatis omnibus rent, ase oppidum Callonum, non procul Muncatio stum, ad diem Calendatum Octobri οφ convenire iubet. Erant hi Ctesibi his Abstemi hi ι iis Episcopus Chanad nos,Johannes Alagi ius c, ita . Regecio. & Ceorgius Racoscius Turoeianaeo , , e regioni auri dicundo praepositus. Prius quam i is secta, ut conventilent, Bala ilius in pago Halmio, in
sepulturae honoribus, humatum esse ; quod vitis illustribus, qui famam immortalem rebus
praecla egestis sibi pepelistent , inanes necnecessarias e ui modi tunebres pompas , conditis ea de re testamenti codicillis, spreta omni ambitione censiuisset.., intei haec Balassus &Talus, cum ab iis quiter Hustum & Mundacium sito , quae loca a non ita piidem e Moldavia redierant, intelle- sala Transsilvanis tenebamur, castellum adisca, G Hillant Collegium Graeci titus Monachorum, siti, estiat; eo praetextu, ut ituro in Moldaviam ad haud procul radicibus Alpium esse,in quo mul- 2am suppetias Dei potae ferendas exercitui sidcoim Odonai ia, ac aureae Sc algenteae sitippellectilis cistula in copia ingens,a pi s hominibus Deo dicata laa- Graiotaberetur communicato invicem consilio, ad ea Mora diripi.nda animum adiecere. Velum quum thoi emulta nix caelo delapsa Alpes& itinera cOC- ὸxpila, epetiit et,quae etiam astate avia incultaque iusit, ..hatur.& aesie admodum ac diis culter ab exercitibus trana iri pollunt,veluti etiam ne a Transsilvanis,stii omnia eorum itineia obieri abant, reditu praecluderentur, ab incepto destiterunt. Dum in hunc modum ludente in iebus humanis i 1mna,minutis contentionibus & pia, s/d ni liis certa aer, &Occasiones maloribus belli in- ν ῆιο
cendiis suscitandis quaeiuntur, Caesar tameis iis lentis &tabificis febribus diu antea conflictatus, dili ορ- desectisque sensim viribus, lectulo defixus, bre- iis auemui desituri spiritus vigore sisten Aretur ; tamen Isiit.
quantum poterat, expediendis cutis & laboribus, Degotiisque vaeale, litetis de consitorum iecietis iubicitiare , amicosque ac familiares in colloquium admittete erat solitus. Inter dum vero musicosum institimentorum, ac sy- Osaris plioniacorum iucunditate accersita. cieris di- Etiam
vitii numinis laudibus hγmnisque coram eo tab caoecumbente, Baassani non sine caede ieret luim decantatis, animum oblectabat, eaque volu- f. r. tui . Ac palantes hinc inde diffugiunt: qui in ca- ptate recreabatur. Quod quum Franciscus Laio
stello intus haud magno numero erant, iuga A Battianitis, vetus si inmae auctoritatis senator. nati caede ibciorum peneri itide litionem facis ait, ac at ue ab ipsis Ludovici Leviti tempotibus ei isti incolumes dimittuntur : castellum mox inie- valde familiaris, impensus laudaret, ac iit Iasecto igne concrematur, ac tunditus deletur: at boribus de negotiis abstineret, suae leni Id imiaque hi, peractis utrinq; in hiberna d. sceditur. hecillo maxime ossiderent, holiare tui : se na-Caeterum Concilium Tridentinum supe- tum ad labores. & iis usque adeo non gravati, ito,ibus annis a Julio Pontisce in Lateranum ut etiam iuvamento voluptatique sint .iespon-
indictum , ae deinde a Paulo & Julio tertio dii ; ced grate admodum ni olestumqtie sibi accidi te, Maximiliani in religione dissilium,& alteiiti, filii Ferdinandi dii par coniugium.
Eo squidem tempore ille Lutheranas Sebastiani Fauieti ad populum conciones , incer- , tum suas ob causas nonnunquam austebat; filii sol te tune agitabatur ) lociis ellet qui eiceim di; te autem vera ut praedatosibus suis receptaculo. munimentoque est ei. itaque Transsilvani ad inquitendum designati te venire nega iunt, nisi illaci contra stadiis inductasque exeo i aliam rapinatum causa extilicium, disti, heretur. Contra Balaifus opponeae .unicuique suo in fluido tuendis sitas finibus, munitiones lucere extruere. neque id faederibus id, et sarti limur has contentiones Raeos usu ius ex triumviris arbitris , morbo oppressus Cassoni moti tur ; reliqui duo perscriptis ad Caesarem dissi
cultatibus. re iniecta revertunt tar.
interea Christophorus Hagnostis qui Husto praeerat, ac cateri Transsilvanientes praei cti, collectis siumma celeritate copiis, nocte intempesta castellum improviso adoriuntur, deaceii me oppugnant. Balai sani cum Ceor sit, sulioco . impigro adolescente, qui ex arce Hadadiana te illis aggregaverat. ad desera dendum locum concurrunt ue fit pugna ait ox α
cruenta. neuetia parte cedere alteri volente: po
stremo traiecto glande Sclopeti Stilioco. atque continuatum, sed variis bellorum tempestatibus agitatum, atque dilatum, hoe anno demum auspiciis Pii eius nominis quaiti, Dei Optimi Maximi ope felici exitu terminatum suit; legatique , quos Caesareo miserat, post peractam in Ungaria Maximiliani inaugur, quas tamen paulo p ii , meliora amplexustionem, in pati iam incolumes redierunt uim consilia,sincera mente tepudiavit hic vero Phia excepto Johanne Chanadiense Episcopo , qui lippinae Vindeliciae amoribus usque adeo ai- ibidem gravi oppreMus morbo e vivis decet e- denter indulgere uidebatur, ut eam legitimaerata quibus intellectum est, capita Chiisti et coniugis loco habete , &Ibeios ex ea sese religionis antehae ab ipsis Christi Dei & Se pii se aiectietur. vatoris, ac Apostolorum temporibus , usque postremis expiatis more Christiani ae psi ad haec tempora, inconcussa fide observari io- principis criminibus, suum Matthias sita lita, saetosanctis Patium , qui in ea Synodo diis Dominicani instituti Monachus, extre-
magno numero interfuerimi, si stragiis denuo mam horam adesse cerneret, eum nec Caesaris confirmata ii ille. Quod velo ad communio- nee Imperatoris, se enim ius at) sed fiatiis nem sub utraque specie attineret, quam cola.
cedi Caesar postulasset, eam a Patribus ad at Bittium lumini Pontificis, cum bona spe eius obtinendae reiectam atque dilaram Ele. l, dem quoque legati attulere Johannem Ba
duntaxat nomine appellatum, iit speratam a Deo os t. an. veniam certa spe& sducia expectaret, ex Chiistianae disciplinae instituto ad- Fod mmonuit, sicque in complexu Maximiliani & Imperi Caroli filiorum, ac Mariae nutus, die as. quin- obitus.
ptistam Castaldum , qui Caesaris Ferdinandi tilis mensis Julii . qui Jacobo Apostolo Hispa- anno
in Transflvania copiarum summus dux fias Diatum Divo tutelari dicatus est, placida de- is .rat, octoginta cilciter annos natum . paulo stinctus morte expilavit: eumque per aliquot i Hira in
ante finem concilii, Mediolani natala in solo dies publice omnium Nisivi expostusa, omnes visci,
296쪽
non ut dominum, sed parentem optimum, lim peruumque suit, quem uti in conspectu prisi, laetitimis luxere: quum postea plumbeo in- ientem sempei haberet, ita coluit& veneratus citisti, loculo, reiis principum ducumq, suo- est , & ad eius praetcripta Cinnes actiones suas,rum in templum,quod in arce est, elatus fuisset. totius lite vitae cui sum applicavit, ut quicquid is eri. Nemo enim nostra aratis principum, pacis & sibi prosperi aut adi eis contigisset, ad eum au- . Mutura belli altrim eo peritior, nemo graviil malum et orem 1eseiret. Militibus, ut sua stipendia sta rerum experientior fuit: nullus legum recte & iis temporibus summa fide pei solverentui, di- sapienter factis, ae indulgentiae, clementiae, li- ligenter curavit, & supta illa muneribus variis LPM beralitatisque exemplas eum superavit. Nam eo eos donisque cumulavit. Nisi quis maius iei bel cia in evehente Seredit, Dobones, Bala illi Talitia, licὰ , casti ensumque laborum studium in eo V, lesuess i, Magocii, Querecenia, aliique quam- desideraverit , sed si potentissmo, hostes , qui eximia. plurimi ad iii mos honores de divitias perve- totius sere terrarum orbis xii ibus ad vosus eum,miunt: Tuietoniblis.Battianiis, mitibusTri- sormidabilia bella gesserunt, animo reptitave nianis, aliisque latifundia, arces, dignitates, simus, eumque in tot &tantis cladibus &eala te aditus auxit & amplificavit : omnes bonos, initatibus infractum, constantemque animum ci industrios viros, a quibus bonam operam retinere potuit te. non iniquo iudicio astimave Reipub. navari posse animadverti uet, singula- rimus, ab omni eum ignaviae aut cessationis ii ii amore prosequutus est; usque adeo ut nemo spicione merito vindicandum censebimii, et1nquam eius opem si ustra imploraste, nemo quum praesertim de aliis, qui eum pari virium tristis ab eius conspectu, nisi sumnia necessitatis robore, paribusque copiis lacessitum ad alma vi, obstitisset, discessi te visus st: & instar Titi, provocasient, quum posissimum idoneo, & ieidiem se perdiditie putaret, quo non cuipiam be- bellica peritos legatos ducesque esset nactus. ne sectile videretur. frequentes nec contemnendas victorias ador miu Summum ei pietatis in Deum studium, per- ptum filiae meminerimus. is c in De sud tim
a Fidinando Caesare vita sun- cto, uti erat comitiis Franc M surdani maximo principum es Electorum ac procerum stimdio deliberatum. Maximilianti patri nus Romani Imperii sceptia in is p - atque habenas adeptus est e simulque Ungati, , O ci &pol emici regni administrationem, quam Hiis vivente etiam patre exercuerat, protinus susces siquidem singulari iuventae decore, ac ingenua. blandaque iermonis comitate, facili ditu. alloquioque Idaliis artibus, maximam apud omnes Germaniae ac Pannoniae proceres, populosque gratiam de benevolentiam sibi comparaverat, & ne magnitudine animi, industria, ausuque & armis. patre inferior ese vi
deretur, omnibus viribus contendere nitebatur. Exercitus etiam a patre relicti, ac eorum praese
est, δc tribuni. summa eius recenti presticipam spe tenebantur, sere ut pro dignitate & existi. matione totius Reipublicae Christianae, honestissimo consilio Turciorum induciatum compedes, quibus ater irretitus suisset,Dei immo talis ope exuere, & acer motum hostium imperiam non modo si stinete, sed etiam ad non dubiam victoriam propulsare pollet. Quamobrem fama etiam in rissum aeqvcm calaria,
verat, illum minime caederibus aut induciis ita tutii, quas Pater cum solimano pepigerat, mincomparato ampliori exercitu,ac animis opibusque cum ii immo Pontifice ac Regibus de Pili cipibus Europaeis tetra in q; consociatis, insest scit illo armis piima occasione congrestitu. Nec deerant pleriq; militiae clari. & bellicarum rerum peritia insignes, qui cum pacem &quietem pati non possent .eum ad palandum Q-ccipiendumque adi eis Turcas bellum iecreti apertisq; consiliolia rationibus incitare non di bitarent: & ea quoq; detrimenta, quae hactenus
Resp. Christiana, pellatus asilictae Pannoniae insignia Se lethalia accepisset, incuria magis &inerti principum se nitie. quam vera hostium
virtute aut viribus illata acceptaque suisse memorarent. Quae quum in aulicorum ac militarium procerum coronis, &constati non usque adeo secretis sermonibus tractarentur, quin ad Maxi- propinquosTureas perlata, ab iis pro iniit a bar- inima. batomni nominis i iis ei bia varie interpretaream I tur Maximilianum dixeriti consilia animo agi- ri tate compellebant; quae tamen tacito de lati Irquembrosi, pectore condita, ad comunis salutis cau- ti Seira iam tuenda opedire eq;sibi a paterno ii con- tu cum ditionii aequitate di edendu elle arbitrabatur. Dcarra
itaque ne leni ut etiua diaerendun putaret, 'si equemi
297쪽
1 il ἡ biennium praeterier u , ex quo pater gravi mis in defensione licita atque necessaria pa- ς . . morbo & ingentibus cui is fatigatus, eoque fa- tratur, ea contia paecta fieti, nostiosque vio- ςtis concedente, ipse legatoium 3c muneris mit- lati iuris & afui, turbataque pacis reos ex- tendi occasionem neglexerat , Sc Aislanes, si ii templo agi, dc pro stra selitate, leges, quas li eo tempore nudensem pariecturam admini- beret, dare,adimere,non probro non sagitio, sitabat, ari pactis itale vellet, fiequentioribus non pestimis quibusvis facinoribus quo in literis δί nuntiis arroganter pollulare non ina nus , quemadmodum in victos de sub iugi m ς termittebat. missos tuam libidinem exercerent, abstinere ς
Erant in Senatu, prout quisque affectus videmus. Nec consuetendo aut edi postulando φrat, aut ingenio valebat, varia studia, ita ut senia apud importunis mos homines quicquam qientiae in diversum traiierentur, pars enim non profecimus , quin gravius indies de aceibius togatorum tantum , sed etiam militatium ho- maleficiendo,patriam, cios, Se commilito. ς minum , prudentiae dc experientiae opinione nes nostros, eversum ieie, nostraque socordia ς
latis sinorum , fidem & piomilla inviolabili dominationem in nos ini lenti minam agita ς
di tenore servanda ibadebat. nee committendum vere ita ut mihi quidem, quod pace Se venia ς, iis a ut fraudis aliculus aut mutata voluntatis suspi- aliorum dictum velim , tempus este videatur ese, cione barbarus hostis, terra marique potens. de ad vindicandam in libertatemRemp.expergi. ς
a quo tot tantasque clades de detii menta non scendi, ac oblata occasione iugum a cervici- ς
tantum Pannonia, sed totus se e Christiania oria bustio bis cutiendi. Itaque ii quid Sosimano sbis accepisset. irritandus de ad arma concitan- in hane ut a diem ex pacto debetur, id ei mit-dus esset. Serviendum tempori, mittendunaque tendum non abnuerem,ne aut melito conque,
illi iuria faedera piomissum munus, & suspici ii posist aut,uti est arrogantia de impatientia qcem tyranni animum, qui postea nullis vel amia singulari, arma sit mendi inde occasionem ea- splissimis conditionibus placari posset, pacis de piat quamquam sive apud eum beneficio, sive se
amicitiae ostentatione leniendum; ne turbatus metu procedamus. perinde esie duco;adeo mi ς dc exasperatus, formidabilibus sumptis armis, seriis de sanguine nostro Latiari non potest.Ut humana divinis confundendo, omnia suishm missum illud fuerit,mni demum renuncia n- ς atque deorsum misceret. Satius esse eam pe- dam ei induciatum male ab eo observatarum cuniam ad regnorum de populorum sitoium iidem de amicitiam omnem censerem,quibus ς
securitatem impensam esse, eosque illa quatitu- nostrae opes 3c vires, tam privatae quam publi-ssiacunque silmina ab impotentis balbari into cae magis quam bello diminutae fractaeq;sunt: ςς lentiis Se furore liberare, quam si res ad bellum ac deinde tempestive curam, studium de dili- ses arma deducatur, millies maiores thesauros, gentiam omnem adhibendam, bellum quod ς cum extrema eorundem pernicie de exitio e&ia nobis illaturus ellet iustinendo , Se cum Dei ς sendos, ad dubiam Martis Se ancipitis sonium Optimi Maximi ope etiam propulsando. ς
aleam consumi. Debere este documento iupe Non possum dii steri eum summas secum ςrioris tempestatis bella, si mo semper eum vires, magnam potentiam, exercitatos mili- ς Ungariae detrimento suscepta, atque infelicis . tes ingentem exercitum trahere consuevisse, ηsime gesta, quorum funestam cladis memoria sed ea omnia opinione hominum, ac vero lon-
am, sive illi principum incuria, sive ducum i- se minora elle comperi. Aliquoties iam mihi gnavia dc imperitia improspere evenei in nune eius bellicae expeditiones vitae sunt, quibus ipse squoque cum luctu de lachrimis recolere coge- intersiit suas ipse amplis lima magnitudinis s
. rentur. Ad extremum omnia alia prius quam fama duxit: primo quum me adolescente, de s '. bellum experiri consi sebant. vix alterum de vigesimum aetatis annum agi- Sed erant ex altera parte tam ex Cerma- tante, Viennam iri ita obsitione cinxisset: ac si is, quam Ungaris viri illustres, qui certis ad- cti postea auleg,um ignobile oppidulum, aeq; ς ducti lationibus, bellum imprimis maxime inglorius si ustra tentasset necCaroli Imper honesto de decoro nomine contra immanes torisAugusti adven iam expectate auius ellet, ς balbaros pro Christo Deo de servatore, eiusque postremo cum socoidia de ignavia ac deditio sqcurosancta religione, proque aris&socis silicia ne nos i ii nobilissimis Strigonii de Albae Ci-ς cim a piendum censerent: inter quos Comes Nicoli vitatibus occupati ,eastra in Alliana planicie, ς inim iis Trinianus , summa claritudinis duxerat, etiamd altaris aucta collocasset: sed ego sic ex ς ἱ ruis quo nemo regendis exercitibus melior eo tem- istimo,eius exercitum de copias incellis poti- ς adr ria pose atque peritior habebant r. Is praeter ca- us vulgi rumoribus ac pravitate de mendacio ς vi rur- terorum opinionem non distentiendi aut con- suo ii eas in immensum salso extollent iij, sita sis .i- tendendi, sed quod mens suppeteret, expro- te ipsa constare. Peditum siquidem prxtor - ς mundum mendi cauta, sibi longe aliam mentem esse ee nonam,quos laniceros vocant i a millia,aut ad ssiades. ut induciae, quas necessaria potius, suam hone- summum quatuordecim eum habere palam sta pactione Ferdinandus cum Turcis insistet, est, quem numerum raro attigisse, nunquam hoe rerum statu obierventu sibi. republicas ' hallantis excesssisse ab iis, qui vera dicere con- ς re videli dissetebat. tendunt, ac epimus. Equitatus omnis ex Asia ς andoquidem, s rem, inquiebat, pe- dauropa collectus viginti quinque aut trigin- ς ni ius consideraverimus, in praesentia hostes, ta millia numelum non excedit ; nec is visti ς non secus, ae si nulla pis, nullum sidus L te aut viribus multum pollet. utpote qui es in esset, agros urete δ: populari. miseram nite de agri, ex hominibus eorum culturae de plebem quotidie variis indignisque modis ad ditis colligitur. Verum enim vero in praetoli, s
s deditionem compellere, arces finitimas paria no equite de in iis . qui hisee Ungariae Sc lily-
tim si de tu astu partim apetra xi invadea lici finibus stipendia meleidaniceiis adjuncto s
298쪽
,, robur omne & munimentum eius exercitus,, coni iiit quoium numerum etiamstaurcae Mi,, multas myriadas, de ii, qui simul uinei, fal-
, ia & incompota adierunt, extollere conen, tui; re tamen veraAsiaticis &Europaeis aqua ,, tolere pede cententur. Catela multitudo, li- Xa,calones .im vulgi, inermes Bulgati &Cic ci,camelis equisq; curandis, tabernaculis teri dendis, aquationi, lignationi,deni De flumen
,, tandi & pabulandi ministerilis, Ovidi bii,
, se iii, addicta plebs, ct incondita turba est: , quae nee in aciem educi solet, nee, si educatur, ,, usui cile potest,quod nec ulla arma, praeter u-ὐ nam securim gerat, & magna pars nec eam, , nisi iustem aut baculum iu 3emve habeat , , Quae mihi compota, ut que sis ius visa, ,, non praeter veri fidem , ab aliis temere allata,
,, aut audita nunc referre animus est sic ut cum, , septuaginta millibus nostrorum Chiisti,ni, , nominis militum, ex utioque ordine selectis, is hine hosti,quantumvis tumido & elato, pari tentibus in campis divino numine invocato,
o congredi, idque non sine firma vincendi spe,, poste existimem Nec autem Deum t. Max. , , superosque omnes nobis Christianis tantope M te iratos . infensosque esse puto, ut septuaginiata militum millia constribi ,3c in aciem adve ,. ius barbaros educi. Maniceris totidem pedi- tes exercitatissimos, equitibus parem virtute & sonitudine equitum numerum opponi pos ,, se desperem.Hos autem abs te, Caeci inclite, , nova nunc sceptra cal lente , partim in tuisquam correctum aut desensum, insidiosae paci 'iustiti uim belli in praseramus ii dent,cum
alia permulta, quae iupra paucas attigi, Sequi- bus milhi misime animus eiectus est; tum ve rh,Casar optime &soitissime,li virium,&s maximi in ieiris imperii iii ima spes. &domi qmilitiaeque piaclara facinora iac denique tum ς motum iesum & pi incipum, quibus non ici tum sanguini, propinouitateaea etiam animi, s&ientibus cotistinci si naus es, aqualis & si missilius consensi is cohoitati incitare a pose sunt. itaque Chiillianam Remi' abs te sum- mis votis non flagitium aliquod . vel obici n:m facinus petentem tibi piopone: sed ut at fictae imprimis Pannoniae libertatem, tali tu-ς que collapiam & dilaceratam ab occasii & in teritu restituas: qua stiperis bene iuvantibus re uitula, Celmoniae & totius Euiopa libellate sitabilies & confirmabis: neque teipso clatici ς
toto orbe terrarum aut fortunatior iisquam mortalium erit, nullius fama aut virtutis laus
per Omnes gentes longius,aut latius volitabit . potiusque sempiterna apud omnes parta no- . minis gloria. industria, laborumque tuo rem . pro Republ. Christiana sulceptorii . uberii emum fluctum & praemia capies, quo unon,
hil est in vita magnanimis principibus, vel ad . privatam gloriam, vel ad publicae securitatio a s K
Pos tiam dicendi stiem secit . diu Maximi- M a limus in incerto habuit, quidnam poti nium nurni consilii iesueretur , quamquam ad pacis & animi Regnis, & p ovinciis, partim apud pavetium quietis potius consilia inclinaret. Jam diu de- intertra, . Hispaninium Regem potentis limum,qui Hi- liberando &disserendo elanguerat res , quum ad M.
M spanum peditem,non animo, non armis ani cero inferiorem facile concessiirus sit; ae sim . mum Pontificem . uti communem omnium patentem, caeterosque Christianos principe , quo, ad consociandas vires,conserenda i, ait
. xilia impigre concursurox haud dubie mihi polliceor, facile comparari posse nequaquam. dissilo Nee duce alio, quam te,Caesar invicte,
opus es cu usui auctoritatem & dignitatem, sua omnes mortales anteis, nunc omittam; se utitutem, magniti idinem animi, experien- , iam belli, telum tuum rc pia entiam,postre- mo gratum temperatumq; imperium, & -
nia quae virtus & vitilis animus abunde iudi peditant, ad bellum rite administrandum ad
ducturum arbitrabor. Caetera in promptu mς nint,stipendia tormenta,eonina' apparatus, , classes,naves . commeatus,qui ex Ungariar rtim omnium feracissimo sol ad multos me-
ses & annos provideri tempestive, facileque curari posivit:&Danubius omnibus as si)pe fluitatem & redundanti in castra devehendis
tantam facultate praebet .ut invitare videatur. Quos simus Opt.M . votis nostris secun
dissime favelit, & victoria nobis cesserit, sicut η de ea dubitandum non est,atque adeo bie se i mel de pet o hoste exoptatum triumphum
retulerimus; caetera omnia incommoda, quae
hactenus accepimus, incomparabili cum lau- de, Sc gloria Christiani nominis cumulatissi
irae ih aicientur,&nos tot acceptas a barbaris s clades egregie ulcistemur, atque ab iis respi- iantes,pristinum patriatiostra decus & ipse dote bievi iecuperabimus. Hoc ut faciamus, & nequaquam extensis ulterius induciis, qui-x bus hoc segniim hactenus vastatiun potius est,
Sabanus senex Chausi s sudentibus praepositus. conficialiteras Sosimani adseiens advenit ; quibus sibi potiua
Ferdinandi obitum gravem molestumque ac- propen
cidisse ligniscabat, precarique ut illius animam det.
Deus Optimus Maxunus culpis temissis, in ae- Iurea terno paradiso collocet. hisce vel bis utebati i) Soω tum se pacem cum illo icta in ieri a tutum pol- madc licebatui ui secundi in conditiones illa a Ma,i- sa, in miliano quoque obiervetur. Ante paucos dies, di industiam Sabanus advenisset. Bartholomaeus or- ris se
naetis miles & expeditus cursor Comaronien- randams, ctim litetis ad Asbolum de Niis Belgam, BV iii legatum agebat, missiis eadem Milo are suetat; iubebaturque dicere sod ano Trair & purpuratis, perdinandum vita excessisse, Araris Maximilianosiici bre relicto. sui brevi mim ex haranei, mistinis sit. & se ad pactas cum patre pa- res pamcis conditioius accommodaturus. Eo em nonicae
cum rei ponio Sabanus dimissus est: de post o- turbati bitum Ferdinandi ad annum ieie in equentem rara. res Pannonicae, qui in hunc modum tranquil lo in statu esse videbantur, puncto temporis, tu son violata a Transsilvanis pace . in apertum bel- Mirus in exalsere, & Maximilianum, quamquam a belli eogitationibus non palum abhorrentem, inexpinatae tamen iniuriae dolore non parum exacerbatum, ad iracundiam & viiiiii cti desidelium exacueriant. Cum enim Balassus Saeniano exiens, s sati iuioviam ad Franciscum ratum, incerium quas assure
ob causas venisset, Andream Messerum Semi- xuma.
planum origine legatum tuum ibi teliquit. sed rium suum is quoque nullas suspectans insidias, vardam profectus esset, stephano Bathorios liano, qui tunc varadisio praeerat, Acad
299쪽
quem mire haereditatio, ut diximus, pertinebat, a maia a civibus , qui ob veteris temperataeque domi, nationis memoriam ei favebant, per idoneosti re homines clam significatum est, palat Ium ab -
. 1 ducta maiori praesidii pane oppido discessse;
proinde si cum suis copiis locum silentio ad riti maturaret, commodam esse intercipiendi occasionem, cui iuvandae neque ipsi defuturi essent. Qu.i obieni leviores quadrigas extemplo varadiensibus imperat, quarum satis in gnus numerus ibi cogi poterat, in quas pedites summa celeritate collocat; at eique ita insiluit ut ad initium noctis haud piocul facitiario ei leti ibi ante lucem, aperientibus portam civ bus,oppidum silentio ingi itur, & colloitatus pedites castellum,quod in insula erat,quam Samo iis flumen e Tiamsi vaniae alpibus deques, in duos ibi diuisium alveos emcit,summa vi V- si editur. Pauci sui intus erant milites Germani ac tingati, inim ad subitum clamorem ex silassent arma cepere. Sed tuum vallum emateria tumultuatis os ei is constat et . & ab hostibus, quibus etiam oppidani tesse aggregaverant, partim dolabris securibus pates actum, partim velo scalis appositis, i candendo captum animadvertissent ; pars qua resistere ceperat, caeca est. pars postquam se adversae fortunae reluctati non posse videret , deditionem cecit. Coniunx Balami, quae Francisci Turaonis ii, colim x ior erat, cum filia nubili , de Stephano filio, ius is inrasti decimum aetatis annum agente capta fuit: ac multa&vatia eiu iiii pellex, situ i esto, dianis usibus destinata in prae iam versa. Nam carior Se pretiosior ad arcem Det reconem, quaa rei discindo in Austriae &Ungariae confinio,
dono acceperat,antea transmilla elati piae saequantum fuit imis & tormentis exceptis, pro navata opera militibus concellinia; captivi omnes Gimiis, prater uxorem eius & liberos, qui iti Tians silvaniam missi iudie. tibi illa & filia, moibo & mcerore animi & luctu contracto,
brevi contabescentes vitam cum morbo commutavire; cum Stephanus puer biennio post, cum pater . vivis excessiset, a Ioan Sigismui do dimissus, postliminio tediis et. proximum 24, uti oppidum, liti,d Rivulum Dominarum vocant, D manu, de quo antea diximus, uario milliari diustum, is ορ- ad primum natiani adventum portas aperuits I dum &arx adan tu uictis sita, ani Balassani haudum magno numero tenebant, post aliquot dienim dedi- oppugnationem ea conditione, vae cum omnit e ca- bus rebus & sarcinis dimitterentur, pari si icces
riti su in eius potestatem devenit in uti inq; pi sidiario milite finiatum munitumque est. Iaan. XL Cum hac ad Sigismundum perlata essent, qualicunque itunae successu elatus, iuuenili ai sae dote atque impetu, neglectis pacis ac induciaru- nam, quas per legatos expetiverat, conditionim diu, bus, ercitum comparare,excitis ite Siculis &Mtam saxonibus, & militemperadiatio undi itaque Mai mi collecto, bellum Maximiliano inserie consi
ham - tuit: cumque Omnes Varadinum consuere iusserim silet, tormentaque & eorum apparatum praditi misisset, ipsemet posto militiae iudimento, ex- ercitum ducere voluit, actia eo Stephanum Ba- thorium Sonilianum Sacinario recens captoriarum, post se legatum in exercitu constituit, 'ui adtexdecim millitim militum seminam e
licet e dicebatur am astas in autumnum incli naverat Sc continuis pii iis caelo ingruentibus
ii commoda ducendo exercitui erant iiii
adeo ut & tormenta cui ulla,& alia impedim ia a Scillime pioinihi polient , dc pedaratus molli & proiiando, ideoque lubiici, caeno v x
pedem figere valet et: ipse tamen tytocinio ala cer & promptus, superare omnes rerum diis- cultates Ne progredi, ac suos ut idem iaceientcohortati contendebat. Caterum septimis caseris Hadadum perventum est, quod proxima clade Transsionis illata a Caecalicius captum, praesidioque firmatum erat. Illud primum obsidione circumvallandum , ad delendam ignominiam decievit, constitutis vineis & aggeribus tormenta maio- ira provehi & in arcem bis altito diligi iussi. Reliquerant in arce zarus es Balaimus praesectum Matthia in Sentilesium. vlium sortem & ilada Gmilitarem. cum tua ala equitum, ac ducentis artem peditibus Ungaiis,cohorteq; militi m Cem - tuu nonim, qui omnes impigre se tuebantur. Sed ii t. quum murus vetustate debilior esset qua ut vim
ci impetum maiorum pilarum perserie poliet, post paucorii dierum oppugnationem lato pa- facto hiatu procidit. Et suamquam ii qui intus
erant, cos itante de monstrante Senniesio, d li steria iepletis ac niateria ruinas bstruere,& aditum hostibus praecludere coharentur, tamen quia tam mania a siluis ictibus sternebantur, quam iis qui propugnabant, conlictendi in mamibus facultas densa glandium procella eripiebatur Joan. sigis nundias tympanis ac tubis cies tantibus signum irrumpendi dari iubet. Nec mora, magna peditum multitudo acti facto impetu per lumas conscendit ; quos pias diarii, protracto duabus fele horis certamine
ti, & hastis omnis; telorum genere partim trucidare, partim cauciatos detii dere conari, adeΣtremum cum Soniliano plures integros cau- acis ,& iecentioresTatigatis sit mittente, Caesa- liani vulnerato seni iesio praesecto, victi terga dedere. Complures piimo eo hostium impetu ocelli,caeteri in deditionem venere quos Ioann. Sigismundus ea conditione, ne hoc bello durante adversum ea ima sumerent , incolumes dimitti iussi. seimi sum velo medicis,qui eum
G vulneribus ciuarent commendavit . ac de
mum post consectum bellum, armis. pecunia, equis & lectibus donatum ad si os temisi. Balaisti;&Σaius eonsilii inopes, atque rebus Omnibus imparati. Cassoviae manibus sese continebant, oi ioci elat reliquum, Maximilianum de illiti, hostili tiruptione certiorem reddebant, praesidiarios aleium finitimanim, ut se meientur,ae constanter in fide permanerent, perci bros nuntios &literas commonefaciebant.
AtJoannes si innitidus Bathorio oppido,& munitioni Sancti Martini, adulteriorem ripam Tibiici sita, eadem celeritate ira potest tem redactis, ad obsidendum potius quam OP pugnandum Echedum, Bathoriae fatililia mu- Inde adnimentum castra promovit. Illud ingentis pa- oppidum ludis ac prosundae astuariis undiq; cinctum est, Ahiam, uod nec tilla hyemis, si isorisque duritie ad- castra
utingi glacie, ita ut permeati pedibus queat, pr
traditur. Quapropter Nicolatis Bathorius eius iri. minas atque obsidionem ades contemnebat, ut nuptias, quas serte eo die cuidam militi suo celebrandos constituisset. minimh intei mitteret.
Sed dispositis pei mania edictis iis , ac missis
300쪽
extra vallum custodiae causi cohoitibus , ipse tripudiis et oleisque vacaret. Nihilo tamen mi nus quodJoannes Sisii mundus omnem sol, e Nis. in agrum se populaturum, de oppidaBath ,
su hor. iii, pagosque Omnes concrematuitim minare
.u a tur: atque interea Malchus Temesuuiii piate Diis . ctus, cum trita similli ciuicarum auxilio xe itii. nisset cum Sonali an eius internuntio, necessario magis quam honesto consilio ita pacisci est coactus, ut si intra sexagesimum diem Caesaria ni exercitus duces apei tis in campis auxilium non attulissent, ipsus prasidus intromissis, se diascem eius poteliati pes mitteret. mae ad Itiam deinde est ad vardam oppugnat Vardum dam, quam mitiorem vocant, cum copiis monti mnibus de tormentis. Eam fiat res vaniani, Loida vetere 3e nobili familia otii obtinebant;& Ste conten- phanus malor natu, praesidium cum cohorte dedit. ala equitum in ea agitabat. instat Echedii pastillii lo eo sita est, ae lino tantum itinere , solis pontibus oblongis aditi solet, ob idque dissei iem habet oppugnationem : quam quidem sir petiotibus belloium tumultibus. bis aut ter iu-ii iuvisse supradiximus. Quamquam autem subito belli terroie admoto Vardanus, veluti re bus imparatis, non palum se periculi adiisse videret, pro veteti tamen sua de familiae con stantia & virtute, portas adventanti hosti claust, & se ad defensionem presenti animo com paraxit, hostesque aggeribvis construendis inteam
bus ne conciemavit, regressius ue in arcem sese did obsidionem paravit. veium cum I ianssilvanus, sui vites ulteris proserie cupiebat, nec tamen a tergo limstilem arccm relinquendam putat et , Sonali num ut cum vardano quibuscunque posset conditionibus transigeret, iterum levetii iussit, de si multas & longas teiboli ni contenti nes Vardanus , quamquam nihil vetere ilia ra diectistantia indignum designare vellet, tamen mi sis vitari possiemh & expustiatus, ut incertae ol ita otiis dissicultates & incommoda caveret, ac positi intolerandis miserori in incolarum calamitati- - bur suae procul dubio erant pesserenda, aver- via tendis contuleret, iisdem, quibus ante paucos iis, die, Nicolaus Bathoi ius pactus erat, conditi hs imitibus ii sciis siti Laetus ea transactioneJoan, quiliis Sigismundus. veluti remoto obice, eundum ul- ut te ius existimavit ; ac ponte e navibus ad T aer pacatum facto, quod e iis nomine Franciscus Ne- ih. meri ius obtinebat, Tibicum traiecit: ita ut m neopias silas omnes & tormenta transire lube- ra ... 1et: Malchum tamen Temes variensem cum diris, suis Tuteis in ulteriori ripa relinqueret; eo coim lis 27 filio,ne si barbaros, rapinis, surto,ac populatio' imis nibus & edidibus vivere assuetos tranula siet, incolarum animos abs se abalienaret. Per hunc modum si perato Tibisco, Coxa- mitio 2onem arcem superioribus bellis dirutam, atq; hisia, Miterum restauratam, tormentis majOsibus op- tos, directis ex arce tormentis adeo infestavit, pugnare adortus est. Quae quum eorum impe- o . a ut intermittere opus, de ad venturae noctis te- tum seire non posset, deditionem fecit; quam
extemplo dimi sunditus, Seiolo aequali iusi ti
Angebat ea res aues mediocriter animum Transtituani , qui quum omnia celeritati tuae iura spei alet, Cassoviam de vicinas superi risPannoniae urbes sibi animo destinabat spemque eam huius unius munitae arcis obstaculo remorari moleste serebat. Quapropter sonalianis Var- num ad te accitum ad arcem ite, suoque no dano , ut mine Vaidanum ad honestas conditiones ine- se dedat, undas hortati lubet potius quam vim experitiem illas suam. Qui quum data acceptaque fide Varda- rarisnu num ex arce ei casset, multis verbis eum ho macha - tatus est,ne fortunae reluctari vellet: se Joannini, sua sui nundo legituno principi arcem, seque tridet. deret, quae iisdem legibus, quibus hactenus pud illum, & statim relinqueretur ; quod ii ii
ducia tolerata antea duplicis obsidionis teneretur, id tantum nunc in tanto positus discrimine cogitaret, illis conatibus duces, cum mediocribus copiis inter mutuas obtrectationes, &diis
dia, polii emo pessimis auibus de maligna fide bellum missile; nunc ipsum principem cum ingenti exercitu, maximisq; tormentorum apparatibus imminere; Turcas etiam, quoru robur, de .im aerem& indomitam est e non ignoraret, haud exiguo numero adesse: propterea si sibii lutaria momenti obtemperandum pistaset hortari septo veteri amicitia & necessitudine ne de ditionem rectile aut differat ne si id pertinacius faciat certiit trium ei vita & fortunarum omni a viri discrimen subeundumst, nec ullum gratiae tit misericordiae genus ab irato principe experiandum d quum omitantis nullis verborum minis deditionem extorquere polle viaeretur, re insecta in castra reversus Vardanus dii os ingentes sim iam ae vos , nondum excussis pratiis, in insulam, quae ante arcem est imginos,nes hostibus uita e sent, in ecto suis in nihil dein te intermissa celeritate, ad Athiam, i , an aquae duoium illinc milliarium spatio distabat, si a Michaelis pidii arcem pervenit in uacas a- notum militum praesidium eiat, duce Simone disti . Talaio, ipsus olim Tele utilii necessatio, sed sui conceptae multorum hominum de se spei . iis Latque expectationi ea in oblisione minime re- , spondisset Cum tormenta in aggeres provecta, ae moenibus admota essent , tanta ferreatum . pixgrandium pilarum vis extitit, ut non silum imuitim debilem atque tenuem sacilε persor rent: sed etiam aliam ejus partem,quae ex Opposito eminebat, eodem ictu utrinq; penetrarenti Ea re tam Bidius, sui natura imbelli, de iness-cacis ingenii habebatur, uam Talaius non mediocri me ni persus, de servanda arce prorsus desperare cogebantur: nec ulla erat in auxiliis
spes, si iii Iaius & Balassius tuendoe potius Cassovia, de vicinatum civitatum saluti pro piceae,quam eas quas habebant, ex suas militum copias ad praesidia dividete se polle existimaret itaq; obsessi rebus despciatis, de muro cu hoste
colloqui, ac ut ad Sonilianti nuntios mitterent, petere constiti ieiunt. Quo impetrato,iis conditionibus ut arm equis,armis, omnis si appellectili ineolumes dimitterentur, deditione obtulere Quas conditiones' ianssili anus, leprecate Sonaliano haud cunctanter admisit; tum quod Bidio pareendum putaret; tiim id quod magnopere de summa rei tim silicitus, suscepti consilii rationes de propositum tenore , audendoque 3e agendo ad tentandum mature Cassoviam properate contendebat. Cum igitur si ibieriptis & confirmatis condationbbus obsess cum tarcinis exite deberent, &B dius curtibus destitueremi , Sonilianus iiii gulati humanitate Je beneficio suos equos de