장음표시 사용
61쪽
Duci Bavariae etc. Rectori Μagnificentissimo ete. Ac caeteris viris in omni disciplinarum genere praeStantissimis, Dominis et collegia nostris omni observantia colendissimis Decanus et Facultas Artium S. D. P. Nisi nobis, Illustrissimo Princeps idomque Μagnifico Rector, caeterique viri in omni praestanti doctrina excellentissimi, singularia vestra cum orga totam rempublicam literariam, tum maxime erga Facultatem Artium benevolentia perspecta esset, equidem pluribus rationibus Cola. T. ac Excellentiis veAtria, viri amplissimi, Facultatis nostrae causam commendandam eriStimaSSemuS. Non enim Ob- Scurum ESt, qua prudentia et conStantia semper ordinem nostrum
H usque dignitatem tueri, amplificare atque Ornare Studueritis. Proindo
mendatione vos hie longius detineamus, vel prolixa beneficiorum vostrorum in ordinem philosophicum collatorum quem cum grata
memoria reverenter colimus commemoratione insinuare nos tentemita in Vestram benevolentiam, quam ESSQ erga nos Summum Praeclarescimus. Illud potius a C. T. et Μagnificentia ae hujus ordinia amplitudino, ea quis par eSt ObserVantia potimus, ut omnes de nobis ita Statuero et sentire velint, nos nullius hominia, sed solius utilitatis publicae amore ac studio permoveri, ut haec VobiS CognOSCenda proponamus, et consilium autoritatEmque vestram in iis imploremus. Sane jurati sumus cum Universitati, tum Facultati, absque enim hoc esset, facile dissimulaturi eramus, quicquid ab aliis fieret, cujus nobis culpa praeStanda non laret. Enimvero Videmus novi paedagogii rationes, ita institui, ut Facultas Artium tomporum injuria debilitata, Si ita pergatur, paulo post nulla Sit sutura. ΗiS principiis, quae, quanquam eXigua Videri possunt illis, qui negligentius rem conSiderant, magnam pOSt Se ruinam scholae nostrae trahunt, cum mederinos Soli nequeamus ad C. T. et Μagnificentiam, Princeps IllustriSSime, vosque ceteri domini Senatores totum negotium deserimus, tum ut consilium pariter et auxilium vestrum experiantur, tum ut officio nos,
62쪽
quo reS unqua cadat, nostro minime defuisse constet. Tum ergo Celait. et Magn., Illustr. Princeps et Rector ΜMn., VestraS dignitates, viri ampliaAimi, reverenter oramuS et Obtestamur, ut pro VEStrapietate, studio et favore erga Omnes bonarum literarum OrdineR, tutelam et desonsionem Facult. Artium benigne in VOS, una nobiS- cum recipiatis. Nolumus hic pluribus argumentis OStendere, quem fructum laudatissima haec schola cuius pars illa est, Si non ma-Xima, aliqua Saltom atque udeo necessaria) perceptura Sit, EX VeStradiligentia, et contra, quantum damni, Si negligatur, Sit SensurR; cum nemo Sit ex hoe ordino, qui non utrumque hoc intelligat. Ceterum negotium tribus eapitibus comprehendi posSo videtur. Primum EM de disputationibus non onim hoc loco de exercitiis contubernalibus dicimus, quae neque institui posAunt nequa teneri, Si quidem aud tores primae classis paedagogii ita alii parere opus habent, ut nostris legibus sapientiasimo latis, Et hactenus uSurpatiS parere neque POS- sint nequo debeant) a disputationibus dicimus ordinariis magistrorum, Dionysianis collegii studiosi ab Olivario avocantur, quod non tantum contra amplissimi hujus senatus non ita pridem hac ipsa doro factum decrotum fit: sed etiam contra Facult. Artium constitutiones ac Ioges, hi Collegii quoque Dionysiani statuta. Ac tametsi admonitus est Hua paedagogii praefectus, intelleXeritque SenatuSamplissimi decretum. tamen praeter EXSpectationem noStram in PrOPOSiis Suo pergit, ut paedagogium non ad Facult. Artium adstoque Universitatis rationes accommodatum, sed separatum et ab Universitato alienatum dure conqueramur. PEtimus Ergo rΘVerenter, Ut
Superiori decreto, quod ad disputationes attinet, stetur utque illud ipsum decretum ita si indicetur, ut intelligat, sibi hoc ip8um non PSSe negligendum, nequo nullam Universitati esse in paedagogium
Secundum caput est do paedagogicis promotionibus, in quibus
magnam inaequalitatem deprohondimus. Nullae fiunt ex prima claSSE ad publicas lectiones translationes, imo na sperandae quidem ullae Videntur, siquidem licebit unicuique suum in hac re judicium ac SeuSum Sequi, eaque in paedagogio instituere, quae prae manibus jam haberi haud obscuro uitelligimus. Jam cum conStet paedagogium etiam a vobis eo, consilio institutum et Oam ipsam ob rem Academiam SeSquicentum florenos annuatim contribuere, nempe, ut ibi publicis prosossoribus discipuli et auditoros praeparentur et ut quae Ante in contubernio a regentibus audiebantur lectiones, eae nunc istic audiantur: apparet omnia frustra fieri, siquidem otiam aptos ad publicas audiendas lectiones retinere in paedagogio tentat. EX Secunda classo ut audimus) in primum nullus integro eSt translatus, cum tamen ex tertia tu Aecundam transeuntium justus fuerit numerus. Quo consilio illud fuerit factum, ex autegressis circumStantiiS, et iis quae aequuntur, facile est intolligere. Tacemus, quod quo Sdam privatim oliverius dohortatus est, ut ne Baccalaureatus titulum ambirent. Nequa vero nos fallit, et quanti fiant ista, legitimae progreSSiones omnium bene institutarum scholarum conSEDSu, et quismhodie coeperint negligi ac fastidiri, etiam cum dedecoro et haud vulgari hujus scholae damno. Publicia perte professoribua hac ratione auditores non parantur, quod tamen Comenerat.
63쪽
Postremum caput est, quod ab illo tempore, quo paedagogium
constitutum est, quaedam factae Sunt mutationes in lectionibus abs- quo senatua hujus amplissimi consensu. Etenim et numerum lectionum auctum et novos autorBS introductos vobis nos lentibus, audimus. In hoc genere, ut et aliis enumeratis, cum videantur fieri, quae sic fiunt, in praejudicium Facult. Artium et Universitatia noAtrae ac proseS-Sorum, Silentio ea praeterire neque Voluimus nequo dobuimuS. Petimus itaque a Cela. et Μagn. T. Illustr. Princeps et vobis, viris praestantissimis, ut Vol certa aliqua formula concipiatur, quam in paedagogio observent, Vel Saltem ea, quae nune QSt communi COH- Sensu, approbetur: Vel Si approbata est, publico Edita. conStanter Servetur: neque niSi, consentientibus Vobis, deinceps mutetur, ut vol hac saltem ratione Fae. Art. ejusque proseSSoribuS Salva Sua
maneant jura, et illa, quod poSthac sequatur, habeat. Quod nisi fiat quidem non videmus, quomodo id impleatur, quod promissum magnifice et liberaliter fuit, quodquo fieri etiam debebat: nempQ ut paedagogium amplificandae publicae scholae inserviret atque ad eam accommodaretur. Atque haec Sunt capita, Princeps Illustrissimo idemquo Rector Magnificentisaime, viri Clarissimi, quae Vobis hoc
temporct consideranda proponere Voluimus, hac sola ducti inter alias gravissimas ratione: ut scilicet odicio nostro ac fidei nostrae satissa eromus, Et ne nobis aliquando, si quid detrimenti inde accideret, imputari culpa posset. Quod Sane praecavere ac leges dignitatemque noStram sarta tectaque tuori, imprimis vestrae Est cum sapientiae tum humanitatis ). H.
Boch, moderator paedagogii, no Facultas pueros Et adoles entulos ad eam ex ipsius ludo accurrentes tam facito et cito ad Baccalaureatum admitteret, quod sic illorum studio et profectu in principiis doctrinae, antequam Solidum aliquid et integrum percepiSSent, abrupto, etiam, licentius et sine morum disciplina ista aetate vivontes,
Placuit Facultati, respondendum Ol i ver io, hut Suas res ageret, ipsam tueri Et retinero vello usitatum jus creandi Baccalaureos Suo arbitrio, non illius; atque si Senatus Ecclesiasticus hic paedagogis patrocinari conetur, imploraturam auxilium Sonatus Universitatis. μSed haec controversia per se sopita est tempore et mora, et non ulterius agitata M'. 146) Acta Fac. Art. T. IV. F. 85, a, b.
64쪽
Magnifico Domino Roctor caeteriquo Viri Domini Prosessores atque Senatores amplissimi et doctissimi, Patroni summo colendit Etai a multis annis, quibus maximo Vostra benignitate et studio in Paedagogio hic munero Acholastico functus sum, mihi certas ob cauSaS eaSquo graves nil magia in optatis fuit, quam ut reliquum. aetatis in schola ea commode conficere liceret, praeSertim Cum seirem, cui et hic tostimonium perhibero possunt ii, qui tum temporis ex Vobis tractationi paedagogicae adhibiti fuerunt Senatores EccleSiaSticos, cum anno 1565. ex contubernio novo una cum Schola in collegium, in quo nunc juventua instituitur, tr ΠSserror, promi-Si8Se , Se , cum eX contubernio migravoro atque Operam meam ipsis probaVero, daturos operam, ut Stipendium, quod laboribuS respondeat, aeque atque aliis Praeceptoribus mihi constituatur: quia tamen id praeter omnem Exspectationem propter difficultatem neScio quorum impetraro hactenus non potui, constitui tandem a munere scholaStico brevi discodem atquo robus meis, quia hae non Successit, alia Via prospicere. Quare, cum inter reliqua legibus Scholae nostrae ca-Veatur, ut, Si Praeceptor a Paedagogio discedere volit aut discedere jubeatur, utrinque tribus monsibus ante id significetur, hoc meum institutum de quo et Sonatum Ecclesiasticum Ruperiori Septimana certiorem soci) legitimo modo licet leges praecipuae mihi minime sint praestitae) Vobis tompostivo significo, quo de alia idonea persona mihi sufficienda commodo deliberare possitis. Hoc VEro dum facio, Simul etiam non solum pro liberalitate, humanitate et benevolentia, qua me hactenus tractastis, habeo et ago Vobis gratias ampliSAimaa, auimique grati declarationem polliceor, sed etiam a Vobis summopera Contendo, ut mo etiam poAthac amore et Studio Vestro prosequi non desinatis, quod et fore omnino confido, Si cogitaveritis, me non mutandi vitae generis studio vel rei scholaSticae fastidio, sed rerum mearum necessitate sic postulante hoc consilium atque institutum suscepisso. Hanc etiam Voluntatem et Studium erga me non parum augebit et confirmabit cogitatio laborum , quoS jam annos sermo decum in priori et hoc Paedagogio inani Spe lactatus pertulerim. Valeto. Datae IV. Idus Octobris anni 71. Magnificentia, atquo Excellentiae VeAtrae
65쪽
M. Wolfgango Vueirhio, Collegii philosophici docurioni dignissimo, Viro eruditissimo et amico Suo singulari. Viris doctissimis atque ornatissimis, Decurioni et Collegio Facultatis Artium, Collegis suis humanissimis Xylandor S. Quod in hunc comentum non Venio, cauSa eSt, quod, cur hOC Statu rerum paedagogicarum ut vocant) Facultas Artium se interponere in earum traetationem, aut ut suum nomen ei obducatur committere debeat, minimo Video. Viderint ergo, qui vident. Quod ipse ante aliquot annos, Solicito prius toto negotio deliberato, pronunciavi, in eoque adhuc constanter peraliti, oventia etiam meam sententiam comprobantibus: ab eo ut hoc tempore vel latum unguem decedam, nihil video causae. Quid fiat aut porro futurum sit, praestarct non est meum, Ratisque mihi hoc est, protestari me, si quid contra jus, dignitatem legesque Facultatis Artium et professorum publicorum ae senatorum acciderit, me esse EXtra OmnEm Culpum, neque me indicante tamen ista fieri. Quod si aliquid ad Facultatem Artium istis Ex actionibus utilitatis ornamentivo redibit aliquando: laudem totam auctoribus illibatam libenter relinquam, neque in ullam vel minimam de re bene geSta gloriae partem me ingeram. De Caetero non in quemquam quicquam, Sed pro mea persona haec dicero protestarique opus habui. Fidem industriamquempam Facultas Artium in auia rebus desiderabit nunquam: et ut puto) experta est, quam si tueri possem, equidem facerem. Faciat quisque id, quod rectissimum ei videbitur: et me habeor excusatum.' Tantum enim abest, Ego ut conatus ultorum infrigere cupiam, ut salva fide et existimatione mea de toto hoc negotio ad quod nescio quo pacto tractandum invitabar) libenter veterem cantilenam meam repetam: Per me vel podibus trahantur ista. Valete, viri ornatissimi, collegae clarissimi, et hanc meam mei excuSationem aequi bonique facite. A. d. IV. Id. Mart. 1572. Vester
Magnifice domino rector, Senatores praeStantissimi, Si re integra, volente Illustrissimo Principe Eloctore ac jubente, de tali paedagogio consultaretur, in quo quae Principis, ad Principem, quae
66쪽
ad Universitatem hanc amplissimam pertinerent, Universitati destinarentur : ea interim habita legum et dignitatis ac doctorum Facultatis Artium, quae debΘret, ratione, equidem pro mea in Principem ac scholam et collegium nostrum fide nihil mallem, quam vol in deliberando, vel etiam in ExSequendo meam reipublicae hac quoque in re quantam pOSSem optimam naVare operam, ac nisi fallor)potorat ea in publicum esse utilis. Verum id, quod jam a Sox circiter annis uSurpatur paedagogium, tale eSSe nunquam potui vel credere vel intelligere, quod pro me, non in quenquam alium dictum
accipi cum bona omnium pace Velim; neque enim aliorum eum prudentia aut sapientia' meum ingenium contendo sed tamen, ut in libera republica voces debeant itidem, ut sententiae e Es liberae: ita meum non est ab iis, quae omie prius toto negotio conaiderato et mature meditatus jam pridem proP unotavi atque monui, temere de-Sciscere: minimct QVentis etiam meaS cogitationes comprobantibus. Itaque in ludi istius recognitionem, mutationem, CorrectionemvBullam cur me nolim, hoc tempore, interponere, nomEnVe mctum rei Sio coeptae, conatitutae, adfectaequo Obduci sinero: causas habeo honestaS Et quas mo aequis omnibus confidam probaturum. Ac quia
multis jam ab annis fideliter et libero mctam sententiam explicavi nihil opus habso eam inculcaro. Dum no in ullam partem culpae Veniam, si quid contra auctoritatem dignitatemque Universitatis hujus inclytae, adversus honorem profeSSorum philosophiae ot artium publicorum , legos ac ornamenta Facultatis artium non parum ut lenissimo dicam) in ea adhuc tractatione neglectae Evenit: satis est mihi, me in culpae partem nullam trahi posSe: qua dum Vaco, Per mo vel pedibus trahantur ista, in ullam quidam partem laudis de re bene gesta quam autoribus Opto) me Si ingeSSero, non repugno, quin impudens judicer. Fruatra autem ut jam dudum) in senatu disputare, hoc est, aliis moleAtu Sesse nullo cum reipublicae emolumento cur velim 2 Itaque rem iis tractandam conficiendamque relinquo, qui eum probant. Ipse, qui cohaeserit adhuc cum amplitudine Universitatis dignitatoque et commodo nostri Collogii, nondum didici. Neque ex hac, quam intendi video, mutatione quicquid aliud spero lucri, quam ut paucularum quarundam legum ac lectionum pro certorum quorundam hominum arbitrio importata mutatione, mox do communi consensu ut aiunt)instituta: reliqua omnia Universitas probare, confirmare, ae grata habere deinceps Vulgo eXistimari possit: ac porro quoVis tempore incidente
quibuAdam mutandi aliqua cupiditato, ad ejus societatem suffragationem rectius dixissem) immutetur. Mihi quidem ad primum nuncium hujus do corrigendo isto quod appollant Paedagogio instituti in mentem venit Philotimi medici, qui a phthisico quodam et opuro in pectore concepto laborante rogatus, ut reduviae ejus medicaretur: hequidem, respondit, bono vir, is est valetudinis tuae status, ut non sit de reduvia curanda tibi nocesso osso solicito. μ ὲβ') Haec 150) Tie mieebote, aus ivelle an ber Ner aulaiest, erὲabit Ilutar di in ieinex Ethrift: Do auditione. E. bessen uerte T. II. p. 43. A. Ed. Wochelii Francos. 1599. T. I. p. 162 Wyttenb.
67쪽
ego cum dico, dico quod sentio: et rem aliter habere in animum meum Si inducero pOSSem, haec non dicerem. Interim neque damno quenquam neque incuso: quod mea mihi conscientia dictat, Eloquor, faciloquo et sequissimo animo sero, Si plerisque omnibus aliter agendum Videtur, quod ipso arbitror. Oro autem vos, Magnifico domin rector caeteriquo SenatoreS OrnatiSSimi, qua debeo reverentia, ut haec in eam, quod pium eSt, partem accipiatis. A. d. XV. Kal. April.
Manibus Xylandri. Clauditur hac urna quod orat mortalo Xylandri: Pars reliqua est merito Christe beata tuo, Qui illud ot hanc olim rediens rQvoeabis in unum, Μagni et supremi temporo concilii: Ut quae conjuncta in misera pietate fuerunt, Aeternum pariter gaudia participent, At nobis justa est data luctua causa, decore Et tanti orbatis utilitato viri. Cui labor intempestiVus nimiusque videtur Praeproperum fati constituisse diem. Cui nostra inveniet trunca hoc Academia membro Non faciis ingenio, non facile arte purem. Summo Pater, da doctores, coetuSque docendos, Et quamvis raras quaeSO tuere ScholaS: Ethnica ne rursum noAtris dominetur in oris, Quae fuit ante decem saecula barbaries δ δ).
68쪽
seMenso Aprili 1573 Cum Magnis. Dom. Rector Erastus), cur
Senatum conVOcaSSEt, paucis exposuisset, capita dicebat, de quibus nunc agendum eat; quaedam deliberatione opuA habent, quaedam Voro tantum narratione. Et primo quidem ab po capito, quod in narrando tantum constat bat, initium faciens indicabat, . ante paucos diea tabellarium quondam sibi attulisso literas cum libello manuScripto, inscripto Rectori et Professoribus Universitatis. QuoΗ cum inter prandendum accepisset, jussisse dici tabellario, so ei reSponsumdare tam cito non posso, quod litorae non ad Eo solum, Sed ad totam Universitatem apscient ideoque aliqui vocandi sint, qui reserationi illarum intersint. Finito prandio cum sorte domo Sua EXitSSet, tabellarium adhuc anto fores exspecimae et rogaSSe, ne SE diu detinero vellet, ut qui viatico destitueretur. Se igitur rursum ingresSum domum et adhibito Doctoro Blaroro Alberio Blaroro Conatantiensi, Medicinae Prosessors , qui sorto adhuc in aedibus fuerat, re- Serasso litoras a Martino S idolio Silesio, qui in Paedagogio Praeceptorem egerat per multos annos. Inter alia autem, haec, inquit ille, scripsi, ut intelligeretia, me non e SSe rediturum, petenS Praeterea, ut libollus suus a Sonatu Universitatis legatur, et ubi lectus Sit, communicotur etiam Senatui Ecclesiastico. Dom. Roctor lectis, dicebat, a Se et a Blar pro litoris ot inspecto otiam hinc inde nullo Ordine libello, cum in eum locum incidissent, ubi scribitur, filium
Dei. Dominum nostrum Josum Christum, non OASo Verum ΜeSSiam, nec liberatorem gonoris humani etc., Se quaSi extra se raptos clauSiSSE
69쪽
librum nec voluisso legendo ulteriua progredi, et indignum judicasso libollum istum, qui vel Senatui exhibeatur, Vel a quoque legatur. Itaque dimisso tabellario absque responSO, Vocasse So, dicebat D. Rector. ad se fratrem dicti Μartini, qui vices secundi Praeceptoris in Domo DionySiana agit, eique librum dedisse, ut Dum porro Senatui Ecclesiastico traderet. Dictis sontentiis placuit, ut Magistro Jacob o So idolio, fratri eius, qui blasphemum istum libellum, do quo mentio ost sacta, ad Do m. Rectorem mi aerat, indicetur, ut eundem Senatui Ecclesiastico
Belial lung ὁ α Bunt te uti b respective Re ver S eine εevangelii ' π reformirten Rectoris G Smnasii
Exercitiorum, Exempla Grammatica, Rhetorica, Logica, drilarung ber Au