Synopsis universae medicinae practicae: sive, doctissimorum virorum de morbis eorumque causis ac remediis judicia. Acc. nunc demum casus nonnulli oppido rari

141쪽

positionem ciborum proritetur , huc revocanda sunt, quae inflammationi curandae, de humoribus corrigendis, educendisque conferunt . A secretione letes a conveniunt , quae bilem acuunt , dc augent , ut sunt amara eX aromatibus selecta . Obstructionem viarum laclearum, humoresque olandularum, Sc Villosam crustam intestinorutri crassiorem redditam emendant deobstruentia, &attenuantia , simulque si opus sit evacuantia . Rromata optima sunt, quaeque potissimum subamara sunt; vitentur Vero oleo sis , dc pinguia,

itemque acida. Art. I 42 I. EX terne conseit Emplastrum ex Exuma.

Taca macha, mastiche, stypti cum Mynsicht, Io.

de Prochyte , ex crusta panis cum succo , Vel pulvere menthae, & ab synth. mastiche , dc nuce myristica, ol. insuper, &es ent. inde elicitae val- de prosunt . Art. I 22. Cibis interea aegrotuS minime gravetur , sed pauca exhibeantur, saepius tamen , dc grata Ventriculo. Liquor exoressus eX carnibus assis , cum aromatibus , & succo Cydoniorum , vel cerasorum laureorum subauidorum conditus falutaris est. Aliquando memini sanaturn vidisse

se Lientericum graviter affectum sumpta halece salita aceto inspersa. Farrago sententiarum .

Art. I 23. Lienteria est nimis celer, alimen' DGni torum ea forma, uua assumpta sunt, per alvum tio. eXcretio , Vitio retentricis , de eXpultricis ventriculi , de intestinorum facultatis provenienS i. Caeliaca est celer esculentorum , de potulento - Tum eX ventriculo ad intestina transitus , quo

Arta

142쪽

ηε diA Art. I 2 . Lienteriam eX abras a Villosa inte-Vμη-- sinorum crusta provenientem insanabilem , reputat Disiui; cum nulla medicamenta norit , quae crustam illam renovare valeant, & quidem talem, quae transitum concedat chylo ad lacteas Vias propellendo. Contra vero lienteriam in seno Saccharo rosato sanasse fatetur Forsus. . Amatus Lusitanus seliciter curasse lientericum sacchar. rosato cum theriaca, & succo cydoniorum in formam electuarii testatur. Commendatur ab aliis mithridatum ad SI. cum Croci martis t3. sem. hepar lupi magni ficavi t Harp- mannus cum eodem mithridato, additis magist Tio corall. C. C. usto & masticho. Ab electuario item ex baccis juniperi secundum descriptionem Paracelsi, & Croco Μartis magnum juvamen tum, non raro prodiit.

Remedia quae ad alvi profluvia hujusmodi commendat Auctor Dictionarii Medicinalis, ita se habent. Si alvi fluxus plurimum non infirmaverit aegrotantem, qui nec a febre, nec inappetentia exerceatur , relinquendum est, ut per tres, vel quatuor dies sponte sua componatur

tum sequenti modo purgabitur. Rhab. gr. XL cons ros. Sit i. misc.

Si vero aeger viribus exhauriatur, & alvi flu-Xus septimum, vel octav in diem praetergredia- tur, tunc. χ. Cons Cynonhod. cortic. citr. condit ana unc. ij. Ocul. caucr. n. 8j. ros. rub. puIP. rha barb. torrefact. ana gr. XL antiaeEI. poter. Sj. fem

bacc. querc. pulv. bj. misc. ct cum syrΗ. abynth. q. s. f. optat. de quo capissi ager quotidie mane ad magnitud. juglandis.. Ubi habitualis alvi fluxus evadat, Rin lien-' teriam mutetur, sequens optatum praestat . Chin. chiu. - . j. coral. rub. Si j. cons. cynorrhod. μ'

143쪽

CAP. VI. Lienteria ct Coeliaca . .

U Vero ingravescentes hoc casu colici dolo

res compescantur: juben ἀi sunt clysteres ex jure capitis vel Vecis, bis Vel ter per diem rei terandi . Caeterum animadverti debet, crebriores injectiones in alvi fluXu magis magisque intestina Iaxdre, atque prohibere, ne eadem naturalem sitam elasticitatem recuperent. Hujusmodi itidem morbi rad. Ipecacuantiae granis XXX

sanantur.

Cos sententia. Art. I s Tormina eΗ intestinorum intus Re

exulceratione , d enteriam Graeee dictam, faciunt. βωθὸ LCruor cum stercore aliquo semper liquido, modo cum quibusdam quasi mucolas faecibus ex cernitur , interdum simul quaedam carnos, de scendunt. Frequens dejiciendi cupiditas , dolorque in ano est . Cum eodem dolore eXiguum liquid emittitur , atque eo quoque tormentrimintenditur. Idque post tempus aliquod levatur, exiguaque requies est, somnus interpellatur, febricula oritur, longoque tempore id malum cum inVeteraverit , aut tollit hominem , aut etiam. si finitur ) excruciat. Art. I 16. oportet in primis conquieicere , su=atio siquidem omnis agitatio exulcerat; deinde jejus iram sorbere vini cyathum , cui contrita radix quinquefolii sit adsecta , imponere cataplasmae ta impra ventrem, quae reprimunt . . . Euεμ Art. I 7. Si vetustior morbus est, inferiori elisis abus partibus tepidum infundere, Vel ptisanae crs veruinmorem, vel laci vel adipem liquatam, vel me-ssior.

144쪽

dullam cervinam, vel oleum, vel cum rosa butyrum, Vel cum eadem album crudum ex Ovis , vel aquam, in qua lini semen decoctum sit, vel si1 somnus non accedit, Vitellos cum aqua , in qua rosae floris folia cocta sint . Levant enim dolorem haec, & mitiora ulcera emciunt, maximeque utilia sunt , si cibi quoque secutum fastidium est. Themison muria dura quam asperrima, sit utendum memoriae prCdidit. Auesilia Art. I 23. Si pluribus diebus nihil remedix ab aqua alia juverunt , Vetusque jam vitium est , aquae figida. bene frigidae potio assiimpta ulcera adstringit& initium secundae valetudinis facit ; sed ubi venter suppressus est , protinus ad calidam potionem revertendum est. Ac si sanguis profluati sibi potionesque esse debent, quae adstringant i

a' eo' Art. I 29. Dysenteria cum rigore & horrore aggreditur , calor sequitur ; & deinde ventris tormina cum dejectionibus mucosis, quibus progressit temporis intertexuntur sanguinis lineamenta quaedam cum dolore insigni ; sanguine aliquando destituuntur , & nihilominus modo frequentes sint dejectiones cum Ventri S torminibus & colluvie mucosa ) recte vocabitur dysenteria. Si sanguis sincerus evacuetur, vita gri periclitatur. Mish, RψῖO- quamprimum celebre- au. m. tur, es eXhJbeatur haustus paregor. eadem nocte, disd . Minde catharticum lene bis repetitum, &pareΙorac. hor. q. vel 3. post sing. purgationes; potu S Ordinarius sit lac cocitum cum aq. tripl. Vel decorit. alb. Si morbus praui actior sit, detur uda m 8. quaque hola etiam in ma)ore do si , δc inficiatur enem. 2X lacile vaccin. 5etheriac. Androm. Φβ. ubi vires venascitionem non patiuntur , detur

145쪽

CAP. VI. D fenteria. I Isingulis matutinis bolus ex rhabarb.Sg. cum hs di cordii do paretoricum hora somni.

Infantes eodem modo tractandi sunt diminu ta dotam quantitate. Methodus in cholera morbo in hoc quoque laudatur , ut de diata la-

Art. I 31. Quamvis dysenteriae vocabulum D si

communi acceptatione alvi fluxum cruentum , teriat sicut diari liga humoralem denotat; tamen mor- cmsim bus Londinensis anno I 67o. Dysenteria appellabatur, incruenta licet. Fuit affectus ille subitaneus & frequenter absque manifesta occasio noinvadens; laborantes cum vomitu immani & dibus crebris & aquosis cito in maximam debilitatem inque spirituum horrenda deliquia & Vi-Tium omnium pro istrationem redigeb/t . NoViplures pridie satis. sanos, & valde robustos, In tra X ij. horas morbi hujus tyrannide adeo dejectos, ut cum pulsu debili & exili, sudore frigido , &c. jamjam moribundi viderentur , dc

quidem non pauci ab eo cito interibant. Art. I 432. Pro curatione hujus morbi nullaCμ- evacuatio juvabat ; verum remedia tantum cadidiaca , eaque Calidissi ina commoda fuerunt , in tantum, ut fp vini cum sacchar. parum deflagratus remedium populare de quasi epidemicum fuerit, atque in tali Dysenteria sere semper proficuum : etsi in altera cruenta indifferenter usurpatum tape noxium deprehenderetur. Ego exhibui satis feliciter theriac. androm. Sig. Cum julap. cardiac. 3c ventriculo placentam eX pane to so de theriac. illinito Vinoque generoso immer sam applicari jussi , aut loco theriac. Androm. pulv. seq. Puce chc cmcx,co .c contrayem. fer

146쪽

D eu- Art. 1 33. De descriptione dysenteriae vere teria eruente Londinensis vide authorem, pag. 49. Ia borantes haud cito interibant , quin plures septimanas , imo interdum amenses sanguinem quotidie in magna copia eXcernebant , &c. In his dejectiones fuerunt liquidae , & sanguine diluto tinctari instar loturae carnium, in aliis crassiores Cruore saturatae, ae insuper muco arbicante , dc non raro membranarum fructis resertae , & de remediorum formillis consulendus est auctor P. I Q. & 32. Et tmesieri sententia. Art. a 34. Dysenteria est diarrhga cruenta . Hujus morbi tres sunt differentiae. I. Quando. θ' sine intestinorum vitio mero motu& impetu naturae ex plethora sanguis bonus excernitur tanquam in fluxu haemorrhoidali, scorbuticis fami 1iaris est. a. Quando sanguis tenuis 3c aquosui loturae carnium similis excernitur, fluxus hepatieus dicitur, sed revera a vasis haemorrhoid. internis provenit. 3. Tertia species dysenteriae est , quando ob vitium intestinorum spasmodicum cum insignibus torminibus, &cum muco albescente, hine cum purulenta materia fanguis eti- Citur , atque haec καγέλου dysenteria appellatur , diarrhga cruenta tormentosa; reliquae species fere semper sunt absque torminibus . Est vel benigna sine sebre Sc contagio, Vel maligna Ga,un Clym ma ime contagiosa. In gradu acer- Ma ὸm, bissino caruncula , signum ut plurimum lethama,h ia is ) quae, eXCernuntur cum materia purulenta , pumian- quid sint, eXplicatu obscurumen; non enim nim . si in Dysenteria diuturniori fit intestinorum eae sonatio, dc sor seu exul inratio aliqualis; ad si t

147쪽

aliquando aphthae, & intestina ipsa gangraena a sciuntur , ex qua fere omnes , qui Dysenteria. laborant, moriuntur. Omnes qui Dysenteria

, , moriuntur, si aldschmidio)sphareso pe- ,, reunt , ipsis intestinis sphacelatis ; quod ob

, , servatur triduo ante mortem , ubi sitis non ,, magis urget, & eXtrema frigent. Art. 3 3 Cura inchoanda est cum viatis Curatida

de sudoriferis & absorbentibus , praemissa tamendo si rhabarbari semper in Dysenteria senigna ,

in maligna vero eadem methodus observanda est, ac in aliis febribus continuis malignis ; tin ctura beetoardica laudatur. Apringentia in principio malum eXasperant, in declinatione locum habent cum cautela. Henefectio de obsteres non conveniunt. Sunima habenda est ratio Amachi externis c&internis, uti in quibusvis alvi fluxibus. priapum cervi tanquam specificum eXtes litur . SempEr propinetur gelatina C. C. pulis. crau.

humau.ctusnea. Album grac. pro pauperibus es insigne remedium , item succus hede . terrest. 9 domata , lac chalybeatum, in quo rad. ympiacmaj. coetum fuerit, gum. Arab. trat. &c. sed prae omnibus sacchar. faturni, de viperina in Dysenteria mali na. jBalfam. Peruv. aut terebin. inci ribus aliquando est proficuum. Oleum lini prae sentaneam praestat operam. Accurate distinguen

dus est fax. fenter. ct hamorrhoid. Me adii sententia.

Art. I 3 6. Semper igitur ut ad curatio nem Curandi Veniam , primum sanguinem mittere expedit , meth- deiide Vomitus utilissimus est, quem vino ipe- ήμε cacuan hae non semel , sed ter quaterve , inter- post to biduo , vel triduo elicere optimum ess . Inter has exinanitiones , & etiam postea, ad hibem

148쪽

hibenda sunt medicamenta quae fluXum cohibeant, & simul membranulas eXulcerataS sanent. Neque ullum remedium mihi compertum est , illo praestantius, quod ex confectione Cardiaca ,& bolo Gallica, adjuncto extracto Thebaico componitur ; ita nimirum , ut illorum singulorum scrupulus unus , hujus granum unum ter in die

i' o sumatur

Neque inutiles sunt infusones in anum maxime ex jusculis pinguibus, addita theriaca Andromachi; aut saltem electuario e scordio ; vel ex decocto albo, adjiecto amylo; vel Ioco illius

julapio e creta, adjunctis, ubi opus fuerit, eX- tracti thebaici granis duobus, aut tribus. Nasan. illud denique animadvertere eX usu erit, ma du/n. Ium interdum corporis habitum eisicere, ut haec omnia parum proficiant . Illis in casibus , non omissis ceteris, ea, quae humores emendant, in usu Vocare oportet ; δc quidem rhabarbarum adjuncta mercurii seXies sublimati eXigua portione , iteratis vicibus dare convenientissimum erit . mica I 37. Praeter haee incommoda , Vomica μές' ' etiam interdum, sive suppuratio interna, in Ventriculo nascitur. Hoc quidem raro fit, non semel tamen accidisse vidi; cum magnam profecto sanguinis simul , & purulentae materiae copiam evomebat aeger . Terret sane iste casus , at plerumque tamen non magnum Peri Culum adfert; iisque adsumptis , quae membranaS e Xulceratas conglutinent , in primis balsamo Locatelli, redit sanitaS. Farrago sententia n.

sis a

Art. I ῖ8. Qui Dysonteria pereant omnes sero ex sphacelo intestinorum pereunt : patet id

149쪽

CAP. VI. senteria. 1 striduo saltem ante mortem , nam eXtrema frigescere incipiunt, pulsus sunt egiles, &inaequa les , sitis non urget, nec dolor in affecto loco,& nonnulli paucis ante mortem horis in deli

rium cadunt.

Dysentericis vomitus biliosus in principio malus est . Si singultus progressi accedat' lethales est : si angina itidem lethale. Aphiae Vero , &dissicultas deglutiendi mortem iminere denunciant.

Observandum est, intempe sive suppressa dysenteria quosdam in Epilepsiaria incidisse, alios in pleuritidem, alios in insaniam &c. Si in dysenteria adhibueris optata, & altero

mane color oculorum aegri est mutatus , certo non superabit morbum: si1 Vero color oculorum immutatus remaneat, indicium est, aegrotum posse reconValestere. Art. I 39. Temerariam ac sine ratione ab

aliquibus usurpatam consuetudinem improbat in Alexander , qui fatim optata ingerunt , haec ' enim ad tempus quidem humores cohibent, veta 'μ' 'rum, & caput asticiunt, de vires infirmant, Zepostea fluxum incitant , quamobrem eorum' usum, ni si urgente necessitate, prohibet. Art 1 queo. Quantum ad remedia: corticem s/ὸessia quemdam luteum, amariusculum, stipiycum an-n ὰ-no 1713. ab Americae regionibus primum i ta perium. Europam delatum , & Sima rubam dictum A Ela Academiae Regiae Scient. Parisie n. ad ann. 1729. celebrant ; ubi enim D. Iusticu Universitatis Parisinae Medicus observat pro dysenteria huius corticis Sij. in sussic. quantitate aquae decocti tertiam partem singula doti haustam essicacius agere , quam si isdem in substantia assumero-

tur.

Asini. Para H.

150쪽

Farrago sentemiarum.

Remediaetaria.

Art. I7 Ι. De viribus rad. oecacoan. est res,, nota ; sed praestat ejus decoctum propinare , , , quam radicem in substantia. In Dysenteriaif- , , rum laniis fere specificum ; Bagliv. 2 a. 3c ali- , , bi. Radix ipecaco an hae praeter Vim vomitoriam, quam obtinet , sudores copiosos excitare so- , , let. Atque in hoc inquit D. D. Freind ) qua n- ,, tum ego conjectura assequi possum, praecipue,, consistit egregia illa in Dysentericis affectibus,, Virtus , quam sibi prae aliis vomendi instru- mentis vindicat. Grassante Dysenteria sinquit ,, Do us ) hoc unico medicamento plus centum feliciter curavimus , oleo, scilicet, amygdalar. , , dulc. cum succo citri commiXto, saepius de die, , assumpto, praemisti, tamen rhabarbaro tosto ;diaphoretica femper interponi debent in hoc ,, morbo Curando , inter quae eminent tin iura ,, beet ardica & mistura simplex . Nux mos ata ,, est egregium antidysentericum : prosunt ξήla- ,, tin. C. C. Ol. rhabarbari , Cydoniata, &C. Fungo ,, fa substantia nuclei lobos in nucibus & sepa- , , ran S e X siccata & pulveri sata in vino e X hibita ,, modi Ca quantitate e Xercitum Anglicanum iub, Hibernia gravissima Dysenteria medicorum O- ,, mnium solertiam eludente laborantem se lici- , , ter liberavit. Raii Plist. plant.I. Aubro com - municavit . Repetitis eX perientiis inquit ,, Tovdine in Tradi tu de Morbis Barbadae ) si ,, quens electuarium in Dysenteria successu fe- ,, licissimo exhibui . Conferb. ro f. rub.,, Dc m. cet. Sj. cer. fav. iij. ol. a Id. dulc. Τύ- ,, IJr. e cori. cἰtr. q. I. m. f ele I. Art. 17ψ2 , , Sequentia quandoque locum habent, catapl ma Iomach. deco l. Fracastor. enera ma