Laudatio Marcelli 2. pont. max. per Iulium Pogianum ad sacrum collegium recitata

5쪽

MARCELLI II.

PER IULIUM POGIANUM

Apud Ascanium, re Hieron mum Donangelos.

6쪽

II in I AD IAM

7쪽

, id i miri id ilias it V T res ad dicendum duae, facultatis plurimum. asterre solent, hae me maxime deficiunti, Patrea

Amplissimi; praestatis ingenij vis, & maturi tem poris adiumentum. Quod sane incommodum, graue quidem illud omni tempore, sed tamen in hac caussa ita impedit, ut, quae argumenti ratio, vel ingenii mei tarditati,orationis copiam antea suppeditasset, hodierno die a dicendo maxime deterreat . Etenim Marcelli Pont. Max. vita lauis danda est, vel potius deploranda mors, quae sum.

mo Principi, & parenti omnium optimo, alienissimo Christianae Reipuia tempore repente allata, incredibilem luctus, & maeroris acerbitatem: pijnec bonis omnibus importauit. Ergo communis huius casus,& orbitatis do. ior, proprius etiam aliquis meus,propter summam erga eos beneuolentias obseruantiam , ad quos maeror potissimum pertinet, sic mentem & su guam perturbat,ut in immenso campo laudum, &virtutiim Marcelli Ponti Nax an sudo oris interrupta, saepius hqrere cogatur oratio Sed,quoniam me huic impostae necςssitati, vel in tantis & temporum angustiis, de animi molestijs parere oportet: primum, magna illa spe proposita, fore aliquam. do,ut praestantisti mi huius Pont.vit per se quidem satis immortalitati comendata a praestauri tamen aliquo in scribendo, aut dicendo homine, la dis & gloriae causa, tamquam singularis ad celebrandum materia, deliga

tur; quod res postulat, in pr sentia iaciemus, ut ex eiusdem eximijs virtuti bus, quae Christiano nomini semper visi, & ornamento fuerunt, quaeciaque in metem venerint,grata,ri debemus,pi .memoria prosequamur.Atque, ut inde exordiar, unde laudationum ratio sere ducitur, Primum Marcelluς

Cervinus, honesto apud suos genere natus,vi natura quadam graui,& siue sic illustri ingenio & industria fuit . itaque ad eam morum grauitatem,

quae naturalis in ipso videbatur, & ad domesticae disciplinae sanctitatem, si

doctrinae subsidia iam accessissent, magna tu spes erat, illum ipsum ad summam honoris,atque imperi,dignitatem esse venturum. quare, puerilibus, disciplinis celeriter instructus,cum diuina illa virtus contineri iam non posisset angustis patriae finibus, sed maius theatru, quo se uniuersiam profunderet, requirere videretur, Marcellus, Senas,ubi bonarum artium studia m rame florebant,profectus, tantum breui assecutus est,ut non modo ijs, quae an ea urbe, in optimo quoque studiorum genere praestarent,iaquam flosae itis undique delibatis, sed onerato, de completo pectore varietate magnarii rerum,atque artium, Roma reminit; atqueo i P imum cπpit, in hac ciuiis, i Λ a late

8쪽

tate versari, se ad bonos In primis, & eruditos viros contulit.neque vero statim cognita non est singularis illa doctrinae vis, probitatis, atque prudeli aer quin etiam .cum talis inde exsisteret oratio,quae verboru numero, senteti Tum,Vel oraculorum potius, numerum assequeretur, erupit illico ad hominum existimationem,& admirationem, neque multis ipuus modestiae qua si cancelIis coerceri potuit Marcelli incredibilis fama virtutum. Quam ob re Paulus Pont. Max. oblatum sibi clarissimum illud animi, & ingenii lumen arripuit,&,ut erat ingeniorum existimator acerrimus, tantam gloris seg rem,& materiam, iosam,aut incultam,iacere,non est passus.& quidem diauina tum fuit opportunitas.nam, cum sapienti stimus Princeps,curam illa, cogitationemq.suscepisset,ut imaginem animi,&consiliorum suorum,Al diandrum Farnesium Cardinalem,tum quidem admodum adolescetem. sed praematura ingeni j vi, in auitae laudis spem, atque iter ingressum, ad eos, quos sibi ipse fines antea semper constituerat, dirigi,& confirmari vellet, Marcellum, in quo sui similitudinem quandam amabat,dit admirabatur, i ueni moderatorem, & ministrum adhibuit. Hunc igitur, tum quattuor, detriginta annos natum,excitatum a doctrinae studijs, Pontificiae scriptioni,&Rei p. procurationi praefecit: quibus in actionibus ita se gessit,ut,cum cet Ptalus laudaret prudeliam,& auctoritatem obstupesceret. Nullum enim iam negotium,nulla Legatio,nulla Christianae Reip.pars, Marcelli cosilio,&viribus non digna videbatur. itaque nihil domi per ea tempora, nihil seri vel egit Pontifex,vel agere cogitauit,in quo Marcelli aut sententia, aut opera non uteretur. Ac primum ad Caesarem in Hispaniam conssilandi gratia eum ampli stimo adolescete a Pontesce missus, sic inde di scessir, vi Caesari, in domestico coniugis luetii,suae,& prudentia,& eloquentiae tu diim reli querer desiderium. Post, ornatissimo iuueni,ad Caesare,&ad Galliae Regem maximis de rebus proficiscenti, iterum administer datus, tantam nauauit operam,quantam, in summo Pontificis studio,dissicillima negotiorum,di te Porum ratio postulabat.Hic mihi occurrui, patre Amplissimi, & quasi ni nus ini jciunt. ctuosae ilia,& fructuosae nomini nostro,in summoru Christi nae Reip.Principum congressibus,& colloquijs,explicati Marcelli virtutes, ingenium in excogitando,cosiIium in prouidendo, in exponendo grauitas, in docendo facilitas, in persuadendo vis, in agendo industria, in conficie do celeritas.Sed cum sere singula oratoris ingenium, artemq. desderent, cum ipse,praeter ingenij impedimenim,urgear etiam tempore, totum id in

praesentia,in vestra omnium opinione,& cogitatione,relinquetur. Sed,cum tot is, tantasq. res,quadrienij spatio, mente,& oratione perfecisset, quot ecquantas mihi cogitare difficile est, enumerare dicedo nullo modo possim, sapientissimus Pontifex,qui non minori remunerandae virtutis, quam exercendi, studio tenebatur,cum absentem MarceIlum, quem iam antea Episcopum iecerat, eximia prius hominis fide, atque prudentia, frequentissimo senatu , singulari verborum genere, commendata, Cardinalem renuntI uit, tum clarissimo, di optimo nepote reuocato , hunc ipsum, eius Leg tionis munere decorauit. Habuit omnino hoc Paulus Pont. praeter cetera virtutum ornamenta pCacipum, di proprium bonum, ut non magis

9쪽

hono ibus viro ,quam honores vliis honestaret.Neque vero ad rem exim. plis comprobandam quemquam alium nominabo , praesertim cum & his

caussa,vno contenta Marcello,requirat praeterea neminem, & unicuique, ni amplissimum istum consessum aequo animo intuenti, facile Paulus semina .rium optimorum Pont.in vestrum ordinem intulisse videatur. Sed redeo ad Marcellum,quitum noua amplissimi honoris accessione, tum veteri dignitate,& auctoritate, quam non aetas attulerat, sed natura impresserat,doctrinae ratio auxerat,vitae, & actionum aequabilitas cofirmarat, hoc inquam di miratisin auctoritatis pondere,cum iam antea pacis, aut certe indutiaru. patrocinium suscEpisset,arma de manibus iratorum Regum extorsit,& eoiadem in Pont.1lax. rationem, sententiamq. perduxit. Quare,dissicili in primis negotio recte,& salutariter consecto,ad urbem est accersitus.Nota s. ne vobis, Patres Amplissimi, quae postea sunt consecuta. Scitis Reip .curam, &tractationem vel ipsi a prudentissimo Pont.cruditam,vel certe cum eo comunicatana. Religionis administrationem delatam ad eunde, meministis. Quam cum ipse virtutem, vel potiuS virtutum omnium procreatricem , dc dominam, veneraretur, & coleret in primis,tantam propterea admirati nem habebat,& venerationem,ut vel ij,qui a Catholica fide, aut a sacris ri. tibus abhorrerent,non tam iudiciorum seueritate deterriti,quam exemplo sanctitatis adducti, & sua scelera recognoscerent,&, impijs sublatis errori-hus,ad sanitatem redirent. Quid ea commemorem , quae ad Tridentinum

Concilium, quo Legatus a Pont. Max.Venerat inunt in omnium oculis, atque

auribus, cum summa Christianae veritatis,& pietatis defensione, celebratapQuid dicam de eiusdem libertate, quae propria est vestri ordinis, in Ponti cia potestate, de auctoritate tuenda γ ΗΨcenini nimirum res tantam vim habuit ad excitandam, & propagandam Marcelli laudem, atque existimationem, ut non iniuria Tridentinae illius actiones summum eidem Pontifieatum peperisse videantur. Verum utar hoc loco ea clausula,Patres, vestra, ut spero, voluntate, & approbatione; Marcelli Cardinalis vitam, communi sententia; doctrinam, eruditorum testimonio, ciuilem gubernandi scientia, Pauli Pont.Max. iudicio, satis esse comprobatam.Sed incursat iam saepius in me dolor, in hac Marcelli virtutum commemoratione. nam occupatur animus cogitatione communis acerbitatis. quem tamen ita dolorem comprimam,si potero,vt,nisi necessario loco, non patiar erumpere. Secutum est igiatur illud tempus,cum, Paulo mortuo, Iulius Pont. Max. est renuntiatus. c

ius sane comit ijs,& Marcelli rationem habuistis;&,quo Iulium honore merito suo, affecistis,dignissimum illum etiam iudicastis. De quo quid Iulius postea & di xctit, & senserit, cum eiusdem honorificentissima comprobant testimonia,tum eo facile declaratur, quod in maximis,difficilliinis Grebus, Cervini Cardinalis sententiam Iulius requirebat,& eiusdem consilio libem

ter utebatur.

Sed, quoniam Marcelli Cardinalis admirabiles eas virtutes ,quae in publicarum reru administratione floruerunt, leuiter attigimus,percurramus illas etiam, quae,ab incredibili naturae bonitate profectae, partim eande habent admirationem, parum iucunditate, cum Pari splendore coniunctam

10쪽

, qui mista

Qe nopem,instruin au 'udiosin umsar nam , consilio magis, anto et 3 facultatibus ub uarit Z Hanc hominis benignitatem, cum assi

due multorum voces praedicant, tum eruditorum virorum litterae testatur.

Et, quoniam fructuosa permulti uit altesa quaedam ratio,& doctrinam,r Iagio 'Anq. complectitur, num me eam praetereundam duxi. Erat Cervinus Cardinalis vel tu maximis occupationibus miris e stud ijs deditus, ut non Plus olim in comparanda doctrina operae,aut industriae posuexit, quam nugxta fruenda elaboraret . Quam industrij,ac Vindantissimi viri laudem cum

1am diu Paulus spectatam,& cognitam habuisset, nouum illi quendam campum aperuit,in quo ardens illud studium, & singularis diligentia posset ex currere. nam & Marcellum Vaticanae Bibliothecae praeposuit, i rem satis amplo verborum honoresst pr*secutus; qui se c*m inexhaustae ipsius lege di cupiditati, tum properaiae eiusdem in studiosos voluntati praeclarum id munus detulisse praedicaret. Quod vero & is in Diuinis litteris acquiescet

bat,&maxime Graecis in eo genere scriptoribus delectabatur, bonam eorrum librorum copiam, magna tum cura,tum impeta undique conquisitam, compararat. In quo non sibi satis ducebat,homo communis utilitatis,& fae, Iutis,quam propriae,studiosior, animae suae commoda inde percipere,nisi sanIutares eos fructus reliquis impertiret . Quamobrem etiam, ut id bonum latius pateret, ad plureSq. pertineret, Graecos illos auctores, propositis praemijs,Latine reddendos curabat. Neque Funen ex tanta beneficientia,ac bςnjgnitate, parata,& exposita Omnibus,qui modo probitatis aliquam prs-berent lignificationem, quidquam ad cognatos, aut affines, id quod bis hominibus,& temp*ribus in illa fortuna nouum,& inusitatum vadetis prae ter eius laudis,& gloriae,partem redundabat. Et, quoniam iustitia firmame- tum est rerum gerendarum, &,taquam aurum Lydio lapide, sic reliquae vir

tutes lytiusce laudis regula comprobantur , cum ad eam normam Marcet Iiis actiones,& cogitationes,dirigebat sua S, tum inς dem summum erat tu,npcentiae praesidium, improbitati certum exitium constitutum. Quid per sς quar aditus,& accessus ad illum facilitatem Z Quid audiendi patientiam λQuibys nimirum ornamentis se ad Imperii splendorem natum semper mstendit Quid verq grauioribus illis virtutibus admirabilius abstinentia ,

continentia, constantia qRadam animi, quae nullius maledicto, aut coni melia , nulla umquRm aut hominum, aut fortunae, iniuria commoueri, aut

se gradu dehci potuit Z Quid reliqua praestantis animi= α ingeni j bona pnon ne sunt, ut ad imitandum,sic gd enumerandum difficillima Z Hunc vos, Patres Amplissimi, Divinum, S: plane caelestem virum,Vobis antea semper aptandum, semper Obieruandum prop0s istis:hunc proximis comitijs, nihil molle tem, nihil depique tale cogit3nt φ, panto omnium vestrum studio. tanta consensione, Pont. Max. aeclarastis, ut plane significaretis, Spiritus Octi assiatu,vos in eam rationem. esse deductos:Quod non modo comprobauit laetitiae fiuct us is,quem apertissime praesentes tulistis, sed incredibile mys rei gaudium prunimn sentium, aetAtum, generum, Ordinum. Quin etia' hi Marcsta P*nt.bla ς fit ioae,in Num