Tractatus de contractibus juxta jus novissimum sacerdotis Vincentii Apicella cum additione tractatus de monialibus

11쪽

omnia ad pristinum Te oeamuν art. I r56. Q. Quaenam dicitur conditio impossibilis 2 R. Jure novissimo nomine conditionis impossibilis intelligitur sola phisica. Q.Quoluplex eri conditio de futuro contingenii Id Duplex , scilicet honesta , et turpis, dicta

jure novissimo contra bonos mores, Vel COH-

. tra legem, a. Verificari potest absque peccato, a. adimpleri nequit siue peccato. . Q. Quibus particulis primitur conditior Si , visi, alioquin. Q. Contractus sub conditione celebratus valetne 3 R. Vel fuit celebratus sub conditione propria,

Mnesta , et possibili, sive . Suspensi a , Contractus est suspensus, nec valet a principio, sed verisinata conditione, quia tunc ha- . itietur emus art. I i54. Vel fuit celebra- ins s . conditione impropria, et est a principio validus, quia ista consensum non a . apeudic art. est. lib. ..Vel denique fuit ce- . lebratus. sis conditione resolutiva, et tunsta principio 'alet; sed verisicata conditione. Contratus resolvitur, et omnia ad pristinum

Q. Num oriatur aliqua obligatio ex contracta .. 1ub conditione suspensiva colebratεῖ , . R. A irm. , scilicet oritur obligatio imperiacia

pectandi eventum , et interim non res . dendi. se impotentem ea velificata. ImO, creditor jus habet exercendi omnia, quae lζΠ-dunt ad eo servationem sui juris. Art..ia 5 D. An sat validus contractus celebratus inb

12쪽

, conditione , ac proinde fiat absoIutus , si per debitorem stet , quominus: verificetur conditio R. Amrm. quia in hoc casu conditio habetur ut adimpleta. Art. II 5 I. Q An valeat contractus celebratus sub conis ditione impossibili 3 . i. R. Νeg., quia 'ad impossibilia nuIIa obligatio. art. IIub. excipe si conditio impossibilis ponatur in donatione inter vivos, aut iti un imis voluntatibus, art. 8i6. aut in matri. monio, quia in his habetur tamquam non Opposita, modo non apponatur ut conditio

R. Nego, quia ad illicita nulla obligatio. Art. excipe quando ponatur in doliations

inter vivos, in testamento, art. 8i6, et in matrimonio, quia habetur ut non posita; mindo haec non ponatur ut- conditio qua non, et modo in matrimonio non sit contra tria hona substantialia matrimonii.

De coneractu celebrato ,- Modo.

Q. Quiη modus, et quibus particulis expris

R. biodusi est clausula, qua adjicitur onus cou- trahenti, sed . consensum non suspendit. Ea- primitur particulis tir, ne, aes, pro.' 'Q. Gutractus celebratus sub modo , quando

13쪽

R. A principio, quia a principio hahetur eonsensus, cum modus non Suspendat consensum.

Q. Au legatum promissum sub modo possit peti ante adimpletionem modi λR. AK., sed legatarius, vel promissarios deis hei fideiussionem dare de modo adimplendo. Q. Quid si legatarius , vel promissarius moriatur ante adimpletionem modi R. omne j iis transfertur ad haeredes ex L .

Testafore is de eodem. Q. An contractus' celebratus sub modo lurpi.

vel impossibili valeat 3

R. Aff., quia habetur tanquam non appositus ; et modus quia est veloti accesscisiai obligatio, qua corruente Promer suam 'potentiam, non corruit pactio principalis, dum principale non pendet' 'ab accessorio. Verum si hic modus apponatur ut conditio, WV qua non, uno contractos' est invalia idus, quia tunc est contractus sub conditio

me Dirpis vide superins de conditione. Q. An possit revocari donatio, vel legatum quando modus honestus, et possibilis nou servatur a donatario, vel legatario 3 R. Si modus est. appositus ut conditio sino jua non, potest revocari, sed tantum debet compesti donatarius, vel legatarius ad modum servandum, vel praestandum modi exstimationem. Verum donatio facta ad causas pias nullo modo. revocari potest . nisi in don tione hoc sit 'expressum , quia praesumitu' 'Prmcipaliter saeta propter Dsum, et pro-'

14쪽

. medio peecalorum. Ita ex cap. IV. Verum . . de conditionibus appositis. . . . . Q. Quid si in donatione Ecclesiae facta expressum fuerit, ut modo non servato revocetur donatio, et modus non servatur 7 . B. Talis donatio revocari nequit, si modus non . servetur deiecta solius Praelati; quia Praelatus nocere non potest Ecclesiae in jure acquisito, sed tantum in jure acquirendo, uti si esset donatio sub conditione facta, quae desectu solius Praelati non adimpletur. Ita Lay. . . De contractu sub demonstratis . celebrato.

Q'Quid domonstratior R. Est appositio 'signi ad ostendendam rem do

qua contrahitur; et .explicatur Per. Vui, quae , quod. Q. An contractus celebratus sub demonstratione salsa sit validus .. . R- Contractus onerosus non Valet, quia. quan do res demonstrata iis oneroso contractu non est, non habet.r consensus Contructus gratuitus vero valet; ut patet ex' illo vulgari. dicis : donato n9n si gua da in Moca . . : '

Q. An legatarius possit retinere sun dum quoad omnia jugera in casu , quo fundus repeliatur pluribus jugeribus, ac fuit a testat're

R. Ait . quando demonstratio mensurae fuit sp-- yo ita ad rei demounrandam seu demon

15쪽

strative, non vero ad eam laxanda n set, . taxative ; Verum semper est inspicienda v luntas testatori . Ita Donat Q. Quando demonstratio dicatur' demonstrat,ve , et quando taXati vh facta 7 ' QB. Demonstrative, quando incipiat a re. Ta

xative, quando incipiat B mensura. 'De coheractu Sub causa celebrato.

' idita Py'Ptor quam contra.

Q. Quoluplex est causa Τ R. Duplex, scilicet motiva, seu finalis, et impulsiva. I. est illa, quae movet disponentem ad ili'onendum ala, ut sine ipsa non dicsposuisset. a. Est illa quae impellit disponentem ad disponendum ita, ut sine lita etiam disposuisset, sed non tam de iacili V. Quibus particulis explicatur causa

n. Θιa, quars, servier quod, et caet. V. Contractus sub causa celebratus estne va- ' lidus, si causa non subsistat 3 R. Est nullus, si contractus sit celebratus sub Causa motiva, modo aliter non constet vel rationabiliter non praesumatur de voluntate clisponentis, quia ex intentione eiusdem claspositio vim habet. Art. io85. Est alidus si celebratus sit sub causa impulsiva, dura Causa non subsistente, cum etiam dipposuis .et, navetur consensus.

16쪽

li .

Q. Qisia si conti aetas sit celebratus sub e,a.. sa turpi R. Esl nullus. Art. Io85., et I ORI. Q. Quid si dubitetur an tuerit motiva , veIimpulsiva B. Praesumandum suisso impulsivam, quando disponens intendebat savere et , pro quo disposuit. De iis, qui possunt contrahere.

st: Quid requiritur ad valide contrahendum

Η. Requiritur a. mutuus consensus; a. habi- Iitas contrahentium ι 5. res determinata , veI. determinabilis , et 4. causa licita obligatoria.

Q. Quinam contractus defectu consensus sunt nulli 3 R. Contractus celebrati per vim, vel per me-t mn, aut per dolum. Q. Quid.error. et quotuplex H. Est acceptio unius rei pro alia; et duplex

est, circa substantiam, et Circa qualitatem. Circa substantiam error habetur, quando quis credit inire contractum de una re, e. g. de argento , et contrahit de alia e. g. de plumbo. Error vero circa qualitatem habetur, quando quia credit inire contractum' de ro affecta aliqua qualitate , et Portere invenit illam ea destitutam, e. g. quis ero dit emere equum strenuum. et postea in

venit Pigrum. Qui error tam irca substan

17쪽

- hiam, quam circa qualitatem potest esse aii-

ecedens, seu dans Causam Contractui ,

incidens in contractum. Primus est illo quo

. ablato contractus non fuisset celebratus, se, cundus est ille, quo ablato etiam contra- elus fuisset celebratus, sed non tam de facili seu tanto pretio.

Q. Quid, et quotuplex desus 3

E. Dolus generaliter acceptus est machina. tio adhibita ad alterum decipiendum , dum aliud intelligitur , et aliud simulatur. itat ex L. x. hoc edicto st. a. desum Lib. 4. lit. 5. de dol. mal. Quia dolus duplex est. ho

.nus scilicet, et malus. Dolus honus est. ha-hitu ad inveniendum do repente id, quod congruit, ut loquitur Paulus a. ad Cor. Ia Cum essem astutus, dolo pos cepi, id se Cio bono ad pestrum proforum virisutilem Dolus malus vero est omnis calliditas, sau

Iacia, vel machinatio adhibita ad alium' ole- , eumveniendum, fallendum, vel declinendum. Hinc sciendum a. quod calliditas qu 'do quis taciturnitale alium decipit. Fal--' iacia , quando mendaciis, et machinatio quando artisicio verborum quis alterum II. Quod dolus et fraus aequem, si circa substantiam , vel circa qua Concomitans. III. Tandem quod error, et dolus potes Procedere vel ab alio contrahente, vel a tertia persona, vel ab ipso deeepto , qui sua norantia absilire 'terius malitia enavit.

18쪽

Q. An dolus differt a eulpa iuridica Τ

Α. Affirm. quia tu dolo habetur animus decio, piendi ; in culpa juridica habetur tantum. negligentia debitae diligentiae , ut ex L. So. latae culpao is L. i. tit. 6. de vesbo eum significatione. Q. An dolus dissert a fraude . H. Nego quoad substantium , quia utorque era ad decipiendum proximum. Affirmative ve- . To quoad modum, quia dolus proprie iit verbis, vel factis, fraus vero magis lactis: juxta D. Thomam ; quapropter oninis dotiis

est fraus, non vero e Contra.

Q. Quinam contractus sunt nulli, quia celebrati per dolum, VH Pez errorem. . R. Illi : sunt celebrati per errorem, MI

peae dolum civca substantiam, quia erran F tis nullus est consensus , ut ex L. 9. non idcirco L. r. fit. I 8. de juris, et iacti igno-πautia, et cod. art. io65. Si vero celebrati sint pse errorem , vel per dolum circa g litatem contractus sunt validi, modo qualitas a contrahentis non sit apposita ut conditio sine qua non, quia habetur consensus.

Q. Quo jure sunt nulli Montractus celebrati Per ,Vim , et per errorem , vel dolum circa substisntiam P . Licet a principio sint nulli iuro naturae, quia non est actio voluntaria, ac a principio risicit consensus; attamen ex jure nom vissimo positivo contractus sic celebrati non sunt nulli ipso facto, sed tantom dant iosum , et jus ad eorum nullitatem, vel xe-

19쪽

et cap. 2.

Q. Quanto tempore potest quis petero nullitatem . vel rescis Rionem horum contractuum

sic celebratorum ZR. Decennio, decurrendo a die cognitionis p roris, aut doli, et a die quo vis cessat. Art. 1a58 dello tit. sec VII. Q. An validus sit dicendus contractus , quandoeir )r qualitatis est antecedens , ita ut si

SeivissΘt, non contraxisset 3

R. Litigium est inter doctores. Q. An confractus errore, vel dolo circa qualitatem celebrati possint infirmari r

R. Dist. vel dolus, et error est Concomitans. non Possunt, quia non habetur ratio, cur Temoto errore, sive acquisita scientia veritatis, contractus debeat infirmari, cum si error fuisset cognitus , etiam contractus fuisset celebratus. Vel error . .et doIus est antecedens, potest infirmari per postulationem restitiationis in integrum . modo contractus sit dissolui bilis , et concurrant ea omnia, quae requiruntur pro restitutione in integrum.

Q. An tam ex dolo , tum ex errore oriatur obligatio restitutionis, si ex illis eveniat alteri damnum ΤR. Ex errore absque dolo, si culpa non Oritim restitutionis obligatio, quia ad inducendam obligationem restitutionis quoad damna requiritur culpa theologica. Ex dolo vero oritur, quia habetur culpa.

20쪽

O. Num persona, cum qua contrahitur sit ob rectum substantiale, vel accidentale ΤB. In aliquibus contractibus ut in matrimonio,

donatioue, testamento etc. est substantiale, quia voluntas Contrahentis versatur cirea' certam personam. In aliis vero est accidentale , quia nihil interest contrahenti, num contrahitur cum hac, Vel cum alia persona. Q. An contractus metu celebrati possint infirmari yi

R. Vel sunt celebrali per metum gravem, et ' possunt infirmari in utroque foro, etiamsi Letus sit a tertia persona incussus, ad tes-Iendam injuriam. Vel sunt celebrati metu Ievi, possunt tantum in foro conscientiae adtollendas infinitas liles , modo sint dissolvi Q. An contractus metu reverentiali celebrati validi i et a B. Ass., quia hic metus non tollit voluntatem. Possunt tamen in utroque foro infirmari ad tollendam injuriam, quando hic metus euescit consensum secundum quid involunta-xium, scilicet quando quis ita consentit in eliquam rem , ut deposito tali metu non

Consensisset.

Q. Quando habet nr metus reverentialis 3 n. Habetur apud filios respectu Patris, apud subditos respectu Principis , Praelati , et

Q. Contractus precibus importunis celebratus estne validus