D. Emmanuelis Thesauri ... Inscriptiones quotquot reperiri potuerunt operâ & diligentiâ d. Emmanuelis Philiberti Panealbi ... Cum eiusdem notis & illustrationibus

301쪽

--οῦ

At non tardius Martiali, quam Maritali tactus est Face. Marchiam igitur Salutiorum . Nouatoribus appetitam,' Iustis repetens ArmIS. Caramantolam momento eodem aggreditur, S ingreditur. Arx ipsa Italia terror, Marchia robur; Ingentem Bombardarum catactam Salutando, quam arcendo Carolo, wiliorem experta, Victorem ante sensit, quam Hoctem vILI. Hoc bombo tremefacta, ' Arces reliquas abosa es Marchia . , Geminum belli tirulum attingit. Primum cautionis ; nam Gallorum Regi bellis detento, Vmnotorum tactio Marchion tum inuaserat : ut ex historicis monumentis, dc nouissime ex Guicenonio x Alterum Iustitiae ; quod eam Ditionem postremi Marchiones , Sabaudorum Principum fiduciaris , exteris manciparim . Ibidem. 3 Munitissimum enim erat in Italia Gallorum Armamenta

rium .

4 Adeo , ut se Caroli Emmanuelis Uxori Catharinae , dedia derint. Ex Guicen. eod. cap. 36. Contigua Τabula Bemensium cladem; qui obsessis Gebennensibus subsidia deferebant.

BELLUM GEB ENNENS L.

Hactenus in Viperulis Sabaudus prolusit Alcides. Nunc Lemana Lerna Stagno statiuis prae ijs circumsesso; Gebennensis Hydra vivacem spiritum intercludit. Muxiliaria Monstri Capita tot deiecta numeres, quot obiectar Temensium decem millia, blato in

302쪽

Procumbunt, ne occumbant: Carolo cedunt, ne caedamur.

Hos Caroli pietas, Catholicae Fidei iugo multare mauult, quam iugulo.

i Alij octodecim millia numerant sub Bernensi vexillo. Vide Guicenonium de Couongiensi praelio. Proxim1 Tabula , Prouinciales triumphali pompa Carolum Aquis excipiunt, sed Vmbraculi honorem Carolus oblatum re

cusat.

AD AQUAS SEXTIAS TRIVMPHUS. Mi Gebennensem Triumphum, Augustior subuertit Triumphus.

Nam execrandis Sectarionum turlinibus laborante Galba, Narbonensis Prouincia, deploratam Religionem ut seruet, Caroli Religionem implorat. me, Bonorum Vota dum sequitur; Factiosorum machinas euerIII. Et laetiore pompa quam qui ' Aquis nomen dedit, inquas ingreditur. Hoc etiam longe gloriosior, quod ' Regios honores detrectas, Regno dignus dum Regnum dedignatur. I Sextius Caluinus , deluctis Satyis apud Aquas, de suo no- εἴ mine Sextias nuncupauit. Velleius Paterc. r. Vmbraculum, siue Conopcum a Constitibus oblatum, ne Regij honoris vel umbram assectasse videretur , recusauit. Vide Thuan. hist.

3 In Parisiensi omnium ordinum congrcisti, ubi diu alterca- tum de Rege eligendo; in Carolum denique vota consenserunt ; llo sed Henrici Magni Catholica professio, litem diremit. Guicenon. eod. cap. pag. 7 6. te

303쪽

FUNEBRES

Septima in Tabula, Carolus visebatur cruentaIo in equo, coria cante ferro , atrocissimae pugnae ferociter immistus , dum sui amnem traijciunt.

AD VINODVNVM CONFLICTUS.

2Λοd vero bellicorum operum, Non author esset modo, sed Actor, Conscia fateatur Durentia : cum vado intere Io, vis sectarys circumclusus, ab Auxiliaribus desertus,

Mys suis dissitus;

Vt copiae tuto traffciant, aceruatas Phalanges Clypeo sustinet, Gladio caedit; Equo bis confosso, semper infensus , oe ' inosse us :Iouem diceres Titisas impune fulminantem. Donee in Horum complexu, ' Plumbeam grandinem de s gulo serenus excussit. Vt scias, Loricam nullam esse fideliorem, quam Christi Fidem. t Mirum hunc successum, diuinae ab omnibus, & ab ipso CDrolo, tutelae attributum; fusc narrat Guiccnonius cod. cap. L Hoc ab ijsdem , qui Viderunt accepit Author I nec qui quam de suis gestis frequentius narrabat Carolus. Proxima Tabula, Arcem offerebat circumfracto insidentem scopulo: Bombardas aduerse e iugo sere impcruio fulgurantes: campestria munitionibus convallata. Callica subsidia terga vertunt, Praesidiarij se Carolo dedunt.

Maxima inter Trophaea paruum etiam Cab irarum numeres. Hanc Arcem, Subalpinorum Acrocorinthum, oro breuem, situ formidatam,

Occupa

lill

304쪽

ssil

Occupato pro Gallis Carati , as Gallis occupatam; Tanta maenium ruina paIefecit,intque Hostium commeatibus clausit ;

sti suppuras Graio Praesidianos' Intueri potuerit Gallia, non lucti. Ita, quod absenti Carolo intercep I Hostis, Praesente Hoste recepit Carolus: Me tanta gloria fuit recepisse, ut amisise profuerit.

I Acrochorinthus , Monticulus erat, Corinthi propugnaculum ; gemini Maris angustias claudens. 2 Aduentarat cum Gallicis copijs Aldiguerius, qui absenti Carolo Arcem auerterat. Rem fuse narrat Guicenon. dicto e . Ex adueris Basilicae latere, iuxta praecedentem tabulam , pacata quaedam caroli gesta collocauit: nam Caburri expugnati nem dcccnnalis Pax consequuta cst. Nona igitur Pictura, Carolum sistebat ante oculos palliatum, externa francipis Legatos in conclaui recipientcni : placidoque vultu manum ad oblatas literas porrigcntem.

PACIS NEGOTI A.

Tandem per Decennium, quiescente Carolo, quieuit orbis. MarIis, an Iani Templum clauderet, semper Augusto similis. Quanquam beliscis in ne tys, ' OIiosum; In Pacis otio, negotiosum vidisses;

Nam Legatos interim, magnorum arcanorum conscios.

Aut misit, aut admisit. Vno ex ore agendorum omnium Oracula petebat Orbis. Inquies igitur Caroli fuit squies: Nam grandba semper, vel patrauit, vel parauis.1 Admi Disiligod by corale

305쪽

FUNEBRES

et: ε

-tε1 Admirabilis unius Caroli filii siue natina, siue virtus; quod calida etiam Martis negotia tam sedato animo prosequebatur; Vt aduersis etiam rebus , nihil videretur commoueri. Sufficiebat haec Magnanimitas, ut Magnus vocaretur. Proxima Tabula, Primi lapidis iniectione, Urbis Novae fundamenta, maxima caeremonia Carolus auspicabatur: astante Archit clonum Praetccto; qui veteris, nouaeque Augustae Typum cxplicabat.

MAGNIFICA OPERA.

Inter Pacis remissiones Magni entia ponenda est. Nam animo Magnus, imparem Animo Regiam dedignatus, Urbem Taurinorum, Nomine Auguctam, Angisam Moenibus, Trisco Nomini aequalem, nouoque Augusto dignissimam fecit. Ac ne illiberaliore Hospitio Diuos, quam Homines ad se diuerteret; Augustis a Templa Cali amula, Terris imposuit. Et Magnus, Magnis, Magna dedicauit.

MON FERRAT ENSE BELLUM.

Redeunt Bellorum vices: Armorum materiam suppeditante Ferreo Atinte. Nam sepsta, non extincta Iura excitare, uis ' ossensionibus lacessisus Carolus, Matuit aeteream gladiorum segetem, gladio semel resecare. vinum igitur, Muris, Armis, Animis ter munίtum, ter vincendum: Albam Tompeiam, oe ineluctabiles Arces, Mense perbreui eluctatus, Armis Amorem, Victoria legem, Felicitati modum ita prascri ι; H omnium maxima Victoria fuerit, Victoriam temperasse. 1 De

306쪽

I De auito Sabaudorum Iure in Montissereati Marchiam, re- let::iε stria leguntur iurisperitorum voltumna: Sc ex Ratisbonensi arq; αψε vi Clarascensi Iudicio, de belli aequitate iudicabis.

2 Quae fuerint recentes offensiones, primae libellorum velita- Lia. tiones peruulgarunt: bc rei senem narrat Polleuinus, de bello

ME Duodecimae in Tabula, Carolus, pro Hastensi Porta, pedes, fir- bis..pi mo gradu, arrepta hasta, suorum fugam, bc Hispanorum impe- lim

ium strenuissime reprimitia hy,

HASTAM POMPEIAM SERVAT.

Audi inauditum Strenuitatis cum Potentia certamen. Hastam Vrbem' Contra irruentem ' Iberiam flus seu tinet Carolus. -j Hasit ino in Vestibulo totius Orbis evectatio, Sed primus docuit Carolus, etiam inuictos vincI posse, Dum Hasta una, Caroli in manu, tot Hanas frangit: τε Eι laureis a eii Herias, Pace ' accepta potius quam data; in Oleam in lucro ponunt.

I i sdam sine aspiratione Astam scribunt. Plinij atque Clau-

ε diani exemplo : nanh prisci militarem Hastam non aspirabant: caeterum cum ab Hasta Pompei cognominata sit Vrbs, tacentiores aspirant , praetenim cruditissimus Maiolus , cius Vrbis

fiε Antistes.

E Nunquam in Italia plus authoritatis habuerant Arma Hil-pana; neque plures visae fuerant armatorum Chiliades: primus tantam potentiam Carolus spreuit , ut loquitur Spondantis sub

anno I 6 II. num. 8.

3 Quasi , in Pompei manu hasta contra Caesarem imbellis ;Caroli vibrata manu sertior fuerit. Hasta intrepido propugnata.Hispanos adegit ut Pacis condi-O o tioncsi by Cooste

307쪽

FUNEBRE IS

Vide Spontanum ibid. In sequenti Tabula, Ottagium Liguriae oppidum flagrat: Duces bello capti, dc Vexilla ad Carolum adducuntur.

tiones a Principibus propositas facilla admitterent: contra Carolus, nihili eorum conatus ducens, conditiones sibi meliores fecit

BELLUM LIGUSTICUM.

Ferocyt etiam aliquando ' prouocata Caroli Clementia, auum flagrans Octagium Pro succidanea H na Gndicra lisnuit. In vltrice illa flamma tota tremuit L Curia. Nam Vexilla, CenIuriones, Tritunos, Praetorem ipsum, Carolus captiuum LXII. Tarumque defuit, quin trepidus Ianus, Sum quoque tot spolys auderet Claues. Traeluxis Victori Filio Paternum victricis Flamma signum; cui numeratis Patris Trophaeis , Tana ' non a Patri transen I. a Belli huiusce causas memorant omnes nostrorum lcmp rum Historiae; Iege Guicenon. pag. 33 . et Succidanea Victima, quae in alterius vicem immolabatur.3 Ianucnsis Vrbis fundator dc Praeses. Consimilem Victoriam retulit Victor Amedetis Uno tempore , diuersi in Liguriae parte. Qiiartadecima, post diuturnam Verruca obsidionem, qua nulla celebrior; Hispanus Exercitus, quo nullus sermidabilior, receptui

canit.

VERRUCA DEFENSA. Noua Martiae Virtutis prodigia. Contra pusillum Verrucae Oppiritum tota occupatur Hispania.

Montes

308쪽

Fi Montes armis, aerem flammis, omnia terroribus implet. I istuin contra Italum Principem, se. I Italorum quoque Principum vires Hispanis accrevere. εlet, Sed nihil ingenti Fonunae nocentius, quam crescere. Tantam Potentiam fulminauiι' Carolus, tumulauri Eridanus. εἰ et

in I Nam Phaethonii fatatis fuerat ille locus. M.

' ii ges Obsidij seriem in Mercurio Callico toto. I i. simulque pes Caroli strenuitatem, Sc encomia. Et apud Guicenon. pag. 8 9.

Penultima in Tabula ; Caroli Prudentia Ludovicum XIII. et Francorum Regem iamiam Hispanis imminentem colloquio de- Qε I mulcri; atque Italicae tranquillitari consulit.

Maluit tamen Italiam vincere beneficiis. Imminuat Insubria Gallus, tot Victor's notus quot ρ Lys. Pro libertate halica Vrsis, totius Batia liberias laborabaI. Sed ex Alpjbus irruenti Gallia, solas Carolus moras impegit. 41 Videre Alpes Alcidem suum, aureos nectentem Nodos, loquendo. Nam aequo ' foedere proposivo, 'si lisenatem se auis, Italia securitatem restituit. mutius eisur Natura Carolum Alpibus prvosuit,auam Alpes Gallis opposuit. t Gasalem ab Hispanis ad angustias redactam , Gallorum Rex, Rupellens bello Lexpcditus , libertati restituere omnino

decreuerat

L Secusiam, Italiae vestibulum iam peruenerat Rex, a Carolo

. 3 Hercules Celticus , Galliae Comatae cuius finibus Secusa continetur Numen, a Luciano describitur Vir longaeuus; manu O o L str

Digitir Corali

309쪽

FUNEBRES

HEzs strenuus, lingua facundus, aureis catenulis aures hominum quocumque trahens; prorsus ectypa Caroli descriptio.

lj Quanta fuerit in Pacis conditionibus a Carolo propositis

' a aequitas, atque prudentia, exitus docuit. Postrema Pictura religiosum Caroli decessium continebat in eo actu, quo senili ac sebrili aegrore penitus exhaustus , cum ad extremam vitae metam pervcnisset; ac Sacris operantem Sacem dotem pijssime audiuisset cubans, aegre allurrexit: SI ante Aram uenibus atque palmis humillime complicatis, dum vivificum Caeli Panem delibaret excellit.

ρε εAt Tandem, pro pustica luertate, viritur, non Animo, fractuae,

vi Triumphalii Senex, ad Caleste Capitolium fatis, 'prodigoque is solicitatur. v, Tantum illi Iecuritatis nouissima fuit;

- Vt Animo statim ad labra euocato , ante Aram procumbens,

vi In ipso Diuini Corporis osculo expIrarat. Mi Prisca V espasiani parrania fuit, vi Derere Principem stanIem mori. Nova Caroli est, decere Magnum Principem strocumbentem mori. t Obνι Anno calamitatibus omnibus insigni

zt i Alteri Gallorum in Italiam eruptioni dum obsistere laborat, labore conficitur septuagenarius Senex. II α Plura dc atra prodigia Caroli obitum denunciarunt, teterm Lunae desectus, squalidus Cometes , fluuiorum abluuia, tabifica. lues, aereae pugnae, dira fulmina, quae praecipuas tres Caroli Ar- 'E: ccs uno tempore , atque citis insignia in Arce Taurinensi venti- τε tantia, percussere . l .sim 'ρῆi 3 Sueton. in Vespas cap. x . Imperatorem , ait Vespasianus, stantem mori oportere: dumque consurgis, ac nititur, inter manus 2 subleuantium extinctus est. Posti-era E

310쪽

APPARATUS. 29

vi Postica parte, vestibulo opposita, Inscriptiuncula priori resimi, ill

f I dens, ex eodem Tacito Annal. 16. gyrum claudebat. LM

DETVR HOC ILLUSTRIUM VIRORUM POSTERITATI, Ia vT QUOMODO EXEQUIIS A PROMlSCUA SEPULTURA e

ACCIPIANT HABEANTQUE PROPRIAM MEMORIAM. Ia

ALausebi ornamenta.

a El

tria

Tota Moles figura erat octangula , omnium absolutissima, Millustrium Sepulcrorum musterijs accommodata : ut obseruant qui Stesichorum a Catanensibus splendide scpultum rerunt in Mausoleo ex omnibus octonis constructo: nempc , octo gradibus, octo columnis: Unde adagium manalle autumant, OMNIA OCTO, pro re undecumque perfecta. Hanc igitur octoms quoque subnixam gradibus, Sc tornicibus octonis circumquaque pcr- tuam, angulares totidcm Λι lanIes cataphracti, columnarum vice, galeatis verticibus fulciebant: quorum basibus alligati, supraque gradus scilitantes Capum, rabidos oculos ad Regalem Tumulum retorquebant ii quasi Extincti ctiamnum Principis Manes .pavitarent . Superne, qua octogona Moles , in octogonam quoque Pyram Diligiatim acuminatam scansilemque exurgebat: Regia octo nostrarum Alpium Flumina , in Coronidi sucrepidine iacebant, non Vmis modo, sed oculis, ut Vidcbatur , manantia: medio Eridano, Fluviorum Rege, coronam pallis crinibus detrahente , clusique alumnis Cychnis: aduncitate rostri alarum libi pinnas vellentibus , quas vcluti scriptoribus traderent. Coroniis dis ipsius angulos, Octo Heroica . ymbolaicomplebant: quibus ille Princeps ingeniose , ut agendarum rerum rerebat occasio, Clypeos insignivit. Primo enim, Pullum pinxit Aqustinum de conice