Jacobi Gothofredi Manuale juris, seu Parva juris mysteria, ubi quatuor sequentia continentur. Juris civilis Romani 1. Historia, 2. Bibliotheca, 3. Florilegium sententiarum juris ... 4. Series librorum et titulorum in Digestis et in Codice

31쪽

inere mentum accepit . Cuius causas se tesque sex in universum reperio. . Prima ρntatio fors, i.e. Prudentum interpretatio ad leg. 2. tab.: nam quia non omnia propalam his legibus comprehensi suerant , neque comprehendi potuerant, interpretatione Prudentum aliud subinde ex alio consequens exinde elicitum, quod videlicet ad eandem utilitatem tenderet r& ad similia procedendo , tritura quadam& exereitatione serens , sine scripto ullo in morem & usum transeuntibus . Unde ius illud moribus introductnm dicitur, vel etiam proprio vocabulo Jus Ciυile. Sic Oecies naec iuris ex Ia. iab. finxit. II. Secunda speetes & oceasio fuerunt

Legis actiones , quae ex lege Iz. tabul. profi-eiscebantur . Nempe de iis, quae ea lege comprehensa erant , certae & statae quae-ἐam formulae a Prudentib. compositae fum runt, quibus inter se homines disteptarent , eaeque in usum forensem dedustae runde legis actiones dictae, quae hodie appellationem merentur e easqde a coli gio Pontificum peti tum oportebat. Uerum ICO. sermὸ post annis ab Appio Clai, dio Centumano in formam & librum redactas legis actiones , scriba ejus Cneus Flavius evulgavit, & toti soro exposuit et

ac gratissimum id aranus populo visum ,

32쪽

Sus Lia TRA RE P. 2Imagnoque pensatum. Inde pars haec iuris, jus rivile dictum est'. Sed enim adauctum mox a Sexto aelio , qui Tripartita ideo scripsit : ibi quippe ipsa

lege I a. rab. proposita, interpretationem primum, mox & legis actionem subtexuit , inde jus AElianum dimam III. Tertium incrementum sunt L aes singulares , subindeque novae a populo pro Reip. necessitate latae ; quarum ut requentissima tum in iure, tum alibi mentio : ita collectae hodie in unum Clar ram Uirorum opera, de quo in Bibliotheca iuris .

IV. Plebiscisa quoque a plebe sita quamplurima lata, sed quae pro legibus habita, sic. ut omnes cives ea tenerent, ea

lege Hortentia: i i mo & in legum nomen transiere. Exemplo potest esse lex Aqui

lin. .

currit, post IE.Tabb., annis, institutos, penes quos summum in iure dicendo inter PriVatos imperium esset, quique Iuris Ci-Viliscuitodes essent, evocatis iam belli causa Coss., non minimum Iutisprudentia profecit. Nam etsi ab initio annua tantum es se ut eorum Edilta prout etiam annuus eorum erat Magistratus, quae scilicet initio

Maaimatus tui in albo publicὸ proponem

bant s

33쪽

modo in anno tuo ius dicturi essent . Atta- men, cum ea edicta ab aequitate commen- . darentur quam plurima : Vice versa , climmomentaneis & arbitrariis huiusmodi edictis ambitiosorum Praetorum gr-tiae muti tum liceret , Lex Cornelia 3Oo.. post a nis , A. U. C. 685. a Tribuno plebis rogata, ut Praetores ex .edictis suis perpetuis jus dicerent: Inde Servius IC. II. annis serme post , ante Christum natum Io. duos ilibrosci Edictum subscriptos brevissimh re-ν liquit. Eum excepit discipulus Ofilius, qui primus eὸ ictum Praetoris diligenter coma; posuit, circa Iulii , vel A aguiti tempora. Quare Cic. iam illis temporibus scribebat, .ut olim aia. tabulis, ita nunc a Praetoris edicto iuri operam daturos initiandos suisse. VI. Iurisconsultorum etiam scientia quamplurimum iurisprudentia profecit et . non modΛ publica proseisione qualem

primus inchoasse memora rur circa A. V.C. Ioo. Tiberius Coruncanius vertim ae

potissimum scriptis eorum , seu rescriptis &responsis: scriptis , inquam , quibus tum regulis & actionabus serensibus conquisitis , collectis, Ius civile landare & constituere niti sunt i quinimo formnlas se inde novas in luxere , superiorumque scripta notis suis in melius perduxere : rescrip

34쪽

Sua LIBER A RE P. 23 eis, seu responsis, ad consultationes vid. Judicum & aliorum : Quae tanti visa, ut ab his vix iudices recederent; & licet vim legis ipso iure non obtinerent , ipsa tamen aequitate & necessitate commendabilia passim Ostentarentura In tantum denique per hos gradus profecit hac aetate Jurisprudentia, ut mole sua laborare videretur. Unde iam tum consi-

Ihun Crasso, Pomp. Tullio, Caesari, de Jure ciυili in artem ad certum modum redi-ειndo , & in paucissimos libros ex immensa. diffusaque legum copia conferendo.

C A P. III. De Juri prudentia sub IMPERATORIBUS. POSTREΜA aetas Reipub. Rom. sucincessit innarchiae Rom. Hac sanε tem. restate , etsi Imperatorum consti tutioni us potissimum , profecerit Jurisprudentia, attamen & aliis rationibus ex eorundem Principum authoritate maximum increm entum ea cepit.

Nam, ut maximὸ posteaquam post Principis Imperium res iusque populi omne venit, atque aded & juris constituendi potestas ad Principes transiit: ultro tamenno ullas alias juris constituendi vias

Prim

35쪽

r4 I g Iustes RUP. R M. Principes probarunt , & iuris vim iisdem

tribuerunt .

Primum enim inter initia principatus Leges adhuc complures a populo , veteri ritu, Augusto autore tantum , non Iulio la- tas, d 'pi ehendere licet, unde Iuliis legibus 'tot nomen Comitiis de Campo Martio ad Patreς no.rdum tra latis et quod a Tiberio demum fanum . Ita veteris libertatis instar, umbraque dc simulacrum quosdam ab Augulio relictum , a Tiberio ademptum, ne alioquin vis principatus ut eius verba erant resolveretur t Cuius eaeonditio est , ut non aliter ratio conset, Aam si uni reddatur. Secundb , Senatui quoque postea auth ritatis umbra, seu simulacrum aliquod hac parte in iure privato constituendo reli- αum . Nam quae Principes de iure privato sconstituturi essent , orationibus in Sena- iltu prius cum pleribantur , de his censendi a bitrio Senatui relicto ; eas deinde Ora-:tiones Senatusconsultum sequebatur . Quare , quod uno loco oratione introductum dicitur, id uibI Senatusconsulto tribuitur. Ideoque Principes ipsi horum auctores dicti. Atque haec sunt illa Senatuscon ita , l'uorum iam multa mentio in iure. Quiae sane Observare eli, ibi incipere, ubi Leges

desinunt, id est a Tiberii principatu e desi

nere Diuitiaco by Corale

36쪽

sun IMPERAT. 2snere verb, seu procurrere ad Marcum Imo per. usque . Ultra quem nulla amplius Senatusconsultorum de iure privato condito.

rum mentio occurrit.

Tertib & Jurifconfultinum scientiae sua stetit & quaedam auctoritas : In tantum , ut & ICti ex Principis iam inde ab A gusto auctoritate , non ut antea priUata , publicε responderent, & rursus scripto, non verbo et atque ita major iuris huius austoritas facta fuerit. Addatur his magna ICt rum frequentia circumfusos Principes , ex quorum ipsi consilio iura dicebant , condebant , ut non plures, aut potiores Prudentes alia aetas tulerit, quam huius aeta tis prima epocha. In tantum, ut quorundam tandem scriptis , vim lectionis ut loquebantur i. auctoritatem allegationi et in iudiciis , vimque legis Principes tribuerint . Ueniat quarto loco, R in hunc censum Edictum perpetuum : nam cum edicta Prytorum an se incerta forent , ad ultimum , centum ch quod 'xcurrit polt Ofilium a rata, 13. Hadriani Imp. anno, eiusque tuita circa A. D. Io2. Edictum perpetuum . Iuliano IC. ordinatum fuit: non modo Praetorum edictis compilatis, & in ordinem ac titulos coactis; verum & de suo aliquam-

multis additis, aliis detractis, immutatis.. ' B Ex

37쪽

16 DE JURis RUDE NT opus hoc adeo probatum fuit, ut antiquata iam lege ra. tabul. in quam plurimis , haec major & potior iurispria. pars extiterit ; Hicque jam landus ejus habitus ἔ esqne Velut .aequissimo iure Impera- . tores uti voluerint e atque exinde iam ὀimidia serme pars sententiarum in Piniectas relatarum , constet, Extra haec quatuor, quae dixi puta I ges nonnullas , Senatusconsulta , Iurisi consultorum scripta, & responsa , & edictum perpetuum ), potissimam Iurispru-- dentiae partem sub hoc statu monarchico Principum Constitutiones secere: sive ipsi anter partes cognoscerent , decernerent , . iande Decreta o Cognitiones Imperatoriae: sive ad libellos privatorum & consultati nes blagistratuum rescriberent, unde Rescripta Principum sive generale Ius publice constjtuercnt & edicerent , unde Constitutiones & Edicta Principum: siue Ictorum dissensiones deciderent , u

38쪽

monarchici constituo. 'Prima silium Imperatorum , Per trecentos lo. circiter annos, ab Augusto Imp. ad Constantini M. initia, seu A. D. 3o6. usque :quibus post Angustum imperarunt Tabebatius , Gaius , Claudius, Nero , Usasianus, Titus, Domitianus, Nerva, Iratanus , Adrianus, Antoninus Pius, Divi fratres i. M. Antonius Philosophus es Uerus , Marcus solus, Marcus cum Antonino L Commodo filio suo ) , Com modus, Pertinax, Severus, N. Antoninus F. Antoninus , Caracalla scit. Antoninus Heliogaballus, Alexander Severus, Maximinus, Gordianus : Philippi Impp. Decius , Gallus , & Uohisianus , Valerianus Galienus, es Valerianus Caesar, Gallienus & Valeria--s, Claudius , Aurelianus, Probus, Ca-aus, & Carinus, & Numerianus: Diocletia

nus, & Maximianus e Constantinus, Maximianus Augusti, & Severus ac Maximi mus Caesares. Ab his omnibus , ut varia: cocistitutiones processerunt , quarum men

eici passim fit tum apud Historicos , tumati stri piis Ictorum, & in Principum post

39쪽

28 'DE IURI spm sun IMpg. r iriorum constitutionibus , ita sequentium nominatim, iam inde ab Adriano , Principum constitutiones in duos Coelices, Gregorianum & Hermogenianum s quorum

fragmenta quaedam hodiernum extant per titulos coniectae suerunt: privatane an pu-.blica auctoritate conditi fuerint , in incerto est : At proculdubio de Compilatorum nomine ita dicti . Neque de illo satis hactenus constat , cur ab Hadriano

cujus etiam unica tantum constitutio in Codice refertur, puta lex I.C. de testamenistis ) , neque ultra, assurrexerint aut Codices illi, aut postea Justinianus. Mihi mens ea, id ideo factum , quia nova quaedam Ju- si sprudentiae ratio ab Hadriano coeperit , tum Edicto perpetuo constituto, tum quias ectae IC., de quibus postea, tum pene refrixerint : denique , quia publicὸ respondendi cuique pro arbitrio suo ius factum rUt proinde novi Iuris, ae novae Iurispruindentiae auctor Hadrianus Codicibus illis initium dederit: pariter ut secundae Epo--chae novitas , novo Codici Theodosiana ,

40쪽

SECUNDA EDOCHA IMPER. 29. CAP. V. De Secunda EPOCHA Imperatorum.

SEcundam Epocham Imperatoriarum Constitutionum faciunt Principes Christiani , a Constantino M., qui primus Imperatorum Christianus fuit , ad Theo8onum Iuniorem usque , seu ad A. D. 38.

spatio circiter annorum IR ., hoc ordine:

Constantinus M. : Constantinus, Constantius, Constans: Constantius & Constans , Constantius solus: Constantius Aug.,& Constans Caesar id est Gallus Constantius Aug. & Iulianus Ctes; Iulianus Aug. Iovianus , Ualentinianus & Ualens: Valentinianus, Valens & Gratianus; Ualens Gratianus & Ualentinianus Iun. Gratianus : Ualentinianus Iun.& Theodosius: Valentinianus Iun. , Theodosius ti Arcadius: Theolosius ti Arcadius: Theodosius, Arcadius Honorius, Arcadius : Honorius, Arcadius es norius Theodosius Iun. Honorius , Theodosius Iun. & Constantinus Caesar : Honorius Theodosius , Theodosius ti Ualentinianus III. Horum Principum Christianorum igitur, suasque ad id tempus de rebustum secularibus, tum Ecclesiasticis constitu tiones , octo viris ad id delectis, Theodo-