장음표시 사용
351쪽
hic tractatus post tractatum de bonorum possessionibus & successionibus , deque legatis subjiciebatur ; & quidem propositis eodem ordine tribus Edictis. Damnum autem dandum, seu impendens
metuitur I. vel ab opere aliquo novo faciendo : a. vel a Ruina operis alicuius veteris impendente : 3. vel ab Aqua. I. A novo opere si damnum metuatur,
si quis novum opus faciat , quo pristina facies mutetur , Vicinarum aedium dominus iuris sui conservandi causa novum opus aedificanti nunciare potest, fi.e. denunclare, ne faciat, ne pergat. J Post quam nunciationem demum committunt se litigatores Praetoriae Iurisdictioni . tιt. I. de Operis novi nunciatioue .
Et hinc iam incipit Digestum NovUM,
ita dictum ob titulum istum . tit. I. de Operis Novi nunciatione. 2. A Ruina veteris aedificii, si damnum metuatur , i. e. si vacini aedificium mi nam minetur , vicino ius est nunciandi,
in id, ut damni insecti sibi caveatur i. e. de sarciendo damno , si quod inde sibi contingerit . Quod si factum non suerit, yice cautionis mittitur cicjnus , decreto
352쪽
DE ACTION. OB DAMN: IMMIN. 333Magistratus cujuscunque in possemonem
illarum aedium , quae ruinam minantur: imo & si perseveraret non cavere, etiam eas aedes nunciator secundo decreto possidere iubetur . Caeterum , quae de damno imminente ab ipsarum mei aedium ruina dicuntur, eadem &de eo damno accipienta
sunt, quae a suggrundiis & projectionibus metuuntur J i. e. tabulis , omnibusque aliis, quae circa extraque aedificia ipsa eminent soras , vel proiecta sunt , aedibusque applicata: id enim sibi vult vox furarundiorum projectioniam. tit. a. de Damno
quin protectorum vox magis hic congrueret. 3. Ab Aqua damnum si metuatur, aquae arcendae nomine vicino actio competit, si videlicet damno nondum dato, Verum opere in agro iam manufacto , putastructura aquatili aqua , sive pluvia , sive pluviatilis nocitura sit . Qua actione id essicitur, ut opere in pristinam faciem re si tuto , aqua avertatur . rit. 3. de Aqua
pluvia arcenda. IX. Nonum controversiarum genus oritur ex Vectigalium seu publicorum conductione r
353쪽
Etione , quae inter privatos quoque acti nem parit, & duplicem quidem. Nam si Publicam , i. e. Vectigalium conductores ipsi vel familiae eorum , vectigalium O casione , quid super exegerint , propria aftione tenentur . . vicissim, si negotiatores merces suas vectigali obnoxias , apud publicanum professi non fuerint uti tenentur merces improseisie in commissum cadunt, i. e. Fisco vindicantur γ.rit. 4. de Publicanis ve stigalibus σcommissis . Et ita quidem hoc nexu hic titulus a Triboniano locatus est : non vero ex homonymia vocis publici . In Edisto sane perpetuo hic titulog locatus est proxime post titulum de Furtis, quia de Furti genere a Publicanis, vel eorum familia admisso in eo agitur. Quamquam , & illic& hoc loco utrobique inquam , de eo Iurisconsultos , qui ad Edictum scripserunt, egis e reperio . x. Decimum controversiarum genus descendit ex mera liberalitate , seu donatione, de qua agitur hoc loco, & in genere quidem tit. 3. de Donationibus. De qua quo loco in Edicto Praetoris actum
354쪽
Dg AETION. OR DAMN. IMMIN. 337 aEtum fuerit, vix liquet, nisi quod suspicari licet ex nonnullis fragmentis , de eo actum in tractatu de Exceptionibus, subirit. quarum rerum actio non datur. Donationis vero duae species sunt, inter vivos una , altera mortis causa i. e. ob mortis periculum vel cogitationem . Quae donationis species , non nisi morte donatoris eadem in voluntate deficientis, confirmatur . i. ult. de mortis causa donati ibus .
STATUS CAUSAE. xi. T T Ndecimum controversiarum ge-. nus est de statu personae, seu de
Causa status ; Praeiudiciales actiones di
De qua hoc ipso loco Edictum perpetuum scriptum erat, Quae ipsa status causa triplex est . I. Libertinitatis. a. Liberalis causae . 3. I genuitatis. r. Libertinitatis causa seu controversia est, cum quaerituit, servus ne sit quis, an P vera
355쪽
vero libertinus ὶ Huc vero petinet tractutus de manumissionibus id est de datio. ne libertatis . Ubi primum quaeritur, qui manumitti vel manumittere possint di apud quos, de quo tit. I. de Nanumissonibus. 3. Species, seu modi manumissionis, quae ab homine fiebat, & iustae quidem , duae hic pertractantur, quae olim in usui erant, caeteris Iustiniani aetate vel . ab ipso abolitis. I. manumissio, quae videlieet apud Μagistratum, apud quem legis amo erat , fiebat , praesente domino , non per procuratorem'. tit. a. de Manumissis Vindi Ela, nisi quod per Syndicum servi Uni-υersitatum f i'. e. Collegiorum , Munici- ipiorum , Provinciarum , Rerumpublic. lvindicta manumitti possunt. tit. 3. de Ma numissionibus, quae semis aes Universtatem
Secunda species justae manumissionis est
ea, quae Testamento fiebat . tit. de manum Usis testamento . Varia tamen rati eadhuc, varioque eventu e nam I. Liber tas testamento non tantum , seu non semper directo adscribebatur , sed & per fidei commissum saepe verbis precariis . tit 3. de fideicommi Jariis libertatibus. Liber- ltas quandoque testamentio adscripta , &
ipse iure valida , ex pust facto lege adi- ,
356쪽
mebatur , seu eripiebatur, tanquam indi-
ro : veluti L. Papia , ei qui tacitam fi-em testatori in fraudem legum accommodasset . tis. 6. de Adoptione tibertatis . 3. Sub die, aut conditione saepe testamento libertas adscribebatur , ac proinde suspendebatur: ita vero manumissus interim servus erat statvliber dicebatur . tit. 7.
d. satvliberis . it. Et haec quidem de manumissione, seu Pibertatis datione , quae ab homine, seu a dominis fiebat , & regulariter non nisi a dominis , eorumque consensu : sicut si domini consensus intercederet , libertas omnino competeret . Et tamen utrumque secus quandoque eveniebat 'Nam quaedam erat libertatis datio legitima, seu quae a lege fiebat , . ipso iure publicor quandoque scilicet, seu certis casibus , etiam sine manumissione ad libertatem perveniebant , solo legis seu iuris beneficio . Vel uti si servi necem
domini detexissent, si ob gravem infirmitatem pro derelicto a dominis habiti fuissent, aliisque de causis. tit. 8. qui fine
manumissione ad libertatem perveniunt. Ex adverso, quidam manumissi a dominis liberitamen ipso iure non fiebant , lege impediente , & manumissio inutilis erat , ex duplici potissimum ratione Politica r Ne P a Vi-
357쪽
3 o DIG. PARS VI. Us. XL. videlicet ut ipsi domini hoc facto suo, & promiscuis inanumissionibus bonis suis evolverentur , aut aliis, creditoribus puta, fraus fieret , quam in rem lex aelia Sen- ,
tia lata fuit . tit. 9. Qui σ a quibus manumissi liberi non sunt, ad Ieg. AEliam
m. Et haec de hominis & legis facto circa statum libertinitatis . Nunc de sin- , gulari beneficio Principis. & quidem cir ca esseξtum manumissionis . Nam cum ensectus manumissionis hi essent, ut & manumissos deinceps quoad statum publicum libertinos faceret, ab ingenuis & statu i genuorum diversos, & privato patronatus, auri obnoxios , ob utrumque tamen liberati beneficio Principis quandoque pol rant ; a statu , inquam, libertinorum , si . ius aureorum annulorum serreis enim tantum utebantur libertini a Principe impetrassent: hoc enim casu iura ingenuitatis adipiscebantur , salvo tantum Patronatus iure. rit. Io. de Iure aureorum an nulorum . Ab ipso vero etiam patronatus
iste , si a Principe natalibus in quibus homines initio suerunt restituti suissent,
patronorum consensu ; hoc enim casu plenam ingenuitatem adipiscebantur , extin to etiam Patronatus jure . tit. II. de Nais
talibus restituendis . Et haec de liberti obtate
358쪽
tate , seu causa libertinitatis. a. Secunda status controversia est L beralis: qua videlicet quaeritur , liber quis an servus sit . tis. I a. de liberali ea a. Sive quis in libertate constitutus petatur in servitutem ab aliquo, sive in servitute constitutus ipse ad libertatem e servitute proclamet: stuod sane non omnibus licet, quidam efflin ad libertatem proclamare non possunt: itis. I 3. quibus ad tibertatem
3. Tertia controversia status est Ing nuitatis , qua quaeritur, ingenuus quis sit, an vero Libertinus . tit. I . Si ingenus esse dicatur . Omnibus istis tribus status controversis commune est, ut ne de statu defunctoruat in deteriorem causam post quinquennium quaeri possit, in meliorem, possit. tit. II.
Ne de satu defunctorum post quinquem
Vivo certe eo, qui liber, aut ingenuus pronunciatus est, de statu ejus semper qua, ri potest: ita quidem etiam, ut ad collusionem detegendam , omnes praemio domi nil ejus qui libet iudicatus est, aut inge , Duus , invitentur . tit. AIt. de cestasione deregenda.
359쪽
3 a Bis. PARs VI. las. XLI. E x L I a. XLI. DE PossEsso RIO IUDICIO. HActenus petitoriae actiones e nunc' sdsoria, sequentibus tribus libris
4 I. 62- 63 MHaec enim mihi eonnexionis ratio pIDeet : non quasi ad Interdicta transiturus Iussinianus rem aliquanto longius repetat, quia scit. interdicta pleraque de possessi ne sunt, quod Cujacio placebat. XII. DAodecimum igitur Civilium comtroveritarum genus est , in quibus agitur de tuendo penes dominum & nossestarem
rei dominio, vel possessione , idque firmo lperpetuoque iure. Quo pertinet hic liber. Quo proinde agitur de modis vel plana dominii una cum possessione , cui dominium est con unctum , adquirendi , vel nudae possessionis . I. De modis adquirem di rerum & quidem corporalium , nam de his tantum agitur mimi , νit. I. 'De Acquirendo rerum Dominio . a. - modis acquirendae possessionis, & vicissimamittendae , titul. 2. De Acquirenda vel
360쪽
Dg PossWsso RIO IUDIc Io. 343 quae est adeptio seu acquisitio dominii per
possessionem prolixam iustamq; , cui contraria est usurpatio, i. e. possessionis interruptio. tit. 3. de Usurpationibus. Caeterum musae possessalonum , seu Usacapionis tituli sunt onerosi , vel lucrativi, vel mixti. Onerosi, vel pro Emptore, quando ex causa emptionis , vel ex negotio emptioni proximo quis rem bona fide a non Domino nactus est , & possidet. tit. q. ρην em plore . Lucrativi tituli sunt quinque sequentes . Pro Haerede , vel pro μὴ essore ;quando quis ex causa haereditatis, vel b norum possessionis rem aliquam singularem , quam deiunctus possedit, cum reIiqua haereditate possidet, eique incumbit. Nam licet aliena sit, longo tempore eam eapere potest . tit. I. pro haerede vel pro possessore. Item pro donato. Pro derelisio , quando quis rem a domino vel possessore derelictam occupavit. tit. 7. pro derelicto . Pro legato, cum ex causa legati, vel legati nomine , quis rem alienam a testator sibi relictam habet. sit. 8. pro legato . Mix tus titulus, partim luerativus, partim me rosus est titulus dolis , quia dos datur ad onera matrimonii sustinenda, ejusque fructus lucro mariti cedunt. tit. 9. pro Dote .
His omnibus adde titulum pro Auo, qui titulus & superioribus communis est , &