장음표시 사용
191쪽
eis osseio simpliciter implorato, perantur, qui Eceidem seu tentia, quam distinitive proseri, super expensis pronuntiare
debet, id quod termina o iudicio faceren licet Ex quo enim intra litem sunt ortae,eonvenit, ut ille per pronuntiationem Onita, expensae quoque desinant, ne lis ex prioris controversiae materia consurgat, atque oriatur: Cyn. lnd. l.μηέιι in .esinu terdis.cti. βμg ait prator. Mereiud.
M Vbi monendi sumus, si litis sumptus iudicio eurrente, aut, si ρὸ lite contestata sunt faeti, sed per litigatorem non petiti, in ar- iiis x bitrio iudicis eisci super his pronuntiare, necne Sin vero e .
. tantur, id quod propterea subinde fieri debet, adeo necessariuesse quod iudex Sin his pronuntiet, ut si neq; victum in expetas illis petitis condemnet, neq; eas ultro citroq; ex causa compenset, ipsas ex suis loculis victori resarcire cogatur, Est textin . .properandam Isin si promum Raueg.
a M. Interim sunt caus propter quas victus non debet in sum Mem Litibus hisce condemnari, sed compensanturiquod parum ob inis ramis tervant, qui pro imperitia sua victum, sive excusetur, sive non, s - passim condemnant. Porro qui iustam litigandi eausam habet.
extra omnem temeritatem atque calumniam constituitur, cu-
ius intuitu victus hie poenae non subiaeebit, ut litis ex peias rM- dere victori sit cogedus: Si equando litigans, probabiliter poterat ignorare, se in eo, quod petitur,obligatum,&ob id iussu- um defendere no cessivu,recte exeusatur Utpote haeres nescit Iegatum, quod dicitur ex testamento debert,cum detestameno to sibi non constet: Deinde pro seriintur tabulae testamenti, flein , quia iustam litigandi causam habuit,donec testamento produs iacto appareat legat tin deberi, sumptus litis non prastat, i. assis sis and a. iudeλest in L iis quis infinita. Ub Barr.1de postul. Ἀπιι in ι tig 'ii Litistitisse.f.deiud. Unde est consequens, eum, qui incius alterius c/ysi h succedit, aut alioqui ignorare sabum in te Iligitur, si suscepto bere uia te iri, vel testibus, v c Linstruna entis cle adversarij iure instruo ctias fit, nihilominus litigat e perseverat, in expensis post pro.
192쪽
PRAEExERC TAM E NTI, LIB. III. 18'dum,per Ba t. ange in locaret tis.Secundo incusatur, Cui ante 'tiam iudicio se crederet, prudentum consilijserat instructus N his spillatis,atq; fide dignis, quibus piobabiliter induci poterat, iunam se litigandi causam habere,al xd. V. ind. l. termina ro C. de Fuctibinolit . expos Tertio, quando adversario, qui uno , et stes aliem probare contendit, iusiurandum in supplemen . tum probationis delatum cst,ti sic victor evasit. compcnsandi veniunt litis sumptus, maxime si factum, de quo ei quastio, fuerit alienum,dividius etiam pro equalem qualem coniectu
Tam habeat, tradita id. ιmavi hgι ne assur. α de episcop. I. r. si miseliter di quarto, qui plures cstes habet recta di pontotes, 4t non idonei reis ciuntur, ab expensarum condcmnatione eximitur,per Bald.eod. loco. Quinto, idem respondi mus in casu, quo diversae sunt doctorum opiniones, ubi, qui Vna nitatur, non tam explosa neque temerarius, neque calumniosus litigator videri debet. succumbens expensas non refundit, aiatim. I. f. 'nsunc L. C. de Fuer. r.enuclean.AnIlIIoan Axo. c. l. de constιIur. lib. - rcst Canuarisia ιn dict. e. ncm tu ibis, de dolose conrum. Quod&fix ito proe edit , quando I ex vel constitutio varios intelIcctus babet, qui vincitur, uno intellectu inniti batur e quia neque temere, ncque calumniose litas eventum tentavit, in sumptibuspraegravandus haud erit, sed .iuris error excusatronem hoc casti praebes per Panorm. in c.calumniam,des I.regulast. deium.
Osct ignor. sic iid principκm Instituti ιι bligat qua ex quasi de nascuntur. Quod sis x pensae ex convcntione debeantur, quia in 'instrumento a j is uocum intis cui cet, quod velitristituere, Impensa vel tradere aliquid cum omnibus sumptibusci tunc neque tu ccaveritiasta litigandi causa superatum eximet, sed passim eos r sarci naus iam recoginur, perius quoque actionis, de quo es insignis glossa actionis in f g. similiter g Irιρούπινν'bofrta' l. delegares. νιι Iartol quos deo Lan rancinae a1nidno,ae expensis 4xqvibin insnar. Persis.adrerre emur.
in causis appillationum, sumptuum aliis ratio haben avιtari est: ita tamen visi appellans succumbar, indistincte ad expe tian. - sis condemnari debeat, s.fin. C. quaηdoprοτος.ην est nec g. ε φών αμ
193쪽
bationes non sunt inductae, sed ex antiquis atque in priori in stantia factis pronuntiatur, sed contra appellatum, Lin expε-lis condemnatur, qilia existimavit se probasse, id tamen quod non fecit. 8. sic in iitris ignorantia reprιhenditur, quae non ex - eunt, r/gula est. ωι iuruo facti ignoris in cap. ignorantia facti, de reiiur. lib. d. ubi Innoc. Aut sententia appellatoria ex novis pro is bationibus profertur contra appellatum, de non reddit cx penis fas;in facto liqii idem erravit, persuasum sibi habens, adversari
um non post amplius probare,&tacti ignorantia facile exeu-simur, ut cuius interpreta tro plerunciue etiam prud ntissimos fallitu. in omni parte. 9l.regulatu.feetur.=fact. Ino Ir roc. in . finem litibus, dedo ct contum. 5art. 3n .gemra lucr. S.Iententeta. C. de eb.
ιη Hi, adde, eum, contra quem iudex interloquendo pronun tiat, in expensis eius puncti gratia illatis condemnari posse, nisi 'ς forte in iuris quaestione notus fuerit, ut sequestrationem fa- p pis, qui satisdare parata est, relaxari petit, adversarius vero contendit, ad hoc non prodesse satisdationem: Et quia in iure, non in facto, consistit haec quaestio, iudex ad satisdatio nem relaxandam i in sequi strationem elsedec rnit, tria quae habent ii apud Bal. in p. C.destiam gn. o fide ιζον. f. quisti a re cet. id, quia propere, sine expensarum taedio fieri 6.
venit, earum nullae it habenda ratio, D. ini. Poea. C. dei's, quib. ut istis Ba fines. hin. C. quando proroe non est nec Caetern minui vi ctum per interlocutionem in litis illius sumptibus non cono demnat, sententia finali id faeere poterit, modo item succum-
bat, alioqui non permittitur: Quare consultius est. si quM ad interlocutoriam sequis submittit, ut expensas quoque urgear, ne ubi in diffinitiva nihil obtineat, doli ipsis perutiletur: Al ne angelvi in citara Oermnato. Inη in capsinem bin. r. Asia, Receptum autem est in ipsa sententia, qua controversia finiis elua super tur, super expensis litis etiam pronuntiari: et enim osse io iudieaenas cis Mercenario veniunt, qιlod ad pronuntiationem factam . x- istia pirat, tantum abest, ut ex Melit Ena turgere constitutiones periadina mittant,ι restiat ala Cisreiud.O patrua C. detra act. Et utile, fuerit
194쪽
PRAEEx, Rc IT AN LILTICULE III. istfuerit dispicere quomodo in his pronuntiatur, Mut probari
.poisini: Porrotulltc pei missum est, in his sane certa quantitate pronuntiare, taxatione tamen ibi reservata: Dcinde victor in scheda designatas offcri,quas iudex adhibita taxation moderari pro ossicio suo atque olertia debet, ne ad immodicas vi ..ctus gravitur, provocandi causam sibi arripia Facit autem reservatio taxationis, ut et ii successor illius iudicis pro ossicio suo laxare, moderariq; eas possit,ut qui idem fingitur sis. quide priori uilex, l.mortuo vice. cproponebatur. Aelad. Olpamortem Jquod cum eo. Non igitur omnes in universum sumptus,utcunque etiam Taxa Ioviiles, expetarum nomine veniunt, sed necessarii cluntaxat,cu ut sit mo
-iusmodi sunt, qui in cursores, advocatos,procuratores, testes rata.
itinera, scribas, viatica, hospitia, atque id genus alijs modis necessario expenduntur: Ae in singulis modum iudex solers&P-vidus observabit, ne indebitos reddi iubeat,&appellare par tem cogat , qtiod ab immoderata taxatione facere Oneratus non pro hi bi tui: Innun super eo, uodmetin causa.Ban.O Dd.in Labexecutore sde appo .siser νω,infη. . plast.
In qua moderationi , quandoque statuta, quandoq; consue Expensa. tudinem iudiciorum observamus: quae si non sint, ex bono dea modo aequo cuncta censemus, exp nsasque delicatiores resecamus laxaxta
iste effarijs salie ad aestimatione illatis: Quapropter ille, qui,
dester incedcre solet, uti est rusticae aut plebeiae conditionia homo, si ut equester veniret, aut curru veli cretur, aliquid impendit, taxationi non sub ij cietur: licet enim ad utilitatem reo ferri possint necessarii tamen sumptus non sunt, sed magis in delicias facti, quando consuetudinem eius qui impedit,oboculos habere dc beamus, non quia sit impensum,gl. in idem: g. id/m Labeo 1maηdati. OL velimversorum.1 de 'gn actio. O .s cum dies. F.si arbiter.=de arbitr. Sin autem victor equestris est familiae. aut alias equo vehi soleat,tunc etiam pro dignitatis, atque c5ditionis eiusdem reputatione sumptus in unum equum, vel plures sunt aestimandi: Id quod&in nuntio veredario, quem equus potare consue vit, obtinemus,I. nepos Proculo. f. de verbor. si
195쪽
is IOANNis FARRAttici Q. Die. Oum quaerere, cquotidiana pecuniolacmptuare cogitur id quod in sutoribus , alijsque mechanicae artis homuribus sieri compertum habemus, ea saltem, quae deductis expeniis, quas domi fecisset, imputantur per Ised ε. g. qasdaνtem. deperitie .hain o. dein iuris h. cstibus est, quibus expensae testimoni ferendinem,adeoque boni viri arbitratu, debent iri ab ite eo, ut qu domi interim seclisent, deducantur, Est in quoniam δειλον, σνesto. I. eos.F. liqvu. C. de app. OLrcstivum fides. i. Sabιηο.1 laetest. 3umptinis Postremo difficile quodaminodo est,hoc' iod in litem e ra iureiu pensiim est, testibus liquidum reddere, iovae litis periculorando pro sese,eti .im terminato iudicio, exponere, visum est legislatori, muri satis pro solitis litMim expensis,ad iurisiurandi religionem si fugere,easque iuramento victori delato aude itaque pri inotaxationis moderatione adhibet: Deinde, ut vietor iureiurando eam adseveret, praecipit, in hune ferme modum: Expensas In hac eausa,quas actor contra L. Titi uis fecit, esse taxatas, mode ratas,&in iure decretas: Si Aetius iurarit, se a o. aureos, & q. o bolos impensarum nomine, plus ison minus, insumpsisse, Titium eos intra sesqui mensem olvere debere: Et iureiuran do praestito,implita est conditio taxationi inserta,& in hunc modum impensae liquida fiunt, utque moderati taxationis aircumspecte adque amussim faeta videri possit, etiam ad quadrantem usque examinari solit, de quippiam maiori summa adiici,quali ex tot cumulo re Iiquum. Praeterea iudex provi- dus esse debet, ne largus nimium sit, aliquidque laxet, quod in
hiis causa non sit ex pesum,&sic periurio an iam praebeat, cum homines, ut nunc sunt, promptiores habeantur ad iurandum, qtiam multis expcdiar. Est in I. properandum. β.sive autem, oelsanc, - , C. derad. a Wh. de lud. Di pestet. cost. O. Utque ali OS pr - termittam, habentur omnia abunde apud Lanfici
de Ariadno, in de expensis, lac oriunde Aren on tractatu expςns
196쪽
Temporum atque terminorum in iudicii observandorum elenchus. RElatum est, qua ratione adornari poterimus ad causas legitime controvertendas, ut sic quisque pro eo persequendo, quod suum est, ure agere,quam vi, quae pernicio sim mus Reipublicae hostis est, quidquam in alium machinari, contendat. Caeterum ne&hoe saluberrimum institutum cui sit fraudi, aut etiam irreparabili detrimento solet enim humani ingeniiprocacia insoleris fieri, Mut optima quaeq; in abusum cedant corrumpanturq; sedulo occasione quaerere νομοθετ aut Listimata legi statori visum est cavere. vilites tam civiles quam PCenales, exp/ῶ- mature debeant expediri,& ab immortalitate vindicari,cuius ιημ. perpetuum monumentum est apud Iustinianum in L properandum C. ι iudisjs.ctiariminales causε ανι intra cera. .crims quais sti. terminetur.
Eo itaque modo eausam proponi oportet, ut quae civilis est,
triennio terminari possit, criminalis vero biennio, nisi aliud intercedat, quod sine litigator u culpa impedimento sit,&tem pus producendum esse moneat, ut lac non minor virtus videri debeat, manum e tabula habere, di posse in tempore desinerri atque remi plam pertractare. Ideoque perperam faciunt causi Ianoera. dici,&aeruscatorcs hominum, qui ad nullum non quaestum sinatores iuris non bene adcepti subsidium, causas aut ad CalendasGras causarum. casi crastinant,aut ut nunquam finiant, utcunq; obulares, is innem lapide movent, non adtendentes iudicia Dei esse, quae si vel violat, vel parum synceriter exercet,in Deum iustu&ineui. tabilem vindicem committit,&ad Gehennam aedificat. Quod vero ab hoc sacrosancto finiendarum litium consti Iudicia riuio itum est, facit cum iudicum imperitorum oscitantia, & nitiορὰ causidicorum avaritia, maxime si causa sit pinguis. ωde pane trabi. atq; lacte, ut vocant,tum litigatorum quorundam pertinacia,&impietas, quibus pro delicijs est, altero oculo charius,advcris sarium adeoq; proximum ad insidiosas B crastinationes egregie,& non secus atq; bubalum naribus irretitum, vexare atque
197쪽
circumducere,&postremo ad medicitatem cogere, etiam sit pse interim pereat, quod plerunque fieri solet, iuxta verbum, quo nec is quiescere dicitur, qui alterii frigare cotendit: Qv od interethnicos sorte susque deque ferendum, siet, si linter eos Christinis qui Christiano nomine censeri volunt, nequaquan ineq; fru-aon teme-ltra Salomon scribit, hominem perversum, S iracundum lites re Blau suscitare:& Apollo lus, Servum Dei non oportere litigare, ne-δ-σι moenim Deo militans, implicat se negotij illis ecularibus, maxime rensibus,qua non tam,ut quis suum vel legitime, &sine proximi offensa consequatur,aut prot gat, quam ut alteri negotium facessat,&irrequietum suum, impium pectus etiam orbi prodat, unde factum,quod etiam procuratorum officium, nisi a principe sit datus,quo insanis illis deploratis estentibiis, non semeia ontra iuris cognitam traditionem, proprioamque conicientiam, patrocinantur, vile di quodammodo in fame,etiam ethnicis, habcatur. imp p. infamissimam vilitatem appellare non cessant,in squu procurat onem. τιigi. o Dd. de δε- curionib. lib. ι o. est in Inst. de exceptionib.I. eas Fero excepis cms Eant m do&se eximant,qui hominum sudoribus inhiantes, non,
dolinguam venalem habent, sed&sanctissimam atq; ad solam quietudinem Civitatis,divinitus concessam iuri functione
turpiter promtuunti 'Quam tamen paleam,aut Zizaniam inter triticum adulese re permittamus, cum eam non sic evellere liceat, oportet,is: tempori cuncta revelaturo committamusAnterim tamen eapi. strum licentiae ingerere, quantum ficii poterit, recti monere eos, qui for uti constituunt, non inconveniens fuerit ut fivllus pietatis gustus in eis esse quandoque coeperit, iuri&ἔe
quitati coneedentesi actansiquod sibi e regione fieri abopiru
MAGM- Monendi igitur sumus, iudicia neque passim dc fatigandat sum se,neq;procrastinationibus pro libidine quaesitis protelanda,
ε - sed tempestive atque opportune adiri debere. Qitae tempora ne Tyrocinium sori facientibus minus sint cognita, alque ob D-culos, rite remoraminij ciant, modo ex iudici, inles ruate,
modo ea rerum controvertendarum natura, circumlint ijs,
198쪽
modo ex disceptationis perplexitate petuntiar, atque varianu Diximus enim iudicem habere alit delegatam iurisdictionem, , , aut ordinariam. Quandoque etiam ultro per litigatores recipis tur.Causaequoque vel sint, privilegiatae, brevis disceptatio nis,aut civiles populares,&iusto ordine expedienda: Similiter ecclesiasticae. Niphanae. Si eas, quae sunt privilegiatat,bre/ves atq; ecclesiasticae, hoe est, ad Pontificium Ecclesiasticumqsiorum pertinent, explicaverimus,reliquas, ut civiles,e regione iacile cognoscis, 3. . Inst.deiu qui sintsui. Osa.de tute igitur causarum privilegiatarum quatuor enumerant ri Cassa praClemcispendiosam,de iudic*s deliceti Beneticiorum ecclesiasti. mletiata corum , Decimarum, Usurarum,4 Matrimoniorum, quibus adcedunt omnes aliae his adnexae, puta,de electionibus, colla tionibus, provisionibus,&praesentationibus; perinde enim usad ce si oriae privilegis sprincipalium radiant,atque exercentur. Idem respondemus, siquando vis commissa dicatur in beneficio sacro,ad interdictum posscssionis recuperandae instauran dum, vel eius loco,actionem in factum,breviter atq; prompte expeditur. Similiter quando repetitur, quod usurarum illici tarumnomine datum est,aut ri sortem eomputandum csse R- ponitur, ita enim fit, viae cestarium sequatur natura sui pri ei palss, cum principale. res ur. baresa debitore. f. quod Diipui
, Et dicuntur privi lcgiatae ex eo, quod non requirunt solen- In privile. nem iudiciorum ordinem, sed absque fori strepitu, simpliciter glarusinati de plano, ctiam litigatoribus invitis disclitari poterui, ma strepi-
xime si iudi 2 id statuat, ut in cuius arbitrio est,isci solenniter agitur.
Nisi forte causa sic a principe cui di legetur, ut eius, sine strinpitu, simpliciter&de plano notionem habere dc beat, ubi for mam rescripti observam uri&sublato velo,ut inquit Bari hoc est, simpliciter venit proced cndum,alioqui iudicia extra coni. ' .
missionis formam insti utum me nullius momenti, iuxta Ac si
199쪽
substatu Ita tamen res simpliciter controverti permittitur, ut quae ad Miadi iudiciorum substantiam pertinent, non omittantur, sed in isciorum no oncusse veniunt servanda,uti sunt libelli oblatio, vel eius lo- pratermi eo verbis proposita impetitio, litis contestatio. 8c ut sententia remis proferatur, quem, solidum, diciorum ordinem Alex. Imp. appellat, quibus Aecursu S iusiurando de calumnia, depositiciones testium conscriptas, Mut publicentur,ad ij citi introlatania aliaesententiam.'bu in verbosolitum iuMiorum ordine. C. sent. interloc. om.1adgi. O Ddun c.de causis,m veris consensuparitum eostic deleg Adeo autem adiudiciorum substantiam isthae eptinet, ut eis a litigatoribus quoque salva causa renuntiari non possit, publieam si quidem utilitatem respiciunt, propter quam iudi
i. μαω Caeterum in causis, ubi de plano,&absque ambagibus sum--ὸ in marte negotium disce pratur, non exigimus libellum absolu- τὸ Mia, tum,sed eam petitionem, ad quam sententia concipi possit, nosia Trita nulli litis contestationem quoque, eam maxime, quae solenni iabus fit verbis, ut superfluam, reijciunt. Similiter eone luscinoa est neeessaria, praeterhoe,quod iudex supvacaneas dilationes. exe eptiones frivolas, cauudicorsicotentiones,&iurgia resecaore debet. Admissis alte probationi b. defensioni b.q;adcIm, necessariis, Citationis quoq; decretii, praesertim in privilegiatis. non debet omitti, ne non voeatus, atq;indefensus senteti Ob- atur. Si e S iusiurandum de ea lumnia, pctente adversario, n5
est posthabendum, neque ea, quae ad facti investigationem spe ctant,exeludi debent, ut quae iudici deservium t ad pronuntianis Gni,quod iustum est atque aequum, usq; adeo in causa ius po- . mim situm esseAlphenus responditiin Curiatam e Romana quatuor Minois solum termini substantiales in hisce causis observatur, ad artiisti, istis. culandum puto, d dicenduc Otra articulos, ad producendum ac ri, omnia,Sexcipiendum contra omnialducta, ut quae ad cogni.' irinem causae potissimum deservire videntur: Vbi advocati dem ante coesusionem factam in causa ultro citroq; petitiones si in odisse solensiperentis sic indum suam quisqui pro nun
200쪽
Hiud dissimiliter cause obulares, aut exi gyri momenti,Mcausis maciviles,aliis pro pliauae dicuntur, quia di ipsae bre, em cognitio diei νοηδε. nem dcliderant, summari atque sublato veso peraguntur, nul simmalo tamen praetermisso, quod ad facti investigationem P ζ tinex, ut acta cum N ipsa cognitio sit de iudicii hi antia,&desideratis pro . bationibus receptum est ut periurisiurandi religionem fides iudici sat,adcedit .ιhesaurus.gad exhib. isseri elegante Bari in
constit. ad reprimendumsuper verbo summarie, ct versic circa modum probandi. Caeterum ut cognoscamus, quanam ausae modici sint mo G samον menti, ut summariam, brevioremque cognitionem requirant, dici pratu certa regula comprehendi non ita potest, sed bonus vir ad qua- cylitatem tam personarum,quam causarum, de ij sex bono in quo arbitratur. Porro si inopis alicuius maior fortunaru pars, utcunque vix teruntium valens, in controversiani vocetur, ipsi
quidem res satis ardua est icet dividi exiguu, por omnia modicum cner,tantillum de rebus suis eximi: ita di in alijs circum. stantias expendimus, ut boni viri arbitratus ad codat, tametsi v-s ferme receptum sit,controversamao. solidos non exceden-
de pedan.ludis Iasia in L admonendi cap. Iob. ver qua autim dicatπr.f. de iureiuraηdo H oc Barto Ius quoq; admonendi refert causim causa m. possessionis live proprietatis complexu, ut breve Omen dica ex fata neat considerationis.Tamen quia non cuiusvis est, eum arbi. viij. tratu ex bono&aequo adhibe re, per statuta,&municipiorum observationes, cauis minores a maioribus platiuq discernun ratur, quemadmodum in Hessiae provincia causa modica ire
vis etiam habetur, quae 2 o. solidos seu si oren . non excedit,summariam propterea recipiens cognitionem, tantum abcst, ut ap-