장음표시 사용
21쪽
taris stat in Ecelestia autoritas, his propugnatoribus tam haereium technae extinctie sunt,quam dogmatum Catholica veritas paleia latconfirmata,atque illustrata,vnde simul tertium emersit beneficium quod dum pro defendendis fidei capitibus,qualia a maioribus accesperant collaborarunt,pariter primaeuς Ecclesiae faciem, fidem, comi sensum scriptis ad posteros transmiserunt. Porro sancti Conscstdi res etsi principio soli dicebantur martyrio superstites, videlicet, quil post superatos constanter cruciatuum,& carceris dolores dimissi est sent, sic tamen posterior aetas promiscue nuncupauit etiam illos,qubicunq; ex vita sancte acta nobilem in Ecclesia famam cosecuti essenti Horum igitur sanctorum Apostolorum,Martyrum,Consessoruom l nium una credendi doctrina fuit, idem per omnia fides pulcherrimusiconsensus, eademq;&constans perpetuo religionis salutaris tradi-l tio, cuius eorum libri testes hodieq; locupletissimi extant,quos pro-l pterea ingentis profecto benefici j loco donauit Ecclcsiae Christust Dux noster, ut posteriorum temporum fideles in hac stabili patrum
beatorum traditione,& fidei concordia persistendum sibi, acquiei cendumq; tuto nouissent,ea enim est Catholicorum in Christo gliniria fidem didicisse & accepisse no ab haercsiarcha quopiam, qui ipse, a quo eam acceperit, nesciat, sed a parentibus Catholicis, hos a maioribus, maiores ab Ecclesiae doctoribus, hosce a diuis Martyribus, Martyres ab ipsis magnis Apostolis, cuius illi aut horem habuerunt Iesum Christum cuius de doctrina aeternus Pater ita coelitus est coh-l testatus, hic est Filius meus dilectus in quo benὰ mihi complacui, ipsum audite. Haec illa est Christianae gentis aurea cathena, spiritu sancto artifice concinnata, & quiuii arctissime conferta, haec haeredum regni coelorum indubitata posscssio,de qua regius Propheta collatat latur,dicens ; Haereditate acquisiui testimonia tua in aeternum, ideo
exultatio cordis mei sunt. QEapropter quoties de fide Catholica sermo est Catholicis cum Chalcedonensi sacra Synodo acclamaresqmmo Potifici licet ; Haec est Patrum fides,haec Apostolorum fides,
ita omnes credimus,anathema,qui non ita credit. Haec eadem ratio,& via est qua per maiorum in fide successionem Christus autor, rectorque noster Ecclesiae perpetuo adest, ac ducem se salutis exhibet Chri
22쪽
Citristianis postremis aeque ac priuati,ut ait ; Ecce cs i. ori. Di sum omnibus diebus tque ad coniunmatationcm iaculi. CAP. VIII. Rerum varrarum aetates,
Est vero neu vi magnus in magnis & in mundi totius temporum permutatione , ita in minimis & ssingulis qtubus', admirabilis, proinde non modo mundo quodammodo adolescendi, consistendi,& inclinandi suas consignauit metas, verumetiam singulis populis anuliis,hominibus,atque adeo rebus humanis omnibus,quibus ita usu venit,ut ad spectatissimum florem virium, opum, dignitatum e minimis perueniant,ac paulo post marcescant iterum, dum pariter sij ex obscuris , dc terrae filiis evadunt florentissimi, ad pristinam fortunam itidem redituri, plane ut tempora,sic nos mitemur in illis, qua tamen in mutatione qu'sdam quasi aetatis gradus cernere liceaninprimis regnorum & rerumpublicarum, cuius erunt exemplo res Troianorum, Atheniensium,Macedonum,& Lacaedaemonuin; Romani profecto populi imperiiq; tam sunt evidentes &perspicui,ut etiam annorum paribus spatiis profecerint, eius namq; infantia intra cunas se continens, vicinos tantum populos lacessiiuit ducentis *unquasenta annis,quibus sub regibus fuit,quoru deinde excussa tutela,adeptus populus libertatem, per consules adolescentiae concitatis motibus, totidem annis Italiam subegit, tum confirmatis viribus iuuentaliorbem terrarum agressus,eius imperium sub Augusti finem,decursis totidem annis amplissimum consecutus est,
quo in statu imperium velut in persecta aetate virili perstitit temporis pari duratione,ac deinceps a Dech tyranni principatu consectu senio inclinare manifeste coepit. Ira vices natura seurit variaυi cur μι-dinat, ait Lucanus,quod idem aliis regnis euenire palam est quorum praeter famam nita aliud superau, ut prouerbio cesserit apud
i Propertium. t Thebae gererant, altas Troiassis.
I Habuit Lusitaniae regnum incrementa pula iram,sorem i,
23쪽
culum celebrem:pari ratione norunt Helvetii sua rudimenta, Vir- ιλ tum candorem, sortitudinis progresssius, gloriae bellicae fastigium tera bene vertat Deus. Turcos gentem agrestem ipsorum annales: rhibent miti primum ingenio & humanos luisse summaq; inteitate praeditos, armorum tantum laudis appetentes,qui exiguis sic nitibus continebant, mox sortissimos, potentissimoS , nunc uim immo stupendoq; principatu vitiosissimos , & immanissimos ex- Iimur , quae iunt etiam aliarum sub coelo nationum vicissitudi- rs,in qitibus posteriora sere magis scatent vitiis, quanquam virtus semper nonnullae apud quosq; sunt visae, ut neculia x aes vitiorum expers fuit.Sed huius inconstantiae qua propemodum S humanae in deterius abeunt,singularem speciein dabit quatit ira onarchiarum consideratio, quod de Romana pauci L est deo on- ratum. In sacris quoque , ut in Pomificum maximorum succesone, insignes aetates discerni possunt , iis enim Apostolus Petrusicce res habuit martyres longo ordine complures , ab annoecentesimo circiter successerunt Confessores, ab anno sexcentemo quousque sanctissimi omnes di siu guli sitie suffectos habeius viros sapientes, industrios, graues ab anno nongentesimo deiceps permilatos probis vitiosos, quibus tamen ac si omnes mali sent, penitus iniqui iunt aetatis nostrae nouatores, qui excaecatio-4 io,veras illorum virtutes, dc sacras animi dotes, nec cernunt ipsi, ec cernere alios sinunt. Idem iudicium esto de scientiarum apudarias nationes ortu incremento, flore, atqueinteritu,&Vt caeteraraetereamus de linguarum barbarie, elegantia & perscctione,qua an videmus non Qtum Latinae,Graeca aut Hebraicae,sed etiam cu- isque nationis vernacularum, quibus is nunc accessit ornatus, &
lendor,quem si reuiuiscerent maiores nostri vix ipsi intelligerent. c A P. IX. Temporum summariasi nutat. breuiter annorum a condito mundo perspecta ratio habea- tur,summaria Miatum capita sunt animaduertenda, stetit lex laturae bis mille quadringento iere annos , lex Mosis supra mille i
24쪽
quingentos sacrosanctiun Euangelium mille sexcentos circiter, se accaratius ita dinumerari possunt Adami & posterorum aetas ad diluuium ,sque continet annos Noah aetas' gentium diuisio continet annos. a. Al rahami & liraelitici populi peregii natio. Mosis,d Iudicum principatus. Dauidis,& Suc librum regnum. lBabylonicum exilium continet annos. ι
Synagogae respublica stetit ad Christum natum annos. 13ue Iesias Chiistus natus nno mundano. 3992 Romanum impcrium claruit sub Romanis Principibus annos aliquot ante Chritam natum,&porro circiter annos. 3oo Apud Graecos deinde. . Soc
25쪽
P TRIARCH IS. CAPUT I. De Mundi oris. EV s unus verus ante rerum,&naturae huius exortum, lantEtemposta omnia ab aeterno exstabat, ipse persees
sentia persectissima,& simplicissima, intelligentia ipse sui sapientissima, or ipse sui beatissimus, immensiitatis,lucisq; suae domicilium sibi ipse, infinitis intellecti
bus maius,augustiusq; Hic cum non egeat Vllius,uerum pro sua exu.berantissima bonitate,summaci; sapientia ita decerneret, rauit uni uersa ex nihilo;natura.& temporibus initium dedit, inuisibiles cce os,coeleste'; spiritus subalternis noue ordinibus cliscretos,& mundum hunc aspectabilem, cum omnibus quae eo comprehenduntur optime condidit,dispositarii, nempe coctum, solem, lunam, astroru paris globos,terram,aquarum abyssus & scaturigines,aerem,plantarum,animantium , genera quaecunq;: quae quidem pro Omnipotentis suae clementiae placitis in genere suo singula praeclara, pulchra dc persecta formauit ediditq;. Horum,adeoq; omnium quae uniuersi
ambitu continentur,ea ipse prima origo,sons, essentia, vita, nec so um condiror,sed seruator etiam,& gubernator summus,atque per- etuas.Series vero creationis rerum sere eiusmodi fuit creauit Deus imum omnium coelos,substantiae non inchoatae, sed absolutae; &elementa terram aquas,aerisq; abyssum: supra extimum quoq; cce
26쪽
Tatriarcharum. imium,loci vastitatem immensam, amaenissimamq; , quae coelum Em-nreum nuncupatur a in coelis condidit spiritus coelestes, Angelos, corporis omnis expertes,qui naturae felicitate talisper desuncti sunt, quoad superbiente,damnataq; magna eorum parte, pars quae sincera pestitit, in beatitudinem supernaturalem assumpta , in eaq; constra
malaest. tuta bin creatione naturae Deus luam maxime omnipotentiam exeruit,hoducendo omnia cum ex nihilo tum uno, eodeq; breuissimo momento,ita exornanda ea,&complenda. naturae erus
dem postmodum ordinem,temporis lapsum ac Iuccessum obsereauit; totumq; uniuersi opus perfecit sex diebus, quorum terni corporum coelestium,&elementarium distinctioni,terni ipsorum complemento,& partium productioni fuerunt destinati. Primo itaq; die coelum luce ecundo firmamentum seu aer puritate, cum prius nobulosa, humidam abyssus esset, tertio terra siiccitate, dc germinibus exornata sunt deditq; liu diei ac nocti firmamentum aquis elementaribus, atque nebulosis, ariditas terrae & mari,fluminibusq; distin -ctionem ibus ita constitutis,repetito eodem ordine, quarto die coelum sole, luna & astris, quinto aqua dc aer piscibus , ac volucribus,sexto terra quadrupedibus,reptilibus,ac hominis prςsidis digni, te completa sunt. ino etiam postremo fabricae die ex hinaatur ia-
ctas tartarus, ac vastissima intra terrae vis era vorago, qua tum laps' c c celo daemones exciperentur,ignem perpetuo excruciarentur. . CAP. II. De i dam,' a.
RErum quaestibasipectum cadunt, caput dc princeps est homo,
extremus i' agro Damasceno a Deo creatus,corpus erudi globa sormatum est, dc animus ad imaginem Dei persimilem effictus ei inditus;vnde illi decor omnis dignitasq; accessiit: quem ad huc modum exornatum, imperioq; in animantes omnes dotatum consti tuit in paradysum, tanquam sedem quaeipsuin deceret amplissima, ct amoenissimam , illic coniugem ei e costa ex ipsiua latere deprompta imaginauit, coniunxitqhut ex ambobus prothoplastis hominum
Q 'i st/xu propagaretur. De nomine originis dictus vir est Adam;
nam Imbreis Adauia subrutam rerram significat vel humum, unde
27쪽
sumptus est,ut homo Latinis quoque ab humo sit dictus.Mulier notata est nomine vita, Eua seu Hauali , quod homines progigneret vi-
uos,& viventiunt omnium esset mater. Atque hi sunt hominu quorumlibet primores parent , seu sceptra quis, seu ligoncm tractet, tam enim ex humo ducit originem splendidissimus quisque, quam qui est vel maxime rusticus, ac mendicus quicunq; , & abieci stimus aeque mentem ad imaginem Dei formatam sortitus Est, atque reges,&qui honorum, opumq; affluentia excellunt. Vitam duxis sie Adam putatur, postquam e paradyso pullus est, in terra sancta, quae post diluuium Abrahami posteris diuina promissione ccssit, id quod eius sepulturae locus non obscure significat: sepultus enim est in Hebron quae&Cariatharbe dicitur,aquatuor summis viris ibi conditis : vel ad montem Caluariae,ut complures e sanctis patribus vaditat. CAP. II A De Ecclesia orgine.
H Omini Deus ex re vili dedit corpus, utindignum sciret, cuius
cultui de curae multum indulgeret, contra animum sublimem, dignitate clarissimul ortu sormaq; diuinum,ut eo impensius origi nem suam coeleste cogitationiburac desidcriis repeteret,Deum quadam agnatione cognosceret,atque in hoc pulcherrimo munditheatro diuini opificij contemplator,& admirator positus, ex rerum cu- ditarum eximia concinnitate, et antia oc magnificentia, creatoris admirabilem capientium honorifice praedicaret, ipsumq; summum bonum unicEdiligeret, dcvt Dominum uniuersolu sum me reveteretur. Eius itaque iidem, studium Q ut Pperiretur Deus, interdixit ei pomi medio in parady b consili , esu; nam cum consilia & voluntates eae, quae sunt liberrimae, longe iis praestent, quae externavi, aciemili impulsione ducuntur, iecit Deus hominem, ut omnium rerum nobilissimum , ita arbitrio mentis quam liberrimum, dc plani sui iuris,sive ad bonum, seu malum serri vellet ; Liccum dignitatem tantam homo non agaosceret, dc vcrsipellis instaret daemon serpentis specie, qui de coelo iam deturbatus, homi nem in eandem calamitatem impellere per inuidiam conabatur,
suadebatq; pomum citra piaculum edi posse; inescatus homo rei corpo-
28쪽
corporeae illecebris, liberae mentis lancem deflexit a virtute ad voluptatem, atque anteposuit bona caduca dc breuia immortalibus, terrea coelestibus, falsa veris, maioris secit falliam suggestiones praecepto Des,qua ex re i n grauissimam Dei ostensionem repente incurrit,&prolapsus est in peccatum,quod e vestigio subsecutum est stipendium peccati mors, virium naturae deprauatio, dc imbecillitas, morborum, & miseriarum infinitum agmen,vitae abruptio,seruitus daemonis,& damnatio sempiterna,verum enimvero nolens hac hominis offensa Deus clementiam superari suam, ac miseratus eius im becillitatem, promisit saluatorem sedemissurum qui e mulieris se mine prodiens, oppetensq; mortem, conteret caput serpentis, daemonisci; imperium exscinderet. Huic deinceps promissioni Patres adhaeserunt omnes,qui, simulq; ipsorum familiae in fide & cognitione Dei cultuq; divino consentientes, clesiae caetus,nomenq; comstituerul,quae porro per posteros Seth & Enos perpetuo propagata est, ac dictus propterea Christus in Apocalypsi Agnus occisus ab origine mundi,quod quae simul cum condito mundo coepisset Eoclesia, Christi upius morte redemptionem, salutem,& gloriam acceptura essenunde famam est,ut Adam cum posteris, tametsi e para- si colonia in perpetuum exilium trusus, vitam laboribus, dc molestis, aerumnosam duceret,imen ex fide in Messiam promissum, acciperet singularem consolationem, qua eadem se sustentarunt iussi omnes,ea, impuli nnocentiae studuerunt,& stactimoniet sine qua, cinquit ouolus,nemo videbit Deum.
N vero est hominis adeo per peccatum vitiata conditio, ut quid bonum, malumve sit, non ipse postmodum pervideat,
alat non stendat opus legis scriptum in corde suo, testimonium ei recidente conscientia sua, pesmanserunt enim in homine virtutum velut semina, cognitionis scintillae, oc criteria a Deo menti principio insita, quae quoniam a natura insunt, hominemque ad bonum expetendum, &malum fugiendum inducunt, Naturae exap-
29쪽
pellantur, quam eandem quoq; sermone tradidisse, di explican e p6leris Adamum perhibent, docentem, Deum coeli, terrae ii adorandum,astuturum Messiam saluatorem,animum csic immortale, prinximam quemq; diligendum, parentes honorandos, foedera nuptiarum nunquam dirimenda,fidem datam praestandam, ius publicum minime violandum,neminem ad sanguinem vulnerandum, animali vivo membrum nullum secandam, rem alienam non tollendam, & si quae sunt similia naturali, mutuoq; amori consentanea, quorum Omnium sore vindicem Deum nosse oporteret. Atque haec natura:
impressa lex simplicitatem, bonitatem, integritatem in pluribus,&maximis nationibus ingenerauit tantam, ut multis saeculis posterio res philosophi cum iam verum Deum venerari apud gentes de situm effet,ves naturae beneficio, virtutum, ac rerum scientiam indaga rent seliciter,ac praeciperent, normam bene, & recte viuedi 1 natura esse petendam,rationem praec sse,appetitum obtemperare oportere, virtutem quasi periectionem naturae esse, quae hominem iungeret Deo, voluprate nihil homine videri indignimus, scelestos numen
diuinum horrerc, ac putare animi cruciatus a Diis .supplicij causa immitti &alia pleram quae apud illos passim leguntur.
Condidit Deus homines elusinodi, ut cum nemo v
ficerer ut si, omnes ope indigerent,societat intcs sc,oc vitae conlinunitatem inirent, qua in coniunctione legem primariam seruarent,ne cuiquam quisquam iniuriam iaceret,sin minus,alteram scirent, sarciendum damnum illatum: omnino vero, quod quis sibi . fieri nollet,nec alteri faceret: aua ratione legem natui ae, multiplica tis per orbem diuersis fi liis ius gentiu mox excepit,auxit, & quasi perfecit,principio enim cum una omnium communis libertas,conlammisque possessio esset, hoc velut secundarium naturae ius, mutua gentium conspiratioue introductum est, quo sunt instituti principatus,dominia, seruitia:& simul rerum distinctio proprietas opum,occupatio sedium, aedificatio,ciuitates,hominum discretae familiae,po' paeorum societates,& cum exteris foedera,co nercia, bella,paces, legatos
30쪽
Patriarcharum. leototum non violandoruni religio, quae omnia Deus rata habuit,& voluit ut iuris istius cum lege naturae autoritas par, coiastansq; ob seruatio esset,ut ex lege scripta iacile liquet. C A P. VI. De homram prini at .
Hominis M'ia cum persecisset Deus uniuersia, ipsum quCque
praesccit summo cum imperio uniuersis, quae vel in aquarum reccilibas,uci terrae,aeris in regionibus,versat eius, ac licet illa in no mine autoritas plurimum sit per peccatum imminuta, tamen nullatam serOX,S immanis bellua est, quae eius conspectum non etiamnusormidet,dc hoc imperium in viris sanctis , in quibus imago Dei mi nime est peccatis vitiata,non integrum agnoscat,dum aut dicto illOrum paret,aut vim interre illis abhorrct, aut irrito conatu in eos fertur. interhomines vero principatu idem qui primus legis lator fuit, primus tenuit Adam , pluras ecula; ac gentibus, nepotibus suis iura dedit,quod paulatim impei iam crescentibus populis in plura per ci uitates, ct familias abiit, inter quas sanior quisq; & moderatior caeteris praeerat.Fuisse autem iam tum a principibus viris non solum tu talos , honoratosq; praemiis bonos , sed castigatos peruersos etiam sim piissuppliciis,terrores Cain &Lamech satis significat, qui quod homicidae essent,iupplicia metuebant Ex principum & rerum publi carum singulis imperiis,natum postimodum est ius priuatum, civile,& lege quae dicuntur scriptae,ium consuetudines suis singulae.
anta in homine primitus fiterit, quamq; incomparabilis si pientia,& notitia Dei , suique; quanta etiam perspicacitas oclcientia,qua rerum naturas maxime reconditas pervidebat,uel ex eo liquet,quod Adam animantibus uniuersis nomina imposuit,tam si gnificantia dc propria , ut cuiusq; naturam, dc proprietates ea plane
exprimerent. Quae diuina notitia postquam per lapsum obscurata Lin,dc propE delet artes ipse non nisi longo temporis usu, dc difficili Obseruatione depraebendi potuerunt undEfactum est,ut non omnia Omnes amplius callerent, sed excogitarent aut addiscerent abj alia