De clausula rhetorica quae praecepit Cicero quatenus in orationibus secutus sit [microform] : ad summos in philosophia honores ab amplissimo philosophorum ordine Academiae Wilhelmae Argentinensis rite impetrandos

1쪽

a partis the Foundations of Wester Civiligation Preservation Ρrojeci

Funded by the

Reproductions may noti made ithout permission hom

Columbia Universit Library

2쪽

photocop or reproduction for purposes in excessis fairusa. Variat user manti liable for copyriunt infringement. This institutio reserves the right to refuseno accepi arcer is, in iis tuosement fulsi liment of the ortiorinoulo involve violationi ine copyrisnt lain.

3쪽

DE CLAUSULA

4쪽

COLUMBI UNIVERSIT LIBRARIES PRESERUATION DE PARTMENT

Master Negativo f

BIBLIO GRAPHIC MICRO FORNI TARGET

Origina Materia a Filiale Existin Bibliographic Record

5쪽

Conti meter

in ches

6쪽

CLAUSULA RHETORICA

QUA PRAECEPIT

QUATENUS IN ORATIONIBUS SECUTUS SIT.

A AMPLISSIMO

PHILOSOPHORUM ORDI' EACA DE HAE II HELMAE ARGENTINENSIS

RITE IMPETRANDOS

SCRIPSIT

MDCCCLXXXI.

7쪽

M. Tullius ieero, in qu li0mine magna ingenii vis eum admirabili quadam industria e0niuneta fuit, non 80lum perlaetissima orati0nes easque ab ipso habitas mem0riae tradidit, sed etiam libris rhet0rieis haud exiguis ipsam artem distendi illustravit. Atque in Orat0re ad Marcum Brutumssatis milia praecepta dedit de numero in rati0nibus eii-bendis observando, qua loeutionis parte haud seio an de nulla magis dissentiant n0stri aevi viri d0eti. Nam eum

G0ellerusi et alii id qu0d Cicero numer0sum dieat in

c0neinnitate quadam et aequabili membr0rum et incisoriimperiodi peri0d0rumque denique totarum compositione eerni autument, God0sredus Hermannus eandem rem non in numero p0etico sive metris, quibus tamen secundarias nesei0 quas partes e0needit. Sed in aedentuum varietate positame8Se enset. Sic enim argumentatur in 'nimentatione dedisserentia prosae et poeticae orati0nis Hoc quidem in promptu est neque indiget dem0nStrationis, metrum Dese08 eSSe numerum metro Solutum prosae orati0nis. Sed quid sit quo metrum ab oratorii numeris disserat, nondum quisquam ex t0 tanique praeclari rhetoricae artis oetoribus satis videtur explanasse. Nam quae e Graeeis Arist0teles.

Demetrius, Dionysius Hal. I 0nginus aliique e R0manis autem inprimis Cister et Quinctilianus de hae re disputaverunt iis vere0 ne perturbaverint magi hunc l0eum, quami Ciceronis Orator ree Goelier, ipsiae l83 p. 294 sq. Hermanni opusci vol. I p. 2 et p. 23.

8쪽

expediverint. - Settieet 0 est mirum, si artis rhetorieae doctores, qui ad accentum non attenderent, pr08ae rationis numeros a poeticis non potuerunt satis accurate distinguere. P0etieus numerus lic est, qui neglecto accentu menSurae quibusdam varietatibus continetur Huius lex et ratio ertis durationibus certoque ordine son0rum comprehen8a est. Eaque ratio metrum vocatur. In prosa autem rati0ne numeri accentu reguntur. qui cum nec tollere plane syllabarum men-

Suram, neque ab ea ip8a tolli p0ssit numeros esset e dupliei

numerorum genere, menSura accentuque, constantes in quibus potiorem locum accentus, secundarium mensura tenet. Itaque imminuta mensura, seVeritate. unde rat0rium iumerum Cieero remissiorem. Arist0tele ρυθ Moν Ἀ χρι Tot 'Heat,

qu0 de pulchritudine metrie numeri detrahitur, rependit visaeeentuum inueta verborum signiscati0nis potestate et 0decursu verborum instituto, qui ad sententiae intellegentiam est potentissimus Quamobrem distinctiones n0n habet alias, nisi quae orationis quoque divisiones sunt. Sanin quidem haec de vera numeri oratorii natura quaestio est disseillima, quippe quam neque mente ac ratione percipi nec Stricta regula comprehendi sed sensu tantum et auribus percipi posse omnes veteres artis rhetoricae magistri e0ntendunt Sed ne de usu quidem numeri aut veteres rhetores et grammatici aut 0strates viri doeti qui de hae re seripserunt, sani et certi quicquam protulerunt. Etenim ad unum omnes perverserem ita aggressos esse mihi persuasi, ut generaliter alii alios numeros ab oratoribus praeferri aut evitari m0nuisse satis haberent. atque quod i tanta irati0num Molin exempla quaedam excerp8erunt, quibus sententias suas 'tabilirent et illustrarent, hac sane rati0ne perVersissima quaevi opini0 probari potest, ut utrum opus saeilius an inutilius susceperint dicere nequeam. Quare equidem neque naturam ne lue Sum numeri recte diiudicari posse censeo, misi quis aliquot orationum tinni, omnino exempla tollegerit it diseripserit, qu0 adhuc omissum esse suo iure queritur cum Volhmanno il

FritZ8ehius il praesertim cum tales quaestiones ad crisin orationum laetendam alicuius m0menti lare mihi quidem suo iure sperare Videantur. Ab aesturata igitur ipsarum orationum observatione in

explicanda numeri ratione nobis proseiseendum esse eXistim0. non a Veterum rhetorum praeceptis, quae Godost Herman-BUS. eum aestentu numerum oratorium temperari diceret ad

irritum redigere conatus est. Atqui ipsi Ciceroni in hae reiani Vel maxime credere velimus, quoniam qui persecti88ima88uaVi88imasque orationes conseripserit, eundem etiam earum duleedinem maxime pereepisse consentaneum est. Huiu igitur commentationis munus id erit ut ecurate disquiram, quibus numeris Tullius in rationibus e0nseribendi usu Sit, unde facile apparebit, utrum praeeepta illa in Oratores bria e usu c0nsuetudineque ipsius hausta sint necne. Atque illud inprimis erit indagandum, quibus causis ommotu aliOS numeros adamasse ali0s fugisse videatur, unde d0etrinam hauserit et in quibus rebus eis qui ante ipsum de numero seripserunt adstipulatus sit quibusve dissenserit. Qua cum quae8tione arte cohaeret altera, utrum Cicero sene isdem numeri usus sit, quibus iuvenis necne, et si re Vera posteri0res orati0nes a prioribus disserunt, quae auS USU e0mmutati fuisse Videatur. Priusquam autem ad ipsam rem aggrediar, neeesse erit breriter adumbrare in

Capitis I

quae Cleero generaliter praeceperit de pedibus, quibus

nunieri efficiuntur. Totam enim numeri oratorii doetrinam ita Tullius insti tuit, ut primo loco inde ab Oratoris cap. LII usque ad cap. LX de origine. causa, natura numeri. deinceps de

i Fritzsellius, De numeris rationis solutae, Ostoelii p. 14.

9쪽

oratione urinerosum id utrum numero solum estimatur, an etiam re compotitione quadam re genei e rei borum anne Sit suum cuiusque, ut numerus internaliis, compoδιtio ocibu6 genus ρεorum verborum quaε quaedam forma et lumen orationis appareat, sitque omnium fon con obitio in eaque et numeres esticiatur et ea, quae dicuntur orationis quaε formae et lumina quae Graeci ocant GD stura.

Sed eun Dion)gius alte. libro illo de eompositi0ne verborum conscripto praeelare opi0setiue egerit de verbis quasi nobilioribus eligendis et ita struendis ut bene sonent, superest ut id quod in numer ip80 numerosum dicitur aesturatius persequamur Quoniam igitur Cicero cap. LV66 183 187 irati0nem numeris adstrictam sSSe Sen8u et natura nos doceri exposuit, iam quaerendum est, quid de illis numeris sentiendum sit. utrum iidem Sint ac poetica, neene. Cui inaestioni Cieero resp0ndet 88 sq. Iulius est numerus aetra poeticos, Propterea quod de tu sunt genera numerorum. Quae genera ἐν υθλιον alia n0 esse p0ssunt id quod deindeps orator exp0nit nisi aut aequale aut

duplex aut sesquiplex. Deinde QS pergit incidere ero

omnes scit numer0s in orationem itium hoc intellegi potest, quod rei sus saepe in oratione per imprudent iam dicimus g 190 sit igitur hoc cognitum in solutis et iam rerbis inesse numeros eosdemque δε oratorios, qui in poetic/. Cum vero de numeris in ratione praeserendis priores ita dissenserint ut alii alios laudarent, velut Eph0rus paeanem aut duetylum Aristoteles paeanem, alii plerique iambum,

ut qui sit rati in simillimus, Tullius ipse censet Obo:

omnes in oratione esse , quasi permistos et confuδo pedes. Ve enim es gere possemus animadrerόionem δι emper δdem

i De struetur periodorum oratoria diuus est Nuta Bern-hardi Begris und Grundiorvi de graech. Peri0de Wiesb. 804.

uteremur quia neque numeroSa SN ut poema neque egua

numerum ut ermo ulgi debet esse oratio. Q 96 Sit igitur permista et temperata numeris ιec disSoluta, nec tota nume- roba, paeane marime quoniam optimus auctor seit Arist0teles ita censet , sed reliquis etiam numeris, quo8 ille praeterit,

temperata.

Quamquam suo quisque iure mirabitur, qu0nam m0d0, quoniam Cicero in prosa ratione metra c0ntinua inesse identidem vetat ille universorum enuntiatorum rhythmus percipi p0ssit eum pedes illi 0etiei unde singuli X0riantur ubivesniantur intellegi nequeat. Adde qu0d propter disserentiam quae intercedit inter pedes aseendente et descendentes, pedes si miseeantur velut dactyli cum anapaestis trochaei eum iambis, rectus rhythmus seri vi p0test. Quare in mediis peri0dis vix cerni posse plerumque pedum illorum pDetie irum usum Tullius ipse e0nfiteturi et in universum pro vario genere dicendi sive incitatiore sive m0derat magis lent is aut celeres pedes l0eum habere satis habet 0mmemorarisse. Paul diligentius ineunte sententiae siVe X0rdia, quamquam ne de his quidem multa et distincta pr0fert' , diligentissime ver exeuntes seu clausulae numero temperandae esse Cicer0ni videntur. Cur autem clausulae inprimis numer08ae esse debeant, cum in libri de orat0re ΙΙΙ eap. 50 192 0eetur expressis Verbis: Clausulas autem diligentius etiam erraλι si arbitror quam uperiora, quod in his marisne perfectio atque absolutio indicatur. Nam erSuδaeque prima et viedia et ertrema pa= s attenditur qui debilitatur, is quacumque 3 parte titubatum in oratione autem prima pauci cer=runt, poStrema plerique. Quae quoniam apstui e=ὶ et Ditellegu/ntur varia/ὶda Sunt, ι aut a=rimorum iudiciis repudie/ntur aut aurium satietate aliisque huius

De orat. l. II cap. 49 Q9l. Orat. cap. LIX 199-201. 34 Minus reet hoc scimus enim in quovis antiquae poeseo genere longe potiorem Sibi vindicare locum Versus clausulam.

10쪽

Plerique enim censent cadere tantum =ὶumerobe oportere terminarique sententiam. Est autem ut id marime deceat. non id solum ponendus est enim ille ambituδ, non abiciendus. Quare cum aure eaetremum Semper Xspectent in eoque acquieScant, id vacare numero ιon oportet, Sed ad hu=ιc zι- tum tamen a pri=ιcipio ferri debet orborum illa comprehemmo et tota a capite ita fuere, ut ad aetremum venia ιδ pSa co=ι- sistat.

Atque haec quidem generaliter de elausula rhetorida praecepit. Uberi0ra etiam, quamvis rdine et luce careant.

de singulis pedibus clausulae convenientibus protulit, ubi deus numeri exponit app. LXIV maximeque LXIV k i5-21S Itaque eum Ciceronem non secus ac cetero artis rhetoricae doct0res ita in hae re Versatum 8Se videam. ut de mediis peri0dis fere nihil, adm0dum pauca de Xordii 8. de clausulis solis satis ubera praecipiat, ego qu0que clausulam rhetoricam quam copi0sissime seri p0terit illustrare quam de nulla peri0di parte plene exp0suisse mal0. Illud

enim per se liquet, ipsa clausularum ratione penitus perspecta utrum Cicero ipsius de universo numero Oratori praecepta secutus sit, an eum illa scriberet munere mere rhetorico eoque omni 40nsuetudinis observatione carente funetus sit. satis demonstratum iri.

Non inutile igitur erit iam h0 l0e Ciceronis de singulis clausularum pedibus praecepta breviter repetere paucisque iudieare quid reliquorum rhetorum Cicerone ipso aetate minorum de clausula rhetorie iudiei tribuendum sit.*2. Λeeuratior Ciceronis de elausula rhetorica perlustrantur

praecepta. Orator. c. LXIII 12 Disistit autem ambitu modis pluribus, e quibus nura est secuta Gime Asia, qui dichoreus

longa - - et eis aequalis paean, qui pati par St. yllaba lo=igior ---- et -- - , quam commodisSime putatur

in solutam orationem illigari cum it duple . . . ib. 216 Ne po=ideus quidem funditu eε repudiandus. Etsi, quod est e longis duabus -- , hebetior videtur et tardior habet tamen stabilem quelidam et ion evertem dignitatis

gradum, in incisio=issus ero multo magis et in membris. . . Sed hos cum in clauεulis pedes iomisio. ὶon loquor de mopede Xtremo adiu=igo, quod minimum it - proXimum

Superiorem Saepe et iam te='tium.

ib. 217 Ne iambus quidem, qui ε e brevi et lo=sa -- ,

aut par choreo , qui habet re breve , trochaeus M' - , ed alio par non syllabis, aut etiam dactylu -- l, qui est elo=iga et duabus roribus, i Si proaeimu a poStremo, parum τolubiliter perre=iit ad aetremu=n, si St Xtremus choreu aut Uondeus -- - =ὶquam enim λὶte= est, uter it eorum in pede aetremo Sed iidem hi tres pedes iambus trochaeus, dactylus male concludu=ιt si quis eorum is eaetremo locatuδeSt. iis cum pro retico tr emus est dactylus. Nihil enim iterest, dactylu Sit intremu a=ι creticuS, quia poStrema syllaba renis an longa se ne in erεu quidem refe= t. Secutus sum in verbis exseribendis ieetionem odicum

quia utrum reet Goellerus pag. 59 et alii viri det hune l0eum mutaverint necne, aut si re vera ineptiae insunt quid

scribendum esse videatur, nisi perspecta tota clausularum rati0ne statuere n08 non posse arbitr0r. ib. 218 Dochmius autem e quinque syllabis, brevi, duabus lo=igis, reni, longa ψ-- - , ut hoc St, Amico te=ὶe8, quoris loco aptus est, dum emel ponatur iteratu aut confisiua- tu =ὶumerum apertum et nimis insignem facit. Hae sere sunt Ciceroni praecepta. quae qui deinceps

i Notandum est Ciceronem choreum eum pedem nuncupare qui vulgo trochaeus -- vocatur, trochaei autem nomine signifieare tribrachum --- .