Claudii Ptolemaei ... Omnia quae extant opera, praeter Geographiam, quam non dissimili forma nuperrimè aedidimus summa cura & diligentia castigata ab Erasmo Osualdo Schrekhenfuchsio, & ab eodem Isagoica in Almagestum praefatione, & fidelissimis in pr

4쪽

lussiensis AleXandrini omnia quae

extant opera,praeter Geographiam,quam

nondissimilitarina nuperrimeaedidimus: summa cura&diligentia castigata Erasmo Osualdo Schrehhensuelisio, &ab eodem Isagoicain Alamagestum praefatione, & fidelissimis in priores libros annotationibus illustrata, quemadmos dum sequens pagina cataloa

5쪽

Catalogus Librorum.

Almamiti seu Magnae compositionis Mathematicae opus, a Georgio Trapezuntio tralatum, Lib. X Ili. De iudiciis astrologicis, aut, ut uulgo uocant, Quadripartitae constructioris, Lib mi. Quorum priores duo li Ioachimo Cameratio latinitate donausiant: in reliquis emendauimus multa ad ueterum exemplarium ueritatem: adiecimus etiam in loco graecas uoculas,& aliquando totas sentenuas, quo lectio fieret corremor & expeditior. Centum sententiae, quod Centiloquium dicunt, , Ioviniano Pontano ueris. Inerrantium stillarum seu fixarum signiscationes, per Nicolaum Leonicum traductae. Procli Diadocti lupolyposes astronomicarum postionum, quod est omnium quae in Almagesto demonstrantur epitome Sc compendium,ad reminiscentiam rerum plurimum conducens,Georgio Ualla Placentino interprete. Addidimus etiam propter illustrationem operum, Ac memoriam rerum Lutae Guarici annotationes.

Adsunt etiam annotationes Sc praefatio Isagogica, in tres priores libros AIm gesti Erasino Osiualdo Schrehensutasio autore.

6쪽

REVERENDO IN

Christo patri, ac principi, & Domino D.

Uuot ango a Gmenen starn abbati Campidonensi,domino suo in primis obseruando Erasmus Osualdus Schre

heia suci, sius, s . P. D.

l Iraberis procul dubio, Reuerede pater&princeps adi mihi in mentem uenerit, quod tibi hunc librum, quem admonitus a typographo multis in locis castigaui,ina

scribere decreuerim, maxime cu P. T. uix a facie notus

sim, Sc habea multos abbates pietate insignes, &proαl piores P. T.Si nihil aliud esset in insignis sata stimoniauits,qua non solum per Algoiam nulli es secundus, uel ruminam per totam Germaniam,debere merito insti,gari aliquid sacere quo possem P.r gratificari. Nihil est prosecto omniu rerum quod magis, absit adulationis uitium, optarim temporibus his turbulentissi mis,cl; ut omnes Proceres ecclesiae tecti certarent uirtutibus, proh deum qj cito possit omne dissidiu, quo ecclesia exagitaturatcpassigit, auferri. Si Darius rex Persarum, nihil praestatius sibi potuit in sua uita exoptare ii ut haberet tot Zoupiros quot grana habebat malu granatum sibi oblatum, qui tantum de regno periclitabatur, quanto magis debet respublica christiana exoptare sibi ut habe.ret tot abbates P. T. similes in uitae sanctitate, quot habet malu granatu grana, 8ceo plures. Annuas mihi obsecro, Pater reuerendissime, paucula tan tu recesere, qua ita me deus Opti Maxamet, recensebunt nullo suco oblita. Quis obsecro praestantiam animi tui non uenerabit, ubi secum diligentius perpendet P. T. potuisse persuadere omnes abbates Sueuis, ut apperirent Scholam non penitenda in Ottenbeiren, quod institutu lora scelicius cessisset,a cessit si bellu illud per tota sere Germania n5 motu fuisset. Quis obsecro n6 mirabit animu tuu generosum et si ad mente reuocauerit ingentia illa ossicia, quς cofers in uicinos tuos,uel in eos, a quib. P.T. miru in modii & issa et coui s astina est,et silmme etia periclitabat, hocin sque est christiani hominis. Quod oppidulu, aut qus urbs p. turbat g Sucuis non utit in comitiis, S alias tuis patrocinins apud Regia & CD

sarea maiestate cuius rei multa recensere excpla ni uererer Pater et princeps rouerendissime uerba prolixiora aequo,tibi parere taediu. Haec, inquam, sunt,quibus motus sum,cum hunc autore, pro mea tenuitate, medis, quibus n5 parum scatebat, purgarem, eum P. T. dedicare. Quem prosecto tantii refert reuocari in scholas,quantum ullum altu autorem huius disciplinae maxime cum totius aratis monarcha quasi sit,& talis profecto,quem nullius absin magna admiratione leget, si modo considerauerit eum totam arte tam paucis libris potuisse cum tanta perspicuitateenarrare. Uerum prius qua finem faciam p. R. oper rectum me facturum existimo si quedam de huius diuitas artis uetustate dc origintat* utilitate prosera in mediis. Quae profecto sua uetustate omnes alias rtes longe uinci S ita quod ortum eius prς uetustate nimia haud satis compiamus,&lane ressite putaueris si fueris in ea opinione quod fuerit aeterna aut mundo concreata.

Si primi homines fuissent Astronomis destituti,quomodo obsecro potuissent: ATAEO M a numera

7쪽

praesetio

numerare menses,mensium*dies, nec no annos,quod pendeta certa copnitio nemotus Luns et Solisrut ineptissimi quida homines tum nostri id prisci secum in Ilas hanc pulcherrimam artem tum temporis non

seriptores multa scribui de illius antiquitate, ita no negliguntinemo eorim

tam se runt si nol inuentores, si modo est humansi inuentu. Ne

cesse est etiam quod eiusmodi homines in re tam seria, dc tam ardua altius exem

admodum homines nostri seculi, quibus sane preter ambitione, S Horia pera

sephus defit is Lamech nimio quod insomnes duxerint totas noctes in altissinus montibus atq; sydem uarios motus laboribus indesessis conleptati sint eano quoda cosilio ad Noathum & inde ad Nachor,&Abrahamu. Et cum homines suae patrie hac prietantissima arte abuterent,iussus est exire e terra sua. qui suos, ut decet fidele oeconomum,noluit destitui tam nobilibus inuetis imo eos in illis instituit,quae postea pertransmigratione duodecim tribuum delata suntlia Κgyptum, ubi ab Hypparcho amatore et ueritatis,& laboris,ac a Ptolenia ἀμ' .hb unpGRtore Adriano, ius ingeni uin restituendis rebusa,

lo. quid abstrusius ci coelestiu corporum motuset tame sagax horii hominum inmitium eos ad regula redegit, etiam tardissima atq; minutissima. Sunt prose

ribus. quid multis. sublimes alios,aliae res uehunt sed hard artium propam to

bui LSi quis uelit utilitates eii omnes recensere, & quae enera hominu ea postissimu opus habeant, nasceret ei profecto oratio logioriliade. Sed si amicula

UT DRqVUζ0 siu ui x est aliud uilius ac de inius, sua ostidia teste

qua in ingentia corpora regent, esset fatis magna utilitas. Quomodo obsiecro

ctus Rconuictiones corporu superiorum certe ille erit tanu cscus, qui duc &plurimu oberrat,teste Hippocratem libro deaspectib. stellaru uersus luna citi Medicus sinoesti iam scientia perspectivus, nemo in eius manil, confidat, quia caecus, M. hoc idem testat Ptolemaeus in centiloquis his uerbis: Cum fiterit septimus & eius dominus impediti remoue medicii ab aram. Hoc me deus amet, non pendet a cognitione talendarit, sed ab aluore quada co gnitione

8쪽

Prae satio.

itione, hora testimoniora posse certe centia adducere, nisi scire rem per quoatidianu usum approbari,&nemine hoc posse negare niti insanii, ut multi sunt insani, qui suis cauillationibus conant sanc diuina artem defamare Sc reprea hen dere quasi reipub. no utile S necessariam, unde uenit quod ita segrat qui,

ignoscat milii tua ueneranda Paternitas,impostores clamitant cam non esse de

pane ilicrado, ut ipsi loquunt. E sto id sacra Astronomia no sit talis ars de qua statim fit magnus quaestus expectandus, tamen est tam necessaria ci ulla alia alia in liberaliu: si non esset, dubio procul ueteres philoseph in5 dignati suissenteam adnumerare artibus liberalisus. Nili deus prsui disici huic arti mecoenates licet paucos,qui professores eius subleuare dignaret ab animi molestris, aut quibus dii homini b. melioris nature foret a deo datu, ut suapte natura foret prope, si ad discendum astrorum cognitione, iam, ut sunt homines huius stolidissimi seculi, affecti,aestu soret de hac,& aliarum artiu progressu, quae no sunt quaestuat p. Huic calamitati, Pater&princeps reueredissime, accessit alia, nempe quod nuper surrexerit nouit quod da genus theologorum, quibus iasi solum bonos adolescen ita dehortant ab his studi js,imo eo deuenerunt id audeant libros aradae in Astronomos quos ipsis ut melius tegat odiu suum, quo assiciunt in has artes,astrologos appellant, quasi Astronomia seu astrologia eade esset, quae pyaromantia, aut hydromantia,aut nigromantia aut geomantia,c iam artiu proassessores in iure Caesareo inusitato uocabulo uocanξ mathematici, hi tam alieni sint aucti astronomis, aut ut ipsi loquut astrologis, Iccclia a terra.Sed ne sim prolixior cya quum est P. R. Cum hunc auto castigare,&mecum cogitaba cst pauci esset nostris temporib. qui possent in eo tuto uersari,&hoc propterea, id crebro utatur regula sex quantitatis,aut subtractione proportionu, aut trianguloris tum planoru, tum spli prerom negotio, quaru reris cognitio no est cuiuis obuia, adieci in tres priores libros annotationes succinctias. Porro addidi ubi exepta,& hoc no in alium fine ψ ut haberet candidatus huius autoris ansam se

exerccndi Gi i in aliis libris. Siquide nihil iucundius inci scire qub pactio Pio,

lemaeus, uir, ut sui edicta est, diuino ingenio privditus omnes tabulas quaesii hac arte requirunt consecerit. Qui ut apparet, primu obseruauit, deinde ea, qugobseruationib. crebris deprehcdir, geometrice dei nostrauit, postrermo demonstrata ingeniosissime adeoq; laboriosissi me calculo ipso prosequutus est,ea nismirii breuitatera* diligentia ac perspicuitate qua a lato uiro potuit fieri. I ii pri. mis duob. libris omnia ea, quae requirunt ad cognitione primi mobilis sub mira breuitate copiosissime tra stat, profecto eo ingenio quod si quid aut ad sera

aut subtraheret totu negotiis foret mancum futuris. In reliquis libris aggressus est tractatione secundorum mobiliu, nempe septe Planetarum,& stellaru sem, per coelo adligrentiis, inquit,.sacta obseruatione, ad cp demdstration egeometrica, formauit tabulas medioru motu si, sinequib. ueri motus nullo modo hau heri possunt habitis medi s motib. elicit per trianguloria planoru doctrina, angulos aequation una. Postu has res absoluit cotulit se ad reliqua stellaru erratica, rum accidetia, de qui b. etia oc maxime quomodo Regionaontanus Germanis decus tabulas direditionum sererit, adieci in praefatione adlectiore. Hsc Pater Rprinceps reuerendissime tuae uenera dae Paternitati proprer causas supra recessitas dedicare Nisu in est,que ut spero, P. T. no alio animo accipis Q ego dedicaui.

Vale in Christo sanctissime, Tubings octauo Kalend. Feb.anno i SSI.

9쪽

Clarissimo iuueni D Dominico Pa

lauidino L. Caiulcus Neapolitanus Protonotarius Apostolicus felicitatem.

' Nno Christi redemptoris die Natali i r . Lbente, Adrianiis Traiani succe ti Romanorum Caesar Augusti si .grata & latine dc tu , atque musicorum aetatis sup esarissimus. annua propemodsi intercapedine actustris quatuor peractis ori bis imperio potitus felicissi md regnauit, mox successit Antoninus anno Viri ginei partu i o. si uete. Florentissimis prosecto illis teporibus storuit Clau dius noster Ptolemaeus Pelusiensis, Machematicorum omnium quot fuere. quo sunt,& quot posthae alijs erunt in annis facilla princeps: apud Alexandria uero Aegypti ciuiis

talem ab Alexandra Magno eonditam interea Almagestum magna sellicet constructionis Mathe, mascat opus sanὸ diuinum.& uti reor Geographiam aedidit. Qui dum ygeret a talis annum. Saluti serae incarnationis anno i .diem suum clausit nouissimum.Nunquid uero Apotclesmatum quatuor libellos,centum p Aphorismos quoq, conscripserit, fueritii; unus ex Aegyptiorum re gibus, affirmare non ausim. Georcius Trapezuntius magnum hune Astronomum Ferdinando regi Aragonum serenissimo dicatum, E Graeca in Latinam transtulit linguam, quem Lzurentius Bartolinus Abbas &Apostolicae sedis Protonot benemeritus, Florentis ui bis ac bonarum artium alumnus.e Vaticano exemplari propiijs sumptibus transcribendum curauit, quatenus tam emi, nentissimi huius autoris uigiliae ac labores ad hanc u : aetatem .squalescentes ac situ peni obruti,ilisciplinariam studiosis promulgarentur. Nos autem anno Chrissianae,Lyturgiae is a Z.ad forentissimam urbem Venetam,orbis de urbium Reginam, tutissimum plane omnibus perfugium.auspicato sydere secareites. aliunde coeli inclementiam, utpote ui bis excidium. depopulationes, bella horrida timem & epidemiam qua uniuersam prorsus Itali in inuase rant quum multo ante Gauricana quae uiderit Vrania celeriter c ffugientes. ne tempus frustra c5tererctur,dissicilli in Almae huius Mathematicae compositionis uolumen diligenti examine castigauimus . Imo in totatius serme operis margine quae modo diuersis characteribus sunt inserta passim pleraq; adlect-mus Schematii.Paraphrases, Annotamenta.&Glosular: in quibus praecipue locis liteia subobseutior aliquantulum uidebatur Si quando autem aut numerorum series delitabat .aut erronis quidpiam eo gerat.necessum erat mihi conferre Latina cum Barbari z. Graeca autem cum Latinis euia.studio atq; solertia clarissimi uiri Caroli Capellii Patricii Veneri, utraq; lingua doctiscimi, de Mathematicei apprimὸ studiosi,praeditici ut ingenio admirabit i ita & iudicio excellenti. sed poeta. tio praesertim atq; oratoria facultate celeberrimi. Interdum etiam quum nonnunquam ob publicas oecupationes opera huius prasto mihi esse non posse usus sum doctissimo uiro Nieolio Petro Cordireo.Latinis Gradisq; literis eruditissimo. Uerem hasce nostras lucubrationes es, bi Dominio Palavicinorum uesuti sydus fulgentissimu libenti quidem animo sacrauimus.τii enim adolescens clarissime non modo eximia dorporis praestantia ac digna quidem imperio, diuina quadam maiestate refulges.Sed ut opes affluentissimas taceam Geographica. Orphica Pomtiea. Oratoria diseiplina praeclarus,Moecenatem illum Tuscum imitatus assiduὸ munificus, magnanimus, atque anim' Caesarem,singulos quos p ingenii quavis dote resertos. benignὰ admota dum suscipere. uenerari. ac fouere consueuisti. Quinetiam amplissimis quotidie largitionibus prosequi exaggerare p. non dubitasti. Unus igitur inter catero; quos nora Italia principes,

si et Dominicus Gauricorsi dominus atq. p.tronus omni prorsus lauda puconio dignis unus itare quidem tantorensitur munere dignur. Inclyta res,tanto P cipe digna meo. Egregium cuius nomen celebriantur orbe. Dum radios tribuet Sol tibi Luna siuar. Dum collustrabunt iocist Iuppitere, semetirat citenent dauora. nihla 2 a Venus. Felix cui conflant bona emporis,o bona mentis. Nec unifori emunerapo Deae.

10쪽

AD SANCT IS SI

mum Dominum Sixtum Pont.

Max. Andre Trapezunti j Gco ' fili' in paternam Almagesti Ptolemaei traductio,

iacm, Praesatio. puoluenti mihi nuper libros Patris mel Georgii Trape

runt ij, uiri optimi.& omni doctrinarum genere insignis, Beatissime Pater , obtulit se magna illa Ptolemael compolitio. quam Almagestum uocant, ab eo in Latinum E Graeco couina, sed inimici factione atq; odio ex inui dia contastato nondum emissa. Quam ut attigi statim percussit animum acerbus ille di peni sopitus ac evulsus dolor uetu,

state, qui omnem mihi ueterem calamitatem atque mise riarum acerbitatem cumulum i renouauit. Nam felicissi

mum illud Traperuntij ingenium uitaq; omnis sanctissimὸ acta. labores i. sui de studia pro communi eruditione sponte suscepta. quo tempore

tactu aliquo recreari debebant, in eo perditissima animorum declarationes ac iniuria rum moles,ab his quos summis beneficijs devinxerat extiterunt. No enim eos reliquis in artibus peruagata iam Trapezuntii fama,eruditorum consensu celebrata adeo sollicio tabat, sed Ptolemaei operis omnium dissicillimi et sq: minim8 cogniti splendore plurimum agitabat: cum Trapezuntiana industria in floriam nominis sempiternam, latinis hominibus tum primum refulgeret, atq; cum ipta & literarum ubertate & ingenii acumine doctis illa Etate uiris pratare se arbitrarentur, ea uero conuersione ab uno Trapezuntio se facili superari uiderent , omne eorum studium factionem . omnem ad acerbissi mas in eum uexationes comportarunt. Ita partim sua ipsi potentia. partim mercenario rum conductu non libros Trapezuntianos obruere modo cupierunt, sed communem quoq; illum innocentissimi hominis spiritum de hominum genere optimὸ meritum, per summum sectus omnibus prasidiis interclusis eripere tentaverunt. Quorum compresso odio ex inuidia collecto iam erumpente . nisi in articulo temporis concidere maluissimus, d Gruieibus nostris furorem illum Dythicum omni ratione depellere oportuit. Has inuidiae tempestates per potentes inimicos concitatas, Diuus ille Alphonsus, regum omnium quos praesens omnium memoria longius repetere potest)prastantissimus. csi accepisset ititim Trapezuntium perliteras ad se. Neapolim c5mune doctorum refugium portum a. tutissimu accersivit, de desponsa in annos singulos no mediocri pecimia comiter benigneq; suscepit. Tot igitur tantis p calamitatib.& familiae cura oppres sus dilaeeratus l: Trapezuntius, traductionε ipsam plurimis annis elaborata coprestit. Cuius aedillo ab eo eximebatur,ut remissa aliquando uel secessu inuidia uel humanitate sopita uel uetustate consumpta.sua tandem cum animi tranquillitate & fortunarum reintegratione nostris hominibus diuulgaretur: sed decurtata potentia inimici factione uita morte antea praeuetus est quam inscribere quaeq; posset. Quo mortuo uaria ipse rei familiaris cura distractus. non adhibere in libri dicationem animum potui: sed cum iam omnis ea sollicitudo studi huiusmodi deferbuisse uideatur.conuerti me tandem ad literas longo interuallo reuocatas,atq; quotidiano conuicio hominum qui a me hoc mutanus non postulabat sed efflagitabant,n5 sum passus debere diutius quin iamia attremn dum eis retinendumq: dimitterem.Cum saepe igitur diu l; ipse mecia cogitarem cui po tisi ii num id laboris dedicarem, unua tu ex omnibus principibus, quos nostra a tas alie