De ligni sancti multiplici medicina, et vini exhibitione, libri quatuor / Quibus nunc primum additus est Hieronymi Fracastorii Syphilis, siue morbus Gallicus. Cvm indice locvpletissimo

121쪽

OB. Eevu DV s. o Prius autem emplastrum sit sine sermo lactylis. Initio autem curationis, non sum ad iubenda inplastra. quoniam magis arti alierent,augeremque morbi causam Muno Atque ioc ritu curata est a me thistris, ima domina Dorothca Gosaga Bitoni Marchiona ab schiadica, ct in nulla ei ante remedia alia profuissent. Peracta cro curatione Ic- sitim dierum quadraginta, aeger oscatur solido cibo, sed otii nihil illi posm mcere' loco autem vini,duos aut tres menses bibat Iigni sancti decoctionem, quae talis im iaciae lignimia tuor in calida complexione. lex in trigida ibi P aqua' xxv fiat decoctioni mili vase, atque ad decem ct scptes brasredigatur. Quod si a pertinax morbus non

Ouferetur unica ligni sancti curatione, bis, te ac sopius est curatio cadem impctenda.

Des dis possemalibuta. Desertimulis fusci ophulis puerorum.

I frigidis postematibus, ut dicra Omit

tamus, in causa ponimus duram pituitam e crassam, ta quam morbi radicem , quanquam ex humore oriantur inclancholico, ut Ruic. tradit tertia quarti de nodis, ct siccunda primi,ubi tria distinguit genera, durities, standulas, cancrum. Necessaria autem stcuacuatio, dia ta:vomit iraecipue co

122쪽

sert. In purgatione ver , necesse est crassum Phleonia educi,ut crita quarti docet Avice. Aestro istitur bene assecto iurgato, curatio ineatur igni sancti ad hunc modum Citietur puer solito cibi, sed eo qua aptistimo

ct optimo, parciusque quam pro con metucune. In potu aluc sumat ligni sancti decoctionem, nec aliud quicqua bibat per duos menses quaenat huiusmodi: In puero cholericove inguineo sint ramentorum ligni iactae tres, aquae librae vigintiquinque, redeatque decoistio ad sedecim libras, feruens in f iva se. In phlegmatico puero vel melancholico sit ligniae milibra,aque libra triginta, de atque decoctio ad viginti. Atque hoc pa-Oo a me curatus es Neapoli puer septennas Lucius Piscicellus Si autem in aetate prouciore permanserint scrophulae, aut recenter contingant, huiusmodi nat curatio: holericii iuuenis vel sanguineus utatur diaeta regulam tota curatione. Syriapus fiat usque ad itatum curationis ex ligni semilibra, a lita libris duodecim, redeatque decoctio ad libras ouinque,seruens in fictili vase . Semilibraquestimatur,traque potione. Aqua in potu cxlibris quindecim redeat ad nouem A statu &deinceps dococtio syrupi redeat ad librax qua ilior. Phlegmaticus vel molacholicus tu venis dixti offulari cibadus est usque ad sta

123쪽

eu, deinceps resumptiva. Syrupuit ta curatione fiat ex libra una ligni, duodecim aquae, it uec unian: infusio tum scrucias in vase

ne 'ad ibi a quinque redii alui uinata

que senii libra viraque potione. Si auto scro- PIHila sint cancrota, atque multiplicos δε collech in modum racemi, aeger lue ex toto sit inclancholica complexi Oius, adhibcnda cura citc acri in matrico. Ibaeter ligni cirrationem apponoda hoc loco videtur nostra virescio quam salutarc saepius experti sumus in strophiilis citrandis. Ea unctio siti ad hunc modum: Sumatur axungia gallis, anatinantium ursi, taxionis marmontani asini muli, singulorum uncia una, olei sesamini amygdalarum dulcium 'iliorum alborum ea singulis uncia una, radicum ali limae cori, bryoni , sonis inro, seminis lini, sin maloruVnoa Vna, argenti sui unciae tres destillativi inserius dicem ire de morbo Gallico Mox tincti m mortario lapideo. guttatim imposita viri axungia, tundente ligneo pilo totae agitant cassidue, donec est sitim non appareatlpinis argenti vim. Deinde reli Aia

ciXHariis, uiri plicia ponantur in mortario

Vna inae omnia pistillo agitata optime commisceat uili , dcant quo in sormam unctio in , qua aeger tertio quoque die aut quario ungatur ad isticin ante coenam.

124쪽

GALLICO.

morbo,quem Gallicum appellant,neminem ex antiquis scriptoribus aliquid in specieatoma scripsisse operio. In genere veri, nonnullos, veteribus recentiores autumant aliquid toticisse coniectura quassiam, non quod res ita ze habeat. Nempe Celsus de elephantia,Suetonius de vita mariam, Hippocrates tertia Particula Aphorismorum,atque Gai. Ioan nos Alexandrinus commentator M. Epide-aniarum,&libro primo Epidemiarum de Festo qui se interfecit, Gai de cholera nigra,nescio quid de hoc morbo referre videnrur. Sed crucient se iuniores usque dum libet in interpretanda nominis significatione, ac Verbi vina,quatenus pro eis secit, interpretentur nemo tamen speciale capitulum de ius morbi genere editum demonstrabit. Quamobrem quonia optimus terminus ei quo fiat, stantialem vocant, ut ait Sapiens in primo Tech. De morbo Gallico dicturi, aliis definitionibus reiectis, ipsum quid inquira'

125쪽

mus cum Aristo praecepto . Posteriorum.

Morbus Gallicus mala est epidem talis dispossitio totius corporis iuniorum csus, undes inplomata mala sequutur, quorum quod libet per se natum est morbi genus cxistere. Sin autem 'uid, propter quid definias: Morbus Gallicus cst multiplex morbi genus, quum mala qualitas cotagione per coitus, vel aliqua siderum causa inficit pudibu-di, quibus insectis vitiantur vena capilla

res , deinceps magnae Venae, atque arteriae,

necnon uacpar ipsum, reliqua principa si membra Quibus ita male asscistis demum caetera totius corporis partes a tali

morbo laesionem suscipiunt, vel quouis alio modo contagionis, Ut patet exemplo, in definitione sebris pestilentialis liccat enim nobis aliorum sententias exempli gratia admittere quae febris contagiosais ex putre factiva ebullitione in altero quatuor humorum cordi propinquorum principaliter secundum plurimum contingens. Cuius catas immodiata seu coniuncta est vapor putridus attractus ab aere corrupto, quasi venenato hac de causa huiusmodi morbi dista culter curantur. Dii sicile enim est medicamen inuenire, quod tot tamque diuersa humani corporis membra sanares instaura, reposse videatur. Et merito dico diuersa,Ob

126쪽

,it cIIoco opso diuersam complexionem , diuersum stum. crassitudinem, tenuitatem, duritiem, mollitiem, positionem,ac etiam ob innumcras alias disserenitas. Quis enim in tot diuersitatibus vicem supplere poterit, quin inmedio cursu prorsus non dei lat8siue hic morbus contingat ob incursum siderum, seu planetarum, siue ab India, quam dicunt no-Nam originem ducat,cum in ca regione nemo seresuit, quin aliquando illum morbum pasilis sit,ut reserunt qui illinc peregre rediere,ut hac ratione aliqui morbum Indicum vocent. Quapropter distrasam hepatis massae sanguine malam qualitatem es coniagiosam, siderum influxu contingere putandum est. Quae cauo de s primitium ante cedentes sunt, tamen diuersimode componuntur, Operantur pro diuersitate conditionis a complexionis indiuidualis. Nam si maxima totius corporis repfetio adest, α sanguinis ct cholera dominium cum poro rum amplitudine, sine dubio pustulis totum corpus inficietur tunc a praedominante denominationem accipiet. At si clancho .licus suerita per cum meatuum angustia, Himoris prosi tenacis, sicci dominio rara aut nulla apparebit pullula qua res me lancholia dominium arguit. Ita de caeteris dicendum cst. Quare non unus humor tan-

127쪽

tiam,vt aliqui retulere, emcntialiter peccatin hac dira aegritudine, sed diuersi pro diuertitate complexionis ct conditionis indiuidualis. aliare non mirandum est, si nunc rarae, nunc innumera pusulae nunc virum symptoma, nunc plurima appareant. Habes ex his causas huius morbi, varias ipsa rum commistiones. Non igitur in aduentu huius morbi unicum semper motum signo rum siue affectuum cxpcc cs, ut iuniorevsentiunt. Intordum enim plurimis cum pumilis, interdum sino,uci cum unica tantum, talis morbus initium sumit. aliqua do in pectine,vel in mento,uel in fronte, vel in capi

te,vc qua uis alia parte corporis aliquando cum doloribus immediato, vel post paucos menses apparet aliquando dolores exusci tat, vel longum post tempus ipsos ciet interdum nec pustulae in principio morbi,nec dolores apparent , nec aliquod aliud , sed macies ct pallor quidam totum fere corpus occupat, ob pororum obsitu-ctionem , vel ob aliam causam praeseruante, post multos annos tubero states sitiost, acacerrimi dolores , aliaque iis similia symptomata oboriuntur , quae omnia per sua signa demonstrativa dignoscutur, quum de noquoque accidente speciale capitulum

faciemus. Tunc enim quid sit illud acci-

128쪽

dens, quibus cognoscendum sit signis,

dicabimus, accius curam. Sed ut insulas acgritudines a tali morbo genitas ordine curemus,eiusque ementiam simul cognoscere aleamus,ponamus Socrate infici tali morbo,taliaque symptomata pati, videlicet ulcera virgae, pustulas iuncturarum, ac capitis dolores,aliorismque membrorum aposte mata ossuosa,diuersa ulcerum genera iris scilicet, aliorum ire membrorum, manuum pedum serpiginosas fixuras, acalia passio aes a capite ad pedes sibi similes. Hunc igitur Socratem si cholerice inuenies versarii uince complexionis,ad causae remotionem prius deuenias,cum praecepto Galerii diceritis: Unum commune praeceptum habere Oportet ei scientem namquanque causam abscindere, inde ct eam,quae facta est,disi crasam. Fieri enim non potest ut morbus remoueatur,causa ipsus permanente, inquit Avicenna quarta primi Phlebotomandus igitur est eger in principio morbi. Quod si fieri dissicile est, propter impediens aliquod,digeraturin evacuetur pro morbi exicentia. Et quia communi omnium eo sntia, ct praecipue Galeni primo regiminis

acutorum, humores rar,simplices corrupti inueniuntur,sed commisti ut plurimum:

hinc est uio pharmaca adhibenda sunt

compo

129쪽

composita. Quare huiusmodi cholerici humoris adustione, tale Socrati digestiuu praebeas, ne vacuat quod dicitur manu in ca si proposito procedere videamur. Recipe

ymipi de succo oraginis unciam unam Urupi de succo fumi terrae unciam senii Mi fumitor uncias tres,digestaque ma

tema, Vt docet, tali minuenda est lenitivo Recipe casi noti iter extractae unciam unam dia catholici Arnald drachmas sex, saccha' riviolati vel mannae uncias duas, aquae sumitem decoctionis myrobalanorum tamarandorum, vel quo malueris, quantum isticat. Fiat potio cliolus cum saccharo qua diminuta materii, denuo diperatur Geuacuetur. Nam, ut Hippocrates asserit secunda Aphorismo una, aegritudines, quae exr Ictionibus iuuat, euacuatio sanat, cuius

sy upus sit Recipe strupi de succo cichoreae unciam Vnam,strupi lupulorum unciam semis, aqlia cichorea incias tres misce, euacuetur cum symipo composito Augustini Sueis an diaeto, post a Guidone de Catiliaco,cap.de lepra, cuius forma ratis est Rec pe myrobalanorum omnium, sinpulorum uncias tres , heupontici . soliori in senae

epithymi, singulorum unciam Vnam, polypodii quercini recentis libram nam oliorum sumiterrae, lupulorum recentium, F

130쪽

ω nc chthico Mollvo singulorum libram, nam,dhiemis, tua a thriticu recentis xnciam unam ct semis,sWcvrrhizae munda drachmas quatuor, flo- nimboraginis , florum buglossae, violarum, singulorum unciam semis omnium fiat decoctio .colatura usque ad libras duas in qua misceatur succi sumiterrae clupulorum recoxium, singulorum libra una, sacchari optimi quantum sufficit. Fiat bru-Dus secundum artem Varomatizetur, cum musci lambrae pauco igatorum in panno lineo raro susponsorum indicto sy- upo cuius dosis est unciat si quatuorvsque ad quinque cum aqua lupulorum Aliqui addunt unciam unam vel duas confectionisamech,vel lectuarii de succo rosarum, pro humori in morbi exigentia, vel cum syrii-po nostro expertissimo. Recipe succi borapinis succi rosarum rubea una, singulorum

libram unam, myrobalanorum citrinorum,

chebulorum , ct Indorum, in dictis succisi susorum per die, singulorum uncias duas

cum dimidia. Exinde leniter bulliant de colentur. Deinde accipe polypodii quercini recentis libram nam , radicis acori unciam unam seminis sceniculi drachmas duas, secundum artem fiat decoctio in aqua sontis, de cuius colatura ct praelata infusione cum

suilicientia sacchari labarzet fiat syropus.