장음표시 사용
31쪽
vocauirunt Pyttaagorici sed quos postea sustulerint partus, velut amcntCS, ineptos ac stupidos a progenitorum ingenio degenerare promittui. Hactenus illi a quibus ad nostros deficio Medicos, apud quos etiam lego lactucas somnos conciliare,ac sanguine neque improbum creare, neque undique perfectum, multo tamen, quam a caeteris oleribus, praestantiorem. Quae duo Eobantis Hessus poeta elegatiss.pulchreexpressit in libello de tueda valetudine, hunc in modum: Horio, ad puca decus, quia fie et lumen otia a
Sape leueissomnos conciliaresolet g fiat san-
Atq; ut corporis reliqua omni in itale L , Sic diuisuccussi uinis inde denit. Hinc factum arbitror, ut Galenus illam de oleribus solam,in homine CnapCrato euchymam esse dixerit, hoc est succu bonum gignere, inoptimum corpori alimentum sufficere. Quae, Ut calidis Venia tribus sumpta mire auxiliatur, ita fit re . bro oculorum aciem rotundit, ac caliginem, Ut mox scribemus, inducit Addo
quod suspiriosis, res angu nem excrean
tibias,ac pituitosis summe nocet. Praeter ma mo-
e quod tam crudae quam cocta usus lax iij
32쪽
gior,non minus est periculosus cicutae.
state avtimur ut medicameto,potius alimento: nimirum ad humectandia,
refrigerandu nam frigida est,ac humida. Quod cum ita sit,iure quis dubitet, quO- modo probue purum sanguinem in no bis possit gignere: substatia,inquam, nostrae familiari, quae illi plane est lactea et dulcis,adhaec moderat cocta, de proinde in sanguinem propte ac facile mutabilis: quaob remitia lac affatim gignere solet.rae his Prodest ad aduersus morbum prccipium sirb' tem&periculosum, lucor ciMA em vocant,ab immodicabilis deiectione,&im placabili vomitu. Cui rei tes heci ferem' antiquisse poetam de medicusa Serenti, . Noxia(inquit si penit' choleraes uire enem, Perdicies cocta Lectucae fronde leuabis: A Proderit , caules a spumere sepe madentes. rub seis Aluum ideo lubricare dicitur,quod hii a uum, o miditate X frigiditate sua immoderatu
a hepatis calorem teperci qui ob celerem
de vehemctem cibi ac potus distributio nem,S direptionem,aluum resiccare plerusaque solet.Huius lubricationis de facilis per lactucam ad excrementa vacuada apparatus, testem etiam citabimus Mar-
33쪽
tialem hunc in modum scribentem, Prima tibi dabitur denti lictura mouendo uelisis. Et alibi: Vtere cluch, et mollibus diere maluis, Nam faciem dudum, Phoebe, cacantis habes.
Visioncm preterea turbare sertur Vt nil cdicebamus, Voculis nocere, eisque ali hei lactuca.ginem inducere, quod spiritus visorios denset, incrasset, humoremque crystallinum videndi speculum sum in tersum, turbidum reddat,do animalem spiritu sua frigiditate offendat nisi calorificis herbis illi remistis, aut generoso vino super poto frigiditas catcperetur. Na CXHippocrate,frigidia crebro spinali medull(,neruis,ossit,' ac dotibus summe ni micuisse solet ex quo fit ut soporifera etiam censeatur esse lactuca, sicut supra a nobis adnotatu fuit,3 Claud. Galen suo experimeto cofirmauisse intelliges Ple riq; inquit lactuca, tutur prius' in cati e ui tib
lem assurgat,aqua illa in coquctes. Quod eruca Ga cx nuc,e quo dentes mihi male habet, WY-- coepi facere. Quidam meorum sodalium suis Alim t.
conspicatus olus id iam olim ab adole
scentia mihi esse consuetum,nunc tamen ipsius esum esse permolesstu, autor mihi
34쪽
fuit, ut ipsum coquerem Issitate aute iuuenili cum mihi ventriculus assiduabili infestaretur, cruda lactuca, ut eum rcfrigerarem,Vtebar. Cum vero ad aetate de clinantem perueni,hoc olus fuit mihi remedio aduersus insomniam dormiendi impotentiam.Tunc enim,contra ac in iuuentute, somnum mihi dedita opera
conciliabam, nam graue erat praeter VO-luntatem vigilare. Quae res mihi accidebat, partim quod in iuuentute meapte spote vigiliis studiorum gratia, assuevis sem: partim quod declinantium aetas ad
insomniam sit admodum propensa. Itaque, lactuca vespere in coena, vel somni hora, cocta dis commans unicu mihi insomni erat alexipharmaconi CmC-dium Hactenus Galenusti ex quo hanc
historiam,quod pulchra sit, pri sciati loco accommodare visum fuit Veteres, initio mensae, primisue epulis, lactucam, Vt solemus, no proferebant,sed postremis, sicuti Martialis hoc disticho eleganter expressit, , CLudere quae coenia Dctucasilebat auorum, Dic mihi cur nolinis inchoatilla dapesyC Quod nec temere, nec citra rationcs
35쪽
ctum fuisse audies cium enim lactucasei oum sitim, gidae humidaeque sit naturae, si a coena su givria. matur&summis epulis iniiciatur somnus 'cificacius conciliat, vinique fumos talituosos promptius reprimit, ac brietati, inducta cerebro humiditate, facilius pugnat&obsistit.At nostra aetas,ab Cius Cissicoenas&prandia auspicari salii brius esse duXat, ex aceto sile, Molco conditam illam cibis aliis praeponens, nimirum, taestuantem v c triculum recreet,&sopitam per calores appetentiam CXcitet sanguinisque feruorem,cmpetret achepatis&cordis aes una mitiget. Ex quo mirum noest, si ebrietati aduersatur, kapitis graui ratem, quam Graeci apposito vocabulo
Xoeexcoce Vocant,instita frigiditate sinat, Cotisibis vapores a nimio vini potu sursum lata ut cru-xo , caput grauantos, retundendo ac si
discutiendo. Quois Serenus poeta ac medicus prcstatissimus non nis sit,hunc in modum scribens de cura da obrietate, surdam cpuca huic credunt 'ro ores: D Cura id modus hic, et saeuis , Itisis ideo l. Inde factum credidetim,ut lactucas u fo Ephesii medico, vitae: recte nUncupata sit quod crapula arceat, homne
36쪽
IO ANTONII MIZAL DIcapitis noxam a vino contractam CXcutiat.VCriam enimuero,ca caute Vtendum
est: nam illius usus immodicus, ut prae-imonuimus Vesacris ignes extinguit.Q'i' - η' Quare his qui matrimoni capistris sunt
alligati, parcus ac sobrius debet esse a
lari ctucarum cibus nisi calorificis, ut eruca,
nasturtio meiatha, sampsucho, de simili, bus, frigiditas illarum obtundatur, aut generosum vini aliquod superbibatur. Qui vero coelibatui addicti finit sacerdotes monachi vestales si ali qui claustra
sequutur, calorifica excludere debent ut pudicitiam illaesam tueantur, 3 prurire,vrique desinat Lactuca itaque consulto prius teperamento, prudenter utendum erit: in qua Callimachus, ux oeine scripsit Venerem suum amasiunn Adonin abscondisse ch e rvis tam ire occae eo i moeoto et Ze es, a Sei si hoc est, ut Athe narus exponit, quod imbecilles sunt ad Venere , qui assidue utuntur lactucis. Quare videant Vxores, ne earum maritinninum illis utantur. Hic non tacebo ra rum experimentumo saepenumero mihi eliciter probatu aduersus albas mulierum fluxiones, quod constat cremore
37쪽
HOR Tvs MEDICV s. semianis lactuciae prius macerato in aqua Albae muli
extinctionis chalybis, addito puluere e
boris in tenuissimum pollinem redacto
no tacebo praeterea, quod semen actuetae in iusculo trittio haustum,dormied uti ' potetiam expugnat 3s folia in aqua horde cocta,lac potu mirandum in modum augent, si postea mammae blanda manutricentur. Addam, quod si vehementor captati incaluerit ab aestu,&hinc doluerit, aceto misccbitur succus lactucae , c, uebitur, monitor Galeno Et ad ardores ac ambustiones, folia diligentissime,c- Telmur, cum pane inducta,parti affectae admouebuntur, ac subindo cornutabuntur, ne ibidem incalescant inobrigescat. Sed de medicis laetucae facultatibus haec satis erunt, ubi admoniacro quod tam
amanducata,quam admota, estus,ntcnon estu tam
ardores internos, externos, ut dixim clementer mitigare, restinguere sole Cuius rei gnarus Antonius Mus D. Augusti medicus incomparabilis, ad desperationem redactus in curanda dis illatione,qua Optimus ille imperator, ob vitia tum iecur Vehemctissime torquebatur, contrariam medcndi rationem inise fui t
38쪽
Ianue ab coactus,n ad lactucae praesidia colafuge i paulo ante adnotauimus: quo rum auspiciis Gualuit Augustus, tali inclactucam summe nobilitauit. Brassica, medica eius auxilia.
Uo, sum nescius optimum illum,si-- ne aemulo agricolam M. Catonem, triumpho censura ac literis insignem, Arassica, oleribus omnibus Brassicam anteposuis pras' 'R ut Plinium hortorum principatum cies
ia dat, dem alcripsine ad haec Pythagoram crus
laudes ante omneis celebrasse, a Chri- sippum medicum,priuatu volumen per singula hominis membra digestum, de eadem composuisse,ipsum e Catonem eius facultates, medica auxilia populo Rom usque adeo foeliciter indicasse repraescripsisse, ut annis multis absque ullis medicis ac medicamentis aliis salubriter
vixerit verumenimuero omnia haec,magna licet,ine mouere non potuerunti ob causas paulo ante memoratas ut in hac
medicatiortensium historia, brassica an te lactucam describeretur. Quae una ob
39쪽
insignem truncum trachiatas virgas, etiam Caulis nomen sibi asciuini nunc demum nobis medice excutienda venit: sti mpto initio a priscis M. Catonis de illa experimentis aliquot. De iis itaque qui bus aegre fluit otium, substillum essu huc in modum scribit.Sumito brassicam, coniicito in aquam feruentem, coquito paulisper, ut subcruda siet postea aqua sub illum defundito, no omnem,eo addito oleum&salem, accumini paululu, inferuefaci isto paulisper, postea inde iustulum fricti 'dum sorbeto,&ipsam brassicam angi
cato, ac quotidie id facito Ad omnes tu mores' omnia Vlcera,etiam inueterata, brassicam cotritam, quae minutis est caulibus. foliis tenuioribus (Crambem vocant ille idem imponit ac codem praesidio cancros purgat canos reddit quod facere non potest, ut scribit, medicamentum aliud Verum,prius quam imponat, aqua calida multa lauat, aut vino tepido, ut legit Macer,postea bis in die,cdtritam admouet. Quo remedio etiam adluxatare contUsi,mamnasisque ulceratas, can
crosas utitur. Si ulcus acrimoniam ferre cacria,ne
non possit, farinam hordeaceam miscet,
40쪽
ac ita apponit testaturque articularem morbum nulla re aeque domari, atque brassica crudas eam concisam cum rutad coriandro quis dat aut salis micanhordei farina ista , opportune illinat. Quod herbularius poetas versibus aliquot complexus est de M. Catonis bras sicaria medicina, hunc in modii loquens, Hordea quam dederint cauli mi ceresarmam Idem praecepit, rutam quoque cum coriandro E a permodico sic omnia mixta terendo Apponi dirae docuit cataplasma podagrae: Hoc etiam morbo medicabitur articulorum. Si auribus parum audies(inquit ille idem Cato cum vino brassicam terito siccum exprimito, A tepidum in aurem instillas.=Aila, O,cito intelliges Si bilis atra est, si lienes
atra te, turgent, si cor dolet, si iecur pulmones, cor, q(' praecordia, uno verbo omnia sana faeordiamen ciet brastica, quae natus dolitabunt. Huse , ocrum plura curiose scire curabit, librum de Re
rustica eiusdem consulat, illic inueniet quod placuisse queat. Sed haec, inquies, magna ecparte non quadrant nostrae hortensi brassicae, de cuius usu hodierni modici inter utrunque volant. Causam alibi accipies. His sic positis, venio ad