Henrici Regii Ultrajectini Fundamenta medica

221쪽

Species diagativae pleresarchonticon. Aquq vitae, theriacalis majorana,vivenduti salviae. Externa. Adipes viperinus, vulpinus, cervinus,humanus. Oleae cerae, camomilia, cosinum, hypericonis, lumbricorum, nucis scatae expres , philosephorum , terebinthinae ,

vulpinum, viperinum petroleum , utaceum spiritus vini. Ihermae Iulphureae, bituminose, nitro parum aluminose item limus istarum thermarum. Nervos roborantia frigida sunt eadem cum cephalicis Digiose frigidis superius propositis quibus addantur inter Externa muci o filii folia vitis, acetum , aqua rosa-cet, aqua chalybeata, quae thermales ferratae. Medicamenta ambustis medentia sunt, quae, calore vel Ambus 9 humiditate sua, poros partis combustae aperiendo, sero. sos, mordaces vapores tumores evocant Vel talem particularum habent dispositionem, ut, quamvis in aliis partibus excitent calorem, ea tamen partibus ambustis in tauata, tales ibi faciant poros, ut subtilis sive aetherea materia sese vehementius in iis movere non possit atque ita refrigerium in partibus combustis inducant Vel detergendo, exsiccando partem exustam consolidant. Talia sunt

222쪽

aos FuNDAMENTA Cap. IX. Ignis satis propinque adhibitus; aqua calida fi spiritus vim calide applicitus.

Folia 4ri Gom illita; sambuci obuli contusa es im-psita ligustri salviae, myrthi, cerato vel adipe suillo excepta

impositi malvae papaveris, eodem modo adhibita. Cepi cum suo spone veneto contusae , ambustae partii sitae Ceparums mss.

Vernix cum axungiaporci se assumine ovi. Radicis asphodeli in oleo decoctae succus. Sal nitrum cum oleo rosaceo, novorum. Unguentum de calce Ῥisi; album Rhasis de serus a. Oleum hyperieonis cum calce lota. Mahgmta Tandem proponenda sunt medicamenta, malignis , h, nostri corporis qualitatibus adversantia inualia ex gr. sunt alexipharmaca, antiscorbutica, antepileptica. Akxphar Alexipharmaca sunt, quae pesti aliisque venenis con- ρ ' rariantur. Quia vero pestis & pleraque alia Venena,quq non habent acutas 55 scindentes particulas , consistunt in frigore potentiali , item in glutine quodam volatili, coagulatorio , Contagioso idcirco plerorumque

communia. Communium aleXipharmacorum vis alexiteria sita est inattenuantibus, incidentibus, volatiliZantibus, interdum etiam in calefacientibus eorum particulis. Talia sunt Radicesci angelicae, anthorae, bistortae, cruciatae , dictamni albi, enuia campanae, eongii,gentianae imperatoriae, levistici pimpinelgae saxifragα , scorzenerae , tormentiri, vinci

rorici.

Corticesin lignaeuignum aloes atati omnia,cortices citri. Folia:

223쪽

Folia hab rihi , dictamni , quinquefolii majoris , rutae

hortensis, galegae,scordii,scabios,valerianae,ulmariae, veronicae.

Semina hacetos, anis, carduibeneἀicti, citri, coriandri, grana uniperi, grana hermes hyperici , levissci, napi , cymi, pim'nelia fixi agae, portulacae

Flores oborraginis, betisse, caryophystorum, crocus , eri- eae fissis coma , calenduia, centaurei min. , Θpericonis, mphae , rarismarini, rosarum rubrarum, visiarum. Fructus gians querna, nux vians poma arantia, citria. Aromata cinnamomum, garyophlli aromatici , macis, nux muscata, cardamomum,piper, r.edoaria. Succi: arantiorum, citriorum , limonum. Resinae ac gummii amphora, ursia, benetoinum. Animalium partesi excrementa : caro phasianorum, castoreum coagulum leporis , mumia moschus ebur is de corde cervi Dpisbeeoar, unicornu. Terr: bolus armena vera, terra ginta vera.

Lapides pretiosi coram peria, rubinus , smaragdui,hracinthus sapphirus, topaῖius.

Marina ambra succinum.

Confectiones mithridatium, theriaca, de corium, confectio alhermes, de hyacintho. Condita cortice citri, myrobatinorum, cori arantiorum. Conservae flori osse, istiarum , rosarum rubrarum, nymphaeae, ror marini, calenduia Species aromatici roseti degemmis diambrae, diatrium santalon, dianthos, Hamosi di cordii. Peculiaria alexi pharmac siint, quae peculiari alicui Pecuba veneno&malignitati, peculiari propria sua partium

dispositione, adversantur Tale est ex. gr. capv viser

224쪽

1os FuNDAMENTA Cap. IX. ad morsum viperinum scorpio se oleum sorpionum ad ejus puncturam ct antidotus GHeni ex thuris part j, gentianae partit, v cinerum cancrorum fluviatilium partib. x

facta, dragmae ivet ij quantitate exhibita ad morsum

canis rabidi. snt cor Antiscorbutica sunt, quae scorbulo, peculiari sua vola-4 tilitem perie medentur. Talia praecipue sunt Cochlearia nasurtii omnes pecies, ecabunga , raphanus rusticus, chelidonium minus , sedun minus , nummularia,fnapi, raphanus trifolium aquaticum , arum. Praeter haec minus emcacia ad eundem astectum sunt Radices helenii, xylapathi, Ori. Corticesci rad, tamarisci , capparum Herbi ab inthii vulgaris , arduus benedictas, cuscula ceterach fumaria, hyssopus , capillus me eris scolopendrium, chamaedos betonica , agrimonia , po podium querc. , v.

glossum, borrago, epithymum febris vel calor ad ,

cichorium, endivia, aceto se , acetosilla. Floresci geniis , sambuci. Semina t. genisti, agni coli.

Succus limonum , arantiorum.

Chymica holeum vitrioli,sulphuris, piritus Brioli, alia Ante iis Antepileptica sunt, quae specifica vi epilepsiae resistiti.

tica. Talia sunt Radices : paeoniae, valerianae silvestri essos antequam caulem edat pyrethri, eryngii, dentariae, bryoniae. Lignum cor b. Herbae orata silve so hortensis polis montanum. Flores: paeoniae lilii convallium, tili.e. Semina: aoniae.

Viscum

225쪽

Cap. IX. A. 2O9 Viscum quercinum , corylinum, tilia: Animal unguia alcis , cranium hominis violenta morte extin ii, coagulum leporis fercus pavonis , vesica apri cum uriniinfurno exsiccata uor leporis, ciconiae, hirundinis.

Marina fuccinum corallium.

Lapides smaragdus. Aquae for tiliae paeoniae, lini convallium. Olear ligni buxi, ligni heracliisve corylini succinc vitrioli spiritus vitrioli. Magisterium: corallorum succini. Sal succim. Species: diamasci dulcis.

T. X. me usitatioribus ira sedicamentorum Formulis. Tque haec de medicamentis , variis facultatibus praeditiS. Medicamentum porro est vel naturale, vel ar Medici Naturale est, quod tale usurpatur, quale a natura est aut tale.

Artificiale est, quod arte vulgari, vel chymica , est Confectum Estque vel simplex, vel ex Variis simplicibus compo situm. Et utrumq; est ossicinale, quod in ossicinis in usum aegrorum asservatur vel magistrate, quod pro re nata, a Medico aegris, extempore, praescribitur. Cauta praecipuae, ob quas medicamenta componun Causturtur, sunt morbus, item aegri , medicamenti natura. Hinc m e

226쪽

aio A, Can. X. Cum enim morbus pessit non simplex,sed compositus:&ςgrinatura talis, ut simplicia medicamenta respuat, vel non ferat ac simplicia medicamenta per se nonnunquam non sint convenientia, nec fatis essicacia Idcirco interdum ad composita est confugiendum. Tumque enitendum , ut quam paucissimis simplicibus, quam optime inter se convenientibus, simus contenti. Varietas enim superflua est onerosa nisi justa miscendorusit convenientia compositio eorum magis obest , quam prodest: ut apparet in spiritu salis nitri mole vitrioli, quae singula, seorsim sumta sunt remedium mixta ve

ro, Venenum.

Pondera, In medicamentis justa quantitate componendis prcscribendis utimur libris, unciis, dragmis, scrupulis, granis, manipulis pugillis, numeris, eorumque partibus. U. Lib. Libra medica est pondus unciarum duodecim. 3. Uncia pendet dragmas octo. 3. Dragma continet scrupulos tres. B. Scrupulus, vel Scriptulus, pendet grana viginti. Gr. gr. Granum est pondus grani hordei , modice

M. Manipulus est , quantum manu comprenenai

potest. . . .

P. Pugilius est, quantum adductis digitorum apicibus attollitur, sive M. L Manipuli semis. Ana, an notat singulorum, quae praescripta sunt , quales partes esse sumendas Q. f Quantum sussicit. q. Numero. Medicame Medicamentum compositum, quod in usum aegri pro

XI re nata,certa formula a medico praescribitur, Magistra.

227쪽

Λlteram.

Cap. X. A. II levocatur, est internum , quod in corpus intro sumitur vel immittitur vel externum, quod foris corpori admo

vetur.

Interna praecipua sunt ApoZema, Potio aulepus, y Inter . rupus, omitorium Emulsio Bolus, Optata, Eclegma, Tabella, Pulvis, Piluta, Suppositorium, Clyster, esἹ-rium, Errhinum, Gargari sinus, Masticatorium, Collyriu. Apoetema, sive decoctum est medicamentum internu, Polema. liquidu e multorum simplicium decoctione conflatum,&interdum etiam saccaro vel syrupo dulcoratum , Clarificatum, &aromatizatum est quatuor vel quinque do-ses, ad alterandum, Vel purgandum, praescriptum. Atque ideo illud est alterans, vel purgans. Apozema alterans componitur ex radicibus , corticibus,tignis, foliis , seminibus, fructibus &floribus Ruorum omnium quantitas ordo talis esse debet: Radicum uncia iiij vel vi. Corticum: uncia j et ij. Lignorum eadem quantitas. Foliorum manipuli, vel viij. Seminum: uncia j velio dimidia. Fructuum minorum, uncia PFructuum majorum paria vj vel vij. Fructuum maximorum numero ij vel iit. Flor Lanra vi iiii ve j. Haec omnia decoquuntur in liquore idoneo, qui vulgo est aqua communis interdum aqua hordei, in affecti bus biliosis; vel hydrome tenue, in pituitos ; nonnunquam etiam, in viscerum obstructionibus, aqua chalibeata vel serum lactis, in melancholia. Dd r. Deco-

228쪽

aia F, Cap. X. Decoctio interdum etiam fit in aequis partibus aquae communis&vini albi, sub finem additi vel duabus partibus aquae&una vini albi lub finem infusi, pro arbitrio Medici. Liquoris qualitas non definitur sed decocti qualitas determinari debet ad libram sic pro tribus, ad quartaria V, pro quatuor,&ad libr. s, pro quinque vel sexdosibus. Postea in decocto colato dissolvuntur syrupi , ea qualitate,ut pro unaquaque dosi unc.s, Vel unc, sit syrupi. Interdum solum faccarum priῖscribitur eadem quantitate , qua syrupus, praesertim ubi succi aliqui ad uncias duas, sub finem decoctionis, liquor adduntur. His praestitis, apo gema saepe condiri solet aliquo aro mate, quo jucundius evadat;&quidem pulv.fantalino ad dragmam j vel is, si fuerit refrigerans vel eadem quantitate cinnamomi, si apo Zem Calefaciens fuerit.

Res tota patet ex hoc exemplo Apoetematis cephalici

calefacientis.

Recip. Radic falseparati , acori .enuia campano calami

Conic citri uncis Fo detonicae calamenthae montanae , melisse, salviae, rarismarini ana m. . Semin anisi , faeniculi sideris montani an Bagm iij. stor. achados arabicae, rorymarini, lilii convallium an . pugil j Decoquantur in aqua co muni ad libros In colatura dis Defrupi defaechade,de betonica an unς.j.s. F. porema aromatistum pulv cinnamomi dragm.I. Pro 6 dosibus. Apoetem purgans est, quod humores noxios non solum

229쪽

tum prςparat, alterati sed purgantibus medicamentis,

cum alterantibus permixtis etiam evacuat. Componitur ex eadem alterantium materia, eadem que forma, qua aporem alterans ac praeterea Catharii

Caadduntur cum suis correctivis, quae plerumque sunt Zin Ziber, cinnamomum,vel caryophylli ad dragmam unam eaque inter fructus 5 flores collocantur, quando Cum reliquis sunt decoquenda, vel in colatura decocti per

noctem infunduntur sive macerantur ea proportione, ut totidem stat catharticorum doses, quot apo Zematis. Ustatissimum autem est in omni apo Zemate folia sennae probasi, sive purgationis fundamento , praescribere

fere ad unciam j vel duas quibus deinde adduntur alia Cathartices, pro humoris peccantis ratione laualia sunt turbith hermodactyli agaricus, helleborus niger , rha-

barbarum.

Ubi decoctum est colatumi expressum, saepe in illo

dis ivuntur iidem syrupi, qui in alterantibus apoZematis fuerunt praescripti. Interdum vero, quando poetem sussicienter purgans non existimatur, syrupi purgantes in eo distatuuntur,& frequentissime syrupus rosatus solutivus vel strupus de cichorio cum rhabarbaro, in affectibus biliosis, tyrupus de fumaria compossitus cum rheo in melancholicis. Res innotescet his exemplis: Recip. rad cichorii unc ij enuia , petroselini seniculi an unc. Aerb carduibenedicii , cichoris, melissae fumariae, acetosae,summit lupulianam j.

230쪽

fol. sennae unc ij, rhabarbarietarici an isagmari. tamarindorum unc. iij simiu anisseniculi an dragm. .f. Decoquantur omnia in aquae communis quantitate suffici enti ad libr9sse Colenturpro ApoZemate, de quo manesumantur unctae

iij liiij pro dosi. Vel

Rec . rad cichorii polypodii quercini an unc jasparagi seniculi, hestebori nigri an unc scortic. d. canarum, tamarisci, ebuli an dragm. ij semin. 4 frigid major ana dragm. scarduibenedi ii, nisiseniculi an dragm ij tamarindorum unc jCoquantur in aqu decoctionis hordei ad lib., Colaturae infundeper noctem fol.sennae unc j Mabarbari dragma ij. Marici, lappae an dragm , cinnamomi, macis n. scrup.,

Manesct forti expressione adde r. de

cichorio cum rheo unc.I. f. F. ApoZema proci vel sido sibus, matutino temporesumendis. Ad decocta sive apo gemata referri possunt decocta sudorifera. Decoctum Decocta sudorifera vulgo componi solent e quatuor

j iisa illis praecipuis sudorificis , ligno guriaco fassaphras, radice chinaei falsaeparilli; ex quibus dictae tam sudorificet, quam simplices instituuntur. Quantitas sudorificorum praescribitur ad uncias iiij vel vj, eaque unius vel plurium, pro varia aegrotantis dissi