Viri illustris Nicolai Claudii fabricii de Peiresc, senatoris aquisextiensis vita (Pierre Gassendi)

321쪽

men adnotasset, ad patruum statim retulit, qui illi gratificaturus siduo alia numismata, d libros etiam, quibus uberius erudiri posset, concessit, Atque ex hoc quidem tempore exarsit, seu ignis in siluis, cuiariosissima eius mens avide enim conquirere, atque congerere occoepit quotquot antiquos potuit num mos singulis legendis, ac interpretandis acerrimo incumbens studiori qua occasione coepit etiam inscriptiones omneis siue sepulchraleis, siue alias per quirere, sudiose observitare Destinatus est deinder etc. cum fratre Turnonem , ut sub patribus Societatis Ips Philosophiae curriculum, quod appellant, absolueret fratre adhuc in studiis humanioribus consistente. Cum vero studio Matheseos praesertim inardesceret , ardenter arripuit quam illic docebant Cosmographiam , certus historiam sine illa, ac sine Chronologia penitus obscuram imperviamque esse. Sic post sum Spherae addidicit etiam sum Astrola-bh, literis repetitis scribens,, expostulans aduersus quendam artificem , qui in se pridem receperat Astrolabi fabricam, nec ipsi hamen operam satis dili

gentem nauarat. Nihil interea remittebat neque ex studio rei antiquariae, cuius caussa Petro Royero professiorum uni tui eximie carus meque uniuerse ex ipsis humanioribus studiis, quae, ut a fratre excolerentur, tanquam magister attendebat. Sed ad ista nepe ut sussceret, studere solebat in plurimam noctem. Euenit proinde, ut partim ex natiua constitutione,

partim ex assiduo labore prolixisque vigiliis debilita

te stomachiante contractam adauxerit,pulueremque

322쪽

ideo usurpaverit, quem literis ad patrem datis appelli is pctauit digestiuum. Quia iterarum incidit mentio, id

circo adnotari potest illum ex eo iam tempore scripsisse omnia accurate, stylo videlicet tentato per repetita schedulas, quae tamihi incidere in manus,

fidem fecere non fui e illi unquam phrasim luxurian

tem, aut immaturam. Dixit nimirum semper quod voluit communibus verbis tametsi non sine deleactu, nec sine ea gratia, .urbanitate, qua testando beneuolentiam , obseruantiam gratitudinem qua excutandi, commendando gratulando caeteraque huiusmodi praestando mirificus fuit. Nam ad nouercam, exempli gratia, ob quaedam donariola, Fce sices videmur, o mater, quod beneficiis tuis cumu lamur sed in foetice tamen, quando sit illis obrui

mur,ut agnoscendo impares simus Talia porro dum scriberet, reponebat interea quae munuscula poterat nempe ab ea usque aetate vinci benefaciendo nescius, nisi qua prorsus impotens erat. Ita adami cum eoaetaneum scribens, Ingratitudinemque iam

tum detestatus, Mihi ipsi , inquit, intulero manus,ti vel minimae in ossicio negligentiae coargui possim . Eodem spectat, quod praeceptorum sollicitudinem

commendabat, ut patre, ac patruo honoraria pro--sias longe uberiora consequerentur. De studiis ut iterum dicam, non tulit patruus, ut triennium Philolophiaram penderet sed , exacto Turnon anno reuocatum voluit quas Sextias, ut destinatus Sena tui Iuris prudentiae initiaretur. Id etiam expetierat

cum ille adhuc Turnon fore t scribens scilicet, ut

323쪽

1 DE VITA PEIRRsΚii I si . mature Rubriuarum Enchiridium haberet prae manibus verum ipse, ut Iuris studium tantisper adhuc declinaret, hunc praetextum quaesierat, Volueras, patrue , Vt operam arti oratoris sedulam naualem: li per te liueat igitur, faciam, quoniam heiciossium percommode ac initiabor prudentiae Iuris, curii ex hac urbe discessero Vt praescribe tamen quod facto sit opus si perstes enim, nihil mihi fas, nisi ut

iussa capessam tua. Itaque domum euocatuS, Iuris prudentiae nomen dedit sub Francisco Fortio An dino , qui in quensi Curia aduocatus sidocendi iuris oppido peritus, callebat praeterea, siquis alius, elegantiores iteras. Is ei res ij parentibus carus coepit magna cura Institutiones praelegere ille vero tam occasione huiusmodi studij, quam, ne coeptam cruditionem omnino intermitteret, te diere suo Marte coepit Imperatorum seriem, a quibus leges fuerant latae'. 'exuit, seriem Oonsulum, magistratuumque caeterorum , conquisitis undique numismatibus ut facie , rebus gestis Latores legum agnosceret. Sic habere etiam curauit icones celebriorum Iurisconsultorum , ut cum in illorum responsa, interpretationesque incideret, fieret me moria tenacior ex concepto cujusque vultu Erat tum porro quis-Sextii Petrus Antonius Rastasius

Bagarrius rei antiquariae peritissimus postea quippe Henricus Magnus, propter famae celebritatem , ibium accersivit iacimeliarchio suo pra fecit. Ipsi igitur succisiuis horis eireskius frequens aderat ut sciscitaretur, edocereturqueri ille ero sagacitatem,

324쪽

eruditionemq; miratus,&coniunctam modestia cum is si . discedi ardore amice complexus, celare nihil poterat; actum varia cimelia diebus variis demonstrabat tu prolatis libris coniec curas suas, explicationesque fulciebat, tum singulareis Petrethi interpretatione d . admittere,, commendare non grauabattar Anno DX. superato, uenionem rursus concessit, ubi priuatus illi doctor Petrus Dauid natione Burgundus, qui fuit deinceps Semuri capitalis Pro senescallus. Huic quoque praeter peritiam luris suaviores Musae propitiae erant unde facile ferebat Petres hium interpone re iuris studio rerum antiquarum pervestigationem. Ea de caussa non infrequenter cum Bagarrio de re nummaria e de rebus aliis selectis per iteras egit. Perscripsit aliquando ad illum ingularia quaeque in Romei cuiusdam Arelatensis cimeliarchio obserua ta misitque inter caetera obtentum pro eo e pumex eleganti iaspide Deianirae per Nessum raptae Interdum etiam recuperata egregia Neronis Vitelliique numismata misit ad patruum exorauitque, ut

ea exornari perinde curaret, ac exornatum Hercu

lem , Agrippinamque iam habebat. Rogauit quoque , t ad se annulum quemdam mitteret, commutandum, uti sperabat, cum Corneola se Onyche quadam, quae inpraestantissimi, inquit, artificis est, In comparabilis, sed apud possessorem incomperti pretij. Memor ista ex pluribus, ut quis ex illo iam tempore circa haec fuerit, metuis noscatur Cae terum qui curiosam eius indolem quam maxime fouit Petrus Antonius hibertus Neapolitanus fuit,

325쪽

c DE UITA PETRES RII quo Auditore Cardinalis Aquauiua tum utebatur Is enim ipsi rara quaedam, ac non prius visa monstrauit in inter libros alios, etiam quosdam Huberti GoltZij, quos nondum habuerat, in plurimos dies

commodato dedit. Quin etiam mentem vividam,

sagacemque perspiciens, hortatus est, ut in Italiam iter institueret, habiturus , Romae praesertim, unde explere animum posset Agebat tum annum aetatiS decimum octauum titim de profectione in Italiam cogitans, natandi artem addidicit Ante id tempus solitus erat se per aestatem abluere in minore Rhodani alueo, qui est Barthalasiae insulae ad ortum, in quem se Sorga fluuiolus exonerat. Deprehendit autem aliquando fundum , quod alias aequabile, semolliusculum obseruarat, indurui e in globulos moleculasve , qualia ova sunt, cortice detracto, ubi coctiora fuerint. Id demiratus, collegit, detulit aliquot domum , ut pra eptori ostendercto facti caussam sciscitaretur. Miraculum vero

adauctum, ubi post dies non ita multos, cum rediisset ad Fluvium , deprehendit moleculas induruisse plane in flumatileis lapides, idemque etiam obseruauit contigus iis, qua asseruabat repositas domi.Atque exinde quidem coepit circa lapidum generationem philosophari , sed res dicenda posterius est

Tandem vero cum desiderio inuisendi Romam flagraret, veritus tamen ne parentes id abnuerent, petiit duntaxat Patauium mitti, ubi celeberrima iuris studia essent. Tacite autem cogitabat proxime esse annum secularem veniarumve solemnium ac se ipsius oc-

326쪽

LIAE PRIMvs. i, casione posse Patauio Romam adire Incipiebat tum

uere annus superioris saeculi nonagesimu nonUS, cum Cardinalis Ioyo us discedens in Italiam erat Ferrariam concessurus. Videlicet Clemens octauus ditionem caducam ex morte Alphonsi secundi Attestini recepturus, eo discesserata eaque de caussa Car dinalis non Romam, sed illuc tendebat itaque ei-reskius valde exoptarat se in ipsius comitatum una cum fratre dedere a parentibus secos visum. Nam constituerunt quidem fauere laudato desideri sed

censuere tamen expectandum autumnum , Um ut

tempestas foret moderatior, adolescentesque potius hieme, quam aestate succedente,alieno coelo assuescerent; tum ut commodius de necessario apparatu prouideretur. Quaerendus porro primum fuit, qui studia&mores eorum regeret tametsi ea erat utriusque,&ipsius Petres ij praefertim moderatio atq; prudentia, ut Videretur honori potius, quam necessitati ductor designandus. Itaque delectus est ipsis Paulus Gudanes Fonuiuius nobilis e Bearnia vir, qui ex Italia, Polonia, Germania, aliisque regionibus redux multorum iam hominum mores, ciuitatesque nouerat, quemque Belleumus Cancellarius in proximos annos filio deos inarat Discessere ergo cum illo sub Septembris initium,praetulitque Petres ius soluere ex Cannensi portu, tomist antiquum Monasterium in Lerone insu la proxime situm inuisereturium ut priu occurre tia ad forum Iulii monumenta antiquitatis coram lustraret. Cum appulissent Genuam, ac spectassent

abunde satis palatia illa magnifica fuit quidem prae-

327쪽

1 DE VITA PETREs Riaeterea superandus mari veneris, ac Ericis portus sectvoltiit tamen Petres ius terra deinceps contendere, tum quod ex mari male haberet, tum quod lustrare curiose vellet, quae animo conceperat. Videlicet itinera rium suo sibi marte appararat, statueratque non sic ex urbe in urbem recta pergere, quin richeinc in de aliqua notatu digna memorarentur, diuertere itatu pro libitu posset. Heiric sese nunquam in extraneorum comitatum sponte adhibuit, ubi se alij

ipsi adiunxerunt, urbana quadam excusatione seiunctionen breui faciendam praeuenit. Parum porro

abfuit, quin e digressiones , ipso statim initi, illi

pessime cesserint. Cum enim ad fodinas Massae in spiciundas deflecteret, ductorem se unus extorrium, quos Banditos vocant , sic praebuit, ut nisi mature fuisset agnitus , deduae isset plane in carnificinam. Commoratus nonnihil Lucae, spectare Pisis voluit in si me cimeliarchium: non potuit tamen, nisi post quam Liburnum inuisit, ac in eam urbem rediit. Memini vero inter caetera, quae ibi visa commemorabat, admiratum illum Coralli plantam, qua humano cranio supercreuerat quod adnoto, quia haec deinceps fuit illi non postrema caussa, ut deli et coram in expiscatione Corallis, de qua suo postea loco dicendum. Vt paucis loca alia perstringam , iter

exinde fecit Florentia, Bononia, Ferraria, ac ubi fuit

paucis diebus immoratus Venetiis sedem Patavij denique fixit. allei paucos mens eis vix fuit, cum ipsius virtus apud uniuersam Academiam inclaruit. Quippe tametsi una cum fratre Hofessores iuris cir-

328쪽

Lia EL IRI Mus tycumstaret frequens, ac nominatim Iacobum Gai i yy.lum, Bartholomaeum Siluaticum Ioachimum Scalianum, Otton ellum Discalciumri nihilominus alios etiam, quotquot aderant, eruditOS viro de conuenit, facile in admirationem traxit. CaetcrOS inter, ho mas Segetus ille nempe, quem Lipsius centcitia tertia Epistolarum commendatum iam fecerat, sic suam ipsit beneuolentiam , obseruantiamque significauit, ut inscriptum prius hoc voluerit, GENIO GALLIA

NARBONENSIS, i NGENIO, ET MATURAE, IM MATURO AVO, NICO LAI FABRICII v IRTVTI SACRUM PATA v I PRID. NATAL CHRISTI LGI D. LI. I C. Vir autem eximius Erycius Putea

nus, non Lipsio modo collaudatus, ac pol modi mdatus successbru sed iam tum etiam destinatus , qui Mediolani ageret, Chronographum regium , et artis Oratoriae interpretem primum inscriptione ista

praeivit, LARE ECRETO CV GRATIA ADOLESCENTIAM ORNANT, ERUDITIO IUUENTAM, PRUDENTIA SENECTAM; I ADULESCEN VOLUPTATEM AMICIS CREAT IUUENI CHONOREM PATRIAE , SENEX v TRVMQNE IBI. Tv VERO , NICOLAE FABRICI, v NCTA SIMUL AMICIS, PATRIE, TIBI IN SPE AETATIS , ET FLOREM IUVENTA, ET FRUCTUM ENECTA, PROFESSvs PATAVI

OG in C. NAL FEBR. Atque hosce quidem re asoo, fero e multis. Cum vero in se omnium ora oculos que conuerteret notissimus sane,, carissimus p

tissimum fuit laudatissimo illi Ioanni Vincentio Plia

329쪽

. DE VITA PEIREs Tirisco nelio , qui origine Genuensis, inpatria Neapolita,nus eam ciuitatem delegerat , in qua tranquille aeuum degens, totum se bonis artibus, lite sique in genuis promouendis consecraret videlicet Bibliothecam instructissimam appararat , rerumque omnium exquisitarum promptuarium instruxerat; ac frui illius literatos Omneis, qua prope qua px cul, si quid libris, aliisve rebus opus haberent, adiutabat Callentissimus ipse rerum, Lexcitabat omnium studia, fores suas colloquiis, consuetudinique eruditorum virorum tam aduenarum, quam in digenarum apertas habebat Testimonium illi dixerunt, Lipsius, Scaliger, Thuanus, Casau- bonus , uitlictus, inquis non ex laudatis viris 3Itaque talis vir cum esset, deperiit statim Petreskij ciemum , tanquam sui simillimum , admiratusque,d reueritus in adolescente est adultam iam, ac pene

maturam virtutem, in crudItionem Supersunt certe

schedulla variae , quibus ad illum missitatis, testatus

est summam familiaritatem junc varie consultans circa numismata , circa rerum gestarum loca, circa responsa danda Vrsino, Vel sero, sialiis nunc gratias aciens ob varias interpretatione rerum , locorumque apud auctores dissicilium , ob communica tos libros , ectypos , oographa , aliau nunc vici sim mittens , siquando aut Roma, aut aliunde accepisset libros, cimelia, inscriptiones, iteras nunc inuitans ad cognoscendum , colloquendum , spectandum , ferendum iudicium , id genus caetera, quae recensere molestum foret , ne quidpiam dicam

330쪽

LIBER Plli Mus si de literis, quas ad quadraginta usque, dum ille e 16oonetiis FIorentiae, aut Romae abesset, perscripsit,im n eis familiarissimas, singularis beneuolentiae testificatione plenas Commeabat autem Petres hius

tertio quoque mense Venetias tum ut necessariam pecuniam , iuxta nummarias tesseras, a nummula riis exigeret; tum ut viros doctos, litterarumque amanteis, veluti Paulum Sarpium, Dominicum o linum, complureis alios conueniret , tum ut nihil, quod foret pretio, raritateve in ea ci Uitate commeri

dabile, sineret Inuisum. Quam quidem ad rem eximie ouebat egregius Christianissimi Regis nomine

Orator Philippus Canaius Fraxineus cum ipse quoque sibi interea pararet amicos, quorum auctoritate nihil fieret imperuium Praecipuus in illis fuit ride ricus Contarenus Diui Marci procurator, qui, cum Musaeum haberet instructissimum, illius tamen pre lium non nouit , donec Petreskius demonstrauit

quidnam quanti aestimandum unumquodque cimeliorum foret , quid inscriptiones Gracce tam nUmismatum, quam marmorum significarent, ud genus similia, ex quibus singularem viri beneuoles1-tiam est consequutus. Neque vero ipsius modo, sed, totius etiam familiae rex quo intercesila illa cum Angelo Contareno viginti post annis agente in Gallia Reipublica Oratorem necessitudo &cum Vincentio Contareno, qui sex annis post librum va-.riarum lectionum edens, E Gallia et que, inquit, nobilissimus, cum iuris, tum antiquitatis totius es egiὶ peritus recolaus Fabricius me sibi perami e monendum