Ivsti LipsI Admiranda, siue, De magnitudine Romana libri qvattvor : ad serenissimvm principem Albertum Austrium

11쪽

simul conspiratio eorum qui magnitudini Regiae sunt infensi,ut consilia & arma Verterentur in has partes , & in nostra ista patria

certamen certaretur, pqne dicam,de Europa.

Ergo mimis es & venisti in medium discrumen: quid autem fecistiὶ quod nec hostes s

spicari, nec nos sperare,imo vix nunc credere possumus cum est factum. Aggressius es vr- hem natura, opere, milite munitam , & opportunitate inter Galliae primas. Vrbem dico , quam ' Eduardus ille felix & animosus hitho Anglorum Rex,Vndecim mesium spatio vix expugnauit; quam ' Philippus Bonus tuus ' Anno proauus, cum quadraginta millium exercitu, nec expugnauit: tu, inquam, aggressus cum modicis copiis, in paucis diebus claudis, oppugnas , capis. Quae haec vis animi, vel benignitas fortunae ξ utraque enim adfuit: & illa Vt auderes dedit, haec ut posses. Scipio Afrucanus olim nec alium iustitis tecum conferam cum in Hispaniam missus esset,vel ferocia Poenorum ereptam, Vel 4nfortunio Romanorum alienatam, Vidit rem longi & infiniti operis, bellum circumferre per singulas& minutas partes. id facit diuinus iuuenis Carthaginem Nouam bi, arma, comea

tus, opes Lossiles erant, situ & moenibus sita putabatur inexpugnabilem, subito & ignaris omnibus exercitum rapit. Venit aggredib

12쪽

tur, ingreditur adi in una Urbe capta, animos

tuis reddidit, hostibus ademit. O factum Scipione dignum i & quid nisi prolu-dium frangendae Carthaginis, & stabiliendi

mox imperij pariter ac pacis 3 A te similia ex- speetamus,o noster Princeps: & ab hoc initio vince aut paca hostes, iunge diuulis aut rebelles Hos ipsos quam terres statim facto nouo pariter, & inopinatot Abducis ab iis locis copias, & alia agens ac praeferens, Hulvium adducis. Quod istud Hulstumὸnon opidum, sed insulam: nec insulam modo, sed propugnaculis variis magnisque,id est vera aestim tione, totidem opidis insessam. Quid facis o consideratissime Princeps 3 quis ardor te abducit 3 non Mars solum ea loca, sed Neptunus tuetur & vindicat: & magnus ille Oceanus, ruptisaggerum claustris immissius, una cum suis filiis late dominatur & regnat. Vbi

naues,quibus peruadast ubi alae quibus trans uoles 3 desunt: at non tentandi tibi animus,& patrandi item fortuna. O quam nunc denique didici,anguste vires vestras expendi, si quis ea tantum quae fieri possunt a vobis exspectat i Audetis non audenda, facitis non facienda, humano quide iudicio: sed Deum adhibetis in conssilio, & Vos magni cum magno illo Numine participantes,legitis, si fas dicere in in tabulis Fatorum. Itaque inuitis aut dis-

13쪽

dissuadentibus omnibus, invadis, pervadis, vincis. Haec tua sunt sub initium opera, cum alij vix operum silent ponere fundamenta. Et quae non maiora magisque A D M I R AN DAa te, Vel in te, exspectemus Memini legere A L B E R TUM II. inter maiores tuos Austrios, Vno tempore atque adeo Vno anno, factum Regem Bohemiae, & Hungariae, & R O M Α-N O R v M. O quae ista felicitast sed quam breuis felicitast biennio enim non toto imperauit, & optimum Principem Deus caelo inuexit, quia terra Virtutum illarum parum capax erat aut digna. Tibi pariter ALBE RΤ6 omiunamur & vovemus similia,sed firmiora:& annoniamnunc clara signa Deus & Rex dederunti sed parco dicere,etsi non optare. O dies ille exorere, no laetus solum sed salutaris Belgis; nec Belgis tantum,sed vicinis; nec Vicinis,

sed dissitis, & quicunq; sunt in religione aut orbe Christiano. Plura vellem: sed ut hapud Deum verba faciunt,corpore, stu,se mone modici sunt ac reuerentes: sic nos decet apud vos Principes, colere atque A D- MIRARI magis, quam laudare. Facio in animo, & illo dico atque impleo, siquid ore aut

14쪽

m nee suis unquami omnibus in rebus gnarti una

AD LECTOREM.

ad i. Sed an debeant, ne sicio: non certe pro mia mont , cui prolositum fuit eminentia tantum re MAGNA cosi cre, ais ei a dum axat ostendere in primo et Atu, F desimane. masti penetrassem,aut itine assem, praesertim quae M opera, quis niue sitisset' Sejarchi . tectonica etiam hac cura sit, non nostra; nec libuisupra plantam, quod dicitur , euassari.

Et meriefateor, nimia iam etiam cum an curiositate peccari ἡμrriRque nostrum,qui omnis haec antiq- - - Ucratamur, Fin maris Ego dome dicam an s. Ah, qui unius Ur eruta μmores praerant, tum pru-- Antis,sed Delegantiaquaiam a credat: tamen mitima hac cum modo. Peccauimin i, nossertas olim: stinum cum aliis annis mens es alia, ε' clam liber

Quaedam esse quae malo ignorare, quam duscere. Timonis illud spe mihi in mentes :

η Aulii scie-sia, viliaud inelius multorum optas.

15쪽

t ra ADMIRANDO RVM parte opportune reddem. o. Atqui Sm alia mihi culpa,aut certe nota, de recam

da est v attollinis nimi fortasse alibi se i ita est,

excusitur: ερο quis oscit, etsi animusΦδlin incaluit, trahere hoc sicum has 'ard γυρεις ρει tamen non arcem e cloaca feci , nec lapidem e sepulchro veneratus sum pro Deo; se res laudatissimas laudaui extuli: si nimis, tu moderare ε' deprim, quisiquis sirbore iste aliore a se tu hac legis. Denique in clauseula,mamum etiam imperium mira in flum , ε' approbaui: cur contra hodiernum moerem oriret aliquis) fortasse Set et um Z Nam diuisiones JAsania iamdudu, Sminueterauerunt, ε'movcrs molli Chrissiani orbis iis possunt. Non temere igitur fluadeo, nec sam innouo: si tamen Fatis επι Deo misum,

hodiernam aliquam ouam M A GNITUDINEM

dari, cur culpa fit laudare ερο approbare ' Multiplex ratio eam commendet: mi emia. quia etiamnunc quidqui tranquisii s acati s in re Christiani id manat ab inico illo capite, quod auctoritate sacra nobis praesi. Romanus Age Dictator, t c ancilem, Pontist fulcrum aut misculum est quo ustinet quod ibat, labentes aut diontientes in male compacto hoc adficiopartes. Abite non impjylum,fled imperiti, qui aliter. nobis constat hanc ipsam Romam, Sesacraminia imperium, fuisse & eue velut anchoram fluctuanti diu Europae. Mira Dei benwnitas in hanc Hems cum Dionum imim eripuit, legum attribasti

laudatio

16쪽

e mi eam decin tu clam,columen rerum. Atqui Seianatinae metvi non est,iniuiunt. Non illi,seda : miri mihi in ista purpuia ex omni notaro brbe selectos Irotarcs,moribu , uaentia, annis doctandos. Si metus ille onem redeat, hunc confissum idea nihil ambivat mel cum Regibus iterum , mel cum Heroibus comparare. Quid Tributa e non tam multa Ad magis innoxia γ mltrone in . Qui Legamon gentium' nec eade unt, ex nototynosque orbe tanta dissu omne statis is est concurritur, inra ac bes sacrorum bim μtunt. 'si Myes Principes adeunt inclisantur. obnoxia capita ini huic rapiti submit tum. Quid Principes ami homines io uor Z i iserti, terram nstri tinflue Gnij merentur ac treputant, Scabstemisiam in terris otestatem mel inuiti ac reluctantes agnossunt. Gaude emur non maior oed melior iam ROMA; non castior. θέμα Sor; diu sed i P habitaculumsuri talis inlrrij ex animo mise-

IUSTI

17쪽

siues

DE MAGNITUDINE

ROMANA.

LIBER I. C A P I. Occasto ingressio sermonis. I E s aestuosius erat, bc quales Iulio mense per Caniculam solent. Venit ad me A v Di T o R, & Numquid turboZ inquit, non opinor. Otiari tecum tempus, ium dc mos iubet, qui publicas Ferias nunc indixit. L I P s. Otiamur.non ob caussas a te dictas seium,s d ob quam minime vellem. Ea valetudo est,semper molesta, nunc magis in isto aestu. O si Spada me habeati quam me recreem dc refrigerem ambulando,bibendo i AvD.Omitte Spadam, illam cursus tui palaestram. Satis nobis, semel sic pro te timuisse. Nam quid propius factum , quam ut nobis eripereris,ad alios translatust L 1 P s. Factum, nec Vnquam ego propior periculo fui,nec manifestiore Dei manu ereptus. Ille me tuitus est,& reddidit Vobis. Vtinam & eos redderet iungeretque per bonam pacem,qui sic abiuncti l O quam suauis vita siti quam iuuet Communione illa terrarum hominumque fruit Avo. Ne despera.

18쪽

. . ..i Dies,inquam ista componet dabis; aut deniq; Deus.

I 1 P s. Certe Dei hoc opus: quem toto pectoreinuoco Venerorque uti velit. Respiciat assiictam Belgicam tot iam lustris,'fatis sit accisiam eam, non excisiam. Sed quid tu volebast A v D. Fabulari. L i p s.Publica habest A V D. Curiose ea non curo: sed tamen Sc publica tangit,quod volebam .L IPS Dic autem. A v D. Sponde autem. L i Ps. Quid istud estZcaptas mei A V D.Non nego. utinam ceperim Iamdiu est quod DE MAGNITUDINE ROMANA polliceris aliquid dicere, siue seribere Si hoc nondion potes,illud fac quod potes. L I P s. HOC cine agebas, dc eb ibas dc hoc illud otium, quod suadebast AvD. Agebam, ibam,suadebam. Et quid tibi hic magni negoti; r stio iamdiu talia obseruata tibi,

dc prompta. L i P S. Prorsus. ecce,os aperianar sponte se effundent. O te belluml scilicet memoria,dispositione, λ ad eas reS non opus,etiam quas notas iam habeas dc paratas. A v D.Non nego. sed priorem Deus tibi dedit, alteram iudicio semper assumpsisti. In scriptis tuis hoc me delectat ordinem dc seriem rerum vidererinterdum earum, quarum ordo nec videbatur. L I P s . Malus es. A v D. .id ita i Li P s. Quia verg captatorem agis,' - δε- blandiris, sed ut in retia tua compellas. - ' ἁλοι ait verbum)-A V D. Imo patiare tesως- capi vel mea hac cupidine, quam amare dc laudare in, adolescentia nostra soles. L 1 P s. Non nego,adamo: sed dc argumentum invitet, quod valde item amo. Quomodo non veterem illam Romamῖtot ingeniorum,artium Firtutum,Vel matrem vel sedem Z Nam potentia

quidem dc militia ADMiRANDA sunt, dc magni illius

impexij

19쪽

imperi j opes: vututes amandae. Avo. Neque aliud a te volo, quam in Vmbra quasi& imagine repraesentari formam faciemque illam veterem: & qualis,& quanta Roma fuit. L i P s. Ego vero sic subitb nec umbram tibi ausim polliceri,sortasse Vmbellam, dc imaginem aliquam imaginis,ut sic loquar. A v D. Quidlibet, iuvabit & docebit. L i PS. Sic volendo,Volentem me facis. Sub hac trichila umbrosa igitur sedeamus,& du

Communiter B oma s em Potentia laudata, per elogia pauca veterum.

EG o inter Imperia & Magnitudines, quas Deus

a condito orbe esse voluit, eminere Censeo primas ferre hanc R O M A M A M. Hoc e Fimbin, piis, iam, eribus,denique Viris liquere posse arbitror: quibus rebus singulis, aut iunctis quibusdam, aliae fortasse gentes se ostenderunt; nulla sic omnibus, ut nunc ostendam, .Tu Deus t uX temporum, re rum,hominum,scintillam aliquam tui, si non radium, in mentem hanc immitte:ut ea videre, adire, sed reserare possim, thesauros Antiquitatis 5c Memoriae. quos

in AEui diffuse implexoq; sinu, reponis seruas. Prius quam igitur distincte de quinque illis Magnitudinis

partibus dicam , lubet uniuerse aliquid de tota ea praefari dcquam istam, una mecum, , illustres magnique omnes viri admirati sint. Atque illa vulgata omitto, si omauos rerum dominos . Romam mundi caput fundi miraculum: et Mundi compendium t. rcem nationum ac regum, lumen gentium o magna sunt, & a magn is: sed

20쪽

compendio laudasse eam magnifice Martialis videtur, Trarum Dea Gentium, F oma, C vi pAR est nihil, m nihil SECUNDUM. Subtiliter nec falso vulci, nihil accedere ad eam, nihil vel sequi. Quod an ab illo mutuatus Frontinus est Z in cuius libro de Aquae luctibus legimus: Retina σδε-

mina orbis,qua terrarum dea eutiumque consistit, cui par nihil ,'nihil secundum. Sed vereor ut allitum adscriptiumve aliena manu sit, dc grauis atque eruditus reluquus Frontini stilus non probat aut amat laseiviampi clarum. Compendio igitur Martialis: sed pulchre item'ubertim Claudianus. 22ιά nihilin terris comple titur altius alber, Cuim nec alium vi ,nec corda decorem, i Iec laudem vox vila capit. quae luce metalli Emula vicinis fastigia conferit a tris.

Jmperium, primique dedit cunabula iuris. est exiguis quasinibus orta, tetendit In GEMINOS AXEs, paruat a se profecta

et ulnere, pin Cannas MAIOR Trebiam fremebat. Habes pleraque versibus iis ab alto dc animose poeta talis fuit inserta quae ordine meo imus laudatum. Sed Erinna etiam poetria audienda est: quam vixisse oportuit, ut hoc carmen est,sub Pompes,aut circiter,aeuum.

Nam alioqui pi ures eo nomine fuisse,non debes nescis re. Ea igitur, ad ipsam Romam :D persit C V M soLε manus. hvic stata fatis,

numera3 vnogereret cum tempore pugπς, Et Gallum terrisprosterneret, aequore Tomum,