Lilii Gregorii Gyraldi De annis et mensibvs caeterisqve temporum partibus, difficili hactenus & impedita materia, dissertatio facilis & expedita. Eivsdem calendarium et romanorum et graecum, gentis utriusque solennia. Ac rerum insigniter gestaru temp

31쪽

DE ANNIS ET MENSIB LIB.

Tem is item porse non si scd robus ab ipsis,

Conjicer itur en usuransilium qui ibi in e . Tum pr. res quid porro Pindo sequatur Nec perse uen ritum tempus sentire fatendum si, Semotu ab rerum motu placidas ipsi cor . Sed plura de iis missis. Nunquid ante mundum .cibum a deo fabricatore condi tu, aliquod fuisse tempus dicenatis Nullu pleriq; dicunt alii fuisse quidem, sed non intellactu, minus is destinc tum id quod apud M. ni

lium Velleius Non enim, inquit, si mi indit S nullus erat, secula non erant. Secula nunc dico non ea qir dierum noctiumq; numcro

annuis curtibus conficiuntur. Nam fateor ea sine mundi conuersione efficino potuis se Sed fuit quaedam ab infinito tempore ae ternitas, quam nulla circunscriptio tempo rum metiebatur spacio tamen qualis ea fuerit intelligi non potest. id ne in cogitatione quide cadit, ut fuerit tempus aliquod, nutalum ci tempus esset. HocVelleius uel Tullius potius in primo denat. deo P . Num melius erit si ita distinguamus: liquod se tempusco fusum, inordinatu, in articulatumq;: a liquod esse distin fisi ordinatii, articulatu ly-Cofusum, quale chaos secula suerca teriai ratis, id est, ante mundi constitutione, humano licet intellectui ac cogitationi id minus sit noscibile, imaginatione tamen coprehensibile Distinctum uero de articulatu id cari

32쪽

quo secula,anni,menses,diest metimur.

Sed nos iam temporuspacia interualla pspeculemur,idq; ex uarius scriptorum sententiis, d primum ex Varrone qui hac de re ita Temporis statuit,ut Censorinus refert Prima, inquit, Iio interuallum ab hominu principio ad cata

clysmu priore perducit. Secundu ad Olympiadem primam, quod quia in eo multa fa-Myibi is bulosa referuntur mythicum dicitur. Ter tium a prima Olympiade ad sua Varronis Historis . tempora quod histo icum dieitim est, quia

res in eo gestae ueris historris continentur. Primum tempus, ait Varro fite habuit in i lium, seu semper fuit, quot annorum fuerit, plane ait comprehendino potest. Videmus enim Hebreos nostros pio usquequassico Menire quod noster Picus, ut alios mittam, ostendit. Secundum quoq; non plane scitur, sed tamen ad . circiter ic annos fuisse creditur, priore scilicet cataclysmo, quem dicunt Ogygis ad Inachi regnum annis circiter caecae . Hinc ad Olympiadem primam paulo plus cccc . quos solos quamuis mythici temporis postremos, no quia a memoria scriptorii proximos, quidam certius definire uoluere, quod Sosibius,quo mathetico usus est Caesar, scripsit sitis V.

Timaeus XV &cccc Arctes CLXLIII. praeterea multi diuerse,quorum etiam

33쪽

DE ANNI ET MENSIB LIB.

etiam ipsa dissensio incertum es declarat. De tertio aute tempore aliqua fuit in ter ait tores dissensio in sex septemve an summo do annis uersata sed hoc quodcunq; caligianis Varro discussit, Spro cetera sua sagacitate, nunc diuersarum ciuitatu conferens tempora, nunc defectus eorum linterualla re tro dinumerans, uerum eruit, lucem l ostendit, per quam numerus certuSmo annorum

modo, sed iterum perspici possit. Sed dc

in hacVarroniana distinctione erratum ui detur maxime, ea puto de causa, quoniam eius libri deperditi sunt. Veru apud nostros Iulius Africanus sub Imperatore M. Aure

lio Antonio simplicis histornes io, & post hunc Eusebius Pamphili Hieronymus,

hanc temporum ab orbe condito per dynastias regna supputationem uidentur dili gentissime confecisse. Sed&ante hos B rosus Chaldaeus, Philon 6 Iosephus He braei. Id etia in lib. de civit Dei Aurelius Augustinus,&Isidorus in Chronico Elymologi js,MBedas attigerunt, ut missos faciam qui nostro tempore graeces latine Chronica scripserunt. Ex quibus omnibus nos ita collegimus, ab orbe condito ad primu usis

annia IESU CHRISTI . N. annos fluxisse c. hoc est, millenos quinos S ducenos,s2OO. P. H. a quo anno adhuc quo nos haec ipsa comentam uri . o. X X SI X. qua sum

34쪽

io LILO GREG. GYRA Dima plus minus conficit annos vi. DG c. LX, i, hoc est, , 3 9. Non me praeterit ab

hac descriptione dissentire Hebreos quosda, Alfonsum regem, Sticu,d alios nonullos. Qite si nosse uoluissent gentes, no in tot incidusent de mundi aetate ambages Plato, qui

ueritati propius accessit, mundu quide conditu b opifice Deo asseruitsed quo prQci pio minime Aegyptiu em inducit de mundi

aetate innumerabilia secula comemorante,

qui recos idcirco tali seruper pueros irridet. Vt mitta in presentiaque de coctilib.lateribus tradunt uel confingunt potius,mnii merabiles pene annos ostendentit, Celebratur epistola Alexadri Magni ad Olympiade matre suam, qua scripsit nar atione cuiusdaAegyptii sacerdotis iis inuans, qua protulit ex literis quae sacra apud illos habent.Coti laetitia regna, quae graeca quoq; novit ustoria, in quibus regni Assyrioru in eadem epistola quini millia excedit annora. In graeca uero historia mille ferme es c cc. habet ab ipsius belli principatu que S ille Aegyptius in eiusdem regni ponit exordio.Persarii autem Nacedonii imperii usq; ad ipsum A lexandrii cui loquebatur, plusqua octo annorum millia ille constituit,cum apud Gre cos Macedonum iis 3 ad mortem Alexandri

cccc LXXXV reperiant anni, Persarii ue

ro donec ipsius Alexadri uictoria finiretur, c cic

35쪽

: MX XX copulentur. Haec quide Aure

lius Augustinus. Chaldaei quoqite, 6 qtii ex Caucaso coeli signa seruasse ferunt, ut Cicero dc Lactatius scribur, quadringenti se

ptuaginta millia annorum Onumenti comprehenta se labere affirmarunt. Qtiare mi

nus miru uideri debet, si Aristoteles Sc eum secuti philosophi, in eam opinione impege runt, ut aeternu mundum e sine principiod fine uel crediderint, uel ei te literaruis O numentis prodiderint. His ita de temporum interuallis uel aetatibus expositis, temporis quoq; partes scrute Temporis mur. Isidorus inquit: Tempora in Ometis, O puris. ris, diebus, messibus, annis, seculis,etatibusq; diuiduntur. Momentum est minimu atlangustissimi tempus, amotu siderii dictum: est enim extremitas hora in breuibus inter

uallis cum sol aliquid sibi cedit, atq; succe dit. Hoc ille Alii tempus ita distinguunt: se

cillum, elaS, annus, mensis, hebdoma S, dies, quadrans, hora, punctum, momentu, uncia

atomus. Sunt ex nostris qui ita dirimunt. In aetatem prinatim quam mille annoru esse dictit. Deinde in seculum, quod centum an norum. In in dies ionem, quam, V annorustatuunt. In lustrii, que Graecis est olympias, que perfectos quatuor annos cotinet. Tum

in annu diuidui, quem in quatuor horas uel tepora distinguunt. Tempus in tres mens cs.

36쪽

Menses in hebdomadas quatuor. Hebdoma da in dies vri. Dies in quadrate quatuor. Ohiadrans in sex horas diuiditur. Porro nora inquatuor planehi. Plinctu in decem mora cir menta. Momen tu,quod o momen apud antiquos uocitatu videmus, in uncias duode cim.Vncia in XLVi I. atomos. Atomus uero ut uox ipsa indicar diuidi ac secari in partes no potest Nuper cum antiquos quoida libellos euoluerem, qui mensurari ac pon

derum rationem continent,inter cetera curiose pertractata hoc legi Anna 6 nnen seni libram utrunc dici posse, quod ille ex

Ni messibus hic ex Dinorisco stet porro horam costare ex uini punctis, S minutis XV partibus,XLmo metis, d LXonentis horamis diei secundu solis cursum quin

Que puncta habere, iuxta uero lunam qua ruor duntaxat. Qui latine tame syncerius locuti sunt,momentum uel ut momen dixi mus, pro breui quidem tempore accipiunt, quorum tamen haud definiunt,sicut o punctum,ut Horatius cum ait, Quid eniti concurritur, hora momento. per tralatione ad ali ut illud poetae Luc. Non pondera rerum Non momenta sumus. Sed a grammaticis accuratius. Punctae temporis ait Te rentius Titin temporis pucta mihi ad hanc rem Cicero Die dico imo hora ali etiam puncto temporis eodem. Ider .Hunc diem,

37쪽

hoc punctum temporis. Quod & frequentatius diuus Hieronymus quada epistola ita

enunciauit In atomo, in puncto temporis atq; momento. Lucretius puncto tempore uisus est dixisse in secundo: Et captant sensus e puncto tempore reddant. Nisiritus legetem alit temporis, Mide uersu elidat, ut apud eum frequenter fit. Minu ris nunc quid cini X astrologi dicut horam constare, sed BoctiuS Seuerinus puncto minus esse minutum ostendit Alr alias minii tias gradusq; comenti sunt, ut qui post Pto Iemaeum &Theonem cum graece tum latine barbaroq; astronomica scripsere Mihi ui sum est satius in tres partes tempus omne diuidere in annos,menses dies. Annos pori δ in magnos, uertentes, in secilla aetates, geneas,lustra uel olympiades, Spenteteres, in trieteres,indietioneS,apra, iobeleos. Prae terea menses in Calendas, Nonas, Idus, uel ut Graeci, in Neomenian, consistentes, id est; σου. in decades, Micades uelicsinentes, id est φ τεr. Dies uero in qua ii antes, hol as, caeteras partes. EXOrdic murq ab anno

magno, primum line quid desideretur ety

mon excutiemus.

Annus, ut Varro interpretatur, ut parui circuli annuli sic magni circites anni dic bantur. Hinc Ieruius ab annulo dictum

annum existimauit, qui: Aegyptios ait an

38쪽

te literarii usum dracone caudam suam mordente anni effinxisse, qua de reant locuti sumus. Atteius uero Capito antia a circuitu temporis dictu ait, quia ueteres Am pro circum ponere solebat. Alifannia ab annovari do quia suo naturali orduae cur ta anno uet, hoc est, cticum nouet. Sex Pompeius annuex groco uenire ait quod enim illi , nosanini dicimus:&quod nos ti ienniit,illi Ανν . Non sum tamen nescius, aliam liabere lectionem, qui nunc impressi sunt codices. Sedenim ἐν dictionem per simplex, scribe reuident Suida. Eu ita thrus,&cum amatu atq; ideo uidet minus consonu, ut ab eo

dei tuetur. Sed nec te pigeat audireSocratem ira loquente in Cratylo: ut ros , inquit cuti

idem esse uidentur quod enim in lumen ut cissim educit quaecurim nascuntur, fiunt pe terra, ipsumq; in seipso examinat discernit, annus est qui in duo sectus est ut Iouem in δενα dictum est. Ita dilantius να

quia in seipso: niua examinat, quati V co iunctim, quod disiunctum

facit ἐνιαυτ Haec in Cratylo Grammatici porro aliam afferunt lutei preta tionem super illud Homeri: Mao ari , quae quoniam nostro negocio minus est apta uerbosior, a nobis ideo mittitur.

Certein illud sciendum, interdum pro longo temporis spacio desumi, ut cum

39쪽

rei; tunc dietiis existimatur, quasi diutius immoretur. Sed Mannum reci Lyco bon-ta uocant, di ea ratione, ut scribit Aelia nus, quod erga lupum sol amorem habere dicatur eoq; animal Apollinem delectari ferunt,quod ipse in lucem seditus seratur ex Latona in lupae specie imaginem l co uersa. Cuius sane rei momerus meminit, cum Apollinem uocitet νήπια H ob eam rem Iupi simulachrum in Delphico templo ex aere positum fuisse legimus. Sed hac de realqalia, quod& Aurelius Macrobius exequi

tur. Nunc de annorum magnorum numero uarietatet disserendum Annorum quos Anniis Tagχατ. magnos uocant, diuersa multiplexi adeo magnitudo obseruata, quam est autoribus prodita Nam Aristoteles, ut ab hoc incipi am, hunc annum maximum potius quam magnum uocauir, quem solis Hunccia garum p quinq; stellarum orbes confici ur, cum ad idem signit, ubi quondam simul suerunt una referuntur. quod idem fere M. Tullius in lib. dein . bon. αmal. Id p etiam in vi de Republicae Scipionis persona Homines, inquit, annum tantum solis, id est,unius astri reditu metiuntur re autem ipsa,

quum ad idem, unde semel prosecta sunt, cuncta astra redierint eandem litotius coeli descriptionem longis interuallis retuleritas,

40쪽

tunc ille uere uertens annus appellari potest. Hunc autem fieri physici,ut Macrobius scribit uolui post annos X V mil. peractOS,

mundantist annus nominatur. Plato uero

inTim:co perfectu appellar. Eius autem an ni maximi hyems summa est cataclysmus, quem alluvionem uel dili utionem nostri uocant. Aestas uero ecpyreosis, quod est mundi incendium mam in his alternis tempori bus, mundus tum exignesceie,tum exaque scere uidetur,ut Censorini uerbis utar. Huc annum Arista cluis putauit esse annoru uertentium duum mil. ccc CLXXXIIII Arete Dyrachinus quinque mil. DLII Hero dolus d Linus X. mil. DCCC Dion tam . mil. DCCCCLXXXm . Orpheus centum XX Cassandrus tricies sexies centum mil. Noster Cicero, ii mil. ci III. Iosephus Hebricus antiq.lib. i. DC tantum Iulius, qui Vilius Firmicus, Μ CCCC LX. unius anni circuitu terminauit. Sunt qui cum phoenicis auis uita eius anni couersio

nem fieri scribant. Ali infinitu esse, nec in se reuerti unquam putauerunt. Alii longe minore spacio magnu hunc annumen si sunt,

quippe qiu ex duobus annis uertentibus talum constituerint alii trium, alii quinq; alii