Institutiones juris naturalis

121쪽

Modi, quibus domini iam cessat, Potissimum re aSSignantur: -O Mors domina , mortui enim nec obligationis, Hec uri SimicaPaCES. 2- Alteriatio , i. e. lihora domini actio, uri dominii renunciationem manifestan , cujus SpecieSSurit: Erelictio is transititios per illam dominus Objectum ex Pharra sui juris Excludit, quin in alteri a juri Sphaeram tranSeatri per hanc vero dominus ita u. xi suo renunciat, ut ad alterum raraseat. Μο-di oro translationis X pho 87. Videri possunt. 3- ricti , quae objectum uri erat, interitus, quia ut jus efficaciam habeat, obstadesse objectum , Circa quod VerSetur.

Translatio juris ab una persona in aliamisi nesdiata, derivativa acqui8itio , respicit-

IU Vel rem, Vel peram, vel articulam thertatis naturalis Ut alter nobis ad aliquid daridum , faciendum, vel non faciendum, aut admittendum, . . aliquid praestandum obligatu reddatur, Per occupationem flori non Potest propter jus indepeDderitior, omnibu Seequaliter competenS, sed requiritur illius voluntas, cum haec nonni Si per Signa externa innotescat, Voluntatis declaratio est neceS-saria haec declaratio voluntatis altori quidpiam PraeStati di Vocatur ironi issio. Promittens iterum non absolute renunciat uri PromiSSO,

122쪽

1OOsod sub conditione hac, ut in alium tranSeat, cum nemini quidquam obtrudi posSit,

nocessaria St etiam hujus declaratio voluntatis PromiSSum in Suum recipiendi, quas Stacce latio. Atque Promi S Sio acceptata dicitur Pactum. Hinc quod Per P aCtum acquiro , Stmeum. Quia in Pacto titillus acquisitionis promi SSioni, qua facta Objectum reSPecta Cinc optanti evadit nudiu , Proinde acquiribiles modus vero acquisitioni acceptationi inest qua Sufficienter declaratur, quod illud acqui-rihilo effectivo pro acquisito habere velimuS. Unde patet, derivativam acqui Sitionem cum Originaria magna in Parte convenireri quia

utraque Praeter titulum etiam modum acquisitionis exigit, disconvenire tamen in eo, quod in originaria acquisitione objectum sit

acceptanti , Si velit Sit nullius : ideoque factum tantum promittenti intelligibile Dempora CC tationem exigat, cum in illud objectum jam promittenti jus MXcluSivum competierit.

Ut per pactum derivative acquiratur, Pactum Verum PraeSto SSe debet, . . tale, cui essentiale requisitum non deeSt. Essentiatiαxequi Sita acti sunt, quae ex notione actinuunt, ideo absque contradictione abeSSO nequeunt, Suntque Vel absolutes, Sine quihus nullum actum , et relatiD OSSentialia. Sine quibus certa Specie pactorum concludi nequit Illa Vsr quae salva esSentia Pacto

123쪽

aeum abesse Possiant, ocantur non essontialia, suntque Vel HGtUralia quae tamdiu pacti inesse ceri SentUr, donec Contrarium probatum fuerit, Vel ciccideri icilia, quae adesso Vel heS-S POSSunt, Pro ut Paciscentes voluerint. Absolute essentialia requisita pactorum duo sunt: verus con Sensu , MPOSSihil ita praestationis.

Cliara O doterminat mianimestatio ro 'S DOllantiates consensu habenda est, Neque Proetesitui aliter locutum esses , O aliter c Rit GSSE, locias diari Potest. Quia si clara .dotorminata

voluntatis manifestati non pro ipsa Voluntate haberetur, nec apprehensionem S signationem agno Scere deberemus cum etiam Sint modi dociarandi voluntatona , taliterque Omne jus ex occupatione Verteretur.3 IOD. Voluntatis doctaratio vel est Deror, Vel Prae-εumta , Velicta, prout objectivis motivis innititur, vel tantum VeroSimili est, aut Omni-hus objoctivis motivis destituitur Vera potest esse a Serici, eI Horiserici Prout Super ConSen S internos voluntatis cum manifestatione nullum dubium Ost, si dissensus in oculos incidit, b clara eriora clara, prout super ejuSdem sensu fundatum dubium oriri nequit, vel Penitus intelligi non potest, aut plures significationes admittit c expressa qua fit medio signorum, arbitrio hominum determinatorUm, in se jam significatio Dom habentium , S tacita , quae sit per naturalia, . . talia Signa, ut iri nox circum Statiliarum Oluntatem manifestent, doniquo d) Niliaterialis , ab UDO miatum, ob utroque paciscent facta, si unum idemque objectiam roSpiciat. Si ora SEritieris . Secus diDersa. His praemissis, ut Voluntatis declaratio voluntatem ipsam verum

124쪽

IO et consensum exprimat, debet SS x-o Erci quia tanta a eatenu Sunt a CiScentes, qua te tauq o velle declararunt. Hinc Prae Sumta,

vel icta non Sufficit, praeSertim cum omni li- heram Sit contra rationem. insolito modo agere, dummodo aliorum libertatem non rein stringat tacita vero declaratio , Si pro loquentu actione haberi potest, ejusdem est effectuS, Cui HS XPreSSa; quia utraque est vera Sic si Creditor rogatuS, ut debitum a me contra Ctum reriaittat, nihil loquendo syngrapham a Ceret, nati subjacst dani , eam hac actione Voluntatem in petitam debiti omissionem ConSentiemdi Sufficienter se clarare. deo regula quita Ccti OnSΡntir Didestum, Vera St, Si Primo acti nullam dubio locum relinquat futurum falSS , ut ab ea agons, nisi consentire Voluis-SDt, non tantam abAtineret , Sed contrarium otiam ejus facturus fuisset dein si actionem in divρrsas partes interpretari non OSSimuS; pro iusto rectius exprim retur sic qui tacet

test , ac debest , consentire idestur. 2- Serim, Se Cu enim non Patebit, an suum alterius non seni r voluntatem ejus ad nostros sinos

applicemus invito aliquid non obtrudamus mino assortiones ocos Soli, qui subindo pactis praemitti Solent, tractatus, aliaeque declarationes, ex quibus animus se obligandi colligi nequit, Verum OnSenSum non efficiunt. 3-o Clara , quia penitus non intelligibiles mariti statio nos nullum , dubiae , Vel plures significationes admittente , Solum inde terminatam ius fandare OSSunt. 4- μα- tua. 79. S. 9. Hinc neque acce Ptati , neque promissio sola dorivativam acquisitionem sundat is tam Promitten S. quam ac Ce Plans ante eventum mutuae declarationi recedere POSSunt,

125쪽

eoosque Ver promissio, acceptatio suam vim stinet; quia ita foro externo cogitationum ratio non habetur, Sed tantum declarationum X terne factarum. 5- C SEN tieri

adeoque objectum debet et in individuo, vel

in specie, quantitate determinari, Se CUS acceptan nesciet quid , quale jus acquisi-vorito obligatio committetur arbitrio Promittentis , proinde neque u , Deque obligatio poterit agnosci, aut in essectum deduci. g. O . Voluntatis declaratio memoratis requisitis

instructa in regiala eXPrimit Verum COD SPH- Sum , XCePti tamen formanda est, Si manifestatio unius Paciscenti prudenter Pro ejus interna Voluntate assumi non Iri,ssit. Quod sitI-O. Si uterque, vel alteruter Paciscentium non

habeat potentiam Consentiendi; quia id , u-jus impossibilitas videri potuit, exi Stere non Potest. Haec Potentia con Sistit in hysica, vel juridica facultato cora sentiendi, quia PhySiceimpossibile nullo modo , uri dico impossibile

jure exiStentiam con Aequi non poteSt. Facultas physica deos illis, qui in meritis Perturbation positi sunt ut Stulti , perfecto Surationis carentibus : ut pupillis, Qvoluntatem suam clare . determinateque edere nequeuntibus ut infantibUS , Surdo- muti non instructis. Hi ita quo debent per alio supplexi, ut cum illis vorum Pactum concludi PosSit. Juridica facultas consentiendi sita est in Dds-

Penderitia a voluntate alteri US. Hinc subjecta, ab alioua voluntato depondentia . etsi facultatem physicam pactum concliadendi habeant, Verum Pactum oracludere non ΡΟSsunt. Quia alvo iure illitis, a quo deDondent, se con Sen Sum

126쪽

suum alteri e Obligato reddere nequeunt rut prole sub Patria, servi sub horili potetate Xi Stente in praestationes, alteri potestati facienda , Valida consentiris nequeunt , f O2. ΙΙ-O. Si error , sub quo etiam ignorantia

continetur , aut dolus subvorSetur. Error Sta 8Sen Su PraeStitus rei aliter habenti, quam Videtur. Error potest vel objoctum , Vel moti-Vum Pacti, aut alias oxtra objectam acti sita Circum Stantias respicere , potest et culpa Pro Pria, Vel casu, vel culpa compaci Scentis, aut tertii cujusdam venire. Dolus S Omnis calliditas, ac machinatio rava, qua alter ab alter e intentions , ac malitia fallitur. Error in motiDo id ipsum intolligo de aliis objectam acti non respiciontibus CircumStantiis Vim , ac Dalores 'acto non adimit. viii Peculiare motivum ejus, qui Se mecum inpactum immittit, non teneor Sciro, SaePe nec Praesagire, omninus recte de eo adicare possum ille Vero mihi motivum suum Verum dicere non Obligatur, interdam neque PS Solu ejuSdem S claro conscius. Igitur Si Sedecepit, ibi adscribat, si si alter fuit cau- Sa errori , habebit jus ab illo Oxigendi damni eParationem. Dein si ad valorom pacti requis

Peretur ConSensu expressus in omne objecti qualitates, vicullum pactum validum soret,

cum Pauca ineantur acta, in quae error alij cujus circumstantiae non irrepat. Deniquo erum aCtum e mutua ac libera in idem objectum OriSensione oritur, quod adest, etiamsi error in Circumstantiis subversetur niSi aliqua circum Stantia pro conditione is er id Pro objecto acti Statueretur.

127쪽

05 Si error objectum pacti respiciat, idendum an Subversetur error substantialis, vel

iaccidentalis. Qui Substantiam si in actum deductae, aut qualitatem, quae tamen in ipsam Substantiam redundet, ex qua velut conditione assensu ita SuSpenditur, ut si haec aliter se habeat, paciSci nolit, respicit, subStan-ficilis dicitur, alias accidentalis eXemplum Prioris est, Si qui Vitrum emat Putan eSSSgemmam osterioris , si vinum Vetu , ut

constitui, mihi mittatur, Sed una urna minuS. Hinc - Ex error siluestrantiali initum actum non alet , Si hunc errorem altera Pars Comya CiSCENS 'EHES Ora clusionem acti oles declaratione Oluntiatis , Et ex naturare Cognoscere Otiait cognobit. Quia sub hoc Supposito compaciscen non Potui sun- date SSumere, errantem illud objectum, quod obtinet, vel obtinuit, praestitit, Vel PraeStarct

deberet, interne Volui SS , Potius contrarium Patuit, ergo deerat SSentiale requiSitum Pa cti , ut O te Veru consen Sus. Idem autem StSive error SuhStantialis Propria, Sive alterius Contrahentis , Sive tertii culpa eveniat Indo

Seu gemmam adulteratam emas Pr Sincera,sivo Sinceram pro adulterina , Semper emtionulla St. 2-Ο ΕΔΓ error accidentali oraclusum actum habet suam im C Glorem.

Quia respectu Principalis objecti errantis voluntas interna cum alterius compaci Scontis Voluntate conjungitur, adest itaque Veria con-SenSuS, Proinde Verum actum Laesus tamen

jus habebit exigendi praestati otio damni ab

eo , qui causa fuit hujus erroris.

inuo refertur etiam error in exsonu, ad Parim usea Pacto TeStTingitur.

128쪽

3. O4. Dictae regulae de errore etiam d dolum applicari Possunt. Hinc si aliquis diversis persuasionibu sal Si repraesentationibus alteri motivum SuggeSSit actum concludendi, quin aliquam proprietatem sal Sam objecto pacti indidisSet immoraliter quidem egit, atta- ameri, quia finem, cauSa S, cur se alter ad Pactum ineundum immiserit, Scire non obliga halu , actum erit alidum. nisi illud motivum X PreSSe, Vel tacite pro conditione Po- Hersetur. Si e Contra tali modo falsa proprietas objecto attribuatur is Substantialem proprietatem objecti reSpiciat, actum concluSum QSi nullum Si autem accidentalem solum Proprietatem reSPiciat, pactum Si validum, Sed

pars delusa habet jus reparationem damni exigendi ab eo, a quo dolu Provenit. Generatim doctrina eo errore. dolo ad Pauca principia reducitur, quae tamen in applicatione saepo valde difficilis redditur cum non posSit satis secure decidi, an aliquid tantum motivum , Vel objectum acti , an proprietas Substantialis 'el accidentalis Sit, 3 aliqua Circumstantia pro conditione pacti haberi debeat,

g. O5. Alterum squisitum essentiat validi pacti est ossibilitras raestationis. Quia gratis volumus aliquid , si illud ventro non OSSit. ImposSibilitas praestationis Potest esse vel ,sicin Si viribus humanis . Vel moralis, si legi morali is quid om haec vel juridica , si legi juris Vel thica si legi virtuti repugnet. Item quaelibet harum otest esse vel ciuesoluta, h. e.

129쪽

respectu omnium , et relatiba, h. e. re3Pectudo torminatae PerSOnae Vel actiυα nem P eae parte Promittenti , Vel a Ssib , Nempe ex parte acceptantiS. Praemi SSi his statuimus sequente regula S: - ActiDa ,sic in ossiabilitas rastationis obstat alori yiacti siDo sit absoluta , ibes relatiDa. Quia ad physico impossibile nullum ju S, tamquam faculta morali cogendi Proinde nulla obligatio cogitari potest. Dei omno actum fit de aliquo PraeStandori equit Vero praestari impossibile. Et si haec impossibilitas sit ahSoluta , CCE-ptanti neque ii ad praestationem damni competit. Quia in conclusiota pacti accoptanti in oculo cadere debuit, promittentem Velis gari, Vel in meriti perturhatione OSitum S-S , Pro in Si quod damnum in ipsum redundavit , sibi adscribat. Si vor haec impossibilitas tantum relativa fuit, acceptarit tem Pore conclUSi pacti ignota , acceptanti jus ad praestationem damni vi phi o- competere, neque regulam ζ Glerit Hora it injuria , ob- Stare, patet. Hinc a qui nimia in virses suas fiducia fretus plura promittit, quam quae Pr*

rem perficiendum curare tenetur, b qui tem poro initi pacti ea , quae Promi Sit . PraeStarBPoterat, O Stea Vero Sua culpa eo rem adduxit, ut promiSSi Stare Dequeat, e g. Objectum

praestationi Petularate destruendo , Vel Pecuniam mutuo acceptam dilapidarido , ad rei promiSSA pretium, Vel pecunia, Vel labore refundendum, jure cogitur, c qui certo certius Promittit a tertio quodam nonnulla praefiti- tum iri, hoc ipso obligationem suscipit damnum e non impleto Promisso roparandi,

d qui doniquo minus cautos decipit in animi eorum Spem, Ἀκ Spectationem magni lu-

130쪽

cri, o alterius commodi excitando, atque ob EXPenSa S, in rem Speratam factas, in damnum inducit ad hoc reparandum obligatur, e g alchymista Difficultates otiamsi re ipsa majo-xe Sint , quam tempore promiSSioni repraesentabantur, Vel repraesentari poterant Qui i-bus acceptanti derogare nequeunt.

tum reddit actum. Quia absoluta uridica impossibilitas activa est, si prae Statio uri personalitatis promittentis repugnet, cuju in-

alienabilitas nobis constat g. 3.). Nec juvat

Se roVocare ad regulam : Dolonii non it injuria. Quia in tali pacto voluntatis declaratio non St Seria, Proin requisiti noce8sariis non os instructa ita enim Sonat Ego tamquam Persona Volo me tibi obligatum reddor , ut tibi instar rei Serviam, Sim itaque PerSona .ros. Atqui haec declaratio Vel ocum, Velm ntis perturbationem denotat igitur pro Seria haberi non poteSt. X defectu ita quo Veri

tiva pro uridica impossibilitas activa sest, si Promittens praestationem promittat uri torti i

dendo. Si pactum, in quo tali Praestatio ob jectum acti est, pro alido declararetur, obligatio ad aliorum jura violanda affirmaretur, quod est absurdum Hic quaeri OSSet an Pro Praestation actioni juri alterius adversantis. PromiSSa merces dari debeat. Cum Promitten SPromiSSum adimplere non obligetur 'cita adimpletionem quidem PromisSae injustae action is promittens cogi non poteSt, quia objecto