Ioannis Fredrici Schreiber Regiomontani Observationes et cogitata de pestilentia quae annis MDCCXXXVIII et MDCCXXXIX in Ucrainia grassata est : accessit adpendix continens observationes de eadem lue de [i.e., quae] iisdem annis Odzacovium vastavit

81쪽

occidit. Durauit illefaror usque addiem Iamum Iunii, a quo usque ad diem Uum eiusdem muti tum diminuebatur. Per aliquot dies Iulii, nullus amplius infectus est inde et numerus aegrorum decreuit, omniaque in melius mulcta sunt, ut,

mense Septembre lues haec penitus exstincta uerit. Enimuero, mensie Februario Anni insequentis, rediit idem morbus, mense Iulio eiusdem, iterum,sed integre, demens. OBSERVATI 3. Instrumenta, quibus Chirurgus usus est, adeo liuida et atrafuerunt

reddita, qua aquasorti imbuta essens uuin immo

capurum argenteumgladii, qui, per omne templis' stis, tentorio ad xlisfuerat, nigrescensfactum est. OBSERVATIO . Die amo Inni Ann.

MDCCXXXVIII, quo festis uror cessare

coepit OOUad terra uehementer contrenivit. OBSERVATIO tradit historiam primε

insecti Hora quarta post meridiem borripulatio

instruebat , sequebatur aestus, cum dolore capitis: debilitas anxietas delirium. Adparuerunt bru-no, rubra exanthemata in pectore sub axinsentiebatur dolor, sed e tumore. Postridie erat mentis impos maculae augebantur etfub axisia dextra,fuit tumor durus sine signis inflammationis Vesperi calor multum augebatur ripis rio erat oppressa pulsius durus ac intermittens; lingua torrida delirium maius facies Hin crattea. oriebatur sequente nocte. In cadauere aperto, uasa sanguinea capitis Derunt famguine turgida dextrae cauitati cordis magnus

82쪽

pol pus inerat axillae glandula indurata fuit, magnitudine nucis iuglandis, in cuius medio pus

repertum, non flens, atque uiscinum. OB SER. V ΑΤ Io 6 refert successionern symptomatiam:

a Pui peste corripiebantur; horripulationem patiebantur in prandio, uel idico post hoc nituna; uel quatuor horis post ita ae b)Eam excipiebant calor; nausea uel uomitus I chomnes habebant adpetitum deletum, ante, quam bubo, et carbo, uel resoluebantur, uel fu i mrabant.

M suo initio peste ad ciebantur, dico eos defecerunt uires,qua aucto corporispondere. Immo et cadauerapestiferorumgrauiora credebantur;etiam-s extremitates diu post mortem exiles manserint. e Principio morbi pulsus nunc magnus et celer, nunc inaequalis et debilis, nunc profundus et intermittens. Ante mortem plerumque fuit durus et intermittens, uel debilis et celer. f Ex urina iudicium nullum. Erat enim nunc pauca, nunc crassa, nunc non, cinn,uel nesedimento.

g Multi valde tiebant. Alii omnem potum

auersabantur.

h Plerisque fuit aluus fricta.

i Intolerabilis fuit capitis dolor, nonnumquam cum uehementi narium haemorrhagia, et rebelii contra omnia remedia quales aegri erant, ebriorum instar uetuertiginosi Alii delirabant, cum K pniis , oculis famineis adspectu truci. l Haemorrho immoderata, ante diem quartum

83쪽

rum oriens, febrem Maciter supprimebat; sed bulones ac carbunculi tarde suppurabantur. in Haemorrhogia uehemens, post quartum diem eueniens, lethalis. Namque secti bubones; scarifati carbunculi, inccabantur, hominesque

moriebantur, cum conuulsonibus. n Alii inciderunt in coma suales ante obitum conuellebaritur, eaque vehementia, ut nonnulli, post erectionem lenis, semen iaculati sint. Vescatoria, talibus aegris admota, uescae loco i-vidam maculam esse erunt. o Materia, reiecta uomitu, in nonnullisnit, tamquam lac coagulatum quamuis nec lac, nec lacticiniafuerint O Lacouli. Aliis reiecta fuerunt glutinosi, et nigricantia. Bilis uomitus initium urbinem fecit. OBSERVAT 1o . enarrat historiam bubonum:

a Adparuerunt bubones apud aliquos, in Irmmis sorbuticos, ante febrem, cum aliquo dolore, sed ne in animatione. N Durantefebris impetu, in eodem statu e manserunt: sed id cessante, alii resolutiJunt, alii

induruerunt, nisi arte emodirentur.

o Multi ices fuerunt In codo. Hi raro, uel tarde,suppurabantur. Plerisque resoluebantur. Permultisono rem a tulerunt.

B Parotides; quae pericuArissimae fuerunt,

eten m resolui renuebant. Per modientia tractatae, numquamn ferunt bonum pus, sed per tunicas abscesserunt, relinquendo cauitatem, ut con tractio

84쪽

tractio musculi serno-cleido-mastoidae uideri potuerit. Plerisque fuerunt lethales. Comita-hantur easfebris insignis, et dolor into abilis ad inseriorem maxiliam. G Glandularum maxillae inferioris. Hae ad suppurationem perducebantur numquam sed vel tarde resoluebantum ejuscarunt aegros. in Subaxillares. Harum pleraeque resoluebam tur spaucaesuppurabantur Magno dolores excit runt praecipue utramque axisi occuparent. M Inguinum. Hi in aliquibussponte σοι uebantur, quibusfebris miti s et transpiratio bonafuit. Alii, recte suppurati, sponte aperiebantur uel mox emolliebantur. Peiores fumrant maxume inforbuticis: quando tota glandula, sensem tamquam corpus durum, sedfleatomatosum, suppurando, excidit Notabile fuit, sorbulieos ita scorbulo ut liberatos fuisse.

merebat se uescula fauescens, uel liuido is nigrescens, quam ambiebat circulus rubescens, mox nigrescens incisa furit rubro --, uel coe-ruleo fauescens ictor. Paucis horiss augebantur, ut in nonnullis Ru-blonem uel aequarent, uelsuperarent, s magnis musculos partibus infiderent. Pui neruosa tendinosaque loca occupabant e.Ptempstra, caput eici, ii semper habuerunt maioremfebrem coriiunctam. Rarofueruntsoli,saepe eum bubonibus complicati.

85쪽

QUAE DEA COVIUM VASTAVIT. 79 Inhaeserunt omnibus partibus corporis ipsis quoque superciliis, noὴ, scroto atque colis exceptis tantum auribus uola manus atque planta pedis. Pese declinante, carbunculorum ea erat facies, quae

se solet, ubi uescantia essectum suum non ediderunt. Ita etiam erant comparati in iis , quissem fusinuerunt, et se aeri nimis cito tradiderunt. Loca bubonum ac carbunculorum , principio morbi,

admodum doluerunt. Eo ipse die bubo intumuit, et aliquantum durusfuit. Sed anthrax secundo uel tertio morbi die obseruatus, utpote profundior. OBsERVATIO'. quod bubones et carbunculi, in- ei ne facta, exsiccabantur me non stippurabant nec non, loco boni puris, ichor, uel uescens, uel grae ea

aqua continuo e ueret; malumfuit. Petechiae plerumque cum bubonibus coniuncta verunt; Depenumero adparentes die quarto, ad cientes aegros delirio usque in maniam , ita , ut induti, tamquam ni uersantes, mira multa moliti t. Petechiae, ante quartum, bruno- nigrae, uel liuidae,

plerumque lethales. Rubrae, die sexto velfestimo, in corporibus boni fue-ci prodeuntes, abierunt, perspirando. quibus si una coniunctus esset bubo, hic refῖluebatur, petechiis palleientibus, die duodecimo, uel quarto et decimo. OBsERVATI IO. Vibices rarifuerunt. Her que in cadaueribus u . In uiuis adparuerunt in domiis, tamquam friae rubrae: in cadaueribus liuidae, velatrescentes. Vna adfuerunt cum bubonibus, sed ante obitum euanescentibus.

OBsERVAΤio I. Aliqui habuerunt usones quinque, uel sem adtamen ne febre lectis se non

addicentes cum adpetitu bono. Enimueris homines habueruntfudores largos a minimo motu essectos: fuerunt semper animo erecto et laeto temperamenti sanguineo-cholerici. His resolatifunt bubones, intra hebdomadas quinque velfex. Carbunculi eis cito nabantur. OBSERVATeto a Venae fectioni, in infectis insitutae, mors cito successit. Idemque plane fuit. σmultum, Me parum anguinis detraheretur: immo,

quibus multum sanguinis est sim es bi, pos aliquot

horas, interierunt. Laxanis

86쪽

8 AD PEND. DE EST QUAE OD ZAC etc. Laxantia nullius usis fuerunt.

Omnes pestiferi copiose biberunt decoctum auenae exin corticatae, cum decocto scordii diluto adfusis piritibus

acidis. Vomitoria in initio ualde proficua fuerunt 3 praec Iue a uitrioli, a scrupulo uno usque ad duos. Veis rum et radix ape acuanhae, et tartarus emeticus a Lbitasunt. Emeticum male euenit iis, qui inde uel purgabantur,

uel nullo modo uacuabantur.

Hi peremesis fanabatur diseribus, ex externo Qutheriacae.

In deliriis profuit, adplicuisse pedibus uesicatoria. Mane exhibitafuit mixtura Amplex ad guttas Ix, vel acetum beetoardicum, cum diritu nitri dulci cochleatim Vel etiam essentia 'impenellae albari homdii millefolii; tinctura tartari. Pos meridiem elue peri, dati sunt puluere nitroseum amphora, et radice serpentariae Virginianae. Omniafrigida exitialiasuerunt sui no contio muti sunt, pluuia e rigore adfecti hi, uel interporistandum, uel paullo post obierunt. OBsERVATIO 14. Proficuum fuit, bubones et anthraces, principio incidisse usque in induratam subsantiam. Tum sanguine aliquantum uente uulnus, linteo carpto, empla stro suppurante, et imposito cataplasmate emolliente tectum. Vnde mox imminuta febrisu bubo suppurabatur, cum salute aegri. Scariotis carbunculis, adplicata fuit tinctura aloes et myrrhae qua consumta, balsamum de Coptuma iaberi coeptum es Corrodentia, Accando, et impediundo suppurationem, noxia. suibus, pes declinante, evenerunt carbunculis ob X.L: hi sanabantur per interna, et externum usum folius unguenti albi amphorari. V catoria, in anthracibus, praesertim Icarifatis,

aliquid boni praefuerunt ried in bubonibus, nihil.