장음표시 사용
2쪽
m Rotat ad Solem Volucrum Regina faetus suos : gentili-
' - 'hat Philosophia .: Neque vero minus hoc a me postulat experimento , quam ipsa doceat exemplo.' Coelum contem
3쪽
platur illa, & Coelum mihi Tuo in Stemmate
obiicit, ILLUsTRISSIME, AC REVERENDISS. PRMUL;
I; O'Siderat o lucem undequaque praeclarissima
capita diffusami fateor oculorum
imbecillitatem: terreor aspectu, quo recreor: Heroum obruor numero: praeclare gestorum
splendore serior. Parce rerum indagatrix, &Naturae interpres Scientia. Si hac luce probandum ingenium est, degenerem, imbellemque ultro me fateor. Macte animo, sereno ad haec
ri vultu, inquit Philosophia: in lucem hanc prosi duceris, ut agnoscas: Ingenium mihi satis pro
Pugnam igitur alacris aggredere, & cujus l
i st in Majoribus maximam, in Minore maj
Sl li miraris, ejus umbram Patrocinii tutissimus subi, A. & silentio venerabundus. Major e longinquoi 2 dicta est olim Majestas : majus e longinquo dicemus obsequium. Propius Tanti ad Praesulis dotes accedere, laudantis esset audacia: longius Ag explicare, quae taceas laudanda, Laudati non ferret Modestia. Quin & vereor, ne illa Tibi succenseat, si brevi multa compendio complexus, & Antistitis virtutes nostris quodammodo gaudiis immiscens, & contegens. Undecim Romam Leonibus felicem dicas, Florentiam UnO. Quid si Prςsulis decora penitus intueare Θ Quid si eas in medium proferas virtutes, quς latebra a rum illustres incolae esse consuevere. Indigna bitur
4쪽
bitur,si vel notissima laudes; & quae nemo non commendaverit, vel inde magis laudandus, si ' ip tius vituperabit. Obtemperabo, ILLUSTRIM , AC REVERENDISS. PRESUL, monenti Philosophiae ; . STuisque tam auspiciis laetus, quam ob laudum lparsimoniam Tuarum, Tuae pene dixerim modestiae irascens, dicam profecto imbecillitati meae, & obediendi necessitati: litterariam pugnam inibo, & ex victoriae, quam meritis Tuis
sperare jubes, vexillo, Tus gloris velificabor; λ:
Tuisque ex Lunis victor, Solem Te, vel tacitus,
Dominationis Tus Illustriss.ac Reverendissi
6쪽
Atur Logica Artificialis, hoc est, habitus studio ; & exercitatione acquisitus regulativus per regulas certas, & infallibiles operationum n stri intellectus, & est ad alias scientias totales acquirendas soldm morali thr necessaria ; Est virtus intellectualis secundum pariem Analyticam, Topicam, & Sophisticam ; Est verata scientia simplicitEr, & adaequat. practica ; dividitur in D centem, & Utentem, prima est, quq dat pri pia quasi in abstracto definiendi, syllogizetandi, M. Secunda est, quae per sua praecepta actu dirigit operationes intellectus , Habitus autem Logicae docentis, & habitus Logicet utentis non realiter , sed per intellectum solum distinguntur. 1. Suppositis variis objecti acceptionibus, & divisionibus, objectum materiale Logicae non sunt Voces , neque res Omnes , neque intellectus, it aut objectum attributionis iit, vel voces rectbdispostae, vel res recth cognitae, vel intellectus recth intelligens, sed objectum materiale sunt operationes intellectus, quatenus dirigibiles, Objectum formale est ipsa rectitudo, & operatio recta est objedhium attributionis, & licet Objecham adaequatum Logicae
sint omnes tres operationes, asserimus tamen Objectum principale Logicae Aristotelicae esse syllogismum demonstrativum. .Entia rationis Logica , ut esse cognitum, esse genus, &c. &universm omnes secundae intentiones Logicae non constituuntu formaliter per aliquam relationem fictam , neque per aliquod ens diminutum, atque abusivum, sed sunt denominationes extrinsectre les provenientes a sormis realibus , scilichi cognitionibus tali- A ter,
7쪽
ter, vel taliter tendentibus in objecta. Universale Logicum est unum aptum praedicari de pluribus ; in ipsa actuali praedicatione retinet universalitatem ; recte dividitur in quinque quasi Species , quae
I I m Genus , Species , Differentia , Proprium , & Accidens , haec vi
quinque praedicabilia henh definiuntur selitis definitionibus , Genus, ut habeat rationem praedicabilis, requirit plures Species saltem possibiles, praedicatur de suis inferioribus per modum totius potestativi ,&habet rationem partis actualis componentis Un, cuma 1 differentia Speciem. Differentia specifica consistit in dissimilitudi- ω. μ
essentiali plurium in eodem genere contentorum p rursus dicimus repugnare Speciem immultiplicabilem. Individuum est, quod stlara de uno tantum praedicatur , potest ρbstrahi ratio communis ab Ornnibus individuis in particulari .s I m q. Voces fgnificant primarib,& immediat) res, secundarid ve- O 1 e
raram Id,& mediate conceptus. Veritas formalis est conformitas cognitionis cum objecto sicuti est in se, datur solum in actibus judica
omnibus individuis in particulari . q. Voces fgnificant primarib,& immediat) res, secundarid ve- O I ero ,& mediath conceptus. Veritas formalis est conformitas cognitionis cum objecto scuti est in se, datur solum in actibus judicativis; non reperitur ergo in rebus, neque in sensibus, neque triasmplici apprehensone, in quibus tantum reperitur veritas mate- ῆ 'V m rialis,& radicatis. Veritas formalis non suscipit magis,& minus, t lices suscipiat falsitas, adeoque una propositio, lichi non possit aliam Y verior esse, potest tamen esse salsior. Non est adaequale intrinseca actui vero. Ex duabus propostionibus contradictoriis de futuro Contingenti , tam absoluto , quam ccinditionato altera est determinate vera , & altera determinard falsa , etiam prescindcndo 1 Divina scientia , & a Divino decreto, Actus semel verus non potest transire in falsum, nec e contrario s. Discursus est progressus intellectus ab una notitia in aliam; hinc sequitur ad rationem discursus requiri pluralitatem notitiarum , itaur una notitia ab alia inseratur. Discursus includit essentialiter non solum conclusonem, sed etiam praemissas. Syllogismus est oratio , in qua quibusdam positis aliud quid a positis necesse est contingere, eo quod haec sint. Vis syllogistica sun datur in illis principiis dictum de omni & dictum de nullo. Postis praemissis , quibus intellectus assensum praestitit, necessitatur, ad assensum conclusonii, tum quoad specificationem, tum quoad exercitium. Demonstratio est syllogismus faciens scire; alia est a priori, alia a posteriori. Demonstratio a priori procedit ex veris, primis immediatis, & notioribus , causisque conclusionis. Datur scientia de novo , quae non est pura reminiscentia , & desinitur cognitio certa, & evidens demonstrias de suo objecto proprietates per Certas demonstrationes. Dividitur in practicam ,&speculativam , quq diversitas desumitur Ox fine utriusque. Possunt in eodem intellectu stare simul actus verae scientiς, opinionis, & fidei tum divine, tum humanae circa idem objectum materiale. EX
8쪽
--Scientia speculativ habet pro
h 9iβIxm vi j, xpin m n Iurale. Prim- , 3 PHiiqim L R. Fons naniralis sent illa, qu* neque eX aliis, neque ex alterutris, sed ex hul; omnia fiunt : In fieri FQuhina r lisi sunt tria , splic interia , forma, & eius priuatio , In ino este finit duo, nimirum Materia, & Forma , Materia pri nia, quae esti 'litantia in x pta, .definitur positi vh , . Motive, positi vh sic Est primum, siamictum uniuscuji sque, ex quo hi aliquid cum iniit, non secundum μcidens,&si aliquid c ru*pitur in i m abibit ultimum; lserata'h definitur, quod pei; se ipsam RH ipst quid ,,psque qu3ntum , neque quale, neque aliqvjd aliud, quo negatiquςs,il um , *d 4d, de quo omnia ptimi 'tur, est j sesqrabilis, inprrupti is, est pura potentia phydra, non metaphysta, qui includit inum entitativum s Habet propriam
eXIstentiam, per quini saltem imadaequath existit, praesti 'lando ab exiitentia forme; & lichi materia prima non possit natux liter e stere spoliata omnii forma substantiali, supernaturali er tamen PO-tuit; Appetit appetitu in Ist omnes formas, non quidem appetitu simultatis , sed smultath appetitus i Η1ς petitus est indiuininctus , materia,&. est appetitus aequalis ad formas i qualea. N cessitas materiae primae c*lligi us ex ς- ptu quidditativR, tr i smutationis subgantialis, & ex 'niversalissima inductione .in ril mutationibus , tum na uralibus, cum artificialibus, i . ia. Forma substantialis desinitur communiter: Ratio' ipsus quid quid erat, esse. i. 3 Formae. materiales educuntur de potentia materiae. , Formae spirituales scux non substentantur , materia , ita nec jn illius potentia continentur es c ex illa educuntur, sed creantur, Deo. Falsilii lapsi, imb periculosa in fide sententia Atomistarum negantium omnes lamas substantiales excepta anima rationali j& omnia accidentia physica distincta substantia, & motu loca'
corporum , & constituentium omnes mutationes substantiales , &accidentales mutationes per meram Atomorum diversmode figuratarum combinationem. Dantur igitur in componiis naturalibus, praeter sermas accidentales sermε etiam substantiales, quae sunt v re substantiae incompletae, & partes compositi actuantes materiam, eum qua constituunt substantiam completam. Forma lichi sit pars principalior compositi, tamen non est tota illius quidditas. In eodem vivente non dantur simul, praeter foris inam totalem aliae formae, Vel Corporeitatis, vel partiales, adeoque Caro, os, Cor,.&c. solum materialiter,& non sormaliter diffe-
9쪽
runt. Privatio formae se sequentis est principium eter se fieri co poris naturalis. Compositum praeter materiam, M ssirmam includit unionem, quae nectit utrumque extremum. .Haec unio est mindus substantialis su redditus materis.&sormae hsὸtitialiter requisitus ad constituendum unum commmtum , in qub unica tantum datur unio reoepta in materia. Non distinguitur inliser compositum a suis partibus coIIemve sumptis '. .
3. Natura definituis ' Principium , & Caussa; motus , & quietis
ejus, in quo est primo,de per se, δή non secundum accidens , Ars dicitur naturae imitatri κ, quia applicando activa passiyis producere potest plures effectus naturales: Arachymica directivb concurrens verum aurum efficiens repugnat motaliter, non physich, Causa est principium deaerminans cum virtute adesse aliquid ι Alia est mat 2 rialis, alii Erinalis, alia eficiens, alia finalis. Negamus in cissis incientibus mutuam causalitatem, & admittimus posse supernatu- eumdem numero effectum pendere , duplici causa totali . iasis Causa ad hoc ut agat indiget conditionibus requisitis ad agendum, OG scilicet, ut detur approximatio, dissimilitudo,& distinctio inter agens, ta in E & passum, Negamus actionem in distans naturalithr loquendo,&actionem similis in simile in quaIitatibus corruptivis. q. Actio, quae definitur: Actus hujus ab hoc non distinguitur realiter a passione, quae definitur: Actus hujus in hoc ; Probabi; lius est actionem recipi in passio. Causa finalis est illa, cujus gratia caetera fiuiit , Virtus causae finalis est sola bonitas appraehensa vera, vel apparens ipsius finis . Sola agentia intellectualia agunt formalithr propter finem. Substantia producitur immediate ab accidentibus , tamquam , causa instrumentali. s. Deus simmediath, & necessario concurrit ad omnes, & sngulos effectus causarum secundarum, Hic concursus Dei non est physica praedeterminatio, quae multiplici eX capite repugnat,& praesertim ex eo, quod non coibreat cum libero arbitrio, & repugnet potentiae resiliendi , & dissentiendi , faciatque Deum authorem peccatis quae tamen non censori h dicimus , sed illative J ad quod Deus
nullo modo prεdeterminat voluntatem creatam, etiamsi peccatum consideretur secundum esse materiale , Per hoc tamen non negamus, imb asserimus Deum praedefinire actus bonos creaturae; Est igitur concursus Dei in actu primo cum causis secundis exhibitio omnipotentiae indifferentis λ In actu ver5 secundo est ipsa actio,
H GS qua Deus , & creatura indivisibiliter agunt . 6. Motus, qui est pricipua proprietas corporis naturalis , defini-IAJ-: Actus entis in potentia, prout in potentia , quae definitio con
v venit successivis, & instantaneis motibus. Dividitur motus in minium generationis, alterationis, augmentationis, & in motum localem.
10쪽
Generatio est mutatio totius in totum nullo sensibili remanente, ut subjecto eodem; ejus terminus formalis est sola unici Subjectum inhγsionis aecidentium naterialium non est totum compositum, sed mat ria priim, in qua recipiuntur mediante quantitate; Hinc negamus fieri resblutionem usque ad materiam primam in generatione substantiali. x Alteratio eorruptiva est mutatio in qualitatibus contrariis 3 aut
mediis manente eodem subjecto sensibili 3 est motus successivus, &cominuus , Intenso qualitatis alterativae fit per additionem ' gradus homogenei Ed gradum in eadem parte subjecti. i t. . Locus playsicus est superficies prima eorporis continentis im. mobilia, Priter loeum extrinsecuin datur etiam locus intrinsecus sed ubi incidaliter distimum 1 loco extrinseco,& corpore locato; Perhoe ubi res est Mimaliur in loco, & per idem determinatur ad hoc ut sit potici in unoqu1m in alio loco. Supernariiraliter non implicat penetratio corporum, lices mugnet naturalithr; potest idem corpus de potentia Dei absoluta esse in pluribus locis non solum definitivh, sed etiam cireumstri ve , non potest tamen replicari ipsum ubi. Non potest dari creatura, quae si, & nullibi sit.
8. Vacuum philosophich consideratum est locus realis carens codipore eontento, repugnat naturalithr, plura mperimenta, quae asi runtur a nonnullis ad probandum dari naturalitEr uacuum non probant intentum, & in specie experimentum prisclarissimi Mathematici Evangelistae Torricelli de Baromatris , seu vitreis Fistulis cum Hyiadragyro non probat in segmento extante, seu parte relicta Mercurio descendente usque ad certam mensurum elle vacuum; adeoque egregie alluciliantur illi , qui dicunt esse demonstrationem ocula rem loci sne locato in praedicto segmento extante Barometri, im-mb reponimus esse demonstrationem ocularem loci Cum locato. q. Rursus machina Pneumatica Roberti Boyle , neque probat fieri vacuum in Recipiente, quod est vas Uitreum, negamus enim totum aerem Recipientis deducto pluries embolo, commeare in Anthlyam, attenuatur quidem aer in tali casu , totus non extrahitur; ex tali autem aeris attenuatione sequitur ut non possit deservire animalium respirationbue dum autem animal in recipiente positum respirare nequeat, mirum non est si intereat, idem dicimus de caeteris Phoenomenis , quae succedunt in praedictis experimentis non probari ex illis fieri vacuum. Natura igitur, quae maximh abhorret 1 vacuo, utitur tamquam instrumentis vi elastica corporum, virtute trahente embolum in Anthlys, aeris praessione , tensione, gravitate, si vere gravitet) levitate, rarefactione, & densitate eo porum ad impediendum vacuum, Cum toto hoc tamen asserimus praesertim contra Chartesium per Divinam omnipotentiam posse seri vacuum, & in tali casu potest fieri motus gravium, & levium, alitia