Georgii Gentii Speculum politicum. Sive amoenum sortis humanæ theatrum. Cum notis illustratum

341쪽

G. GENTI IN Tm Senioribus ex iis libertatem praestem JHic Sadus sub aliena persona causam propriam Uit, argumento a dominis petito , qui

cum insigne beneficium servo alicui conserinvolunt, seniorem servilibus taediis per multos annos viribus exhaustum manumittunt; ut isto pacto beneficium longe acceptius esse Vudeatur. Sic Sadus petit , ut Deus illuni ta quam senem multis malis exercitum , dira i semesium poenarum servitute ereptum si aeter 'nae beatitudinis libertate donare velit. 3Par. I 18. LUU.x est illi , qui eaput suum δε--stixeriti bis foribus f alias enim fores non in em- .

rit. JHic per sores ipsum divinae Maiestatis N

men accipitur , ad cuius scilicet limen omnes, gnotquot calamitatibus premuntur, accede tes opem implorant: Monet autor has. sores , ut unicula, salutis portum,ininime deserendas, quia nusquam aliae inveniantur. Pag. II s. Insiriptum fuit rumuis Bibrami

. . Manus liberalis taeerio robusto maestas. J i. Hic Bihramus Cour ille Rex est , cujus supra menti mpag, 3I6. : .Pag. Non restitit Cia trius, ve-m: in aeternum Restalis magnum illius nomen , bene lauti liberalitat amo . JChatemtaj iis gente Arabs, vir omnium secuis 'ilitum momoria dignissimus ,rion lai tantum; sed omnis aevi mortalium aiberalissimus fuit,

. - adeo

342쪽

Αo Ros AR. POLITI cu M. 327 adeo ut insigni sua liberalitate, cujus nunc

quoque recens me ria est, liberalitatis voca- nulum genti suae eripuerit, & suum illi nomen. Pro eo reliquerit: Chat trium enim vocanti. si quem liberalem dicere volunt. De innum ris egregiae ejus liberalitatis exemplis, quorum pleni sunt omnes Arabum libri, pauca tantum velut in transitu hic attingere consi- Iium est, unde tanquam ex unguebonees duvinam viri indolem,qua demereri omnes ga debat, cuivis facile erit aestimare. . Igitur oriae proditum est,Chatemiclum inter equos, quos plurimos aiebat, pulcherruma corporis 1pecie equiun habuisse , eolore 3trum, cursus celeritate, supra quam dici potest, celebratum: . Chatemtajus vero &is, quem dixi, equus, late orbem impleverant,

illeli ralitatis, hic pernicitatis si'ae fama,

adeo. iut vini etiam . Graecorim Lnperator 1 ut que siqMando ita laudaretur, tanquam si neuter , nec atemtajus liberal,

late,nec equus generositate parem usquam imveniret. Tum Imperator consiliatio suo illos Iaudanti: Rem nunquam visam inquit , sine certissimo testimonio laudate noμ de et i eruami petriculum facere mihi c*rtum estissum riuum a psi petenti donaverit, tuni demum xe imis P

ro, illum liberalitatis noenine silmmuni virum .esse; sin negaverit, tantum vana fama falsum hoc liberalitatis nomen disserti. Imperator isitur ad T janam familiam .sapienummum 'varum cum d eui comitibus. legatum misit,

343쪽

328 G. GENTII NOTAE qui hieme domo digressi , vere eo perienere: Quibus Chatemtajus quam benignissime emceptis , senemsissimo illo equo mactato epi Iam statim apparat, atque inter epulas hobiatibus suis , quo gratos sibi venisse eos telhareiatur, regali multificentia manipulos auri plenos dilargitur. Legato postridie missuin se dicenti,quo inclytum illum equum imperat Iri suo peteret,Chatemtrius hac voce tanquam fulmine quodam perculius ait: utinam vero a vir summe, maturius legationis tuae causam .

exposuisses, ut douato illo equb te di imperatorem tuum beare potuissem t enim praestantissimum illum equum heri in vestram omnium gratiam mactavi, & assum atque elixum vobis epumdum apposui: Cuni ob spurcam coeli tempestatem, dc laigissimos imbres, quibus omnes viae inviae erant, alii equi , qui in pascuis ellent adduci lion possent ; nec

vim , boum, aut camelorum , qui longe aberant', copia ullii esset, ut non aliis, quum mu-ctati hujus equi dapibus vos excipere potue-xim : indignum enim ingenio & moribus meis existimabam, si hospites mei, minus liberal, ter habitis jure conqueri poste viderentur: moenies in hac vita non equi; sed nianinis mei inclytam samae gloriam assecto: Tum Ch teriarajus hospites 1hos aliis gederotissimis/ equis s multo auro, dc magnificis vestibus dou natos domum remisit. Imperator tum ex Io. salo, tum ex comitibus ejus quoque seorsim,

intellecto liberalissimo illius ingenio, divunam viri mentem veneratus , assiduis eum laudibus

344쪽

Ao Ros Αχ. POLIT ICu M. 32'dibus ad coeluin sene nunquam destitit.

Τemporibus ipsius Chatenat i , in Arabia Felici Rcx quispiainsuit, qui liberalitatis&mimificentiae gloria onines sui aevi Reges s

perabar, coque nomine late inclariterat, adeo ut suae liberalitatis conscientia superbus Ch temtaji nomen minime sum pol set: quin ad nominis ipsius memoriam graviter excand scolis,laudantes eum his verbis acriter corriperet : Quid mihi vanum istum hominem in moratis, qui neque regnum,neque imperium, neque thesauros habet; sed incertis sedibus errans deserta colit Quid eum mihi tantopere laudatis ; non enim Rex aliquis est, qui de mnibus bene meretuli habeat iacultatem Idem Arabiae Rex aliquando magnificum toti populo epulum praebuit;in ilIo epulo incredi- vili quadam benignitate omum habebat , ut cujusque dignitas di vitae conditio maxime postulare videbatur; Inter ipsas epulas aliquis forte Chatemtaji mentionem fecit; alius quispiam hoc audito, eum pleno ore celebrare dc beneficentiam ejus praedicare coepit. Quo ipso Rex invidiae stimulis accensus, Charenit oirascitur, adeo ut interficiendi ejus consilium caperet, ita enim secum reputabat et Hoc quiadem vivo, dignam ex liberalitate samam . rare non licet, tenet ille, tenebitque, dum viavet, hoc liberalitatis reguum,& fulgore gloriae suae inclarescentis saniς me luminibus ossicit. Repertus isitur ex satellitibus regiis est, qui Chatemtatum se interfecturuna pollicitus,ex

345쪽

33o G. G E N T I I N o T AE iΤajanae familiae sedes pervenit, fit ei obviain 'iuvenis quispiani, qui ipse Chatenatatus erat, cujus incredibili humanitate, & suavissima oratione captus mire delectabatur: hic summi iugenii & divinae benignitatis juvenis, satellitein illum hospitio suo exceptum, quam tib ratifume habet, adeo ut muum hominis anuinum, omni ossiciorum genere devinctiim & devictum, prorsus sibi conciliaverit. Pothridae juvenis discessuri hospitis manus deosculatus,

precibus obnixe obtestatur,aliquot etiam dies apud se commorari velit, ut ex animi sentemtia eum coleret, se enim brevitate temporis

prohibitum,nulla j usta beneficentia dc honore nospitem suum prosequi potuisse. Hic satelles infit: Minime commorari diutius hic licet,

grave enim quoddam negotium , quod lentas moras non patitur, alio me vocat. Tum iuvenis si id mihi aperueris, & opeiam meam ad illud negotium quidquam conserre posse ce seas, equidem omnem operam dabo libensis ut voti tui quam primum compos fias. Satelles benignistino hoc juvenis responso laetus, o liberalissime juvenis , admove aures, inquit; ut tibi arcanum meum detegam ct consilium prodam : quia certus sum, benignos 3c liber Ies uiros , ab aliis sibi credita arcana nusquam effutire, proinde & tibi hoc fidenter committo, ne illud cuiquam mortalium prodas, per

Deos immortales obtestatus : Nostine tali loco virum aliquem nomine Chalemum , imgenio praestantem & moribus benignum Ar

biae Felicis Rex caput ejus expetit, di me ad

346쪽

A D RO S Α R. ΡΟ I. I T I C u M. interficiendum eum huc misit, graves inter itu Ios inimicitias esse oportet, quarum quidem Causa parum mihi comperta est. Tu si mihi hominem commonstraveris , aut ubi habitet demonstraveris, satis mihi ossicii seceris, nihil amplius expeto. Tum juvenis cognito hospitis sui arcano ct atrocissimo consilio ridens inquit: Chatenatrius ille, quem quaeris : en ipse ego sum l Caput hoc meum, ecce, gladio tuo ultro praebeo S praecide sane, & aufer, atque desideratum hoc munus Regi tuo offer,ut tuo& ejus animo abutide factum sit satis. Sed nunc e vestigio id auferas , moneo, dum acti huc multa nox est, ne serte, si cesses, ubi dilu- xerit;periculum tibi a familia mea immineat,

dc pulcherrimam occasionem, quae nunc a Mest, cunctando corrumpas. Cum Chalemi

j iis intrepide & liberalissime homini caput

suum amputandum osset ret, ipse novo hoc rei miraculo perculsus, Iacrymis ubertim per g nas manantibus sta voce exclamat: Mox pras . stupore collapsus, denuoque resurgens, modo

solo, modo manibus, pedibusque ejus oscula figens,cum incredibilem illam animi consta tiam. dc liberalitatem plus quam humanam demirari satis non posset, cogitati facinoris

culpam supplex deprecatur: ct gladio pharetraque, 'im in modum, humi projectis, vi

uibusque in coelum admirantium more sui ' Iatis, inquit: Si medius fidius vel unum corporis tui pilum violare ausus suero,non equidem vir,sed ignavissima mulier aeterno cum Oper

brio omniura habear; dignissimus cate quem

347쪽

Dii Deaeque omnes sciripiternis animi corporisque suppliciis mactent: sic ille. Τum mox discet ni pruans , Chatemtajum Quam amicissime complectitur , eumque deoschilatus Arabiam sitam Felicem repetit , & acbRegena su lim redit. Rex conspecto viri vultu , cum cum nihil egit se cognosceret, inquit: Eh dum ad me bone vir , ut audiam ex te, quid

tandei a renuncies , cur caput ejus pha tradtuae alligatum huc non adfers An vero conpressus viro, certamine impar cras, qui re insecta redeas. Ille supplex terram lacie conti gem, cum Regem veneratus esset, inquit: Ego Chalcmtajum virum reperi gloriae fama cel berrimum, magnanimitate, prudentia, liber litate pr.ellantissimum 3 moribus formaque pulcherrimum, & quod latcri pudet, fortitudine meipso longe superiorem. Ille me infamda beneficiorum mole obrutum, benignitatis

S liberalitatis gladio jugulavit. Hinc Regi,

quae viderat Uie, move expertus erat, omnia enarrat ordine. Quibus audiris , Rex tantum

Tajanae familiae decus fratulatus, divitiasque

Chalemi animi corporisque dotes toto pedi re veneratus, ingenue inquit: Merito te, Ch temtate, tanqtiam praesens aliquod Numen certatim laudant di colunt omnes, quia virtus tua famae respondet. Atqne satelliti illi, cujus eum oratio mirum in modum affecerat, masesipium auro plenum,laborum virtutisque suae

praemium dari jubet, quod liberalissimi Ch

temtaji nomine obsignatum atque Ornatum esse voluit. Alta

348쪽

Αn Ros AR. POLITICu M. 333Aliquando legatum misisse dicitur Nanaano Munseri filio, ille contra ipsi duos camelos

auro & argento bene oneratos renaeisit: Ad cu- , ius rei laniam Arabes Nomades certatim advolant, dicentes : Tibi tantae niissae sunt divitiae, nos vero pauperes hilc adiimis ut eartina

tuo beneficio participes fiamus. Τum Cha- temtajus omnes illas divitias summa liberaliatate ipsis distribuit, ut ipse nec hilum ex iis sibi reservarit. Hic tantus viriquem natura in id produxisse videtur,ut persectae benignitatis exemplum omni posteritati repraesentaret , jam a teneris unguiculis , atque primo adeo insantiae ortu , mirum dictu, mirum creditu, quantus ille olim liberalitate vir futurus e siet , dederat s

ne documenta maxima : quotiescunque enim matcristianti mammam dare vellet,nunquam

eam attingere ille fissi inuit, nisi simul etiam

alienum insantem alteri mammae suae adna vitiet , ut cum per tenellam aetatem aliter non

posset, saltem communicato materni lactis fructu , alios demereri incipcrct, manifesto ii genitae benignitatis argumento Matrem quoque liberalistimani habuit, adeo ut ipsa divitias, quas maximas habebat, estuta Iargitione plane prosunderet': egestatis igitur metu, primum a sororibus stultra cO Tepta, tandem in vincula conjecta fuit, uti dedoceretur malum istum largitionis morem I &cum annum in carcere exegisset, acquisitae frugalitatis spe vinculis' eximitur; sic illa ad ingenium rediens, denuo seminae cuipiam

ege nae

349쪽

33 G. GENTI IN OTIEmeliae marsilpium auro plenum dilargitur, inquiens : Tum temporis, cum in vincum misere constricta, solitae liberalitatis usum inte mittere cogerer, votum feci, ut nullum poeia hac hominem pauperem indonatum a medi

mitterem. .

Τanta tam inusitatae liberalitatis gloria etiam a morte viri, generi & genti ejus ad s Iutem profuit: cum enim Muhammegis aevo Τajana semilia religionem illius amplecti nollet, hinc illam tanquam contumacem bello adortus, immisso exercitu, nonnullos ex ea capit, eosque ad se adductos interfici jubet, legem suam aversantes, utqui per se impuri,in ' pura quoque sacra colerent. Inter eos semina quaedam sorte erat, quae suppliciuin sibi par ri videns, infit: Ego thcly ti illius Charenat ifilia sum, vos mih1 , 'o Muhammeda ui Μuliam medem vel runa orate , ut mihi benefici patris filiae libertatis beneficium praestare velit ; juitu igitur Muhammedis illam vinculiseompedibusque solutam dimittunt, de reliquis supplicium sumpturi. Quod cum Cha- temtati filia videret, carnificem populares suos jamjam gladio percussi trum . lacrymis genas perfusa testatur, inquiens: Tu mihi quoque cervicem deerae, malo enim cum popularibus meis una mori, quam sine iis sola superesse. Non equidem illud beneficium esse cxistimo,

. ut nae solam vinculis exsolyi, Populares vero 'meos vinculis constrictos ad suppilicium rapi videam; morte igitur illis jungi, id vero mihi longe gratissimum erit. Hanc familiae suae calami-

350쪽

A o R O s A R. P o L I T I Cu M. 33 Iamitatem lacrymis manantibus , flebilique voce miserata expressit, ut ipse Muhaminecies plorantis vocem exaudiret , precibusque ejus S grata benefici quondam patris memoria permotus,totam illius gentem liberam dimit

scisi Babegant ' memoriae pria tum est, illum vetuste me Dum rabem , quam tum tibi eviendum sit uno die λ Meduum respondisse : Centum d Amas Iussirere. Cui ille oblocutus, ait: Tantisium quid roboris bomini praestare potest ' Medicus reddier Ilia cibi eruantitas te satis bajulabit: si νενο illam exresseris; tu eibi ba-jutus eris.J In Thesauro Regio geminus hujus nominis Rex occurrit , alter eli Ardeschirus Essendiari filius , cujus pater Custasibus Essendiar Rusiu Ten, Essendiar aeneo corpore cognominatus suit. Alter est Axdeschirus Sa- sani filius , qui Babesani filiam conjugem habuit : hic itaque addito Babegani nomine, alter Essendiari filius excluditur, qui Babeganitritavus fuit. 'Scriptum est in libro eo, qui Keschas appetilatur, Harunem Reschidum eximium Μedia cum habuisse Christianum , qui cum aliquando Ali Husini filio, nepoti Wahidi obiiceret :Μiror, vos in religione vestra nihil quicquam de Medicina habere, cum tamen duae sint principes scientiae , bisera corporum Medica,

altera