Georgii Gentii Speculum politicum. Sive amoenum sortis humanæ theatrum. Cum notis illustratum

361쪽

3 6 G. GENTI IN OTICPQ. I a. Sibu peregrinum orbem ex patria

discesserit 3

. Inopiam miseriamurne u videt cerdo et

Si vero in peregrina loca inciderat ex regno suo , melicus aceι Nimrusi Rex. J Ni intusum in Turcia ultra mare Caspium urbs quaedam primatia est. Pro peregrino V ro loco textus habet vocem Charab , quae s litudinem notat, hic vero regna ipsius imperio non subjecta intelliguntur. Pag. I Donec tandem ad aquae cujustam ripam pervenit , quae rapidissimo eursu continua saxa νοἰνebat strepitumque ad mill in re usque edebat. J Pro milliari autor habet vocem Ferseng, Arabes Fersach dicunt , Latini Paras angam a complectitui duodecies mille palliis . . Pet. 146. ' quam bene monuit Becbiasibin Chiltasibum Sibostem exacerba νeris 3 securus ne esto,

Bechias citus oc Chiltaschus duo nobilissimi sunt athletae, quos celebrat Τhelamus Regius. Pag. I Culices, siplures fuerint , el antem pungunt sauamvis animal*ferae imum O HOleniissi

mum.

Parvae formicae si consenserint si Feνοι imi leonis tutem laceravi. Praesentillimum elephanti periculum , imo exiti tun ab insectoralia minimo culice inam, .net , qui eum aginino facto certatim invaderect acribus mortibus impetere solent: Cum v ro proboscidem solus animalium habeat , si eam forte culex aliquis itavaserit , acerrime discruciat , unde vastum illud animalium robui,

362쪽

A D RO s AR. POLI Τ I 'uM 3 7 in inorbuni conjicitur,& sere isto frequentissi- morum culicum malo extinguitur. st autem culices elephantum , sic parvae sonaticae animalium Regem leonem adoriuntur , quem lacerata cute crebris morsibus interficiunt.

quοι clavos. J Mos Orientis populis est , ut calceorum soleis communiter cum seminae, tum , vixi, ad gradum certius sigendum, serramenta suppingant, quorum exemplum Μosci, Pol ni & Hungari in Europa sequuntur. Pag. 3 a. ' Sabbanum IVVelum eloquentia diaxerunt incomparabilem g qui es per annum integrum pro eoneione verba faceret , verbum nullumbis dicebat. J Satibantis in Arabia eloquii gloria incly tus, Wajeli filius fuit , quia vox Ibii , id est, filius , ob frequenti ilimum usum , inter duo nomina propria brevitatis causa , ut hic , sic alibi, saepe intelligitur. Pag. Is r. b Nonnusti fervorum Reeli Mab -

tes : Hodie tibi quid Rex de hoe dixit nego ibi JHui ii Metinendinus Regis Mahmiidis prorex

fuit. Pag. I 39. Historia: ΘAralogus quIdam do- um suam ingressus bominem peregrinum cum/ rixore sua sedentem deprehendit 3 ignominiarum sta-mas Iomere, calumnias jacere coepit , ades μιjuriia contentiones nuae fuerint. J fili toriam

huic aliam haud dissimilem Arabes scriptores

363쪽

G. G r N T I I N o n. radant: F ut i se virum qiiendam,qui domi suae hominem ignotum apud uxorem suam sedentein depreheliderit et maritus cum sublato clamore rein vulgare pararet ignotiis ille his verbis id impedipe conatus dixit: Audi me , bone vir, tibi consiliuni dabo rectum , quodli rem hanc uspiam proferas, mulierem adeo form sam repudiare necelle erit, quam si reptidiave ris , serio di sero te repudii poenitebit: Fin a

tem celaveris,nemo culpae hujus conscius erit. Maritus his verbis ad saniorem mentem reVocatus , postquam rem omnem diligenter apud animum frum perpendidet, celandae rei con-

silium admitti, shd hominem ilium probrosa S minaci oratione increpitum domo sua ex .pulit. Is 9. Tu declamantem audisisses , d εiyei equidem picae vocem vocis Vsius cantum

corvus iliauspicatus,sive medius dicitur, quasi vero ille interveniens obstet, quo minus voti sui compos quis fieri pollit: quia opinantur Arabes, siquis peregre prosecturus obviam in via habuerit picam , illum sui voti nulla ratione compotem sore, arque Iainc pica conspecta, illam iu sinistrae fortunae augurium s gientes, plerumque ex ipso itinere domum

1edeunt.

Pag. IS9. Quando praeco iste a rum pater

rudebat ,

Vocem edebat, qua munitissimam Persiarum arcem Uectar defruebat J. . Istechar Persicarum urbium antiquiissima,

iam olim. ab ipsis Persici regni Irimordiis diu

ejusdem

364쪽

nem , aedificiorum ni astitificentiani vallissima ruinarum monumenta hodieque argutuat, anti uitas urbem hanc, ob incredibilem fabricae artem S itructurae solertiam , clitam ab hum no insevio ne fingi cluidem, nedum opere, aut arte neri potuisse cxillimarunt,ab ipsis geniis, uti & Baalbeccam , dc Tediaturam conditam elie pol teritati persuaseriint. Schirasa distat duodecim parasensis, posita est latitudine iriginta duorum gnus rimas octo minutorum. Pag. I 6 o. LQuidam inserario Sineberia gratis alta voce preces praeibas, voce inquam; insuaviιara sua auditorum ianimos raderet. J Sinis scheria juxta Bagdadulti prope Niniven egregium quondam oppidum fuit, nunc vero ever-1um in ruderibus jacet.

Pag. 166. ETsi tuseptem quidem corans pamus memoria recensire possis s. more si fueris captus, ne Θ0babetum quidem noveris.J Corani Lectores , totum Corantina tempore Hoschali in triginta duas partes diviserunt: deinde eodona quoque tempore in septem partes distribuerunt , adeo ut per septem. Partes ipse totus intelligaturia Pet. Ira. ' Hodie denuo re erteris, ut amicialiam tum illo redintegres , . Dum Ferba O Samma apposuisti.JPer Fetha & Samma Arabum vocales ob λ

365쪽

ut qui imberbis antea discesserit, nunc barbatus rediisse videatur.

Pag. i 7 . Psittacum eum corvs eadem com

inter me O te orientis occidentis spatium interpositum esseti J ο corve, hac autor voces Guris Elbein, adhibet, quae corvum inauspicatum significant , quo picam lignant. Sed cum antea simpliciter de corvo or oneni instituerit,

ne hic letitorem incerta varietate Gocum tu baremus , nos eandem vocem retinnimus ; id

modo innuentes , illis gentibus picam quoque

corvorum generi annumerari.

. Pag. III. Defunctae mulieris mater, deer Lia anus, propter rationem δειis in aedibus illius

rimansit. J Quia dos illa defuncta filia ad in

trem lege redibat, & cum ille non esset musendo, mores illius ferre debebat. Pag. 78. Iosa decerpta est,spinaque remansits Thesaurum abfutirunt , serpem relictus est. J. Per rosam & thesaurum formosa illius co linc, quam mors abstulerat ; per spinam dc sempentem conjugis mater, decrepita & morosa anus, intelligitur . . Pax. I79. mpiam anno Mabmudus Rex Chorsemae cum Chataeae Rege proprii eommodi causa pacem fecit 3 ingressus ego templum Case era num , quendam vidi puerum mira pulchritudo praediιum, Chaschgera urbs Chilaeae amplissima, muris cinista, Τnrcarum regia est,superstitione Multamine lana jam olim insccta, longitudine nonaginta sex graduum , trigintarii inutomin , latit line quadraginta quatuor graduum. Pet.

366쪽

atque Clutaea pacem in verum s num Seidus atque -mrus besium fovent aeternum eJ Chorse- ima Aliae provilicia, ultra mare Caspium 1Ita, ab Oriente Marura Enneher, id est, Trans- Oxianani , a meridie Chorasanam , ab Occia dente & Septentrione Turciam antiquam lumites habet, maximo frigori est obnoxia hanc ultimam flumen Scheichua interluit cultam , quia illam emensum por inculta deinceps se tur, maximam, quam continet urbem, fumuniScheichunt a meridie adstructana Κurhenschappellant, Arabes eam Scharschaniam maj

rem vocant, continet dc alteram quoque urbem, sibi cognominem, quae Arabibus Schar- schania minor dicta, eidem fumini a septemtrione adjacet. Chitae a Turciae antiquae provincia, cujus caput Chaseligera est. Ciun vero pax illa inter Chorsemae & Chilaeae reges inuretur, autor ipse legationi, ad pacem facie

dam milta , praestitie, aut certe interfuisse creditur, quod haud obscure arguere videntur haec ipsa autoris verba: Quodam anno Mabm des Chorsimae R euri Chilaeae rege pacem inive- ut ingressus ego temptam Chasiueranum vidi puerum quenda mira pulchritudine praeditu, Pag. 18s . Heu miseνα ittit quae non acquiesce-i bat, nequesomnum e lyiebat INisi rosas atque fores Nasiraeos primum sub straxissens. JFlores Natiraei, sunt Narcissi, neque dubi-

γ tem,quin Narcilii vox ex ipsa voce Nastin de ducta, aut corrupta fuerit; quia ut Oriens pru mus florum propter coeli clementiam cultor

367쪽

G. GENTI IN OTIEiuit, ita sitis quoque florum deliciis primus noniina illipos uit, qui inde ait alias gentes, ad aliud solum translati, alia quoque nomina vel

accepere, vel sua corint pia retinuere. P. ig .' Utinam vitium meum ear πιπιν Vultum tuum , o Leila, animos in amorem'-ctentem νιderentam pro aureo malo, tui aspectu

brepti, velut obliti seni, manus suassein

derent. JLocus hic lucem sceneratur ab illa Josephi

historia, quam in Corano a Muhammede tra ditam, interpretes Arabes hunc in modum uberius exposuerunt: Nimirum Selicham

Principis AEgypti coniugem,cum illa Josephi

pellicidiis indiciis amores expeteret nec tamen animum ej us ad pudicitiam obitinatum expugnare pol set, ad istam indignissimi facita noris famam omnes horruisse AEgyptias seminas, damnato hoc Selichae contilio, quae in tanto majestatis fastigio constituta, servi Cananaei, J osephi inquam, pudicitiam per dego neres blanditias tentare sustinuisset. Ipsa hoc vituperandi seminarum judicio ad se delato , eas ad epulum invitat, & ciun aurea poma , addito singulis cultro, apposuisset, ipsa Josephum prodire in illarum conspectum jubet, quem cum seminae istae intuerentur,incredibili pulchritudinis ips1iis fulsore abreptae, & v luti oblitae sui, poma incisurae, manus suas vulnerarunt, his vocibus per stuporem editis :Proh Deum immorialem l Non homo hic ; sed pulcherrimus Angelus cli.Τtim Selichaim 'sit: Atqui iste est, ob quem me tantopere Vitu-

368쪽

ADRos AR. POLITICUM. 3 3 rem11his r Iste ,1 mluam , servus ille est Can nactis, cujus me ain autem stultitiae dananastis, antequam pulchritudinem ipsius contemplatae mictis. Sed si animis vestris tantam vel hominis pulchritudinem concipere potuissetis ,

cum temere damnaretis meum amorem, procul dubio animo meo veniam dedit elis. i 86. ' Narrant juάicem sacrum T Teme-danensem ι istam fabri ferraru filiam amasse s .e e.J Hemedana urbs in Perii de cognominis provinciae maxima , Quatuor portas habet , hortorum & fluviorum deliciis inligitis , rara agrorum ferrilitare coin mendabilis, longitudine septuaginta graduum, octo minutoium,i titudine triginta sex graduum , Octo minui rum : distat Spatiana octoginta parasangis. Pax. I 8 9: Untius amici ex erispatis tinei Is uigens, Similii est pilae eburneae in orbe elava ex eb

no factae. JAlludit h1c autor ad sentis suae Iulam , quo

illa exercendis corporis viribus, pilam ebur ustam clavas quae ima parre orbem ex ebeno excipiendae pilae aptum habet, si immis viribus quam longillime excutere contendit. Candidissilinum ebur & nigerrimum ebenum , alterum altCrius contrario colore quam pulcherri

me refulget ; formosillimam igitur faciem ob

malaxum rotunditatem, S uitidissimum xv ILtus candorem eburneae pilae, crispos vero cincinnos iaciem blande amplexos, ob nigrorent

clavae orbi ex ebono concinne comparui.

ivi. Rex beuevole juwicem expergescit, inquieus: Neus tu expergissere, quia jam Sοι est

369쪽

es ortus. Iudex rem cognovit-rogavit . Ex qua

mundi plaga ortui est Sol ' i ex respondie , ex Ο- riente. Iudex infit: Laur Deo simmortali )quia pomitentiae porta adhuc est aperta , argumento hujus tradiιionis J Non claudetur poenitentiae porta servis, niti cum ortus fuerit Sol tu occudente. Traditionem hanc ipse Muhammedes reli luit , atque aliis autoribus aliis paulo Ver- . bis recenseri solet. Quicunque poenitentiam egerit, antequam Sol ex Occidente ortus suerit, illum in gratiam clementor recipit Deus. Pag. 19 I. Si me comprehenderuἱ dignus equidem fuero :Si vero mihi ignoveris; venia poenae praestat. JOmnes virtutes vitia habent opposita , velut scientia inscitiam , sortitudo ignaviam : sola vero Jultitiae virtus aliam virtutem opposit natenet,clementiam inquyni,sive veniam lapsis. Pag. t s. ' GHuu integris moribus bonestam

deperibat puessam Umbo in artes iliapsi,mox parituris eum ac esset nauta, Ut manum ju euis prehendereι;ne forte ista e

lamitate periret: Clamabat ille ex mediis undis rSine me modo, ct amicae meae manum prehenis: Hoe dictum ipsius totus terrarum orbis est mn

Adiverunt eum, eum animam expiraret, ita dicentem:

mori, historia ex infido isto homine ne disias,

Qui eabamitatis tepore amieitiae obliviscatur.J Tradunt Arabunt criptores de Muli mede

Abdullatii filio Bagdadensi, ipsum vidisse Bas-

370쪽

AD Ros AR. POLITICu M. 33 srae, juvenem quendana, qui summo aedium te Et o conscenso his verbis populum alloqueb tur: Qui moritur proe amore,sic moriatur,quia amor line morte inanis est: Mox se ex alto pr. aeeipitem dans, ruina misere elisus periit. illo, qu expertus es,discas,

ut noris Is ia Sadus ita viam eν modum amandi. Novit, ut Bagi densis linguam rabieam.JCaitis linio & elegantissimo linguae Arabicae usu celebres fuerunt civcs urbis Bagdad quam medio inter Perlidem .st Arabiam loco, optimo coeli S soli situ positana, Imperatores A asidae diu regiam habuerunt, quorum temp ribus non tantum Imperii sedes ; sed omnium artium isc scientiarum domicilium fuit, dc foecunda praestantiuna ingeniorum mater, unde tanquam ex equo Troiano innumeri doetrinae

ct ingenii principes prodierunt, imprimis Veroilluitre inter Abas1das inclyti illius Almaini

nis nomen sitit, qui summus doctorum vir rum cultor idem ac antistes, promovendis p blico bono praeclaris ingeniis natus, omnia sapieptiae in itnimenta Graecoruni atque alia

rum gentium, egr*ia liberalitate undique conquisivit, ct in Arabicam linguam verti curavit ; Idem ille etiam propositis amplissimis praemiis,ad liberalium artium dc Arabicae lita, Suae culturam omnium animos ingenti studio

inflammavit, unde non tantum artes omnes& scientiae; sed ipsa etiam Arabica lingua per Chaldaeam finitimasque terras propagata, re ab omnibus certatim exculta fuit, atque ad summani elegantiae persectionein deductar, quare