장음표시 사용
1쪽
E- maismo, HOC MUNUSCULUM ACADEMICUM DICAT
2쪽
E Imresacrorum aliquid commentaturus statim in limine deprehendo, diversissima in studia scindi Auctores, dum POTESTATEM ECCLESlASTL
tui .HOMESIUS existimat, calubere Econsultumin 'epubli ,si a populo in primipis Majestatem non tam
tum fudicium de moribus sed&doctrinis transscribatur unico excen
to ameaeoJESUS est MEMI' Reliqua sit a principis acti rio G E;- , r
M Π γπι-tem pacat m, uiressique omnibus, quae Religionis: Viiti ia nasci poterunt, exemptam fore. Hac igitur ratione Ministri finia: nihil essent ac in I Majestatis, quorum vis, ta
fas ut docendi ita corrigendi, sodum M temperamentum a ciperet a voluntate summi Imperantis,prout Ere Ecclesiae, cumirepublica concretae videretur II contrariam viam ineant, quos inter praecipuiAnglorum&novissime post acutissimu Thornrib ymon Loζυtb .:
ferentes,potestatemfreti sic &Apostolis adposteros r '' a b
derivari,aemermaiestatutura cum ris committari, quae versiam ii techurescforum cs jurisdictionem habeant. Vocare, ordi re άνα- pQ νς paenitentia rationem modumque praescribere, Eseemosynas curare, dogmatum veritatem percontari, Leges de moribus ει 6mbosis ferre,non Eecmae totius, sed re prae tativae esse in capitibus &munus suum ab hominibus, sed justa fuerasonὸ risto & Apostolis accipiant,quam successionem probavit apud Ameos Savovet ecu tractat MIRMIl .PufendorfRm. ad Ecclesiam 'nquatri scietatem singulari causa sinis constitutam, omnia reum a L L legitimis Ainstituto non adversanti- neatiοκὰM Impm0 interno opus esse ad ρ ὰH.em verba, & m uductionem populi ad coelum, perseu Onibus
3쪽
Dei ote. nate Principum ei rea sacra.
rron aenis hic agi, & vi spiritus s. nec minus Gelimonia Erempsi
Principes tamen, quae Rempublicam concernunt impetiis moder xi,& ciun Clu istiani lint id agere posse, ut aururitate improbos mores monitoribus huc usque suis asperos coerceant, ut dogm tibus, ne vinculum Societatis civilis convellant, externa sagacitate advigilent : Elianes eos functionilura admoveant, qui aptiores unyReipublica commodis Videantur. Quam ipsam sententiam apertius . nonnemo proponit, Principi ut tali multo magis ut Vi auo dc h facultatem omnem ademptamelle, quae in sacris aliqua gube net, quae messa non intelligat, nec ut talis instrumenta, oculos,&
vires habeat, de sacris rebus velut a senofro, scopo, indole penitus alienis, quicquam statilendi, determinandi, nedum imperandi. H. G ROTIUS pecutiari tradiatu mediam quasi insistit viam, arguit que Principi utique curam saluus non solum temporalis sed is aeter- Μὰ injunctam este. Quo fit,ut quam ipse filutiferam religionem animo conceperit, talentque esse suspicetur, aliis quoque cura vin. tamen imprimi, eamque promoveri curet. Divisis scilicet ossicus. alia. & quidem praecipua , curabit Princeps, alia Ministri Ecclesiae, quorum potestas in nusta iurisdictione sita, nihil reliqui habebi; quam praedicationem, administrationum sacramenti de curam eorum, quae immediate ad Ecclesiam pertinensi v.go Inquisitio veritatis Theologicae μοW.ltatio de mediis promovendae pietatis &c. Deciam autem in ambiguis omnium Ecclesiae membrorum , dc vel maxime Priocipis foret, qui vim convocandi Θnoris . ferendi lures, judicia Ecclesiastica exercendi, sibi iure ma satis simplicitet talis, vel Christianismo imbutae arrogaret. Et hanc sententiam potismini ex nostratibus sequi videntur. Aundestus ' populo faventior est quam GrοHiM, Ecclesiam,qua coetus est, majoribus quam ille u AIAbbso nil dicam privilegiis instruiti Quorum vero Auctori vi omnium sententias nauautina hic explicare, & in quas φvi, no iii gulae iterum patescant operiosius e ponere nostrum non patitur institutum ; Unde nec de Pontificiorum opinione , vulgo notissima quicquam attulero. Multo minus ex iure Publico actetani, iura
4쪽
Prine'um imperii Dis palia, ex sustii se Pontificii Iuris infisaeuproficisci, cum spes tenuerit Resormatores amplislinia, fore, ut &ista Controversia de Potestate finem & compositionem nanciscatur: Constitutis interim CONSISTORII quorum Jura potestates mirificE variare in Imperio coeperunt, ex quo diversis in Religione priηcipiis semini Imperantes adhaeserunt , dc Potitici strenue id egerunt, ne Sacerdotibus sacra Potestatis Ecclesiastica contentionibus agitare liceret. Et quis sbi non metuat, Eorum , qui proscribere possunt όJura semel arxerta in dubium vocare, postea- Quam non υeritati, quae odium parit, sed auitalationi tot commoda tructusque allaturae summa quaevis ingenia servire dudum non erinbuerunt.
Neque id a us, hic loci, ut velcarpere alios, nostro inge. violo prudentillimorum hominum doctiam convellere aggredi mur. Nostra nos umbella metimur. Cum tamen de talibus argumentis cogitare sepius necesse sit, praesertim iis, qui veritatem in puteo latentem eruere, nec verbis, distinctionum miris altis Doniam . seu pueri pulte silent, animum pasti, ut d ad iudicium ismarim omnia revocari cupiunt, thesum angustia nostras qualescunque meditationes includamus,eo consilio,ut talubriora & veriora a quovis edoceamur. Errare enim humanum eiῖ, & quo ardentius vertitatis nidos excutere conamur, eo promptius ista levissese fugitiva
III. SUPPONO autem. i. Religionem MVTERIORA magis , ET
ME TERNA SPECTARE , quam externi & semporalibM eccupari. Equidem animus in exteriora quoque prorunmit, & dum mo tali corpore circumvestimur, aliorum hominum frui consortio neceste est, quod nihil magis tranquillum, felix & auspicatum reddi quam Charitas, Lex Regia Christianilini: Nihilominus nostrum in coelis est, PhihIItao. Sectamur τοι ανω. Col.IIII. Fut quaerimus. Eb. XIII. r . N. 2. Religionem tamen dum vivimuι PUBLICAIs ali uam esse oportet. Quod ex Jure N. ejusque principiis constati Neque A a enim
5쪽
enim solum DEI ωκον id postulat, publi e & in oculis aliorum coli, laudari, sed de Societas humani generis,cum vix homini homo fideto possit,quem esse ex neglebu omnium Religionis actuum mesticulosus quisque suspicatur. In Statu N. praecisa revelatione DEII expresso pracepto CDIVIS INTEGRUM futurum erat, ut DEUM pro sua fudicio
colere, sensumi pietatis ad alios emanare valuerit. Cum enim in hoc statu, singuli stat pares, neque Ius sit alteri ut alterum ad pares fissus , similemi Deum counai modum imperio adigat , natura rei inlae bat, quilibet abundaret.
Enimvero Dum facile vidisset homines selennia cultus divini longe facilius & gloriosius administrari, si AON SINGULI sita
curarent,sed in commune, auctis praesertim sacrificiorum , victim tum Giturgiae ministeriis, posthac consilerent, Solitaris cutius sei sim pertaeduit. Sum enim psrsiiasissimus, rationem mortalium ρω- r. ma inventuram fuisse, aosque & citra Revelationem, quibus pia eare DEUM, urgente consuentia & Lege quibus favorem Numinis provocare se pUe utile primo, mox necessisuna existimastes, non mansera intra simplicitatis cancellos pietate. Pon mus vero societatem aliquis, connuxisse,quae id sibi propositum habuisset COLERE DEUM, nae ilirectorio Modam inaltem pluralita. re votorum opus erat, ut consilia Sc judicia de agendis&actis, reda& ordinatim instituerentur.
Sed posteaquam s. mortales in Civitatem concesserunt , interest imperantis sagaces circummittere oculos, ut nullus in Republicamο- rus corporis & pedis, nedum conscientia fiat, optes ipsi asseconditus,tes laque ratione civitati damnosissi Constat autem nihil efficacius in vere animos superstiti ne, dicam opinioni de DEO, ejusque cultu,
unde Privatam Religotnam Gentiles. aeque ac Ius Canonicum pro hibuetunt. Hine Lexseparatim nemo habe D SOS nee novos. sed ne ad venas qui omni,isubtilὸa eiiMPRlvATIM COLuNTO Cicero. l. tr. de Leg. in quas commentari multa utilia vclebam , sed desunt voto respondendo, vid. interim Gothostedus in Noti.
6쪽
quod omnium temporiam exempla docuerunt. Quamobrem conmtingere non roterat, ut dum vel sit guli cultum PEI publicum edere, vel Iunmi aliqui viribus talia moliri vellent, ilia ignorante ne dum invita Majestate fierent. II X.
Iam ASSERO I. SUMMUS IMPERANS, ex
juribus Majes laus, qua Reipublicae saluti invigilat & praeest,Jus etiam habet DISPONENDI aliquid circa Religionem, qua PUBLICA est.Ratio exdictis;quia sαὶ Maiestatis dispostioni subjiciuntur a
mnes cimus actiones,qua LATENUS nexum Reipubi contingunt, vel alterare vehementer de variare possiant, quin etiam si3) omnes actus externi,& γὶ in oculos concivisuri incurrentes:de his enim judicium ex secundo pacto Majestati relictum est, num earum exercitium modumque civitati prod se vel nocere existimet. IX.
II. MAJESTAS NIHIL IURIS habὸi iis ACTUS IMMA
NENTES&internos conscientia; fiaec enim cum dominio I libe rate in pacto Qvitatis excepta est, seliusqueNuminis subjecta imperio. Et cum conscientiam sola Lex DEI vel inscriptavelrevelata dirigat, moveat, impellat; saeph animus , divinitatis opinione deceptus: in propatulo est Ma estatem defectu mediorum, quod Leges externas & supplicia solum cum praemiis ostentet , in conscientiam nihil operari posse, etiamsi veste
introducere,fovere conservare debet in Republiea. Hujus nim vinculo quid infestius, quam faeda uinor,it Z me si animos civium occuparit, solo metuo vi, nulla nullo conscientia terra reducerentur, nulla inseper Majestan & civitati obligatione quam in sola vi & voluntate citra metum sensumque superioris cosso restolidissimum est) innecterenis. XI. IV. EA Religio PUBLIUA sit oportet. Ratio est, ut conmt Imperanti eam revera merceri & illis quidem modis. quos Reipublicae non nocituros existimavit: Unde V. JUDIQUM πει AT ad Principem, qui cultus. I colendi modus damnum aste
7쪽
ra ρῆφι eivitati, qua in re licet aliorum sorte consilio,ut in e sitabus quoque,utatur,ms tamen Decidendi, praeserum inter pugnam
res sentenuas, ad eum redundat Princiρium de caput est omnia
um Civitatis a stionum, & vim integri sua persena complectitur. XII.
VI. Majestas si sapit, prospiciat oportet . ut INTERIUS sentiant cives quod EXTER S cultu profitentur. Alia, certa noneri Atheismum intus severi & glaucoma selum oculis objici, sublata fide & metu Numinis, vel ad omnium scelerum quae ut Reipubl.
nociva, non coerceri selum sed dc aboleri minAtque in mentibus interest) sufflamine & robustissimo freno. Hunc ut obtineat finem , MEDIA . acissima seligat necesse est, doctrinam , demonstrati nem, perseuasionem, partim removendo praejudicia, quae naturae dia mina obnubilant aut confundunt, ubi Philosophia contemni non debet: partim veri at animos IMBUENDO, cujus Criteriis CHRNSTIANA Riligis alias omnes antecellit. I.
VL Quod si vero Majestat , jure vel injuria, in sententiam alia
quam inducatur, unam religionem P R. E ALIA ESSE ME LIOREM,rus praeceptum Avinum habeat idque manifestum,alteram abolendam, hanc urgendam esse , acquiescere placitis Uconscientia civium modo nec in ipsa DIVERSITATE , ves πι- tigionis professone ausiquid sit, quod immediate vel claκdestina peste Rempublicam corrumpat: cuius rei iudicium,ut dixi, pertinetia
summum Imperantem. Esto igitur hunc, jure an injuria, arbitrari, aliquem sensum religionis hostilia & interitum minari Reipublicae,
eapropter tollendum neque tolerandum esse, hoc infortunium ita
sentientibus serendum H, nec aliter faciendo imperans ut talis suo ossicio recte deiungitur. XIV. ' VII. Et quoniam saepE saepius contingit, ut in una civitate ρω- ' res nascantur religiones, & ex COETUS, qui se imvicem damnare,dcfalsitatis accusare solent: MAJESTATIS Indicare, utrum & illa issensis, & ejusdem sundamenta, religion aliquid habeant, quod Statui noxium sit. Eo cassi diligenter alulaborabit,ut bimus conmσntia aptis, h. e. nulla vi, soloque -- periri
8쪽
perio, sed doctrina rei ti, contentiones sopiantur,& nis deleam tur, acquiescant, inque statuna NON-NOCENDI reponantur.
m. Circi SOCIETATEM religiosim , vel cum civitate penitus coaluerit, vel in civitate aliter sentiente consistat, perinde est.
ita DISPONERE Γιιι Adai stati, ut nullis artibus facile ex aliorum
exemplo praevidendis, quicquam doce/Mur agaturve, quod pacem
turbet Reipublicae. Eapropter sibi fidos, quocunque modo rituum miscebit huic Societati, qui propitia advigilent , quieti, si nihil nou tur, Ceniores futuri & delatores ad imperantem . si ciuicquam fiat saluti civili, rao inimicum. Quod duobus praecipue modis eu nire potest, SUADENDO, IMPEDIENDO: Hocque vel arte vel manifesto imperio. Eapropter interest Magistratus & Reipublicae,inrbulentos homines sacris non praefici, & provideri, ne sacra cum civilibus misceantur, concitando populo dogmata disseminentur,q- divinitatis praetextu turbas cieant, maiestatis auctoritatem diminuant,confusioni per Demagogos patrocinentur. I. IX. statum civitatis NIHIL MORANTUR, Ma ἡ- istatis imperio SUBTRAHUNTUR. Conmentia de Societatis v luntas hic imperant. Quid enim Majestati cum opinioniam alteram vitam & interiora animorum spectantibus 3 Quemadmodum Soci tales v. g. mercatoria circa se ipsas liberE disponular : ita & coetus Religionis causia compositi ; quibus naturaliter senti ndi libertas concelia est, prout & CREDERE conscientia,& ORD1NARE disciptinam moretque Societatis PRUDENTIA iusserit. Hanc si . quis ingrediatur, legibus moribusque institutis parere necesse est,neque iiDi remere quispiam seu praerogativam sumserit invito cc tu, nedum ut extero jisb praetextu quicquam imperare ; absit ut pro
suo arbitratu omnia intrevertere aut miscere pomta
XVII. Considerabimus ni e SOCIETATEM IPSAM, quae volunt te ad eundem finem coaluit. IS CULTUS DEI est, I SALUS
colentium. Utrtimque ceu FINIS nonnisi per MEDIA obtinetur, DOCER'. tum am-, PRAEPARARI debeant, ne media istnaec exequi detrectent, sed onini contentione prosequantur: IL
9쪽
re, qua singula in singulis , ordinetque ad finem feliciter linendum. Esto enim,quod aliunde acceperint, & formam ιαο,ομiM ; facile tamen obtingere silet, ut definiti Letis ipsius controversae oriantur. & dissicultates circa res , personas, tempora de quid non Z ingruant, quibus decidendis vel authentico interprete,vel alis remedio opus est, quibus societatum distassiones communiter levantur. Proximum videtur, ut plurium votis aliquid statuatae, cum nihil sit naturalius, quam pauciores assurgere plurium deiid rio & statuto. Poterit tamen evenire , ut compendii camia, Senatus aliquis prudentissimorum constituatur , vel etiam unus aliquis, qui sua auctoritate, cum & inter Seniores, licet pauciores, dissensio nasci queat, lites componat, rebusque necessariis prospiciat. Sic videmus .apud Gentiles Pontificem Max. R Collegium M ussici im viguisse.
sOCIET AS haec religiosa venημοκροὶ κοῦς vel ἀ ποκροτο- e tali vel μοναρ co οῦς administrata a. PRAECIPUAM CURAM ima pendere debet personis DOCENTIBUS media, .e fini obtinet do velificantur. Vocandi igitur & in ossicio hoc constituendi, qui Leges divinas naturales optime calleant, ut Phil sephi,vel si REVELATAE praesto sint, omnium maximὶ habiles & idonei a eprehen- . .
dantuu ad eas exponendas. Horum Vero docentium munus erit, no
minem cogere sed rationibis liquidis ignaros &refracharios adcu sum religionis perducere. Quod si ex Lege & Oraculo proposito dubium siboriatur , illi tanquam intelligentissimi talium audientur, ita tamen, ne totius Societatis judicium excludatur, quippe cujus interest nosse, quibus doctrinis & per doctrii as mediis utatur, ne, praeter expectationem illusa fine praefixo turpiter excidati Quonian vero ex plebe singuli ingenio non pollent, quo res ad inteste, tum pertinentes dirimant,optimum tactum erit, si prudentiores ad diu ussionem tanti negotii confluant, quorum fide & industria reliqui ii,
. Hoe tamen cum discrimine ut sacerdotes peccata DIIs conciliarent, Iosephi tarmarent mores. Vid. v. Cloisi novissi s ad Hammondum L a. α Lammium Lib.V. cy
10쪽
DEPONI singuli debent,ut Mediis uenter Irecte uta sur, ad colendum DEUM, I inde obtinendam salutem pertia,/is . Quod fit subsidiis internis de externis: INTER S,sii ρrater doctritiam aliquid praeceptum datumque sit, quo alumi ad ob λquium tacita virtute pertrahatatur. v. g. Vis Jati inclinatio, Θμιασμος, validici urarer &c. apud paganos. EXTERNIS. sacrorum dignitate, exemplorum ιlegantia, & Legum disciplinam inculcantium Cum enim societas nusta diusubsistat,nisi extra orbitam vaganti licentiae validinobex inri re; sit aliquid. quod regat, dirigat, metuar'. Eapropter Societas religiosa operam dabit, ut disi pona sansior imota , cum sit pars cultus, observetur, Leges Censoria, ex maioris si 'artis bes replacito, vel coetus integri, in persenis eum REPRAESENTANTIBUS statuat tur; rectiun de subnaus circapraxin litibus iudicium fiat, eo eventu, ut culpandi moneantur, corrigantur, & si fini Societatis pertim, civi obluctentur,c Huper siegationem eliminenturi
Ex quo proclive est agnoscere, vim legislativam rerum ad se pertinentium, vim iudiciariam de controversis ad doctrinam &inores spectantibus in IIEA SOCIETATE radicari, neque valere,.si Sorim, qui ex alia caussa pim dignitatis vitiumquenacius est, hoc' praetextu re διονυσως uti, & in praerogativa de omnibuspronunciare velit. Societatis tamen indulgentia & statuto praecipuis ejusmodi viris, Mnioratus, Senatoria S coetus repraesentativa dignitas sposito quod administretur) prae aliis conseratur, quod prudentia, confiuata side reliquos antecellere merito scies
Est tamen discriminis aliquid iriter Socie atem religiosam & has QUMCUNQUE, ex Hairria sex objecto. Etenim, si alias vota portum & judicia scpraevalent, ut reliquis citra contradictionem
assurgendum sit, maior etiam pars minorem repraesentet; ex compromisso non 'inus in unum alterumve socium rei dissicilis arbitrium conserri queat: haec in causa religionis temperamentum accipiunt,