장음표시 사용
651쪽
RIA, LIBER V II. v nis,scut descriptio cuiusda loci per longiore,
nec tamen inepta sermonu continuatione. unde syrmata,caudae per terra uersatet a mulierib. Hi Diasyrmos igitur distractio, a A& traho, quod est distraho: unde syre nes, cotrahentes .est figura,cum una dictio ad duo distrahit, ut cygnus proaui & homine, tota Sinonis oratio apud Virgilium, Aeneid.2. π Epanodos,regressio. nam ex Scαἰα,quae duo simul retro indicat, H quia: quasi retro uiam,hoc est,regressionem. ut si rex bonus est,non autem res bona regnum, quod in
x- Charientiis os,sratificatio, cum quaedam dictu dura uel dissicilia, grata tamen
oratione proferuntur. μνταπλα - , Metaplasmos, transformatio,
uel tra ortatio.hqc figura ad fabulos aptinet. x ocr Hyperbaton transgressio, a uerbo -o-η,tran scendo, eodem quoq; composito
cum -o,cuius species uariae sunt.. αργουν, Anastrophe,reuersio.
μενδε-,Parenthesis,interpositio dicitur. νσθω Hysteron protero.nam in syle Iabarum, dictionum,orationumq; inversione huius tropi genera uersantur. να--,Paragogum,derivatum: unde paragoge, deductio.haec figura ut que oration frequentissima. ιν se, , Homoptoton,figura similiu casuu i Heteroclitum,ab ; alter,&κλέ declinatio. μοιρτ λεντυ, Homoeoteleuton,similiter finies uel cadens.
652쪽
όoo DE POLITIA LITER Ais uiam Tropus, uniuersale nomen figuraru. nam uni conuersio, propter conuersam elo cutionem: unde trophaeum. hinc tropologia, figurata loquutio. Quamobrem tropus figura, conuersio, proprie unius sermonis ad alterius expressione:&atropos idcirco cum a negante seu priuante, quod ad hominum uota non conuertatur. de quarum significationibus figuraru cum a Quintiliano copiose memoretur,
in praesentia satis a me dicta sufficiant. DE MULTIPLICI IN EODEM uocabulo Graecorum significatione,contra barbarorumorem illiteratum inplicium; tantum signu utentium in uari s significationium: ac primum de nomin terse compositione , partim graece , partim latine desicria
SΙςςum Guarinum finientem summis lauis
di bus efferremus, Ioanes senior graeca sermocinatione mire delectatus: Audieram, inquit iam diu o Veronensis, in graecis literis 'ineffabilem praedicari elocutionis abundantiam. quod quidem non solum ex hac modica figurarum explicatione facile deprehendi, uerum etiam in disputationis tuae principio suis
per diphthongis, cum iocose de Philippo reis ge nobiscum ageres neq; enim oblitus sum
Philippum afferens ideo equum suum tantopere postulare,qubd amans esset equorum,
teste suo nomine, id ita Philippum significare nobis dixisti. Sed per immortalem Deu . quid enim de hoe Philippi nomine dutaxat interrogem, cum infinita sane eiusmodi Graecorum
653쪽
RI A, LIBER VII. cor uocabula in quotidianis nostrae linguae uoluminibus offendantur nec ea tamen intelliga mus,tanquam picarum more susurrantium ipsa duntaxat,uirorum autem locorumque pr pr ia confitentes .Enimuero, praeceptor noster,
omnes fere Graecorum dictiones geminatae mihi uidentur,&quasi pretgnantes: quinetiam 'pleraeque trigeminae,si dictu fas est,ut trisulcain eis dixerim, qualem in serpentibns ferunt, linguae uolubilitatem. Non utique profecto, o V eronensis,apud nos eadem dicendi copia, neque commoditas orationis,ut tu superioribus diebus latinitatis nostrae gratia niniIomi nus inesse contendebas: quod si uel aemula dotu quoque idem facere coneris, non idem te in nostris moribus elocutionis artificem inue tum .Age uero, quandoquidem tanta in eius linguae facultate uis est,& lepus uides opportunum,quo & alia insuper nobis uehementer cupientibus dissertare possis: hortamur iteru, nisi te nostri poeniteat,ut seriatim ab his deintegro uocabulis,quq modo significaui,demonstres, quae maxime ex Graecorum disciplinis
in nostrorum usum concessere: graeceque n*bis & latine simul proferas ac scribas,ut caete
xis praeceptionibus tuis,quas hactenus nos edocuisti,alia denuo recte scribendi, proprieq; intelligendi praecepta capiamus,ad me ipsum fortasse nonnihil spectantia: ut senex tandem, Catonis exemplo senis,hac in postrema aetata graecas disciplinas curem addiscere, certe no his omnibus,nostraeque politiet profutura. Ad quem Veron qnsis: Uerum inquis,6Gualenge, ac facete de trisulci Graecorum lingua memi-
654쪽
goa DE POL ΙΥΙA LITERA Acbaldaeoru er nisti. Sunt in Graecis adeo pleriq; sermones tri Aeraptiorum Plicem sensum coniunctum exprimentes,nec
racteribus,multiformibusq; rerum figuris singulas quasq; intelligi velint rerum diuersarii significationes:in quo scribendi seu pingendi' Iitu,excepta primorum characteru ad Roma
num morem expositione, ut superioribus diebus habuistis nulla Grammaticet artis,nedum oratoriae,uel poesis extat consideratio. At in graecis literis longe alia ratio industriaque,ex quarti fontibus,experimetis,artibus,quicquid potuimus,nos Latini subinde qmulati 'mus. Verum hoe ad altissima philosophorum in morumq; poetarum spectat ingenia. V obiicu autem nunc mihi de Gretcorum tantummodo uocabulorum cosuetudine inquisitio est, qua ratione intelligi scribiq; conueniat. Iungatur sane grqc dictiones duplici,ut plurimum textura, seu pro eius gentis,quq quondam fuit diuino quodam ingenio, siue sermonum de uoracis artificio. Verum eorum linguam non triplicem tantum in suis ordinibus dixeris, uerum etiam quintuplicem,ut in re est, eloqui fateaa Greeoru diaὰ mur Nam adeo dialecti quoq;, siue idiomata,
i utrumq; graecum est,in tanta eorum gentilitat qm p te quae Graecia Magna uocaretur,ad Ionicam, Atticam, Doricam, Molicam, communemque spectantia sermocinationem, ut ex uarijs no minum uerborumque declinationibus diuerissa etiam aliquando characterum forma depreheditur,quorumq; communis lingua dicitur, in communi magis usu idcirco costitit. De huiusmodi uocabulis, quae plurimu cognitioi uestrae
655쪽
RIA, LIBER VII: εο strae conducunt potius,quaeq; inter Latinorii opera frequentius obuersantur, nobis edisse rendum est, quae & tu ita coram describendam adauisti. A igitur,expeditis calamis ad mo
rem discipulorum,qui pro se quisque seriatim
exscribere solenti. quemadmodum in chirogra Plio quoq; meo nunc, quod exemplar uobis at signauero, diligenter scriptu aduerteritis .apotioribus autem siue maximis incipiendum censeo,& ut praecones ecclesiastici solet in de . clamationibus suis ad populum prius auxiliaccelestium precari,sic nos quoq; a Deo, quem Graeci nominant,exordium sumimus. theos,Deus. om & theologus& theologia. Caeterum non in nominum so Ium casibus,sed aliarum insuper orationis partium uariatione uobis perdiscenda sunt Graecorum erotemata:in praesentia mihi satis, re ctos tantum casus p oponere.
,theorice, uel theorica, specuIatio. est, uel scientia speculatiua,quam comes sequi .
Iur πακτικν uel κα,praetice uel practica. theoria uero pro speculatione. UtruΠ- ,
que a uerbo ', quod est uideo uel contem plor. AHus o uel Asmor . Theodorus ueI Dorotheus:ut pernoscatis, quanta sit graecet linguae cutiolubilitate iuncta commoditas, siquidem nulla mortalium disciplina in termonum co- positione tam copiosa sit,atque diserta. Si gnificat autem is termo donum Dei. Tanta est in omni genere uocabulorum apud eos inα inata facilitas, ut ipsa etiam neutralia uiris multoribus quo accommodent, ut si Do Iothea
656쪽
6o DE POLITIA LITERA Arothea uel Theodora diceretur. Componitur etiam cum-itidem Deo significate, ut Diodorus,Dei uel diuinum donum, & cum
mensura,ut Metrodoru ,mensuret donum. sed in compositione pleruoque mutatur proso dia,id est,accetus:sic Xenodorus, peregrinum
est,sicut in puero commodius diceretur . nam in εκω terminantur Graecorum propria dimi nutiva,ut πή πεπρισκ . quem dicedi modum Hispani in pueris eorum,ac uernaculo sermo
ρ,-- Theo sebius demut--, Timo. theus,colens uel honorans Deum,seu Dei reae Iigionisue cultor raciuuin, Matheus, 'uod nomen cum disciplina uel discipulo Dei coniunctum est. ει-- Τheopompus,a Deo missius, mutata ι litera in .ser ut Dei angelus,uel nouus homo in terris. ω αλTheophiIus,Dei amans,uel amator, melius quam Dei amor. ραν ,Theophrastus,diuina eloquetia pret
tet,plura in omni ordine comperiri posse, qua qui nunc mihi memoria subueniunt, exste quentioribus tamen attingentur haec: dius uel diuus,uel henerosus.
Olmeiusdρm generis fer ut 6 ς,saepeque copunitur: epitheto est,ut sit dius,dia,dium, ociis diuus & generosus a nobis dicitur. ergo recte Virgilius diam Camillam ponit,& ab Homero pro insaepe MO ,hoc est,diuinus ponitur:
657쪽
tur:neque proceres tantum,illos ingentes heroas,tit Achillem y lysseniqile ipsum prqcipuε hoc nomii 5 Diomedem: uerum etiam multa praestatium dominorum animalia,ut eouos Hectoris ,aliaque huiusmodi Homerus pluri ma appellare non ueretur. Quamobrem & copolitum nomen summam diuinitatem, Iovialiumque , ut sic dixerimus, dignitatem manifestat. Διοεώe,Diogenes,expresse Iouis genus, uel deorum indicat. ΔιωκADiocles,Iouis gloria r quanquam&ab Homero Diocles magnificetiori uoce prolatus, qui ab Alphaeo flumine ortum duxerit. Diona igitur, quod nomen pro latino habe tur, & Dionybus, quod Baccho concessum, nonnullaque similia,ad eundem sensum attrahuntur.
Δἰ in ,Diarchus,uiri proprium, a Ioue uel principe,nomen ueniens. -ρ, princeps,&-,arche, in tamineo genere principium. principatus paucorum principatus uti primorum in ciuitate. -- αιὸν , architriclinus, uocabulu, uti modo Ioannes asserebas , lingua trisulca prola tum.nam compositum est ex )x o,& ρώ,prin cipe,tribusque lectis toris uel mensis. η,leiseriis,in tam in eo,& qu cunque uobis in ano mina terminauero. ergo primus in aula, ter gubernator,ubi discumbentibus tres lectisve to ari sternerentur instar mensae nostrae, Ut non nullis placet tapetibus prius stratis, inde mantilibus .nam a poeta monstratur: ut, Tonsso; - -
Diunt mantilia uillis.Itidem Hispani& mula H με
658쪽
DE POLITIA LITER A istae faciunt Barbarorum nationes, alij alijs huismi putuitiaribus stratis discumbetes. Quidam ii ero eosdem toros ad epulandum omnino loctos & cubilia putauerunt , quod ex picturis,& in Virgilij libris cernere licet aliquando,&aleam scilicet in cubili sedentem coram Dido ne:quia poeta dixerit, Inde toro pater aeneas sic orsus ab alto. Sed ut arbitror , a Marone altus torus efflagitur,hoc est, sedes de mensa res gis coluxu parata,cuiusmodi adhuc principes nostri recipiuntur:nec ab re saepe legitur apud antiquos de mensarum apparatu, & a poeta, Postquam exempta fames epulis, mensaeque remotae: cum mensae de cubili siue lecto dici' non possint,tametsi Iuuenalis dixerit, Tertia ne vacuo cessaret culcitra lecto: quam pro me sali strameto certe disponit, si ad tapetia,ut modo dixi,respiciamus. Nam quod quidam putauere,iectum ideo Codri pro toro,ubi uescere tur appositum, quia sequitur, Vrceoli sex, pro cubando magis quam epuIando significatur. nam dixit eum rabula uxore fuisse minorem. Quamobrem architriclinus, aulae magister,iniqua tres lecti, seu ipsas mensas ad uescendum, sue toros ad dormiendum intelligamus: non tamen ut in cubilibus , nisi debiles forte dis
archimagirus scribitur, coquoru
- γηνορ Archigenes &Archigos,eiusdem fere auctoritatis & generis,uel naturq, princeps gloriosus,uel medico conueniens excellenti, qualem Iuvenalis ostendit: Aduo
cat Archigenem. ideoque uitae principem, uel
659쪽
RI A, LIBER VII. gesthei datorem seu factorem quidam interpreis
iantur. -τ x Plutarchus. nam graeca compositio ut superius de Dorotheo monstratum, ut ce sae p. mu tua uersatur. Sonat autem hoc no
men diuitiarum,uel diuitem principem .unde Pluto inferorum seu terrarum dominus, ubi diuitiae. αexisin architectus,no me ad tectorum is brum,hoc est, aedificandi principem uel peritum spectans. χ marchetypus,princeps formarum, imaginum,statuarum uel signorum: dc arche typos uel archetypon in neutro,nomen primi sagni uelut exemplaris,ex quo simillima conficiuntur:& haec cum SM,quod principium est,
superius autem cum es r. νικω xu,nicearchus,uictori seu uictoriosus princeps. nam cum νήην uictoria iungitur, quocum nomine alias suo loco colunctiones enarrabimus. , nearchus, nouus princeps:
go iustus uel iustitis princeps. ν χυ &μεντ Me, pentarchus & pentacontarchus: alis
ter quinque,alter quinquaginta militum princeps uel praefectus. in xu,chiliarchus dicitur,& chiliarcha, more nostrorum,ut Patriarcha. est aute princep*mille praecipue peditu, ut ueterum mos fuit, Graecorumque potissimum. ι - , hierarchia, sacer principatus: quod uocabulum Ecclesiastici ad coelestes angelo xu ordines retulerunt. unde Marchangeli: sic patriar
660쪽
Vinalis'monarchia, Ius ueI unicus munis di principatus amplissimae partis: non autem unius terret partis orbis,aut minimae, sicut unius certe nationis. sed prima ratio ualidior: siemonarchus solus princeps dicitur, & monaris cha.- enim solus uel unicus, inter Graecoisrum composita nomina frequentissimum. M in monachus vox hac copositione mutatur ed quide cum isti hoc est, habere .hine Compositum nome, quod sui solius curam habeat. Sed monychus, unicus unguis, preciosa gemma,& Centauri nomen. Μω-x monomachia, singulare certam et pro quo nomine nos duellu apponimus, qua-uis hie duplum,superius simplum ostenditur. nam scimus singulare certamen non ab uno, sed a duobus concertantibus fieri solitum :adeo ut inter Curiatos, Horatiosque trigeminos fratres singulare certamen fuisse non imis proprie dicatur. Quin etiam duellum pro uniuersali certamine,metrice tame: ut Iuvenalis, Galeatum sero duelli Pomitet. Μήν κδεαρ c scribi potest ut dici, monoeula ris: quandoquidem m, graecum, & non lati num est nomen,unius oculi homine significat. melius quam monoculus. Μω- mmonoscelus 'ni cruris homo, curus generis Plinius monoicolos appellat, ac mirabiliter,quod nostro genere uelocius cur-xant AricIus.