장음표시 사용
2쪽
VTV RAS hominum calamitates μgnis aliquibus, quae ostenta in prodigia dicuntur . praenuntiari, fixum adeo, in animisfuisse gentium,ac priscorum prae
sertim Romanorum inueninus, Ni in e rum annali sprodigia maeque,Senatui
nunciata, diligentis rime deseripta legantir, eaque de camsa sepe Dictator creatur , clauui fixus,Aplicationes in
Mi licet O superstities H et , libri Sib Lini aditii
3쪽
unde summum quoque eorundem in monstru inurpretandis. O procurandis Hudium, O omnis aruspicum disciplina. Sed neque Graeci minus ab eiusmodi lanis mouebantur,quando sit veteres id praetercam , quos exissimabant augurioris' peritos, Ambi Acbum, uM, Amphiaraμm , T resiam, o 'quos sicuti nominarunt Galeotis,po retorum interpretum genus Leuctricampugnam;Lacedaemoniis tam memorabilem , quam grai em, funestami multis signis denunciatam, proditum eIDin Herculis fano arma sonuisse, eiusdemque Herculis simulacrum multo Adore manus templique valvas, repagulis clausas ubito seipsas aperuisse, o
huiusmodi. atque grauis auctor Thuydides veraeire tiam
putauiae magni, ac diuturni belli narrationem a prodigus exordiri m Hssi quoque prodsi a vocari , ani aduerti j terrae concussionibus, Solis defectibus , ualore, fame ι qua- uis fortasse ad penidentiam potius propediem futuram ilia
pertinerent, quam ad bel7umpraemonstrandum cum eo morbo
non litus , quam belgo dicto, assicia sint eAthenae maior enim coniunctio intercedispestem inter, o signa,quae narra-ι it Thuci ides, quam Me inter, besium e quod non nisi consilio, in voluntate Fusicipitur, morbi autem sponte naturae multi nascuntur, praesertim communes, quique grassari in mustus solent: portenta vero illa υῖ tamen portenta Hes m rentur 9 fuere eiusmodi, quae potuissentper se se, quem significabant, m bumproducere , squalor scilicet, o fames ,
ne de terrae motinus ,-Solis defectibus, quorum eia vis o cultior, dicatur. Sed cur tam meteres memorias, cy falsas gentium, mana ut visioου repetimus' Nos, quibus hum-.
4쪽
.mo Dei opti Max. beneficio, ita patefacta ea veritatis , mix satis malemus animos nostros ab huiusmodi superstitio-ruibus liberare: si quidem viso Solis ofectu, crinito Vparen
residere, motu terraepercepto, in huiusmodi, fere nemiui non confestim oritur si picio, ac formido credis alicuius , in im- Minentis calamitatis s de qua etiam ij consuluntur , qui rerum eiusmodi gnari exintimantur. propterea; cum Tiberis auctus interpraedi a notatos apud rerum Romanarum seriaptores legamus, nouum non est , post tam insignem Tiberisaltauionem, quae in diem inci t ante nonum Cal. Ianuarij scui terrae quoque motus post dies paucos accessit s timorem exortum nouae cladis alicuiuspropediem futurae. Atque adeo
res quoque digna e i, quam salutispublicae sudis diligen
ter examinent, atque inue Estent , mi intelistatur, ab ea ne aegritudines oriri, quodque genus, qnaue tempestate, ' quisbus praesidise tam publice, quam priuatim, occurri malis imminentibus possit. De qua re pauca quaedam pro virili parte mi exararem, fecit tua, Sanctissime Pater clemen flumma, o singularis pietas, in clementia, dum omni genere offici j nos doces, quantum publicae saluti inuigitis,quantummia nostra omnium incolumitate sollicitus, quanto studio tonearis, νt, cum tua singulari prouidentia, tum diuina ope , tuis precibus impetrata, haec procurentur , in as es bredicere auerruncentur portenta. UDicam autem primo Vnia .
uerse quaedam de Tiberis exundationum caussis,quoniam totius di 'utationis caput en causiarum notitia. Videtur aumum carere dubitatione, imbrium prouentu, in liquatis ni φbus fluuios cresiere , Neque non mari Ventorum impetu in
5쪽
ι - . amnes in ente s quamobrem in contrarias partes illi nomvμnquam fluunti quodprodi j loco cum accidit,obseruatume i. torsit diu'scorariis ingenia Niti per aestatem incremen-rum , causam eius non assequentia , quod exictimarent Sm. lis aeque ardore Astabam torreri uniuersam, atque ideo niuia bus, ta pluuijs carere: quamobrem veteres multa commemtos ,praecipue apud Herodotum, legimus, in Siculum Diod rum. Sed, mi Neterem opinionem illam sin qua fuit etiam Aristoteles s circiter aequinoctialem circulum terram esse imhabitabilem , certis iamdiu nuntijs confiat,ex frequenti ad ea loca peregrinatione falsam esse ,sic certiores quoque facti sumus , flatis anni temporibus alicubi, maxime vero is . bi norum regione, in qua Nilus exoritur, eandem Agricam pluuijs irrigari, a quibus-Nilus annuum accipit incrementum c quemadmodum in Niger , de quo eadem qua de Nilo prodita sunt) multis quoque amnibus in imum i fluentibus , qui pariter imbribus crescunt: mi iam constet , Agatharchidem cur Diodorus es auctου recte de Nili inor mento sensi se . atque adeo , quod Nilo contingit, fluuiisque
omnibus, Tiberim quoque imbribus crescere , in exundare , cum ratio suadet, tum ks euentus docente nos enim , qui nunc vitam ducimus,in Tiberis auctus alias maiores,alias minores et idimus, er obseruauimus, inpluuiarum prouentu ferisimper animaduertimus. quod si nonnunquamser no in νrbe, in circiter, caelo crescit, Ni euenit superioris se culi anno nonagesimoquinto, inpraesentis quinquagesimo septimo, necesse tamen est,in locis superioribus vel imbres fi ri, vel niues liquescere, velisi haec non it ant 3 nece me ea,
6쪽
ventorum impetu mare intumescens in i Im Tiberim in fluere, decursum eius retardare,quamobrem in locis humilioribus exundet, Hagnetque . cuivia di praesertim eusiana haec rurbispars , quae nunc frequentius habitatur, in suburbana pariter planities, qua eiungit ab urbe Tiberis inter pontem JUιluium, in Vaticanum. eaque causa est , quamobrem Plinius admonuit , nusequam magis, quam ini a urbe Tiberis aquas gnare. cuiusemodi caessae non fuere praeteritis saeculis ignotae , cum Liuius libro quarto De-
cadis tertiae scripserit, quo anno cisssuere Fabius Maximus IIII. M. CMarcellas III . aquas magnas,ac niues
fuisse , Tiberimque inundavisse eum magna strage teccorum , pecorumque, hominum: O libro octauo Decudis
quartae, EM. Fuluio, Γh. Manlio Coss aquas ingentesfuf- se , Tiberim duodecies campum artium, in plana vi bis inundavisse. Sed ea disertius a iisne scripta, quaepraese
rem calamitatem perbelle repraesentant, quae, licet uouerim satis eo vulgata, referam tamen, quoniam nos liberant a labore describendiproximae alluvionis incommoda,quam ae
scriptionem fortassee aliquis in hac commentatione desidera-r . L. Domitio, inquit, Appio Claudio θο qui fuit au-uus ante Natalem Domini fere LVI. 9 Tiberis uepluuise supra urbem immensis delatis , siue vento ex mari violento effluxum eius repellente, siue Deo id quodam potius cita enim creditum est 2 esciente, incertum est. certe ita ex improuiso inundauit , ut omnes in Urbe planities flagrarent,
multaque etiam editiora loca comprehenderet: inde aedes la rentiae matae factae, ruinaque pro Ira M, Ommaque iumenta subme
7쪽
mersa , itemsue homines, qui non in sublimiora euam
sint, pars intra domos, pars in compitis deprehensiperierui, reliquae etiam aede i ivndationis, quae multos dies durabat, mitiatae, collapsaeque, aliae confestimatiae tempore intem cedente . haec ilis, quae docent, nouisse maiores imbribus, inventorum vi Tiberim augeri. Sed euenit nonnunquam, Ni caussae dictae omnes conueniant, uti nunc euenisse constat naque in bumidi ma superioru anni conssiturione,quae nuuc etiam manet, amnes aucti, lacusique, O austrinis flatibus diu, di praeter modum ,praeterque morem costuctantibus, imtumuit admodum mare ,-inde tam inusitata , tamque i
solens ficta est inundatio. nequepoteΠ hoe tribuistis austrianis salibus ι quamuis alias hoc fieri posse non negauerimi liacet enim Herodotus recte illam damnauerissententiam, qua Thaleti attribuunt, Nilum Etesijs crescere, Uus argum to, quoniam milus to tempore quotannis crescit, cum Et siae aliquando non syirent, aut non eodem tempore i ilia ta- men reprehensio ita eLZ moderanda, non crescere quidem δε- .lis Ete Ps, et erum,si incrementi tempore Etesiae quoque fiat, exuviationem fieri maiorems nam νtcumque flatus Aquialonii diutius durent, extra quoque tempus annui incrementi, poterit micumque Nilus augeri ; itaque-Tiberis, AuHro
diu perstante , patea solius maris in xu crescere : sed a praegre sis imbribus diuturnis, in copiosis, in fluuios augeri in Tiberim delabentes, in imum Tiberim, negari non δε-ber . itaque de inundatione recte Seneca, P on pluuia istud fiet, sed pluuia quoque, Non incursu maris, maris quoque incursu, Non terra motu, sed terrae quoque motu . Ergo
8쪽
concurrentibus causis iniuersis , quae seorsim singula ad
huiusmodi incrementa conducunt , inusitata , cir portentosa facta est postrema haec inundatis r cuiusmodi sempe rtimenda est in tanto imbrium prouenia, quantus fuit anno proximo M . D . CXVIII. maxime mero sex ilias disbus , qui Natalem Doministraecesserunt , tunc enim vere diaci potu et θυρων αν-bι. haec enim precipua existimanda esinundationis causa, Auidem Noeticum quoque diluuium imbribus diuturnis . . continuatu diuinae litterae accertum referunt. quod si quis tam insolens incrementum unilacui Velino, ob subitam aquarum copiam in Narem effusam, per Narem in Tiberim deuolutam, tribuendum eximmet, u dicat, inde anno M. D. LVII . mense Septembris facta sit illa subita inundatio, hac non multo mianor , cum essent Velini lacus ostia mel pauciora , vel angustiora, unde similiter anno M. i. XXX. AIasit ilia, quamproxima modice superauit . paucos ante annos Fadiutanta vi inundauit, ut oppidum quoddam integrum obru rit , in dissipauerit , anno M. D. LXVII. pridie calem das Nouembreis Athesis Veronam aquu magno ciuium δε- no repleuit, est, nauigabilem fecit. Sed ab eisdem causs te non eadem solum flumina ,sed alia multa, Nel omnia eo undantia mortalibus perniciem attulerunt in Italia Arnus in Germania Danubius, Tenus , Menusque: nec ab his im ' commodis fuit immunis Galgia, Hispania , in caeterae orbis terrarum partes , quibus ut commoda , ita incommoda, secreto Dei Opt. Max. iudicio, o prouidentia per interualta . communicantur: in alias siccitas nimia, alias nimius hu- γ mor
9쪽
mor mortalibus exitium affert γ alias per breuia, alias per Antiora inte alia, ad eade loca eadem incomoda reuertum tur atque ideo Tiberis alias plurium,alias pauciorum intem uulgo annoru inunduit: m proditum es, clim,quo anno M. Fulvius Nobιlior, C. Manlius Volso Costfuere, ante Natale Domini fere CXC. duodecies eodem Tiberim Campum Mamitu, o plana urbis inundassee. Vtru vero inundationes huiusmodi siderum vis aliqua esciat, de eo disserere apresenti impituto alienum existimo. Scio praedictum diu antea, exLἶ ctari debuisse anno proximo pluuias multas, inundati nes, ex Solis in Lunae ut arbitror defectibus,qui euenere nunc 'Utroque sidere, nunc altero in Piscibus possito, in per idem tempus nunc Piscibus, nunc Suculis c ut Sole quoque
ad Arietem accedente θ ad Horoscopum ut vocant possis squae sunt ex Sideratis scientiae placitis probabilia. Sed mini, ab auctoribus fuisse obseruatos anno huius secuti Diagesimo quarto, no mense Februario riginti siderum erram rium congressus ι quos inter fuit in lams Esse quoque Saturni, o Iouis s quorum sexdecim in eodem signo piscium facti
sunt: quamobrem magno clamore quidam vaticinati Iuut insolentem quandam orbi uniuerso rerum permutationem , maxime Uero ex aquarum abundantia, in tempestatibus ecum tamen nihil tam insolens, quam Vsum Vaticinium,acciderit. immo proditum eri, eodem anno Villacum Carim thiae ciuitatem incendio consumptum, in Labacum cornis-lensium metropolim, cum nihil minus, quam incendia doti
siderum congressus portendissent . estque obseruatum, alia quando siue rigo fiderum in senis humidis congressu, eodem mense i
10쪽
mense pluisse copiosi me, ut Rome accidit anno huiussaeculi otitogesimoprimo, cum audiuimus etiam Venetijs dies viginti totos, die, nocteque sive intermissione pluisse , m anno proximo, qui fuit huius seculi nonagesimus octauus, cum nulla fuisti eodem mense siderum iu signo pisicium coniunctio,magnus hamen fuit imbrium prouentus in urbe: quamobrem s irantibus quoque ausiris vehementius 9 Tiberis exundauit pridie calend. . isis falend. martijs, magno
timore ne irbs tota aquis impleretur: cuiusmodi aquarum easeuperantia Venetijs quoque fuisse,a certis nutiis algatume R. in contra, cum multis ei usemodi congressibussiccam habuimus constitrationem anno octogesimosecundo,V nonagesimo quinto. Sed haec alterius loci sunt, in hoc caussae rem rioris genus in incerto est. Istu conctat, pluuiarum vi si mina magnopere augeri, exundare, CP ante proximam inundationem pluisse tum in Urbe , tum extra Vrbem copiosi sime, γ Autumnum totum humidissimum exstitiscima-gaea etiam mini, m olei iactura i ω ipso inundationis tempore mare quoque quae altera essit inundationum causa Pausiris mehementer perstantibus , intumuisse , quamobrem multis adhuc nauibus annonam ad Urbem vehentibus in o Zia Tiberina probibetur ingressus . haecque hactenus de Tiberis inundationum causis. αuibus qua ratione occurri possit , statucre, nec noHri muneris es, nec ad peritiam n 'am , quantulacumque est , pertivet. huius rei periti via derint , an sit alia ratio , praeter indicatam a seorn. Tacito libro annalium primo , ubi ait , quo anuo Cus fuere aerusus Caesar Tib. F. C. POrbanin s quem volunt fui spe a