장음표시 사용
21쪽
quam breuissime scessi cacissime per nos fieri posterit, singula suis rationibus confirmare. Pueris,ctsenibm,dum res o ansanguinis misso utilis est. Cap. II.
PVeris Celsus voluit posse sanguinsi iiiiiii, Galeanus non ante pubertatem, siue ante quartu decimUm annum. Quam opinionem iam diu libello nostro de Vulneribus Sclopeiorum ostendimus alienam eis kratione, ,eritate,ctim saepivi me illi aequhit iuuenes, imo crebrius, de grauius variis inflammationibus iebribus torqueantur, rexi inguantur, salidius etiam sanguinem gignant. QOid igitur obstat quo minus mittatur, si in iis abudat, aut vitiosus est: Galeni rationes paruimo Seni in menti esse. dicto loco ostendimus. Quare ad senes' transeo, quibus etiam non Celsus neque ratio, sed Galenus vix sexagenariis mitti volebat, aut saltem septuagenariis, nisi hi habitu adhuc corporis vali do essent constituti quoniam facultates omnes in iis concidere, languescere videntur. Verum hac ipsa ratione nos dicimus magis esse adiuuados si nes,misvione sanguinis, dum morbus postulat, aut
corporis eorum habitus malus est, quam ubi haec quod multis absonum videbitur iuuenibus con-ravis in runt, quoniam iuuetus ut est promptior in sub ,-m eundis morbis iuvit lada bona corporis habitu- dine sua vivendi intemperantia, ita est habilior hilli, vincendis,&habitu coi rigendo, suo virium
robore,quod aut hacaetate est maximii, nisi ex ac
cidenti in perpaucis,qui interdum sirmiores vegetiores sunt aetate consistenti,Mprimo senio, quasvaiuuentute fuerint, aut nunquam erit maius.
22쪽
/Quod non aeque senilis aetas praestare potest sine magno artis auxilio quo etiam neque integre adhuc in pristinam aletudinem restitui poterit, sed adiuuari,& sustineri,contra vim mali, quo longius ipsa vita producatur, klenius seni morbus se a-tur. Ergo morbosus, aut mali habitus senex, mali inquam habitus non eius necessarij, qui ex sola virium senescentium resolutione aduenit, qui nulla arte euitari vel corrigi potest, sed eius qui ad aliquod vitium sequitur. Vt dum primo senio quis valetudinarius est, aut scabie insectus , aut a s-mili affectu, de quibus meminit Hippocratos Vlti
mo Aphor. 3 diuexatus recte missione .nguinis et
adiuuatur &hac frequenti potius, inmoderata, phisis quam rara abundanti. Verum in his praetereas et
indicationes quae sumuntur a morbi specie ma gnitudine,&aliis quae conamunes sunt cuique
tali non similiter atq; in iuuenibus aestimai da est sanguinis missio ampla, vel iguae es mode a,
Vel frequens,vel rara, vel medio is Quoniam ea qu in senibus rara,aut ampla erit censenda n iuenibus erit frequens,&exigua . Conferimus senem sibi, aut alteri iuueni ei simili, non autem ma mgnu pumilioni aut sanguineum exangui an vehe si dis intenti igitur morbo& inchoante,& ven*s cor et pore,nderit superflua detractio librT via S, dc re
petitio adsimilibra a meridie, aut sex horis post, si
mali vis postusit, languinis vitium adsit, sed imis, Aibato prius corpore ut conuenit. Morbos magnos pq eosdem esse ii telligimus in senibus quos in tuu nibus, licet non tam hequenter hi quam inuenes acutissimis prehendantur; nec etiam metuenda est in iis postridiana repetio(si ingrauescat morbus ad parem motum sanguinis, aut paulo maiorem Vet B mino
23쪽
in proposito corpore utiliter potest detrahi, si a
Vtilisci de in hac est iteratio . si corruptela existat. In scabie malove corporis habitu cuni laguore aut lassitudine detrahendus est frequenter et minore copia: Nec non aci praecautionem idem facere utide est, modo ex dextro, modo ex sinisstro rachio,&tum ex hac vena, tum ver,ex illa, saepius amet aut semper ex amplioribus heminentioribus, quam aeta se rex minoribus Q Hater sexiesve in anno seni no in-i tegro valenti, S impuri inguinis vena tundi neq;Em est stiperfluum,neq; etiam suspectum homini ve- praui ro bene valenti, inculpatae valetudinis, et etiam T. . , iuueni etiam semel stiperfluum est,licet nulla in re si semel tantum feceris in toto semestti damno- sum , cum sanguinis generatio dissicilis non siit, nec nouus veteri deterior . ut male quidam pri an , sed melior quod ostendetur postea . Quare melius illi seni costilium esse credas, qui cum anu nam i- et me legat cute vitam dicto modo cu more perl- dulci, di dolore producere, renouato sic Hequenter sane uine quam illi qui falso terrore seductus ant m mari, qui cum Crithia putat sedem in sangume' 'U .h habere,&ineo vivere, imprudeterlinit in illo ex
inbui de suffocati ignarus senibus plus esset Virium in conficiendo sanguine ni alimenta desint, nam laborandum non est ubi fames utili, lum cienti ad alendum corpus in singulos dies, quam in expellendo aut corrigendo inutili, morrupto,
di orpus non alitur, sed grauatur,&amis
24쪽
confirmant Hipp. tam si, Galenus contra quo tabuia rum opinio ita fuit olim animis Medicorianam sita permultis etiamnum haere ut dicta mulieres gratii simis Macutissimis morbi implexa non audeant ite opportuna nec conuenienti phlebotomia adiuuare sed inanibus auxiliis eludere. Eo tant bis innunurg exempla illustria, quorum unum recens,& egregium expopam. Hoc fama se Decembri dum in Anglia essem cum serenassim Duce Andin,&nobilissima mulier D Drury seprime et rstri foetu grauida, di febre assidua Verrianaetio ire ni Q. maassiceretium cum magnis seipetvis doloxibus in ventre inferiore, id iecoris regi neu ero
isdissima,&deseensu infantis ad pubem: erenitesima Regina quq illam magnopem diligis,me Jq
sente serenissimo Duce benigne rogauis, Ut illa in vellem inuisere dixitq; putare sed licovenire posse sanguinis missioncm : Quare me rogat, si id vi dea illi expedires ut illi qua primum persuadeam. Accedo ad aegrotantem aetatis circiter annorum viginti octo, quum grauissime lamen xantem Spi positis morbis et symptomatibus assectam rep*rio, urinas habentem densissimas, hinces istinas,prae terea nihil expectantem in singula tempoxis momenta praeter abortum, narratque illaniihi sies
duobus sere mensibus fuissi correptam rertiana sim lici, quae degenerauerat in duplicem, mox massiduam, qualem videbain, sed alternis terim diebus exacerbationes habentem graue luci, no-
25쪽
cte grauissimas cum lancinantibus doloribus Aperpetuisset vigiliis, nisi sub auroram qua ali quid somni capiebat,non blandi, sed utcunque viis res laboribusfractas colligentis Vrogo ab illa quid in eius curatione antea fuerit praestitum purgationes respondit aliquando fuisse datas, a quibus non modo nullam opem senserat, sed damnum venae sectionem vero fuisse quidem primis diebus propositam ab eruditissimo viro Domino Beleo Iere- renissimae Reginae Medico, qui illam in principio cum alleso Medico tractabat sed non celetilatam,
quoniam alterum Medicum videret Do ex animo,
sed trepide in Belei sententiam descendere, audiebatque non medicos modo, sed alios fere omnes dicentes idissigrauidis pernitiosissi mum . Quare illa perterii ea non statim pri mo die consentit ad ficiendum: Verum nunquam post , ullam ei fuisse mentionem factam absente Beleo, qui Reginam erat secutus in oppidu Richmoni Hic ego nullinei praesentius remediti esse posse dico hoc ipso. sui,
& foetus causa: eruntamen foetus, incertum esse an seruari posset, cum eum iam ad pube, hos ma- tticis. a. biduo deseendisse nuntiaret. Interim tameni simabortus accideret, non euenturum Occasione misi in sanguinis,sed mali urgentis. Conuiuet illa meaei sententiae, dicrique,Dominam Sta xii eius matrem, quae semper Reginam insequitur Reginae iussu hoc ipsssim auxilium illi saepius proposuisse . Tunc ego con stantius dico, in hac morbisperi grauitate contumacia, 'rpbris habitu, sanguinis vitio, quod in ea summum esse percipi
bam,fanguinem esse mittendum, verum non con-
sertim Munica vice , sed pluribus, paucis diebus; ait men me nihil praestiturum, inconsultis geleo
26쪽
PER A ANGvi NIS MIS sio FEM. as& Medico altero qui eius curam gerebat, pra ser- im cum simul colloquendi nobis sistet satis temporis,quoniam die hac quq erat maioris Exacerbanonis nihil generosit esse moliedum existimarem, Conuenimus vesperi, Beleus prudentissime seorsim mihi dicit, dolere se quod maturius id notuerit factum, tamenn seciturum nunc seminime puditare, vix iuuaturum in hoc praecipitanti casu. Itaque abortum aut quid deterius in matre sit con tigerit, in propysitum auxilium nomenq; nostrum illud casurum , praesertim cum Medicus alter dis senti rex, nec consuetudo ea regione frigida esse; huius Medicinae, praesertim in grauidis,eoque minus,cum iam septimum mensem attingeret. Tum 'go in medium profero aegrotantis se eius matris confessionem, quod scilicet nihil nainus sper rent, quam posse illam euadere instans perieulum abortus. Praeterea aegram iam idposcere, Reginam proponere,eiUSq; matrem, maritum, fratrem Dominum Stasori id nobis persuadere, tum suo eorum propriosiutu, tum etiam benigno Reginae
monitu: Quare noesse nobis timendum acalium-nia,ctim morbum id requirere iam corum uterque fateretur. Consentit uterque:postridie eius diei h ranona matutina cum noctem habuisset laborio Sangui isissimam, tantumque sub auroram tantuper quieuisset, venam aperire secimus basilicam dextram aduncias decessanguinis, cuius vix sextae pars san guinis visa est,eiusque perusti, huic duplum pituitae tenacissimae superiace t reliquumtum serum: hic dolores euidenter mitescunt hora secunda pomeridiana iterum circiter uncis sex detrahuntur mi; .
priori similes Vnox quieta febris mitior foetus at dir ius contrahitur, komnia in melius prum edunt:. . b d consu-
27쪽
s Rcv RATIONE consulabam ego biduum post, esse iterandam venisectione rem,quod factum non flair, quoniam tolerabile esset malum, quae res potius mouebat id esse
faciendum non expectandu denuo acerbati Or-hum,qui ubi recruduit, statuitur ad disse redeun- re dum. Quo facto die ni fallor octauo seu decimo, T, post primam sectionem, ex eodem brachio, qUoniam iecur dolcbat cum tensione 3 aegra prae sentaneam utilitatem sentiente, statim illa iucunde, ta duc subrides haec mihi narrare coepit, praesente eo e- T. et dico qui nisi coacth hq fieri consentiebat: Hora di-2 m. midia priusquam appelleretis, accessit ad me Medicus quidam huius urbis, qui habetur doctissiImus, inquiens, audiui Botallum ad te mox vent rum,quo denuo tibi sanguis detrahatur itaque ego pietate ductus properaui ad Cignaram periculi
quod subitura es; cum vide eo te com Onofaciam, tum etiamur coram te si placet, de hoc negorio cum Botallo conferam , fretus me illi ostensurum rationibus essicacissimis, veterum auctoritatibus approbatissimis,sanguinis missionem in grata dis mulieribus non esse usurpandam , multoq; minus iterandam Cui,inquit,ego respondi, me nouae illum tecum hac de re non solus a me praesente, sed neque etiam domi meae contendere, minu Sq.etiam
eum operi faciundo interesse. sic illum statim dimisi quod faci um hactenus voluit celare, ne forte calumniae metu si haec prius rescisses, ab eo destitisses, quod in meam salutem agendum iam animo conceperas. Cogita hic benigne Lector, suavia uetit hominis illinc ab altero Medico qui prR- iens aderat, ut intellexeram introducti impuden- ini, uiam: aduerso quanta mulieris prudentia,quae hoc
ut auxilio lato thumano scilicet fruata est, adeo ut
28쪽
rit mihi hi ec verba pius etiam mihi ab illa prius dic sta si scilicet posthac maximi fati uram sangui-Jais missionem , tum gerentem V ero, Una non gerentem, nec tam facile in hoc se credituram multoria Medicorum ambagibus . Dicamus amplius,
praeteritinc testem allustrissimas lonestissimas Principes Ducem Nemorentem , sucem Gui et
siacam, alias mustas Uberes inferio ima Otaeam, o Dissertissime testari quantum fanouinis missio sit uti-I ' te grauidis praesidium tum ad depriledos morbos, . ttim etiam ad eos prohibendos, in tus conseruandos Sed dicet forte hic inuidus Mingratus aliquis, Num ideo haec duo illustria exempla hac inseris quasi ipse videri velis auctor huiusce tacti,
tum in illis , tum in aliis muliis i ii respondebimus, quod Bles sillustrissima Domina Nemorenes sis semel dum me secum coenare coegisset,d dixi set palam, me maximum animum adhibuiis emu-beribus uterum gerentibus,3 non paruam confidentiam Medicis in mittendo sanguine tu ingrauidis, tum ita reliquis hominibus quam testatio nem audiens doctissimos sane Medicus, qui etiam simili coenabat, statim dixit, non esse nouum an- uinem mittere in praegnantibus, sed vetus. Cui it a statina respondit: Dicite quod lubet, sit ita antiquum ut placet, sed constat omnibus in Gallia hac frequentem sanguinis missionem qua nunc utimini, quae decennio de amplius in Botallo a mulstis Medicis iniuste vituperabatur, amotallo Cmanasse. Quam item responsionem Dux Guissiaca se saepius fecisIe multis Medicis, qui de quod prior, dicebant,mihi fassa est Si ergo non semper fuimus auctores, aut perpetuo non interfuimus, dum illis
29쪽
r DE cu RATIONE vena secaretur, Habunt auctores quantum libuerit. attamen adiuvisse nos illos in hac maxime iam ab annis quindecim aut exemplis, siue experimentis,aut sermone, aut scripto certo stimus. R deamus ad rem, dicentes de grauidis mulieribus adiuuandis missione sanguinis, si cum iis quae non sunt, aut cum semetipsis non grauidis conferatur.
et et Quod diximus de senibus collatis adiuuenes, ne-- - re illam senibus esse magis innecessariam , isti-I 'Gemquam iuuenibus : Ita dicimus grauidas plus
egere hoc praesidio non grauidis quoniam in his duntaxat timendum est a noxa quae prim contingit a febre, vel alui fluore, vel alio quouis affecturin illis vero etiam ab ea quae saepe succedit, nempe
ab abortu, qui plurunq; affectus aduehit grauiores noxas prioribus sed inexpertus respondebis forsan in ipse auxilio plus videri periculi, quam in
morbo, quem curandum illo proponimus,ctum stab Hippocrate dictum, dc a Galeno confirmatum, venae sectionem ingrauidis abortum facere; non
autem id dixisse de febribus,nisi de moliris,di ar- delibus, nec de alio quopiam morbo, si tena uin dysenteria excipias. hic dicemus, si velis ad n
auem Hippocratis Galeni verba seruare, qu
ο - singula non italant dicta, parcanti pilacet quia sem 'et vero declinantes aliter sentiunt ut contrarietatem et in se nullam prae se ferant scmper eorum sensum 'in primum esse tibi sequendum, sesustinendum quae sunt ueriora aut saltem probabiliora appareP. Credere igitur iis prius,& magis debes Hippocratis Momnium philosophorum sententiis dicentibus,e fectumnullum remoueri,nisi ablata causa, nir inita curati, reorbos qui ex plenitudine
vasethtMoab quo risi visparticularius dici,
30쪽
ripi AN cvimis Missio NEM. Veuacuatione curari His igitur si sentias esse crede-dum, nec temere etiam despicias illud Hippocratis dictum , Medicum non oportere tam esse interum probabili ratiocinationi quam exercitationi cum ratione: Intelliges certes alsum illii esse Hipp.apho risimum: Vtero gerenti vena secta, c. Possum ego et equidem hoc test ari, me pluribus praegnantibus, de solum' aliis Medicis interuenietibus , fecisse venam aperire aut aegrotantibus,aut aegrotare timentibus, nullam tamen ex iis aut fecisse abortum aut
periisse,aut iniuriam alia passam fuisse Iino unam rei nosco, cui undecies fuit vena secta dum utero ge-TTreret, c vix unquam minus libra una sanguinis, ac sepe vero plus unciis quindecim, cuius natus quin- quennis fortissimus omnium fratrum Ororum, qui illum prisecesserunt, qui quatuor siunt numero, quorum item ille imbecillior est, in cuius gestatione minus sanguinis fuit matri detractum. Nostimus Malias multas,quibus quater, quinquiesque fuit missus non solum sine noxa , sed cum magna utilitate Ex aduerso multas quae vi morbi, alias
quae ab assumpto medicamento purgante, ut morbos vitarent, persuadentibus Medicis, quae nulla praecedente sanguinis missione miserrime fortus
eiecerunt. Vnde&ratione confirmante, ut mox inulta
ostendemus,& vi comprobante,no solum est,ti-e lis sanquinis missio grauidis, iis magis necessa- fine mi na, sed longe etiam utilior B tutior purgatione. Verum hae tibi cautiones sunt adhibendae,si vitare calumniam studes,ut ingrauiter aegrotante id non efficias, non siignificato prius 8S aegro, assinibus periculo imminenti a morbo:ex quo potest contingere vitam inale sit foditus affectus, ut eo die vel postridie, a quo sanguinem miseris, abortus fiat Ve