De curatione per sanguinis missionem liber: De incidendae venae, cutis ...

41쪽

corporis parte, in quorum curatione sanguis mitti iubetur, non tantum a peritis, sed a vulgaribus medicis Dices in iis tantum concidi sanguinis missionem reuulsivam, qua exiguus modus detrahitur, ut scilicet in aduersa parte parata via sanguini qui in motu est, desinat flucte, qua coepit. Hac ipsa rationes nos-dicimus ex brachiis esse nnitendum sanguinem in alui fluore concitato a calida intemperie,quae nunquam non habet humoris as fluxum comitem,quo hinc aliunde parato exitu,&eo ex parte detracto desinat reliquum currere, grauare partem,quam obsidere coeperarum. Itaque eo partim diminuto, Win aliam parcem reuocato, aequum est intemperiem quae fluoris causa erat, leuiorem fieri: qua extenuata necesse est simul cum ea inclinari, quod ab eadem causa assiciebatur,

superfluam scilicet alui deiectionem. Sed iam satis

videmur halionibus non parum esticacibus co cer- Ratio ex lasse:quas si secundis stationabilib. experimentis

petet confirmare valeamus, Operae pretium arbitror in mamia. hoc negotio praestuisse censebimur,eo quod medioci rationes usum comprobantes probabilitate potius, ioniectura artificiali quam necessitate concludant. Ideo hae potius exemplis, Martis usibus,

qui non casu sed consilio, reatione feliciter successerint confirmandae veniunt,quam longioribus verboru demonstrationibus. Logicum enim axio ma est , ad uniuersalem positionem euertendam sussicere unum singulare in contrarium obiicere: At nos non unico singulari seu uno exemplo eri mus contenti sed plura afferemus in medium Id

rque non ea ratione duntaxat, ut euertamus Hipp.

calent positionem illam universalem, sed ut iremptorum pluralitate trepidantium quor udam

medicorum

42쪽

PER SANGvINIM MISSIONEM. imedaeorum animos facilius confirtnemus exordiar itaque in iis xecitandis, paul'Vexustioribu 3, p.ώ-- sed sane non obscuris multis Biliosa crueiria, cretii rametosa dysenteria adiuncta febri cum iugi egerendi stimulo, de acerbitate doloris iam per men sem fere integrum, Polemarchum Brixiacum adeo a Mixerat,vide eius vita parum spei medicis, S mi estius assidentibus superesset sic tamen leuatus est amissione vinciarum cx sans uinis ex basilica dextra a me propossita, . clairssimis olim viris c primariis Regis, Reginae medicis L Capella,&Honorato Castellano, accepta, i nonni aliis aliis improbata, ut post opem diuinam quae humanis remediis semper est praeferenda, praesentaneum Acsolenne auxilium etialia ab iis medicis qui alterius erat opinionis, fuerit iudicatum: cum ipsbmer die noxae omne quae antea nihil remissi patiebatur, sic euidenter inclinare coeperint, ut breui pristinae v letudini fuerit restitutus. In eodem morbi genere cum tumore lienis detractus ad yncias decem exsplenitide mirum in modum d ad salute profuit , A.

uxor Troilialdi Regis cubicularii. ormina em mi

febris tridui spatio grauiter exto ierant D. Casta Adiu inet equi rem torquatum die quarta missi, tangui ne adincias decoria sic mala remissa sunt, ut postridie in totum fuerint resoluta.Grauissime se n. --riculosissime Re ne rus Foquetus habebat a febrid ramentosa intestinorum dissicultate, a quibus cum propemodum cofectus exhaustus ester,niecirciter diem vigesimum a decubitu accersiri fu-bet quem cum tape medicus alius inutiliter rheo purgasset,detractus sanguis ad uncias decem quod factum statim prior medicus qui de aegrotantis vita parum sperabat in aures imperiti vulgi crassi-

43쪽

si v E C RATIONE hilam vituperare coepit tam ei iidenter adiuuit, ut, ipse cubans, heius frater Massidens mulier, id salute funditus desperabat,in firmam spem valetudinis redierint hunc biduu post mi istam sanguinem cram omnino dysenteria resolutam esset, viribus tamen paulo firmioribus fassis purgauimus sena sisyrupo rosaria pallidarum, quod me dicamentum residuum mali subduxit. Non tam diuturno malo nil agitatus famulus a coquina

sequMD. D. Saluis sed certe no minus periculose prehen-

derat hunc primo febris acerbissima, postridie insignis Denteria non remissatame febri: ad quem

vocatus sub vesperum , cum viderem maximum Impendere periculum , a virium lapsu, si in diem sequentem essicax, Ac re uisitum remedium produxissem, illico ex dextra basilica detrahi iussi circiter uncias quindecim sanguinis, ex quo no tra-quillior fuit:postridie vero utrunque vitium resolutum Is iuuenis erat,srmus, venosus, si tangua ne refertus, ex eorum numero hominum genere qui abunde,&impermixtu singulis horis merum hauriunt. Mirum ite inuentum praesidium in

nitis Domino Essartium, que toga valida febris cum ui fluore bd lienterico, mod5 dysenterlc ,

modo alterius generis, modo mixtojam ad extremum fere marcorem detruserat. Ad cuius curationem vocatus,&tota historia morbi mihi ab uno medicorum,qui illius curam gerebat enarrata, auditaque eiusdem medicisententia(quam communem se habere dicebat, cum altero qui curationi iugiter interfuerat quod parum sperare de aegro tante, clim per eos omnia artis auxilia in illo mu- nilimsuissem sirpata videlicetis ex theo nam id videtur multis medicis horum

44쪽

PER GANGv I NIL Missio 3 pM smorbo iam unicum asylum, quod nisi morbum tollat, inania ducunt reliqua, urinam mouentia, adstringentes fotus litus,& reliqua id genus in quorum seriem cum minim enumerata esset sanguinis missio(quae certe inter Omnia remedia primas obtinet protinus illam proposui Id ille mi ratus remedi nouitate statim profluentem aluum, cibi fasstidium, virium imbecillitatem extremam corporis maciem, tabidam febrim, deploratam quasi valetudinis spem, coram attulit; quorum sim nium cum singulum per se tale subsidium non posceret(vt ille dicebat rimo, aduersum repudiaret,eo magis esse impugnandum, iugiedum, cum omitia simul in extenuatissimo corpore sint

coniuncta, vixque alterum medicum in meam sententiam descens irum his a me auditis, S rationibus in contrarium adductis, sine controuersa ille acquiescete visus est tunditur vena basilica reatur dextra nobis pr sentibus ad uncias circiter nouem 'sanguinis putridissimi quo facto, quia in exercitu Rupellensi eramus; ubi hominem prae 'ci distan. tia videre nisi raro mihi licebat, significaui tantam

vis cerum totius Corporis intemperiem crean guinis labem, quae summa erat, unica hac detractione posse quidem minuis sed non resolui aut aboleri, ideoque in rem fore, ut postqpatuor aut sex dies ad id praesidium denuo confugeret,ueriimex altero brachio iterumque post dies alios octo aut decem ex dextro, si ex hac prima iecunda

missione asiquid opis sensisset quod ille fieri voltiit inuitis medicis, qui eius curam gerebant, monitus scilicet a me prius, inde fructu primae miscsonis, qui fuit eximius. Sic ille post paucos di inorbo penitus liberatus est eadem Dorborum senera.

45쪽

'O' rumi laudauerant famulo praefecti Missardi indicta obsidione, que missione sanguinister ad uncias Octo repetita&bis purgato corpore ex uena dc syrupo rosaceo laxante sanitati restituimus Synochae putrid accessit alui proluvies laboriosissima ad dierudecimam,quae modo in diarrhoeae, modo in ieri teriae speciem febre non remittente, Ioanne Des- rat asseclam meum pessime torquebant. Vtraque

3- haec affectio a sanguinis missione bis repetita sublata est, die undecimo prima detractio prima inuasione febris fuit, cui postridie adiecimus purgatione, qu'm denuo ad diem octauu repetiuinitas

aqua cum nihil auxili recipere sed in peius labi

videretur, omisso purgantium usu ad solam phlebotomiam me conuerti, quam bis iterum in illo usurpaui ex uno scilicet altero brachio, die uno interposito inter utranque feci ionem, quarum sinfula uncias nouem sanguinis ad minimum capie-at. Itaque ab harum prima magnopere Omnis noxa in eo repressa est a secunda penitus sublata.

Eodem subsidio adiutus est famulus oeconomi D. Salu , quem uenteria non exigua dierum cito iam extorserat, aqua manifeste releuari visus est missope sanguine,&postridie liberatus ab assiimpto senae decocto cum momento infusionis rhei. Non mi- noxis essi caciqcomperta fuit,dum Rupeli obsiderentur,in D. Andrea Birago foetidissima tentoria,2 quae grauistimae Mardentissimis e superuenerat

sine ulla febris inclinatione, cuius affectus febris ipsius causa venam iam ante fluorem alui in-

cisam, denuo rescindi voluimus cum felicissilino m. siccessiv. Dom Matringlieno homini fere septuagenario

46쪽

genario diarrhoea dieris octo stimulato&sanguinis missionem prae senio reformidati infusum hei nobis ab illo obnixe petitum instituimus a quocum nullo modo fui et adiutus sanguinis missioni animum applicuit, unde salusem cosecutus est, vi s . . Atqui liberauit Dona Grefferium,& Chatta-Driis. rum sodales, hamanuenses D. Salvij, suos clysen e

terica proluvies mensis unius iam iam confecerat,

praeter sanguinis missionem in primo semel in se Vindobis usurpatamuenam lis non defuit multiplex omnis generis pharmacorum usus ab aliis medicis institutus. Porro ut horum omnium caliorum permultorum, quos ex variis arauibus

alui profluuiis tum recentibus, tum vetustis, tum csi febre, tu sine ea diuina gratia liberauimus, maximam illorum salutis causam in sanguinis missionem referimus. Ita certe ex aduerso multorii alio

rum interitum quos alij medici tra stabat, ad diisti auxili defectum refehendum puto Niri rumae si qui, et

nonaiceat nobis historiam adducere licebit tamen mortuorution reticere aliquid circa eas, quod faciet ad disci

plinam, suppresso interim nomine aegrotatium fetu rarum. medicorum,quorum duo, qui nunc cum superis degunt cum iam per mensem integrum, es una cum altero medrcoclinico, de domestico,illustrem quendam iuuenem annorum circiter viginti octo febre,ssiduas ud senteria acerbissima laborarem , tractassent, procedente semper malo in peius, nec unquam languinem imisissent, inihi tande in con illium accito is sanguinis missionem proponeti . ti, pei tinacius hi quam eruditius sic obsistere omnibus nerui sunt conati, ob vires languescentes,dcob Galeni sententiam aduersantem, ut de ea non

praestanda concluserint Ipse non amplius redeo, trahit

47쪽

. D E R A VIJ N Eirahitaeger vitam adhuc per mensem biduum post illius interitum, nus duorum medicorum qui

ambo erant nominis non incelebris nec aetate iuuenes cum una apud quendam grotantem conueniremus, statis , primo occursu quais piguis set illini non contigisse nobis pri is occasionern inuicem de re hac colloque di, Mostendedi quam

recte ab illis suisset decretum di ab stiriendo a sanguinis detractione a me proposita insit, Obsecro Botalle, quid censeres inuentum fuisse in cadauere Ggrotantis ad diem veneras tale in domicilium , iam taeniis agituri' ego saltem intestinorum em-honem insignem. Ille id ipsum Sc amplius, nempe fere omnia intestina sphacello demortua, praeterea vix gutta sanguinis visa est toto corpore,pIPterquam in vena magna, de adhuc in ea non multum, adeo ut id offenderet quam importune sanguis fuisset missus, qui sustinuit adhuc moribundum in multos dies. Cui ego respondi: non CSO, non potuisse mitti maturius, sed de etiam dum appuli licuisset potius id anceps auxilium experiri, quam mitti. t inuetum fuisse cadauer exangue, em medicum artem ex centem debebat hoc sateret Ciam id commune sit omnibus his qui tabe&marcore consumuntur etiam sine ullo alui

uore quid igitur fieri oportebat in hoc qui ui uxuiex quo nisi solum ea quae per intestina labebantur eaeuebant inutiliter, sed, sanguis .intestinorum ipsamet substantia excernebatu febre assidua Mappetentiae summa deiectio, Nigiliae, poterantne haec octo diebus, non duobus

mentibus quod sustinuit subieci um sertissimum)niis Aersint, si sanguis fuisset missius,ex detracto

48쪽

scilicet a limento corpori; qua de re nos recthinosiuerunt Hippoc. Galentis ego quoniam senior me erat, rene videter contentiosus de re iam inutili meam sententiam sustinere, quae illis aliquam ignominiam potuisset afferre iam dico, si- hamus de naortuis loqui,ac de vitiis dicamus. At

ter medicus, que postridie obuia habui, dipsummet mihi ad diuitiandum proposuit quasi ita inter eos fuisset statutum, fore mihi hoc significandum a primo eo iam occurrentes cui id respondi quod priori,qui is fuit,qui aegre tulerat anguinem missum fuisse Foqueto sies teri qui interiit,ut pri-

'us,sed tantum dies viginti aegrotauerat,cuius intestina exesa,&corrupta similiter suerusit inuen ta, ut in altero mox dicto Quae exesio dccorruptio necessitrio omnes graue dysenterias sequi solent.

quas qui non idet fieri ab inhammationibus se Ca procuratione non mihias desiderare sanguinis 2 et

missionem quam pleuritideri, sed certe non tam Asna

large confertimi seia si artis medicae parum ter

eruditum he, pariamque perspicacem in exquirendis morboruha quibus homines affliguntur interficiuntur abstruas a usis Nam quemadmodum pleui itis c peripneumonia interficiunt ex corruptione pulmonum, partium thoracis inseruientium respiratiosi ad vitan necessariae,&ex

communicata putredine cordi,ita haecintergcit ex corrupti'ne, Rcomin Unicariotiectiainearu paritum sine quartita integritate homo vivere nequit, nempe intestinorum primum, deinde iecoris, mox perconsensum cordis, totius corporis ut patet per febrem realia mala symptomatai cedentia. Sed satis stiperque exemplorum rationum eff-cacium ad haec adduximus, quibus vel etiam medicinae

49쪽

p Eous. Atros Edicinae inexercitatis constare possit etiam in hi affectibus sangvinis inissionem esse magis amplenis a se ostendam quam veteres omine radent mmedici risu I p. nostri temporis illorum exemplo faciant. Causam in 'b cui in hoc etiam errauerint,lii duo grauissimi viri, cert totius medicinae lumina, eandem esse censemus, quam praeeedente capite diximus. ytipsanguinem mitti, exanthematis parotidibus,auialtu criticis euacuatiombus apparentibus.

Ex P Lim, Viri quibusdam eorum in quibus ab Hippoc. Galen aperte sanguinis missio itaprobatiar.quom praecepta paucis aut fere nullis medicis noli videbantur accepta: descendamus nunc ad exaniinada alia,in quibus cu dicti authotes aperte hoc auxiliu neqam probent neq approbent, ad illud interim potius improbandum quilincommendandum flectuntur fere omnes posteriores, ut in febribus dum exanthemata, aut parotides,aut alliis ali is abscessus erumpit, aut quiduis alit eserit ch quodathodo apparet. Dicamus prius quid sint hanthemata hab essus, Ac nde ea oriantur; ut facilius mens hostra percipi & confirmari ab iis valeat qui exactius naturaeossicia scrutantur. Sunt igitur Xanthemata exiguae prominentiae in cute, aut maculta rubrae, es pallidae, vel , h. purpmeae, vel subnigrae, interdum uniuersam cia malae M terri obtegentes,interdunt per eam modo densitus,

Modbiarius diffeminatae, modo latiores, modo thutita es dithodb cutis planitieiis nullo rhodo

i , e i tes. Ab essus dicitur quicquid ex defluxuq silatetuere ansmisia in aliquam corporis partem

aut ei

50쪽

.ut ei inliceret, aut rii morem excitat, ut parytides P mi quis initumores iuxta aures,&bubones ibalis, &ininguinibus, aut tarbuculi,et id genus alia: uti

quo nomine abscessus, Cexanthemata comprehenduntur item striticae euacuatione per alm cuum, per vomitum, per vesicam, per uterum, per

nares per sudores. At hi abscessus per emissionem, tibi, illi per repositionem dici solent A quibus nullam p. dis findicationem mittendi, aut non mittendi sangui mem,

ni sumemus, sed a moribus de symptoinatis ea subsequentibus E anthematuria tubonum, carbunculorum ilhiliuit abscessuum, materia, ea: sanguis corpori sua mole, vel vitio, vel utroque rure

inodo inutilis, quem natu a iudieationis inodo, qua. eerto quodam tempore corpore extruderenittitur: quod illa quandoque sine alieno ausilio perficit, quandoq. vero oppressa vincitui egens ope artis. Erit igitur inutilis venae se aio in exanthematis, de uado n.

aliis dictis abscessibus erumpentibus, aut paulo-T. pbst dui febris, talia mala accidentia si quae histo tui aut euidentes mitescere videbuntur significat enim id natutae vires esse morbifica cauta superioses. Quare ibi artifex anthiadueitere de bet,ne naturae conatus recte inchoatos imprudenter infringat si vero dicti conatus vel prorsus inu- tiles vel minus parum emcaces uni, tunc naturam a iud bis onei succubere Ma causa morbi superari signis catur tacui erebro in tam periculoso certamine nisi succurratur, victa iacet. Ergo quemadmodum illa non eratinterpellanda dum se victricem ostende-hat,ita neque auxilio est destituenda, cum aliquam

medico praebet suae imbecillitatis, oppressionis significationem: quae sententia ab Hippocrate &Galeno tituliis locis lucidissime fuit promuntiata, praesera