장음표시 사용
2쪽
Medici ac Professoris Regij Philosophorum
atate nostra principis habita Lutetiae die septima Februaris V M in maximis calamitatibus acerba sint pleraque, Auditores humanissimi, nihil tamen atrocius 'ut tur, quam quod aequaredo
oris magnitudinem oratio non potest. Animum enim rebus aduersis aestuantem,
ubi tentatis opinibus consiliis quod unum superesse videbatur verbis exprimendae molestiae accomodatis dcstituitur, duplicata aegritudo saepe urget ad exitium: Quamobrem cum de sapientissimi doctissimique viri Iacobi Carpentarii morte rumor nudius sextus urbe tota sparIus csset, videre licuit occupatas ingenti maerore mentes omnium in tantum demisissesqualorem vultus & congres sus, ut vel in suauissima doctorum hominum consuetudine facile apparuerit, nihil hac tempestate miserius accidere bonis artibus potuisse. Itaque cualto silentio defixae in Iactura cogitationeS conquiescerent, stupor ingens omnes liabuit, graui DI A
3쪽
simum semper immanis fortunae testimonium, quod nulla satis commoda ratio inueniretur prorci atrocitate de tanto literariae ciuitatis incommodo deplorandi. Rupit hac deinde cessationem nouus ab indignatione dolor: cum turpissimum omnes iudicarent,fractis acerbitate animis, maxi- mi hominis memoriam longe clarissimam non in usurae locum ingredi perpetuo a posteris coledam. Coeptum est ergo deliberari non tam de lametanda Reipublicae calamitate quod satis fieri nullo modo posset quam de illius exornando funere,
cui ornamenta maxima referretur accepta. Erant
v qui laudationis huius non officiosam modo, sed honestissimam prouinciam deposcerent complures. Et inuenti sunt non modest solum significatione voluntatis, verum etiam i perta studij contentione flagitantes, ut vel amantissimi praeceptoris, vel suauissimi amici, vel denique maximi omnium aetate nostra Philosophi discessum e vita liceret exor'atione prosequi. Deberi hoc excultis simae tanti hominis doctrinae, dandum postulanuis ' tacita pietate Academiae. Postremo non commi
tendum, ut acerbissimi casus inuidiam ingrato s- lentio quisquam subiret , Cum tamen acerrimo sensu doloris perculsi plerique viderentur,& qua-
uis ardentes animos, verba prς angore crederentur desectura, quaesitum est, ecquis ita animum comparasset,ut ubi de Carpentarij doctrina moribus que dicere incoepisset, lachrymas tamen cohibere posset Argumentum persecum primjs illustre, L.
4쪽
FUNEBRIS. 3cundum oratorem exqualibetieiuno effecturum: neque illi grauitatem orationis defutura qui modo maximarum rerum ordinem prosequi posset: animo tantum praesenti & ad molestiam obfirmato esse opus. Dicam uti se res habet Auditores quamuis ingenio doctrinaque dicendi cum nemine videbar mihi conferendus. itaque s cmper existimaueram, eum qui de re tanta, in schola regia conventuque doctissimorum hominum logequetissimo verba facturus esset, si minus eloquet
tem, certe disertum esse opportere: mihi vero neque a natura fatis idoneis oneri tanto viribus, neque ab exercitatione usu comparato, cessatio tuta magis videretur, quam modesta susceptio: unus tamen sum inuentus, qui sperarem posse me dolori oratione superesse. Id nisi me fefellerit, nec quod magnopere vereor communis philosophiae calamitas ita mihi vocem fletu debilitarit, aut metem dolore impedierit, ut semihorae spatio costare mihi possim in dicedo, perficiam profecto ut intelligatis ex paucis maximi hominis rebus gestis, qua
tum amiserit non haec modo Academia, Verum etiam Nniuersa Respub. literaria ornimenti. Ac quemadmodum,in euersas bello urbes cum ciues redierui, editas igni ferroque ruinas recensere statim non aggrediutur, sed ad templa diuorun priamo, deinde ad publica conuersi loca, quid prlitatis
eorum fortunis contigerit, inde conij ciunt: ita, quod uniue: sa bonoru doctorumque ciuitas detrimentum coeperit ex immatura clarissimi viri
5쪽
morte non magno labore cognoscemus, cum illam eius vitae partem attigerimus, quae omnis co-
parata fuit ad reip. splendorem. Cum igitur Iaco bus Carpentarius ex agro Bellovaco Claromonte oppido propter se cive nunc illustriori oriundus ichonesto loco natus,in Floretissimς huius Academiae gremio educatus &ad ingentis doctrinae spe erectus fu isset, maioribus frequentissimoru collegioru ordinibus ducendis ad eloquentiae studium quinquenniu primo tribuit. Philosophicam deinde in Becodiana schola disciplina ita suscepit, ut cum incredibili auditorum frequentia sex anno' iram spatio docuisset , in eum splendorem famili m reuocarit,quo etia nunc inter primas locum obtinet. Eius inde authoritas, cu summa dignit
te, mercede maximorum prςmiorum euocat singulari extinibque Dei optimi maximi beneficio In regia Burgundorum Collegium illo est omineumata, ut nihil eius loci amplitudini potuerit auspi lius contingere. Etenim quod Gnecus poeta det Aurora pr*dicat, eius aduentu quicquid sit malorum propulsari solitum, id mihi videtur de Carpentario verissime dici potuisse.Nunquam ille pedem aliquo intulit, quin splendor una ingens
N alma faustitas continis ingrederentur. QV circa, dum toto decennio pbilosophicis praeceptionibus explicandis Burgundam domum exornauit, cum nulla esset aula,quae tam multos auditores caperet, quam multi ad cum non ex Gallia modo, veru etiam ex Germania, Italia, Hispania,
6쪽
& longinquis nationibus remotisque insulis accedebant , vel hyeme summa, tempestatibus perfrigidis,imbribus maximis,aream tamen,eamque viae publicae partem, quς aulς adiacet, ac ad quae modo loca vox eius deferretur, videri semper oluerunt completa & conferta. Quae deinde vis ominum omnibus eius domus ostiis cum effunderetur, theatrum ingens dixisse ion scholam exhauriri. Collegium itaque Burgundorum cum longe amplissimum ornatissimumque summa dilugentia laboribusque maximis reddidisset, vocareturque jam ad Medicinae studiano tam sua quam alioru causa iudicioq; Philosophicis prςferenda, in doctorum Collegium, deinde in Regioru Pr
fessorum numerum tanta Regis munificentia tantoque maiorum regni ordinum consensu est adscitus, quata in alterius dignitatem nunquam conueni me clamat S. C. quod refcrentibus regio publicoque actoribus, anno ab hinc octauo factum est. Id. Martijs: tanta vero Academ scelicitate, Iteum demum Philosophis diem pulcherrimum
auspicatissimumque illuxisse fateantur Oiquo ille fluctuantis quassat que reipub. Liserari clauum arripuit. Ex quo certe die ad eum, qui postremus illius, ac pene bonarum artium is uiit, veri contemplationem ita viguisse stor eque t nunquam antea, testatur multo frequentis hoc tempore doctoi ta n sem inarium. TestStus est cum summa demum clarissimi viri amplitudine Camius Regum maximus inuictissimus P -
7쪽
per. Cum illuna honoribus muneribusque magnificentissimis auctum, ut insignia crebritate ac magnitudine merita in bonas artes prosequeretur, in Regiorum medicorum charissimos referri iussit Hanc omnem ςtatem Carpentarius cum per laborem diuturnum luces docendo dicendoque, noctes vigilando & scribendo traduxisset,non studio
solum singulas Philosophic partes illustrauit, sed
re ipsa perfecit ut omnes intelligerent, ςque illum insigni doctrin splendore, acingeti morum c5- statia cunctis antecellere. Declarauit hoc spectata eius pietas, inter hςc amoeniora studia insignis illa quidem, sed in maximo urbis huius, aut regni potius discrimine, vel grauissimo maximi opti niique Regis iudicio, clarissima. Quo tepore, ne. que admodum firma valetudine propter assiduas vigilias,neque corpore ad militiam adbefacto propter otium literariu, arma induit: ordinem quem illi Rex addixerat honoris causa) centesimu& vi gesimum pr sens duxit: patriς communis periculum suo subiit. Nec interea tamen muneri suo defuit, aut auditorum commodo: neque commisit,
uti quisqua crederet velle illum alicui reip. labantis parti superstite vita deesse. Itaque ardor ille animi ad pulcherrimae virtutis formam accensi, vel tum maxime disertissimis grauissimisque disputionibus prolatus emicuit. Cumque publice pro religione primum, tum pro patria fortitudinis e
empla ederentur, quantum in priuata vita &consuetudine ornamelorum a reliquis animi dotibus paratum
8쪽
apparatum conciliasset sibi Carpentarius intellexerunt mortales omnes, cu plerique tantum prius nossent. Qui enim fieri potuit, ut vel ex animi pe turbati morbis,vel ex priuatς vitae turpitudine tantum apertae virtutis existeret)Quis autem eius hominis mentem ab ullo virtutis genere abhorrere
posse credat, quem nihil solicitudinis aut laboris aspernari videat pro ciuibus, pro repta. pro pietate Magna sunt ista quide Auditores, & co prorsus digna homine, qui se ad perfectu optimi ciuis exe-plar comparasset. sed qu4 tamen a necessitate permultos habuere, si minus comites, certe asseclas. Illa vero pecul ria sunt Carpetario, quod humanarum diuinarumque frum cognitione, elegantissimis doctissimuque libris editis, ita excoluit
hac tempestate, ut post eam natam nemo. Excoluit autem 'quantum hoc esset ξ imo vero afflictam erexit, pcrditam recreauit: aut conuulsam potius euersamque funditus ; restituit atque instaurauit: ornatissimam denique Florentissimamque protulit. Non possum non vehementer commoueri
atque animo perhorrescere in eius periculi magnitudine referenda, in quod ab insigni temeritate pestis ac pernicies Philosophiae Petrus Ramus hac omnium pulcherrimam Academiam sic traxerat, ut nisi maximi viri opportuna virtus obstitisset, allocatae a veri contemplatione mentes, ad antiquas dubiae quaestionis tenebras rediturae fuerint. Cum enim labes illa multorum ingenia peruauit et, qua impune credebatur Aristotelis opera iuuenum a
9쪽
nimos in Philosophandi ratione reddi superstitiosos ac pene phanaticos, parumque iam abesset quin omnis doctrime pater & antiquissimus idem constantissimusque institutor literariae ciuitatis recenti leuissimorum hominum iniuria ex urbe pelleretur, non tulit immanem viperarum audaciam Carpentarius, & qua in bonas artes voluntate, quo in veritatem studio semper fuit, publicis priuatisque laboribus cotendit, ut clarissimorum viroru, Academiae totius, Regis denique iosius pera exitium ab Aristotelis capite fortunisquca
ceretur.Quo in negotio cum accerrimas reip. cau
se suscepisset inimicitias, ita eas gessit,us, quod erat, vetercm Academiae causam agere, non recenti dolore accensus eum inscctari videretur, quem annis ab hinc triginta grauissimis in tega Amorum iudicum sententijs confossum, digna sapientissimo maximoque Rege animaduersio indignuordine Philosophorum censuisset. Quanta propterca vexatione corporis, qua contentione animi confecit vitae partem illam Carpentarius ρ Quid cogitatione, quid opera non tentauit)Quid in Senatu, quid in Regio costio, quid aut in publicis Acade- mke,aut in priuatis maximorum principum conuentibus omisit, quod ad effrenatum audacissimi hominis furorem reprimendum pertinere posset Quas non legationes ille, quas non suscepit actiones,ut urbem peste liberaret, bonos metu Θ At quanta interim in agendo dicendoque virtute 3 quanta in explicandis omnibus consiliorum rationibus
10쪽
prudentiat quanta in ferenda sententia de maximis rebus ςquitateὶ Quanta denique inter clarissimas victorias animi moderationeὶ Nunquam ille dicendo scribendoue tam laetatus est Carpentarium vicisse, quam veritatem emersisse. Nuquam a se stratum hostem potius est gloriatus, quam fugatum errorem. Nunquam de suo triumpho tantopere sollicitus, quam de Philosophiae incolumitate fuit. Cum enim solo recte institutae rationis ardore in pestiferam amentis hominis doctrinam
inueheretur,& a conuitio, quo acriter conuellebatur, ingenio suopte abhorreret, tum in suam sententiam dducere volentem aduersarium potius quata repugnantem trahere vehementer cuperet,
nullum non mouit lapidem, nihil reliquit explorandum, vi vel insumpto frustra labore mortalibus omnibusappareret, non defuisse illum officio, ac dignitati suae. Testantur uniuersa illa monumenta , quibus cum maledictis responderet, non tam reprehendere, quam docere, merito semper est visus.Quod quo percipere vel illud monstrum posset quod petebat, dedit operam noster Hercu-Ies, ut, quoniam dudum conuenisset, longum di ficilemque ambitum Philosophandi ab Aristotele institutum, propterea quod crebris multorum quaestionibus agitandis impeditus mentem in do cedo suam saepe admodum sero patefaciat, omissis omnibus qtiae abesse a re non incommode poterant, ad eius modo sententiam redigendum,ipse princeps curam susciperet reipu. tam falutarem