Idea philosophiae simulatae, non verae, in scientia juris et forensi. Cum Praefatione auctoris

111쪽

in Q tbio Dresdensi inventa examinataque, ubi ter rarum esset, oc quo pacto ex patria sua , plus quam ducentis stadiis a Urescia distante, eo esset delata, ne- scire se respondit. Fuisse autem pridie ejus diei adhuc domi cum marito & liberis. Haec omnia cum pluribus circumstantiis constanter affirmavit scemina , alias nec ibi neque in vicinia unquam visa, adeo ut falsi suspicio nulla esset. Ni fallor penes me adhuc est relatio Magistratus Dreciensis typis evulgata. Ecce eam,& quidem Rathbonae excusam. . I . Mira res et sed forte dolus detegetur, vel alienatio mentis istius

smminae, quam a puerperio vix egressam relatum lego. Dici non potest quanta sit imaginationis vis intreneticis. Ex mille historiolis istiusmodi vix una alterave aliquid habet veri. Spirituum in Corpora potentiam a multis in dubium vocatam, negare nolim, modus agendi plane est incognitus, neque enim unu quisque mortalium , qua ratione in corpus suum anima agat scire potest. Dom. Et tamen ex medicorum nonnullorum principiis animae rationali omnia

corporis pathemata adscribuntur. Jub Hac de re in deant ipli, litemque cum Cartesianis dirimant. Nihil interest, modo in arte medendi, quae est mere en perimentalis, conveniant: Astrologorum alii terramisobilem. Qiem vero totius universi centrum statuunt, alii, antiquioris doctrinae tenaces systema invertunt,

112쪽

utinam 5c Medici in praescribendis morborum rem sis. Dom. Optandum hoc seret omnino. Cont,risse tamen audivi, Guod consilio Medicorum non ananimi dc sententia plurium vincente, aegroti mor em obierint. In morbis vu aribus artem non esse iifficilem Si quid extraordinarii occurrat, eos etiam

tui peritissimi celebrantur, tali saepissime, dc pericu- .um facere medicamentorum absque periculo suo. ia scilicet abscondidit Creator Siroremus cauta rerum Interiores. Sed de arte Medica satis. Fuit nuper iner nos Studiosus, qui in confibulatione Monadol ' depraedicabat, quam dicebat , juxta praecepta uetoris sui , esse doctrinam de Uantis contemptin-ibiu mundum un-UMm, & de Monadum hucie- us quatuor multa addebat mihi obscura. Videbatur

ste nobis, ut scriptum est in Sacris, novorum daemo- , aiorum annunciator esse. Deum ipsum, quem ad-γramus non aliter definiebat, quam Sussantiam uni-

uersa possibilia unico actu tincte seu adaquate re sentantem. Animam hominis substantiam universi rufi astentativam cujus repraesentandi modus esseti corpore organico & ejus in hoc universo situ. Cor- ,3oris vero, non humani tantum ', sed cujuscunquo res reatae naturam similem esse ajebat machinae sive horo-ogio, Fod positis requisitis, aliter quam agit, agereaon posui. Hinc etiam totum mundum describebat,

113쪽

conflatum, & non perceptibilem mihi. harmoniam. decantabat. Erant inter nos, qui has definitiones admodum paradoxas esse dicerent, conclusiones Phulo phiae sanae, ipsis etiam definitionibus repugnan-.tes: . quod homo motibus corporis . quos voluntarios liberos esse dicimus experimur, resistere non possit, sed efficiatu eos necessario motus omnes in corpore eodem modo quo jam eveniunt, eventuros esse, riiamsi non adesset animai, cum haec per virtutem siuam ad illos plane nihil contribuat: Animas extitisse ante corpora in natura Elementari, easque in cor- pore humano demum ad naturam rationalem evectas esse et Eventus in hoc . orbe terrarum , qui nobis sunt accidentia, ipse dicebat esse necessarios, ita, ut si per miraculum aliquod naturae cursias ordinarius mutaretur, necesse foret ut omnia alia evenirent aliter in toto mundo, donec per novum miraculum restituta

essent in statum pristinum : Et alia similia.notionibus nostris communibus, imo & Theologiae Christianae principiis adversa. Jub. De istis doctrinis novis Metaphysicis ego cognitionem sufficientem non habeo. Hoc ex recensionibus eruditorum , quas interdum apud Dn. Procuratorem patronum meum legere

contigit, intellexi, quod doectrinae tales a multis graviter impugnentur, juvenes, ut ab iis tanquam pe

114쪽

' riculosissimis sibi caveant, moneantur. Mihi quidem vacatio non datur ad ea examinanda curatius, ipsa tamen

quam adfers, Domiti, descripti. . nisi tota res abeat in logomachiam, videtur parere consequentias perabsumdas, proinde fugienda potius esse quam consectandi istiusmodi nova theoremata. Dom. Ego etiam quid proficui ad Christianam Religionena. aa bonos mores&Rempublicam attulerint, vel adferre possint, hon perspicio. Risimus nos egregie, cum iste, quem dixi Stiiciosus, credo ex ideis suis metaphysicis quibus penitus

erat deditus, . asseveraret, aurifabrum quendam , in cuspide acus minimae, turmam equitum *rtificiose distincte expressiisse. In grano arenae numerum plusequam ducentorum animalium viventium consistere

posse. Mittamus sterilia haec somnia. Nihilne apud

vos novae rei Putarem apud vos, ubi tot hqmines diversiarum dignitatum commorantur vos invi-

sunt, accidere aliasitu jucunda praeter caucrum litigia. De hisce rebus ego parum sium solicitus. Otiosis haec relinquenda, quorum affatim sunt in urbe nostra, qui studiorum loco, quae vix degustant, operam dant narratiunculis, quas deinde alio deserunt, ut videantur de rebus Cameralibus bene informati si Diis placet Dom. Haud dubie fidem non invenient apud prudentes. Jub. Prout occasio seri, Sc hominum sese ossis marit ingenia. Novillimum est inter nostrates, quod Serenistimus Iudex Camerae Princeps Furstenbergius

115쪽

relii iuriis sit hoc officium, neque adhuc certus succes ista Interim de augendo D rum. Assessorum num ro spes est proxima. . . Oportetne ex ordine

Principum Imperii Iudicem Camerae eligi. Jus. Hoc putant ii tantum qui Ius Publicum & Historiam

nesciunt. Primus Iudex Camerae fuit Comes Zolleranus. Sequebantur alii ex ordine mox Principum mox Comitum Imperii: Hi sent, ex quibus Principes fiunt. Nescisne tu quod Caesaris sit Judicem constituere PEt cura est nac de re Legis publicae disse,sitio. m. Bene est. Aucto deinde. Assetarum numero iserare poterunt litigantes maturiorem causarum decisionem Z Jub. Nili etiam lites, quarum est numerus permagnus, quotidie augerentur. Dom. Oblitus lueram de mutatione Ministrorum Ecclesiae apud vos ficta, percontari. Jub. Ita est factum. Ille enim, de quo antehac inter nos sermo fuit, ad aliud officium vocatus, discesserat, primus in ordine vero morbi vitae

tia e vivis erat ereptus. Dom. , Haec etiam huc perve

nil fama, dc per malignam febrem extinctos apud vos aliquot homines brevi temporis. Jub. Non mirum si quid pejus accideret. Tanta est illic pro securitate procuranda , quantum prudenter fieri potest, & ali

rum docent exempla, incuria. Nullus mendicans importunus, nullus vagabundus p ohibetur urbis ingressu. m. Fuit haut dubie facile invenire Ministros novos. μθ. Ea in re deesse non alent monentes &prensantes.

116쪽

Iam peracta res est. suffecti duo novi, quorum primus in ordine vocationis, a Domino Decano Can nicisque Catholicis 6c quibusdam ex Senatoribus civitatis electus in Parochum civitatis, per m. Decanum ritu Elenni ad officium fuit inauguratus. Dom. ADecano Catholico Augustanae Consessionis Parochus pso. Nihil certius. Adstitere Senatorum urbis aliqui, tum vero Canonici, praecedenteque stipulatione nomnullorum articulorum quos in confluxu hominum strepitu audire non potui, tum vero imposita capiti manu, facta est benedictio. Iste vero ritus in ant, quissima aliqua conventione findatus esse dicitur, qua de re judicent alii. Dom. Hic ergo Parochus ita imauguratus pro vero Sacerdote habebitur etiam a C tholicis 3 Mis enim alioqui hos solos Sacerdotium sibi vendicare. Jus. Sciscitari non licuit eorum sente tiam. De eo sum certus, consuetudinem illam ina gurandi, si vera est, non incere quidquam reliquis E elesiae Ministris legitime receptis, quo minus aequatara habeant potestatem, juxta verbi divini normam Sacra administrandi. Dom. Ita vero neo - electus nihil videtur habere praecipui, nisi sit fortassis in salarii qua to. Ut narratum audivi, omnis ista electio Mbenedictio est mera Elennitas antiquo more servata. Nam neque directorio in rebus Ecclesiasticis Ec Par chialibus utitur iste elictus prae ceteris Collegis, quod ex antecessese ipsius me intellexisse aliquando reco-

117쪽

gito, neque Salario stultur, qua Parochus Ecclesiae, iam glori. Dom. Quare ergo retinetur Elennitas haec inutilis 3 'ub. Crediderim quod Magistratus civitatis facile sit passurus abolitiqnem ; si liceret pes collegium

Canonicorum. Hos enim repugnaturos esse non du-hito. Dom. Putant forte distinctionem sacrorum ali quando cessaturam dc statum priorem, qui fuit ante reformata Sacra, reductum iri. yM. Hoc an expectent in posteris futurum , ego scire non possum. Historiar si credendum, fuit ante intriauctam in urbe' Consessionem Augustanam, Parochus urbis unicus . ex collegio Canonicorum eligendus. Postmoduni vero in possessione redituum Parochiae norma observan- da sitiit, quam Pacificatio Uest phalica sancivit, parte potiore apud Canonicos manente: Minor itaque Ma gistratui relicta, aucto numero Ministrorum Ecclesiae, inter hos est divisa. De his omnibus notitiam certior

rem, cum mea nihil reserat, adquirere non studui.

Videbantur tamen rerum petiti, a quibus ea quae dixi accepi. Dom. Unum adhuc scire vellem di si nihil habet praecipui is qui in Parochum urbis est electus, perinde etiam erit, quis ex Ministris Ecclesiae praesentibus eligatur. . . Jub. Quantum ego scio honor hic delatus est semper ei qui in ossicio fuit senior. Hic an propterea magis ministrum verbi divini nam Sace dotis appellationem sensu Romanae Ecclesiae non admittunt Theologi nostrates) se esse existimaverit, ego

118쪽

suo relinquo loco. Dom. Quid vero si eligeretur aliuando in Parochum is qui est in officio junior 3.b. Quoniam reliquorum Ecclesiae Ministrorum officium est aequale, non existimo quod ex iis junior supra dicto ritu electus praerogativam ordinis sit affect rurs, nisi simul suspicione gravi ambitionis vanissimae

semet ipsum onorare voluerit, Sc, quae exinde sequeretur, animorum alienationem pluraque incommoda

experiri. Dom. Nullane in electione Ministrorum E clesiae Augustanae Confessionis partes fiant etiam Dominorum Cameralium Z Jub. Non satisfacere tibi pos

sum hac de re, consulam Dnum. Procuratorem meum alia occasione ejus sententiam ex me scies. Cum de electione cives inter se deliberarent congregati, parum abfuit quin ventum esset ad manus inter quosdam opifices. Dom. Non mirum hoc, quando etiam sutores ultra crepidam , laniones ultra ilia sapere sibi videntur. Desiderio capior propediem ad vos me conserendi 8c ulteriorem adquirendi harum rerum notitiam. Erga tunc ea de re plura confabulabimur. Qualenam scriptum tunica tua superne reconditum g

ris 3 videtur esse Disputatio aliqua Academica. y . Nondum invisi quenquam sed mecum asportari Mhediasima quod inscribitur Schundriamu, de quo olim sumus confabulati. Id nescio quis ardelio trans ferre ausus est in linguam vernaculam. Ecce traducti nem quidem typis mandatam. Dom. Video, sed

quid

119쪽

quid ea in re peccatum suerit, nondum intelligo. Vertuntur enim multa scripta ex latino idiomate, vel aliis peregrinis, in Teutonicum. Jub. Verum hoc est v, dem , ex translationibus nonnullis capi potest aliqua utilitas, ut nimirum scriptum aliquod ob praestantiam materiae, etiam ab iis legi possit, qui praeter vernaculam nullam didicere linguam: Vel pro exercitio styli. Nullius vero usiis esse potest versio Schediasmatis.

Perge quae declarare tuam sententiam. inquam, aliqua librorum species ita comparata, ut non niti in lingua, in qua sunt conscripti, degi debeant, vel quod materia in vernacula commode explicari nequeat , vel quod forma dc stylus ab auctore electus alii singuae non respondeat. Declarabo rem exemplis. Inconsultus foret sane qui Commentarios ad materias Iuridicas latine conscriptos traderet lingua vernacula. Qui latina nescit, imperitus manebit, licet in vernacula sua tales libros legendo devoraverit. Scienti latina sordebit translatio in vernaculam, quantacunque accuratione sit elaborata. Dom. Hemi quam multi sues libri Iuridici Teutonice conscripti & valde accepti. 'Db. Inter multos pauci boni. Et hi non translati ex latino idiomate, sed in vernaculo conscripti. Ita enim auctor stylum ad materiam & lectores attemperat: Lucubrationes de Processu Ludovicianae germanica lingua conscriptae omnibus fuere & merito sunt commendabiles. Ita & Mevii de Contractibus usiurariis

120쪽

3 xor ismiles. Si quis Commentarium aliquem ad Pandectas, velit mavis , integrum Corpus Iuris Teutonica lingua donare vellet, quis non admiraretur hominis insaniam 3

Leges publicae legendae dc relinquendae sinit in idi

mate, quo sunt conditae , nam translatio quaecunque privata ab errore non est immunis, neque ad eam licet provocare. Habet unumquodque idioma vim verborum propriam , quam alia lingua exprimere sciunt non nisi utriusque peritissimi dc usu rerum exercitati.

Dom. Consentio hic quidem, sed aliud objectum est

schediasimatis nostri r Infinitae extant translationes libellorum historicorum & moralium. Nonne inter haec stripta numerabitur iub. Extant etiam Epistolarum Ciceronis, Cornelii Nepotis, Q. Curtii & similes. Quo labore, nisi exercendi styli germanici gratia susceptus fuerit, parcere potuissent auctores, vel saltem silmtibus typographiae. Qui enim istis subsidiis

latinam linguam bene didicerit, an inventus sit unquam , hoc scient alii. Mihi nunquam arrisere. Dom. Videris mihi contemnere versiones librorum ad anum omnes. Jub. Si exceperis libros sacros, dc ex historicis paucos, non admodum aberras. Pauci enim sunt interpretes boni dc periti. Adeo ut nequidem auctor omnis situm scriptum in aliam linguam transferre sciat commode. Deinde id certum est, non Omnia scribi omnibus. Neque omnia sciri debere ab omnibus: Sunt, quae vernacula lingua legi non expedit.