장음표시 사용
271쪽
suscipere:vt frequenter ponit Gai in libris
de Iuuametis:vt in quinto, de venis meserais
cis. Et hoc de partibus substatialib' cordis. Alis sunt partes qus sunt oris,ec illa sunt
quatuor,scilicet vena cylis,venaearterialis,arteria adhorti, arperia venalis, duoviaut adpulinore cuiu3 anatomia statim videas,
Cordis & pulmonis situs in medioxst,ut aerae tractus primum ad pulmonem, deinde ad cor veniat: ex qua re illud consequitur, quod possumiis diutius retinere anhelitum, quod fieri non posse csi statim ad cor, non etiam ad puImonem aer de ferretur: oportet enim ut cor, continue dilatetur: de adstringatur,hinc sequitur animai,diutius anhelitum retinere posse, de hoc Galen. Isb. sexto de usu parti cap. . inquit,natura hoc ideo instituisse quia eo aere,qui attrahitur,et expellitur,vtirur ad formatim vocem, quoniam autem cum vox sermae, aer attrahi non pote st, ideo fit, ut primo ad pulmone,inde ad cor transmittatur,o quis posite longiori uti oratione, nem aerem at rahere, quod si primo ad cor attra ret, oporteret id sepissime facere, hoc etiam illa de sausa fastum est, ne cum transimus per loca male olentia, aer ille insectus, nos intcrficiat, quod sertasse viii eueniret, sistae tim aer ad cor attraheretur,praeterea no possemus liquis mersari, timore sittacationis. alod ad po- tionem attinet, inquit Mundinus, e or esse in me inio superioris,& interioris,amotis extremis est aurum per extrema intelligendum pedes & manus quapropter
272쪽
Tinpropter Galenus sexro de ussipari. eap.x. in quit cor esse in medio Thoracis,non totius corporis At vero Arist. tertio de partib.animal. cap. inquir,in medio cor e st . Dilitum, sed magis stuporiusquam inseritis,& parti priori amotius, quam ' posteriori. Et paulo insea. Cor csteris animalibuh. cc Ummedio pectore est,homini ramum paulbuemitu si ad laeuam ut eius partis refrigeratio em modere- turdi compenset': omnium enim animalium licet mo maxime refrigeratam habet partem finistra. possumus tamen concordes tacere Galenum, de Aristotelem, in prima sententia: nam dicedum esteor esse in medio si ad pectus tantiim conferatu si vero ad uniuersum corpus dici poterit e Te superius. Quod autem inquit Aristoteles,eor magis adfinistram vergere,quam ad dextram,id plane Galem negat. quoniam pars una in dextra,est altera vero in sinistra. Etenim si pars cordis,quam cuspi-,m vocant,confideretur,non maioris quantitatis est,quam altera pars.ut interii concedamuscussedem esse in t aeua parte non sequitur tamen maiorem partionem cordis vergere ad sitastram pariε.
nam etiamsi serie promineat ciispo, magis quam radix: tamen si penserui quantitas radicis,qus maior est quam fit cuspis, n5 maior reperietur eordi portio in trua,quam in dextra. Ario teIes dixit cor,declinare in saeuam partem ma gis, quam dextram, rationem habuic situs, non . . quantitaris. Galenus vero, cor omnino in medici' ίὶ I esse vult,nem in mam magis,quam alseram par 'tem declinare, citius rei ratio est, tum quod locuth maxime tutus, de minime fallax est: tum quia c
273쪽
oportet, ut aequaliterat rem a pulmone respiar. Hoc loco quae monem illam spante omitto, viro scilicet membrum principali sit,iar ancere brummam cor assienore habet Aristotelem, cere hum vero Galenum. Declarans autem Mun niscordis quatitatem ali maius esse in homine qualis in alio animali,quod eiusdem magnitudimssit at-ique homo, quoniam maiorem etiam habet eat . rem ad cuius restigerationem cui inquis Galen. opus fuit satis magna actis quantitate, quae in pus mone continetur.Figuram vero cordis esse ait pyramidalem, cuius figurae esse debet quicquid eM .cellenti calore est praeditum,quoniam ha est ima AEgura. Verum haec ratio parum recte procedit. quoniam si ita esset, orteret euspidem cordis sursum versam esse,quod tamen falsum est. I e ur etiam calidum est,non tamen pyramidis larmam reseritatenim natura secundum operationes, figuras etiam,-mbris singulis indidit.Sed quoniam sese te ea ratio etiam ipsi suspecta era ubiunxit alte
ram,qubd huiusmodi inura habeat propter distinctionem ventriculorum, eorumque quae ab ipso oriuntur: quae tamen ratio non magis probabilis
est,quam altera.quid enim prohiberet,etiam si noesset huius figurae, quo minus ab eo oriri possent
ventres,dc venae sicut a cerebro inuare alae lavem veriorem causam eme ea qug ex Galini di ctis colligi potest sexto de usu pari. cap. 7. cum λ declarat quae pars cordis nobilior sit. Basis,inquit, . mobilior e si cuspis autem ignobilior,quod ex cordis totius primaria operatione colligitur. ea est, va
274쪽
tbines qiddam ac Bns fitilige autem operitio pereficitur per venas de aneria quae sunt in basi,qua re ea maior esse debuit, ut vena magnam, aoria. de venalε arieriam cotinere posset.reliqus partes sunt tanquam latera, ad quae iri materiae demi
runtiir: cuspis Vesuri propugnaculum quoddam e st ne cor tangat ossa pectoris i aedaturque: quam etiam ob causam duriuscula est. Igitur si ampli rem habuisset cuspidem praerei uam qu ' maius fuisset cor,quam par erat,iacilitis abombus roris posset laedi animal etiam magis timidum fuisset. Εκ his videndum est quae sit substacia eordiritiam fuerunt, qui crediderint substantiam cordis nil aliud esse,quam musculum, quoniam de rubi eundam carnem, & villos has at sicut musculi. quorum opinionem refellit Galen. septimo De anatom.aggress cap. a. Et sexto M usu particama. quinam fit eordis substantia declarat,dicem Graest eam dura, de vix patibilis, ex villis multisese imibus eonfistens. quaquam autem secundum lite tduo simile videatur esse musculis,euidenter tamen ab Os dissere. illis enim unilannis est natura villorum aut enim rectos solum habe ut transuerinsbMfimul autem virosque nullus cor vero utriminque hoc genus habet,et teritum insuper tractus e st. nempe obliquorum.Sed etiam duritie,uigore,ves inclis robore,patiendi difficultate multum diuersi suiu villi coas ab omnibus aliis.plura etiam addit Galenus, quae nunc ne prolixior fiam sponte omitto.hoc tantum ad hac sententiam addo:quod quae membra sunt eiusdem sithstantiae., easdem
etiam habet opertito in si sint in diue rsi spetiei. q 4 animalibus
275쪽
animalibus hoc enim verum eme nemo est, qui
mi pariter dicendum est ea membra, qta diuersas habeant operationes,non esse eiusdem substan tiae, eum igitur non eadem sit operatio eordis, de
naumiloni musculi motum faciunt vomque eandem habere substantia SMfi seca tueri. In te aenatus fuerit quispiam cor Hebnon habere
ne motum naturalem, quoniam non recipiat neruum minoitem sed tantum sentientemis ne decipiatur moneo: nam qui neruus sensum praebet. idem etians motum assen,quod . sexto nemorumpa disdere Iieet,a quo oriuntur neruili ginuis quidem dant motum: mach vero, intestinis: sensiam, ergo itim nemus i c sensum, motum afferre potest non tame assimnauerim cor ab iIlo neruo de a stringi, de saxari, quoniam huiusmodi. morum a substatuit sim haebet, non aliunde: nam si abscindatur,aghuc tamen mouehitur. Praeterea si cui cordi est, hoe manisestius videre musculum re cor edat, alium enim refert sapore caro cordis, a came musculi. Igitur eam,& villi eordis non eadem sine, ae caro, de villi muscusorum. inuo ivero ad tunicam cordis, quam Galenus - - . nominat, attiner,deficere nonihil mih videtur Mundi. in recensendis usibus huius tuni cae. Plenius de ea metat Galenus libro sexto deum parta cap. 6. Vbi inquit, Haec quidem tunicae elidi di est figurae, cuiusmodi de contentum alaea viscus.ita aure dc in magnitudine,in nec offeri datur aliquo thorax,nem cor arctetur. Fniam ainem tard re oponebat thoracia osia, quae dura
276쪽
existunt,& omnium mollissimnm viscus puImo nem: periculum erat, fi durior facta fuisset haec tunica, quam nunc fit, molestari ab ea pressum de cohaetum pulmonem si vero mollior, ipsam pati
aliquid ab ossibus. Propterea igitur sicut positio
ipsius tunicae media est inter contraria, ita dc eo
Aris substantia in medio est extremorum tantis enim est osse mollior, quanto pulmone durior. ait de aqua,quae in hac tunica sim percotineatur, Galenii et huius sententiae testcm adducit,tam recte servit,quam id usquam Galem dicit. in quod de simia,qus macredine perierar adducit Galenus quinto de locis assectis, cap.r. id latiim probat homines etiam fimnibus posse assectibus inse stari. Praeterea si,ut inquit Galen. haec tunica no maior est quam ut cor possit continere eum dilatatum est, quomodo potest continere dc eorra aquam illa 'Neque illuc confiagiet,opo tere ut humectetur cor, uidem non aquased pinguediise potius humectabitur, liquelacta.enim panniculos humectati etenim ad hoc hoc munus no aqua ed pinguedo a natura instituta est. obii ciet aliquis,quomodo possit in mortuis haec aqua inueniri, quia secit Galenus in simia. Ego vero non nego, inueniri posse in momus aquam, cum in ventriculis cerebri eorum, qui dissecatur, aqua inueniatur, & ego ipse in bove cerebri vetriculos Plenos aqua viderim generari enim hanc censeo ex spiritibus,qui resoluantur. Sed dico non consein qui Vt,si inmortuis reperitur ita et Iam viui nc cessarium fit eam inesse. Suhsequuntur aliae cordis Danes,ex quibus pinguedinem fictam esse inquie
277쪽
licet humeetet,non propter agens, quia pinguedosair,generatur ex frigido,aut calici qui dem,sed im minuto:eor vero calidis imum est. Verbis adge Merationem alicuius, finis quidem spectatur , kl omis est materia. de eo quod agat.Quare dicerem, Cum Iunguedo sit unctuosa sanguinis pare,opo risisse eam circum inlliculas coagulari. quoniam vero circa cor sunt pellicuis, quarum materia eximi frigida, praecipue in cordis parte superiori: nimiru igitur circiim eas unci uosior sanguinis pars concreta est in pinguedinem.vertim quid Galen. respondebimu ui primo libri de Temperii.cap vltimo inquit, rieri no potest ut coaguletur pin- guedo circa Iecur,aut v as,aut cohaut aliud mghrum coneri scat, quod vehementer calidum eκi fiat.propterea quod a calido reseluitur pinguedo a gido vero coagulatur.Ego Galeni locu hunc ita intelligendum censeret dicamus generati pii, guedinem a frigido, propterea in Ieeore & cordis cuspide, ubi sunt panniculi tenuissimi fieri no p test.nil tamen prohibere, quominus circa eo ubi tunicae de panniculi crassiores exi stunt, generetur pinguedo.Sciendum est praeterea in superiori cor dis parte duo esse dura corpora quae eordis aures dicuntur, de quihus Galenus sexto libro de usia Parc. cap.1 s. latius pertractat. has, inquis Mundiariathira instituit, ut in eis spiritus, si mini in eorde exi stant recipiantur. prsterea inquit natura noluit in cor adeo magnum esset,in quo recipi posse e docontineri quάm maxima/spirituum,& sangui sus quacitas. Verinnienimuero cum Per aoria cor
278쪽
spiritiun e rea an nem vero pervenalem uteriam, superssim fuit aures eordis ad id mi eris . institutas esse.Galen. vero inquit, Cum cor dilac μιtatur,trahit per derarum quidem ventriodum san vmine per sinistrum vero adrem, atque haec ar tractio sit ratione, vacui, illa vero familiaritate . c. qualitatis:sicut heraestusta viis serrum trahit. igitur cor attollat, si non sit tanta materia, quanta ' e 2'vit sussiciat ad proportionem attrahentis vehemen tiae Hrsitan vasaalla rumperenturiquemadmoduenim si quis uas aere plenum euacuet,ore per fi stulam aerem emulgens, id utique rumpet fi violen-ciis attraxerit: eodem modo cor multiplicem e uitatem uasorum replere indigensdisrumperet ea, 'vehementius trahens, si nulla ei extrorsum apposita esset concauitas, qualis in utraque aure illi adiacet.prudeter igitur curauit natura ne vasa ea dicrumpantur: nam in dextra aure e st sanguis in fini stra vero aer. Tuod autem dicebat Mundinus ea animalia quae cor maius habent esse timidiora, habet dubitationem. Aule.quidem decima tertii. capi. de anatomia cordis,eandem uidetur habere
solentiam,cum inquit,Et si quς animalia sunt magni cordis,& cum hoc sunt timida, ut lepores, Momi,causa in eo est,qubd calor eorum est pasetius, exsiccatur ex eo plurimum quare non ca lefacit integre.qus autem paruum habent cor,&cum hoc,audacia ideo sunt, quoniam caliditas in ipsis est plurima & coarctatur,& sit vehemes.liscAvicenna.Verumtamen ratio contrariam sente
tiam asserere videtur,quod scilicet cordis ampli
nido arguat caliditatem,quoniam calidi sit dilari
279쪽
tare, siciae etiam signa calidi ieraris sumtmnire venarum amplitudin ta inuidam dicunt quod, si
conserantur intςr se homine eulus cor maius erita
ille etiam erit calidior. Si vero diuersi spetici animalia comparentur,itIud audacius erit, euius cor fuerit minimum,ad proportionem totius corporis. IlIud tamen notandum e st ex Aristotele, tertio de Parta animal. cap. 4. quod ea animalia pauida sunt,quibus cor grandiusraude ora,fidentiorat. quibus minusam mediocre.affectus mi , qui ac ridie ex metu,iam in iis praeest, quoniam calorem proportione cordis non habeant,sed parum caloris in magno conceptaculo exosescat: itaque sanguis frigidior fit. Nil igitur prohibere credo, ne,s
qua animalia magnu cor habent int audentiora, modo caliditas res γndeat magnitudini cordis. quoniam audacia, dc sidens animus non ex ma gno, aut paruo corde sumitur, sed ob excellantem calorem. fieri enim potest, Ut qui cor habeat magnum sit tamen fidentioriquam qui minus. modo calorem proportione magnitudinis habeat.& qui minus habebit esse pote st audentiosiquoniam calor magis arctatur: atque ideo maiorem vim ha 1καCordis ventriculos tres esse inquit Mundinus. Ari stoteles autem temo libro de partib. animal. cap. . Hquit, Ventriculum triplicem cor magnorum animalium habet,duplicem minorum, num ad postremumnullumque est,quod sine ullo vencriculo constet.quam sententiam refeIlit Galenus libro sexto de usu pamcap.9.Non enim redhe,i quic distinguebat Aristoteles multitudinem ven
inculorum cordis, ad agninidinem & paruitatε
280쪽
corporum reserens eorum nun erum. Neque enim maximis quibusque animalibus sunt tres, neque minimis est unicus: eandem enim exacte habet construetionem cordis maximus equus, cum minimo passere non enim magnitudinem dc paruitatem eorporum respiciens natura permutat organorum formam, sed actionis disi rentia scopus, intentio constructionis ei efficitur . nam omnibus animalibus,quae pulmonem hahent,est dexter,dcl aeuus ventriculus, hic quidem spiritibus generandis, ille vero pulmoni alendo. cum ita sint. duo .tantum omni cordi insunt ventriculi. quem vero Arist. teritu credidit,pars est dextri,quae aut aeuum declinativi inquit Gelen. in Issim de arte riarum dissectione. Q uod autem a dextro ventriculo in sinistrum fit transitus declaratur ab eodemGaIe.libro tertio de naturalib.facultatib. cap. cum inquit in dextro ventriculo duo esse orificia. Vnum quidem venae cauae ingredientis, de deserinus sanguine Alterum vens arterialis trans mittentis sanguinem ad pulmonendi quod si sanguis no demitteretur ad lauum Ventriculum, porteret orificium mnae arterialis esse tam latum, quam est venae cauae orificium, ut sanguis, qui Per dextrum ventriculum ingreditur cor,uniuer
sus posset ad pulmonem transmitti. Praeterea in sinistro uentriculo Uens aoris orificium latius est, quam venalis ari riae,per qua aer recipitur: quod signum est cor 3 dextro ventriculo aliquid reci re:cum orificium per quod emittit maius fit quam
illud per quod recipit. Ac per haec quidem ligna Galenus affirmat a dextro ventricido in laeuim