장음표시 사용
41쪽
Si videbitur Reverendissimo Patri Sacri Palatii Apostoliei Magistio. F. M. de Rataeis Arcties. Tarsu. Nessi rem .
NI coti Ai v. Pontificis Maximi Vitam , 8e eam quae est de illius in homines litteratos patrocinio Disquilitionem a Dominico Georgio perscriptam logi, admiratusque sum clarissimi, aliisque jam lucubrationibus celeberrimi viri acumen, gravitatem, nitorein me orationis, S in illustribus d umentis perquirendis, isque locis opportune inserendis incredibilem diligentiam . Nec enim fieri poterat, ut quidquam in ea depre henderem, quod a fide catholica, aut a castis integrisque moribus discreparet. Itaque si in lucem edatur, non dubito, quin Historiae Pontificiar studiosis maximam asi erre p. t utilitatem . Ita censeo . D m Romae in AEd Minerv. XVI. Gl.Septembris. F. Thomas Maria Mamaehius orae Praed. S. Theol. Professor.
IMPRIMATUR. F. Aloysius Nicolaus Ridolfi ordinis Praedicatorum Sini Palatii Apostolici Magister. 'ITA
42쪽
res gestas NICOLA I v. br . Orati de
PONT. MAXIΜi in ocu lis conspei tuque omnium exis habita. ponendas aggredior , operae pretium me facturum existimavi , si eursim Evenia I v. obitum, surieris, 'εc comitiorum , quae consecuta sunt ritum commemorarem, ut via quaedam sterneretur ad ea, quae de tanto Pontifice enarranda suscepi. Itaque Eugenio IV. natione Veneto,
anno Christi i 47. die Iovis xxIII. Februarii , hora n na, in Vaticanis inlibus a e vivis erepto, justi'ue, more majorum, per Sane Romanae Ecclesiae Cardinales novendialium spatio et rite solutis, supremo eorundem die, ad sacri Senatus Patres, mox comitium in- A gresi
a . Epistoli Moclasti eubi larii
tenti a v. de ejus em morte, inter Scriptor. rer. Italis. tom. III. P. II. pas.s . Diartim Romanum Pauli,
diu Laelii Peu si, ibid. tom. v. 's. Drarium Consistorialebis. Iarebi Radu hi Clari ei saeri Collegii, AEneae Sylvii oratio ad H, deriem Caesarem, inter Miscellam Balatii νε-νεε.
43쪽
4 gressuros , Thomas tituli S. Susannae presbur Car-' ' -Z' dinum, qui deinde Nicolaus v. dictus est , gravem elegantemque de suturo Pontifice eligendo orationem habuit. Funebrem laudationem Iannotius Maneti a appellat, &ex eo Mynaldus , , aptius de Lugenio, R de eligendo Pontifice dixissent , id nos edocente AEnea Sylvio e , qui tum Romae versebatur, ac Ommnia diligenter insipiciebat. AEneae verba ad fidem sa-ciendam afferre lubet: Eugenio, inquit, duo sermones facti sunt. Alterum MALA TE ITA quidam ex
genere Auditorum, alterum CARDINALis BONONIENSIS
fecit , prima, ct ultima exequiarum die. Ille vitam Eugenii commendavit, hic obitum . Ille qualis fuerit Eugenius enarravit , hic qualis eligi deberet fuccessor edocuit. Comminatus es extremum judicium Cardinalibus , siamore , si odio, si aliquo assectu in ignoin electione uterentur λ tantaque vehementia locu
tus es ut angelum, non hominem sermocinari su tares pluresue si summum Pontificatum auu rarentur . AEneae Sylvio concinit P gius Florentinus d , qui extremo exequiarum die ab eodem Thoma Cardinali Bononiensi orationem de Pontifice eligendo habitam testatur . Mirum sane aliquibus videri poterit si nostri temporis ritum cum iis metiamur) hujusinodi orationem a S. R. E. Cardinale habitam, quod hodie, R iamdiu in usu non est. At m ris erat interdum , ut non duae tantum, sed etiam plures, novendialium tempore, conciones de Pontificis laudibus , a Cardinalibus , qui Missas de illius obitu ordinatim celebraturi erant , post Missam recitaren
44쪽
tur a , nisi eas alicui Praesuli, seu Theologo demanda' A. D. i 7.rent , ac nona die ab eodem Cardinale , qui Mis- -- sam celebraret , seu cui ille commisisset, de Pontificis laudibus, deque alio eligendo oratio liabenda erat.
Decima post Eugenii obitum die, quae fuit Sabbati
b) quarta Martii, hora vespertina Cardinales duo bii Minervia deviginti a Vaticana Basilica in aedes Fratrum ordinis ranum vilistum. Praedicatorum ad S. Mariae supra Minervam, sacra comitia celebraturi, processerunt . Cur vero Minervitanum coenobium delegerint, si quis forte sciscitetur, quum ex Apostolicis Saninionibus, ubi Romanus Pontisex mori
tur, ibi comitia fieri debeant, id ex AEnea Sylvio e ) db
scimus, quia nimirum tunc Vaticanae Pontificum aedes minus tutae ob procerum Romanorum plebisque motus videbantur ; itaque ab eorum insidiis Cardinales cavendum rati , ne qua vis fieret, & ne qua ideo suspicio ob schismaticyrum proterviam , de legitima eleetione suboriretur, alio comitia celebranda, tutioremque i cum deligendum curarunt . Comitium ingressi, in illud statim inclusi sunt ; ac ostium primum quatuor Antistitibus custodiendum traditum, ostium secundum Oratoribus regum , inter quos erat ipsemet AEneas Sylvius tum Friderici Cesaris ablegatus, ut ipse tradit. Id autem ne mireris; nam mos erat, quemadmodum ex S. R. E. Caeremoniarum libris e ) monemur, ut ostii secundi custodia oratoribus Hincipum demandaretur . Cardinalium cellulae ita eorum angusta in cinA a mi-
a ind. Rom. xv. Petri Amelli , Durium Meri Consistorii, dicapite cxxv . pagina Io. Sciendum, Eneae sylvii oratio ut supra , Maia tamen , quod omm die debet esse nettiis,dc alii apud Raynald.an. ΙΑΑ7. Misa, qua debet dica per Cardina- nu. Isatis iuxta ordinum suum, T Sermo e In orat. ut supra . per eo dem, nisi committam Praelatis, d In orat. ut supra .
45쪽
nanum Pontificem electio post secundam comitior vin diem.
UITA NICOLA I v. mitio cubicula , lignea materia fabrefacta , laneisque vestibus coiitecta , vocantur ab eodem AEnea a ) d scribuntur , nimirum quibus eae circumamictae vestibus , & quo singulae colore distinguerentur , illudque notat , Cardinalis Bononiensis cellulam albo colore vestitam fuisse: Forsitan, inquit , nec nor , nec mu dior e uisuam erat mens. Nee enim ante illam diem extorquere qui uam ex eo potuit votum ejus. At ad suffragia transeamus. Ventum est die Dominica , quae fuit quinta Martii ad primam suistagi rum lationem , seu ad primum , uti vocant scrutinium, suffragiisque decem in Prosperum S. Geoetii ad velum aureum Diaconum Cardinalem Columnam num est. Studebant enim Columnae nonnulli Patrum , ac extra comitia quidam Romani proceres ἱ ipseque Alphon- fur Aragonum , & utrius lue Siciliae rex , Tibure tum moras trahens , ac Urbi quodammodo imminens , C Iumnae favere ferebatur .
Insequenti vero die Lunae, seria Martia, latis suffragiis b) , rursus ex iis decem Prosperum Colum
nam , Pontificem designabant , cui quoque accedere pa ratus erat Cardinalis Bononiensis, ne longior mora E clesiae Dei noceret; at sistere parumper monitus a Car dinali Tarentino , qui extemplo in eum conversus , ait , se in Pontificem Carinalem Bononiensem velle . Caeteri Patrum Tarentino tum assentiri , omnesque, veluti caelesti numine amati , cunctis pene suffragiis in Cardinalem Bononiensem discessere , invitum licet , S obluctantem , diuque honorem Omnium maximum recusantem , donec Patrum precibus acquievit , ac novum Pontificem Prosper Cardinalis Columna, Diac
46쪽
norum prior circiter nonam diei horam o popu-lo nunciavit. In Ephemeridibus Vaticanis per Iambuin Radulptii sacri Consistorii clericum scriptis, haec de Pontificis Nicolai v. electione adnotata legimus : Anno pracdicto Mcccc v I I . die vero Lunae sequentis , sexta mensis Martii praedicti, hora nona vel quasi Reverendi mus in Christi pater Omminus Dominus BONONIENsis tituli Sanctae Susannae assumptus fuit ad summi apicem Apostolatus , ct vocatus NicoLAusQUiNTus, sociatus a supradistis Cardinalibus usue ad Ecclesiam Sancti Petri, deinde ad Palatium Papale . Haec ibi.
Habita est autem, ut vides, meritorum , ac virtutum tantummodo ratio ; non ambitio, non vis, non saetio, non imitentia, aut gratia dominata est, verum
divinitus haec gesta suisse & S. Antoninus , ), & teri coaevi scriptores testantur e . Hinc illa vox in dinalis Lusitani, quem Porrugaliensem appellabant , qui, dum e comitio prodiret, percunctantibus Romanis , quis e Cardinalium collegio renunciatus Pontifex esset, res,mdit d): Nor Nicolaum, at Deus Ponti- fleem elegit. Explodendum est igitur, quod Io: Baptista Pregius refert e , & ex eo alii D, fama sellicet tum vulgatum fuisse, hujusinodi electionem portento similem visam esse, seu malis, vitio factam , Domi-nIeo Cardinali Capranicae Episcopo Firmano, qui rei novitate perculsas , inspicere diligentius suffragia v luerit : Misaeuli enim Deo , inquit Pregius , duee-
47쪽
men astumpserat . Quo anno aetatis Pont; lex lactus .E;us corporis habitus .
bat, hominem novum, qui anno σε semis antea privatur sacerdos , σ egem fuerat , repente Ponti cem creatum . At haec ex vulgi opinione potius, quam vero aliquo sundamento sulcita, litteris consignavit Pog-gius, quae salsa esse ex iis, quae tradit AEneas Sylvius, a) oculatus testis demonstrantur; scribit enim, Paraclytuni spiritum Ecclesiae praefecisse eum, qui humilitate summa, qui amore in omnes, qui justitia , qui prudentia, qui scientia , qui eloquentia Pontifice digna, qui longo rerum usu praeditus erat. Ejus praeterea virtutes , ac laudes ante Pontificatum percenset Poggius Florentinus in oratione, quam ad ipsum Nicolaum jam Pontificem faetum scripsit. Hae artes igitur, hae industriae, haec ornamenta ad
Missa quoque sicimus, quae de Pontificatu in semnis ei praedicto a B. Nicolao Albergato s. Crucis Cardinali tradunt Iacobus Zenus, e ac Franciscus Pliblelphus, io quodque narrat Manetius fe), divinitus
ostensum mille matri, Thomam, dum anno aetatis decimo aegrotaret, Pontificem aliquando futurum, itemque Eugenium iv. in ipsis comitiis ei apparuisse, ostendisseque Pontificalia indumenta, iisque se exuisse, atque Nicolaum monuisse, ut iis se indueret. Haec & alia hujusnodi somniorum interpretibus amplectenda relin
NIco LAI nomen sibi imposuit, illudque potissismum adamavit, ut Omnes serme tradunt b gratia,
In orat. ad Antonium 1la cellum Patriarcham Uenet. e)In vita pag. si . si T. Iacobus dinur, Et sigonisu in Vita Nieolai Caro Albergati, innetius in vita lib. II. pag. s I. Platina, ec alii .
48쪽
PONTIFICIs MAMIMI. 7 honorisque caussa erga Meuaum , olim tituli S. Crucis Cardinalem Albergatum , virum do trina ac morum sanistimonia illustrem , & de Thonaa Sarranei Isi, quem nunc Pontificem Nicolaum v. appellatum audimus , optime meritum . Annum agebat , cum Pontifex est
se stus, quadragesinum octavum a . Modica, seu pusilla sutura erat, colore subcandido, b sed in Pontificatu in croceum , & subfuscum conversus est ; ore paullo pleniore, voce gravi ac sonora, nigris vegetisque oculis, habitu & forma gravis, prospera valetudine, quam tamen ob nimias Pontificatus curassensim amisit. Electum fuisse NicoLAυΜ-Lunae, sexta mensis
Martii, paullo ante e) vidimus, de qua sane nulla prorsus dubitatio inter chronographos suboriri debuisset, nisi Raynaldus ι0 epigraphen Meolai v. dipi
matibus, quae de Curia appellantur, praefixam, naendo se a librario quodam exscriptam , mendose & ipse in Annales retulisset. Epigraphe vero ita a Raynaldo est edita: Uber primus Bullarum de Curia incaestus in primordiis assumptionis Sancti mi in Christi Patris di DD. NicoLAI disina proidentia sapae v. Romae, ubi idem Dominus noster autes dictus Tu ΜAs tit. S. Susannae presister Cardinaus Bononiensis nuneupatus , die Lunae, quinia mensas Martii , anno a Natisitate Domini MCC ccxLvII. Indi-mone κ. per Reverendi gnos S. R. E. Cardinales in Monaserio B. Muriae de Miuersa ad Summi Asolatus vicem concordiser assumptus es, o die Dominica xi κ. Hei mensis Martii in Bassues Lateranensi eoronatus. Raynaldus paullo ante recte seriis-rat , Nicolaum in Pontificem electum Pridie Nonas
vIII. De die electionis, librarii mendumari brochis u
49쪽
IX. Bononiensi cla- Iiuulo electio miliam signincat ag UiTA NICO LAI U. Martias ; at in hac epigraphe edenda, non animadvertit ad illa verba: quinta mensi Martii , quae Da nieli Pape Ochio a) criminandi ansam, & aliis errandi dedere. Nam mendosum esse verbum quinis Pape ochius demonstravit, quum A. D. I 7. littera Dominicalis esset A, & dies Lunae incideret in diem sextam mensis Martii. Hinc sphalma esse in epigraphe, seu titulo codicis a Raynaldo vulgato . Recte quidem Pape, litus, qui ad anachronisinos , us sunt recentiores Chronologi , emendandos pronus erat . Uerum in codice, ut certo scimus, sexta , quin ta legitur: idcirco Mynaldus librarii oscitantia dece tus est. Caeterum alia in hanc rem testim nia superflua nobis videntur, quum exploratum sit , Meolai v.
electionem die sexta Martii suisse , R ideminet Ni-eolaus suis Apostolicis litteris testatur, ut modo intelli
Vix enim Pontifex est factus , eum ad Canoni- eos Bononiensis Ecclesiae litteras dedit, quibus significat, se die sexta mensis Martii in Romanum Pontificem summa Cardinalium concordia fuisse elec hum, quare eos r sat , ut gratias omnipotenti Deo reserant , precesque effundant , quo ad regimen Ecclesiae Catholicae divina gratia ei assistat. Habentur hae litterae apud Sigonium b , quae datae dicuntur : Romae apud S. Petrum Anno Incarnationis Dominieae mi
Ismo quadringentesimo quadragesimo septimo , die octava mensis Martii , tertia vero post nos m ad apicem summi A solatur assumptionem . Canoniciliis lectis, actisque selemni pompa amplissimis immortali
50쪽
PONTI r I cIs MAMI Ur. 9tali Deo gratiis, laetitiaque summa perfusi , tres RO A. D. 1 - .mam Canonicos ad Pontificem legarunt.
Coronatus cst Meuaus die xl x. Manli , quae Oronitionis sitit Dominica Laetare , quarta Quadragesimae . E b '
ror est apud Alphonsum Claconium a ) ubi scripsit,
a Meuco insignia coronationis suis a suisse tertio Nonas Marti , qui tamen error in ejus Audiariis est sublatus . Geterum compertum est ex AEnea Sylvio b qui aderat , quique Crucem Pontificalem ante Pontificem prmulit , ritumque hujus coronationis deseripsit, coronationem hujutinodi peractam esse in D minica Laetare . Hoc anno littera Dominicalis suit A, & dies decimanona Martii incidit in Dominicam . Adde his Ephemerides sacri Consistorii per Iacobum Radulphi striptas, ubi haec leguntur et te Anno praed7LD MCcccnv I I. die vero Dominica, quartadragesimae, in pus cantatur Laetare, quae fuit decimanona mensis Martii, Sancti mus in Chriso Paterct Dominus nser D. Meucus divina providentia Papa quintur fuit coronatur supra gradus Ecele Sancti Petri eum omnibus solemnitatibus in tali fleri fluit ibidem , α Rentibus decem ct septem Cardinalibus suprascriptis, deinde Ucendit equum album di deferens fimam, gre ut suos direxit ad Sanctum bobannem Lateranum una eum dictis Dominis Cardinalibus, Episcopis, Protonotariis, ct aliis Omialibus. Ex his ergo errasse omnino nostuntur, qui alibter apud Mynaldum scripserunt.
Insignibus gentilitiis Meriaus in Pontifieatu nul- Insignibus s.R.E.lis, nisi tantum clavibus B. Petri decussatis, quibus sem-