Speculum verum ostendens juxta modernorum disputantium philosophica principia, et congenitum, & evulgatum, & publico lumini expositum a' clerico Nicolao Grimaldi. Anno 1706

11쪽

tatibus optimatum scriptorum, g rati nibus Praeclarissimi vestri Ledioris su fultae sint, maximi habentur apud om-

nes, di satis, superque a Deusingian rum calumniis , & Crisibus tutae exi- sunt , tutasque magis sore censeo, si nonnullas, quae mihi eas cogitanti, it Tumque mente revolventi occurrerunt dissicultates in medium apponam ; lGque 'non ejus causia sed tum esse putetis hortor, atque volo, ut vestras temnam Iectiopes , plurimi enim eas facto . Vertim cum ratione , & experientia mihi. Comprobatum , Regnum ullum tutius dici non posse, nisi ubi bello conflictetur . Ferrum tune melioris nothae, ScPertractabile reddi , cum plurimis incudinis malleique reste raris imbus fuit suppositum. Aurum tunc nobilius,

S propriε aurum reddi . cum ope ignis Dium, liquiditatemque nactum ab im-

12쪽

. puris se extricatur partibus. Ueritates. certitudine 'tie eas , tum in Physica. tum in Mathesi firmissimas apud me es' se comperi, de quibus primo dubitando, evidenti deinde ratiocinio evinctus fui : Sic Geometri certissimas quasque Propositiones, qitae in dubium minime verti possent, per absurda , hoc est, de

earum veritate ambigendo probant: Ille igitur tribus tantum vestris henepositis lectionibus non Brh spero , si perpaucas , exilesque objectiones in nudunia proseram : Nestoreos itaque annos a Divina Clementia vobis deprecor , ut

quidquid Reipublicae litterariae emolumenti dedistis, perficere valeatis. In Primam Lectionem.

Non possunt eqnidem scientificar

13쪽

primis statim exordiis de scientia sermonem inseratis: Eamque definitione ex Aristotelis Monumentis desumpta

definivistiscognitionem certam, & evidentem rei per causam , in naturalem, de artificialem divisam, artificialem vo- eastis studio, inuite acquisitam; Nat ratem verb lacunditatem intellectui a natura insitam , ac propterea creditis Mathematicam naturalem esse scientiam , allatum rustici exemplum satis id probare putantes : Si nempe exhibeamus Rustico Quadrilaterum A, cujus exteriora Iatera lint unius cubiti, dei de sormabo aliud Quadrilaterum B,duplum prioris , interrogatus rusticiis, quam nam proportionem habebit prius Quadrilaterum ad secundum, aespondebit duplam ; sed id naturaliter scit: ergb Mathemativa maturaliter habetur. Exemplum sane allatum prima iaci

14쪽

evincere videtur, nihilo tamen minus non concludit Mathematicam naturalem esse scientiam, quod prorshs negare audeo; Nam asserere fusticum natu- .raliter scire prius satiadrilaterum habere relationem duplam ad secundum idem ac asserere ideas extensionis . &proportionis esse nobis innatas. Cum enim omnes ideae triplicis sint generis, vel nobis innatae, vel adventitiae, vel a 'nobis ipsis factae:Ut Dominationes Vestrae ritὁ probarent Mathematicam naturalem esse scientiam , id verum effedeberet , quod quidam misticus . vel cujusvis generis homo nullam de quantitate , & corporum ratione habens per sensus acquisitam ideam interrogatus in casti allato responderet duplam rationem prius Quadrilaterum ad secundum ; Id verb nemo mentis compos, dirom perpendens concedete Cum

15쪽

idea, quam habemus extensionis, eiunque relationis sit idea adventitia: Qua εpropter dicendum est solam ideamis, quam habemus Dei optimi Maximi no- uri Creatoris naturalem esse scientiam; lHaec enim idea nobis est innati : Hanc autem ideam innatam esse sic probarem. Quemadmodum ex nihilo aliquid fieri

repugnat . sic ex imperfectiori pers . Etius gigni nequit Hinc sequitur quod si in me agnoscam ideam Entis summ' peffecti, summe potentis, summὶ intel-

Iigentis , .cumque facilε videam hane ideam non potuisse in me ipis a me produci, qui me cognosco multarum perfectionum indigum , multa facere, S: scire cupientem , necessarib cogor , Iucredam ipsum ens omnium persecti num, Omni potentiae, &sap entiae capax , quod illam idem in me producit cerib certius existere , hoc autem ens

16쪽

est Deus . In me esse hanc ideam Dei uIterius sic probo : experientia notum est me esse imperfectum , & depender tem ; dolorem enim multoties sentio, cupiditatibus angor, dolore percellor, Haequalitates sunt, quae deselium, Scdependentiam designant, quibuS carerem si perfectus emem : si igitur meam dependentiam , & imperfectionem agnosco, signum evidens est me perse-ectionis , & independentiae, adeoque en

iis summὶ perfecti ideam habere . Idea enim privationis dependet ab idea positivi , nam tenebrarum idea haberi nequiret nisi ex idea lucis: Quapropter si

Verum fateri volo prior est in nobis idea Dei, quam nostri ipsius: luce meridiana igittir clarius est tantum cognitionem, quam Dei habemus, scientiam esse naturalem , utpoth facultatem intellectui

ii Natura insitam , non vem Mathe

maticam. In

17쪽

In Seeundam Lemonem.

I MUlti equid m prestant , utque male Philosophantium Principii evertant , di perspicacis ingenii apud

VulgareS homines gloriolam captent, tela iaciunt in hostem , quem ipsis singunt : Non eorum censui adiiciendos vos esse voluissem , plurimum enim . mea refert Vestrum gloria , di fima per universium Terrarum orbem . Dum enim Chartesii Principia examini vemosthiicitis, ut refellatis, ea juxta Cha thesii mentem, non alitὶr excogitata exponere debetis.Noster enim Author, cum per ideas claraS, & distinctas, ae per generalissimas Propositiones. quaeninari neqμeunt , , suum conflaverit Su, atque en hiS geometrico Hor consequentias ad naturae phaenomena .

explicanda deduxerit , peraminini fiant

18쪽

erit illud Juκta ejus mentem expositum impugnare; illud verb illa inserere non abs re esse duxi , ut melitis adversus

eum invehere valeatis.

Et primo supponit Renatus Materiam , & extensionem idem esse, quod sic probari posse ei videtur per Anali sim institutum: Cum qilatuor sint praedicata , quae omnibus corporibu S communia sunt , nemph Impenetrabilitas, Divisibilitas, Figura , & Extensio: In quocumque enim corpore has proprietateS, tamquam inseparabilia praedicata inVenimus,& jure merito dicere possumus in horum uno corporis naturam 'repositana esse ': Si igitur unum ex his quatuor praedicatis, quae corpori essetitialit competunt, tale sit, ut nullam

ab aliis habeat dependentiam, imb alia tria ab illo dependeant, necessario con cludemus illud corporis daturam es eo.

19쪽

Si mentis aetem in id intendamus , cer nemus Extensionem in longum, latum, R profundum ejusmodi esse quam Impenetrabilitas, Figura ,& Divisibilitas; injppe, quia nulla ex ipsis concipi potestabsque conceptu Extensionis, econtra Extensionis ideam habere sumus absque eo, quod ad figuram, irmpenetrabilitatem, & divisibilitatem a . tendamus , Concludi proinde potest corporis naturam in sola Εκtensione reponen-m esse , hujus enim idea ab idea corporis separari, nequit. His veris stantibus supponit secundo Materiam, seu Extensionem; quae una, atque eadem existit; a Deo divisibilem,

isti adi divisam fuisse creatam, & qii, dem in partes quisprqxime inter

aequales , atq- has materiae particulas ab initio motas ii Deo fuisse, ea motu

quantitate, quae aeri perseverat,& pe

20쪽

determinationes non est facile, necnecessu determinare.

Ex his primo deducit, cum motui reditis naturalis , ct simplicissimus sit, Materiae particulae jam divita seipsas motu recto movissent , nisi particulis

aliis contraria deterruinatione motis occurrissent : Quare iuxta motus regulas, e recto motu reflexae fuere Mnovum asarum particularum occursuin passae circularem quemdam motum a

quisivisse circa aliquod centrum neces se fuit: Unde faditim est quod unive fa Mundi Machina in varios Vortices, seli Materiae varias circumgi rationes abiisset . Hi autem Vortices , seu materiae jam di visae circa varia centra circumvolutiones non supponendi sunt

omneS aequales, sed potuit unus major, B alius