장음표시 사용
261쪽
lanitur, uteriam si proprium nomen non interueniae, χἡ quocunque modo designetur res : ut s .s certum pet. s. certum. De significatione autem uerborum plenissime& perfectissime tradere non positanus. Sunt enim quaedam, quae non recipiunt perfectam doctrinam, uel propter ins nitatem, ut in omnibus extraotacriminibus pu- Jhiendis: uel propter confusionem rei, ut cum quaeritur, quando sit mora facta. s. de usur. l. mora .uel propter insidelitatem homi num,uel uarietatem personarum,ut cum
quaeritur,quanta fides sit habenda testibus. Et ideo dicis lex, non posIe omnes casius,qui quandoque inciderintla
possunt. V alibi, i plura sint negotia, quam uocabula.3.
Epimuero spaliter omni iure praetorio, &ciuili, per titulos diuersos tractando depersonis, rebus, actionib.in
quib.Omne ius consistit: ut s.de sta.hod. I. nunc gener les dii finitiones, fiue traditiones annectemus. Nec n.nainim est, ut quibusdam specialiter enumeratis, generalis quaedam subiiciatur clauila, quae omnia compreheu cati ut s .adle. Aquila.si seruus seruum.F. inquit lex . Estat regula multorum similium collectio secundum Grammaticos: ael est,quai rem quae est breuiter enarrat. Et d, citur regula,quia regi normam recte uiuendi praebet. Inde regularis, quasi recte uiuens, uel sub regula uiuens. Dicitur et regula,eo si recte ducit, nec aliorsum trahit. Persius: apposita in tortos ostendit regula mores. Est. regula rectitudinis uel certitudinis,forma, per qua scriptor nouit modum rectoscribendi,& secator modum recte iecandi,& sic de similibus. Ita per regulas modum recte iudicandi cognoscimus. 3.dist.regula quasi regulariter uera quamuis patiatur exceptiones e quia exceptio est de regula.3a.q. a.dns noster. Et constituitur regula P uerba quae de sua natura ota comprehendunt: ut tune uniuersaria assirniniua,& negativa. Ite P verba negati-u sc indissinitiva, q aequi pollet uniuersali.C.de har .ve. γῆ A rei ul.orficium regulae es alures similes casus simul iunge- auia. 3 re
262쪽
re clauo rationis. 3. eo .l. I .ibi, quasi cause coniunctio est, Sc. Et solet dici, i, per regulam non statuitur ius , sed ex iure sumitur regula : R ideo proprie loquendo dici 'ebuisset non de regulis iuris. sed de iure resularum. Miegatur tamen regula pro iure, non ta ex origine,quam forma. Et potior est cius cauci pro quo facit regula: ha het enim aduersarius necesse ostendere ration*m,qua re in illo casu regula non loquatur. ut dicit glo .eo tit. libr. 6 super rubro. Quid autem sit ius,& unde dic tur, di Gum est S. de itis. & iur. Et sumixur hic pro nostro iure, scilicet ciuili, non canonico.
LIηκκ iste, secundus ex principalibus Iegum uoluminibus, Codex diui Iustiniani dicitur : & misεc ην, id est, pereminentiam, uel per antonomasiam, id est, uice proprii nominis Codex appellatur . Sicut habet urbis,& poetae, apostolisi; uocabulum: ut instit. detur. nai. g. sed quoties.& sorte ideo, quia codex dicitur a 'cogendo. Cogere enim uel imperare proprium est imperatoris,ut eius nomen denotant, cuius est hic liber. Et ' ροὶ haec est praecipua legis uirtus. st. de legi. & se. con. l. legis. Vel dicitur a cosendo, id est,componendo, uel congregando: sicut fructus dicuntur cogi. si . de peti. haered .l.a patre. I. ult. Virg. Tityre coge pecus. lustiniani dicitur, ad disserentiam trium ueterum codicum: Hermogenia ni, Gregoriani,& Theodosiani: de quibus . i. Nam intenditio domini Iustiniani est ex illis tribus codicibus , & ex xui. tra uagantibu e constitutionibus, hunc codicem componere.Finis autem,sive utilita η, summa est: quia hoc opere perlecto facili modo erit accessus ad tutiores causa radimniti opes r& quia ex hoc nouo codice resultabit rectitatio diu alium constitutiouum, & quia no est opus maxima mole pecuniarum.
263쪽
lectionis libri primi, Constitutio prima, de natio codicefaciendo.
Imperator tractaturus de iustitia &iure,pmittit tres 2 au' meonstitutiones, quae uicem obtinent prooemii. In qui- dex se a. bus auditorem beneuolum, docilem, & attentum reddit.Et in hac prima constitutione imperat, uetat, permittit,punit: quae quatuor sunt legis uirtutes. q. de leg.& se. con .l. legis. Imperar,cum decem philosophis. iuiris prudentibus committit, ut codicem componant: ue .e.f. ideoq; ad hoc, usq; illuc: ita tamen,&c. Permittit, additionem,detractionem, mutationem: ut ibi,adiicieteri&c. Verat,ex alio codice recitationem fieri: ut in fissi punit,ut 3.l. prox. s.falsi.Docet etiam, op ipse sit aggres.sus cum tradat haec necessario corrigenda esse,&c.& ita quodammodo situm opus commendat. De Iustiniano eodice confirmando. Superior constitutio facta fuit nondum composita hoc codice: haec aut cum iam erat completus,ut probatur J.ea.l. 3. iisdem prudentibus. 3c ideo ponit in rubrica de iustiniano codice confirmando:quia antiquum codicem reiecit,& hunc confirmat. In principio autem huius costitutionis commendat utilitatem sui operis, probando qualiter ad Rempub. spectat Scsso madatum certis personis repetit in luctum,& eorum studiu coprobat. Tertio tradit de ui legum, S adiicit de psna allegatium c 'o illicitas leges. Circa copilationem aut librorii legalium tores eoru colligi poti crdecem suerunt compositores primi codi- etiacis iustiniani: ut s .in conssit. I. sicut et de m uiri suerile iin petendis tabulis.ε.de orig.tur. l. 2.3.exactis.& 7.dice. suerunt. Item tres in insti. ut in proce.eiusdem. S. euq; hoc Deo. Et quindecim in copilatione digessorum ruein sti .in proce. F. tuas ex omnibus. S I. deuet .iur.enu.l. 2.f. quae omnia. Item quinque in compilatione noui codicis.J . tit.prox. ita dicit gl. s.in consti. I. De emendatisne eodicis Is liniant,o secunda eius editisse. Hae constitutio quatuor sontinet partes. Primo em
264쪽
dieit,qualiter curat componere leges ad negotia dirimeda. Quod pater cla iam feeit codicem,& confirmauit eudem. Secudo dicit, spost praedictum codicem factum, fecit ipse multas constitutiones corrigens , & immutas leges de his quae erant in codice,quae constitutiones cireon essent in cotae codicis, mandauit quibusdam sepietibus,ut primu codicem dissoluant,& istas interserant,& alias imm utent,ut eis videbit,& lic nouum librum faciant. Tertio dicit hoc esse factum, & ideo mandat eum seruari,& nullam aliam imperatoris legem,nisi de nouo faciat. Si aut aliquid fuerit scribi nece1s arium, in spati lihro nouellarum nomine aisgnabit .Quarto & ultimo mittit eum senatoribus Constantinopolitanis. Da summa trinirare,ct De catholica: κι nemo de eapissice cotendere aut diputare.
Iustinianus aequitatis iustitiaeq ; statuta inquisiturus, pr mittit de summa trinitate,aqua iustitia sicut ex eius diffinitione patet ducit originem,& omnis aeqtas splede se itin lucem: S quia su per summa si .in aeternu benedicta trinitate nostra fides quae di Catholica. i.uniuersalis consistit,io de ea ponit.Vel quia tractaturus est dei iustitia, de eius parte praecipua prius exorditur.i. de religione Religionis aut principiu ed fides: cum omne qynon est ex fide, sit peccatum .ex .de praescr.c.f.& 28. q. I.
c.j.& nostra reparatio a fide sumpsit, exordium:&mi boni psssit super aedificari ubi sidei dehcit funda metum. I. q. j.c.cum Paulus. Ideo iustinianus sui operis posuit sum ma trinitate, & sidei catho. iundamentu : ut dicit gl. hic vi usas. sup rubro . de qua quia publice tractari Spe no expediesupponitve nemo de ea,&c. Et dr summa,sia maior,imo maxima estotum reru: utpore cu ab ea,canil a prima ca, Oia procedunt.I. de uetaur.enu. II .circa prin. TrinitasM,1 P personas quae in diuinatare consistunt: ut. n.alius
est prialius filius, alius spiritus sanctus . ita alia est persona pris, alia filii, alia spus sancti: non in ues Dii, sed
unus tri, Deus:nec tres trium psonarum substantiae,sed una tm,quae Graeco uocabulo . , te id est,intiuisa subsam dici tur :ut S .ea. a. Est itaque, ut iam di m ta, trini
265쪽
tis in personis,mitas in substatia,deitate,essentia, maiestate, gloria,eternitate, immensitate, inccmnlutabili tale,cipotentia: cuius laus, honor, uirtus, & magnificetia per infinita seculorum secula. Fides aut qnq; ponitur pro promissione: ut inst. de rer. diui .f. uenditae. qnq; dε propositum , flue mentis intentio,in contractu,uel ex- Ndentra contractum adhibita: uel si fuerit in re alterius contrahentis, uel non contrahentis, adhibita ad eum decipiendisi,uel ut ei piudicet,di mala fides, seu intentio. Caeterum si fuerit ut tibi costulas,nec quenqua fallas,dicitur bona fides,credulitas: di in hac significatione sumitur hic: Vnde apostolus: fides est substan tia reium sperandarum,arg. non apparentium. Et intellige credulitas, oncuiuslibet rei, sed circa trinitatem,& ea quae salutis sunt aeternae.Et dicit fides i6,quia fiet,oino.n.futurum est qEsperat. Vel dicitur a fidis,q Graece corda dr:Sicut in cithara chordae consoriare debent ad pficiendam melodia illa & inter amicos animi : ita ad Deum,& cum Deo pectora nostra S corda consonare,& quadrare debent,ad constituendam cou sonantia salutiferam, & coeleste harmoniam. Dicitur aut catholica. i.uniuersalis, & ubique porrecta. Vnde dicitur in regio poemate: In oem terrae exivit,&c.Hiuc & imperator hie, cunctos populos, inruit,&c.Quae aut si fides catholica, & quid dein iaua trinitate,ac incarnatione uerbi credere debeamus, altior est materia,quam praesens hoc opusculu uel cap re,uel sfesso nostra explicare queat. redi mus aut a xoritate apost.& euangelistarum,caeterorum qi ecclesim Dei fundatorum. Item cociliorum quatuor Niconi,constantinopolitani,calcedonii, & Ephesini. ut infra e. l. cactos.& l. victor. 3. suscipimus. Male aut crederites multis poenis assiciuncq explicant. a. de haer.& metui. I. a. dc s. m. Sed & quaedam ponuntur. infra e.l. i. s. reliquos. St.nullus .f.sciat.& 3q uero.Bene credentes pnnio uitae aeternaeasciunt, si in aqua & spii renati.& tabida poenitetiae post naufragis pcti arripuerint:ut infra l. l .F. hanc. De sacrosanctis ecclesiisio de rebus orri legiis earno.
. Quia mater Edei di religionis in ecueta: ut in sileo.
266쪽
iubemus. t. in s. r.responso. ideo de sacrosanct.eccIe.ponit. Cui Ecclesiae opus est rebus ta diuino cultui, quampsonarum ibide deseruientium usui suppeditantibus. Sisdem res fiunt necessariae his, qui in ecclesiis obscundae diurnis mysteriis. i. n. alterio seruit, de altari etiam uiue re di bet, sim Apostoluui. Ideo subiungit, de rebus.In quibus quoniam ecclesiae multis gaudent priuilegiis, ideo dicit, De priuil .earii. Ecclesia aute multis modis 'icitur: Aliqua do dicitur locus co sectatus, parietibus circundatus,ubi consueuerunt Deum timentes peccatora
ueniam postulare .ut in Authent . ut lic. matri & auiae .F. quia uero comperiuntur. Et in hac significatione fortitur priuilegia multa:& est unum, quia non conceditur Euxionis corporibus ut ibi sepeliantur, uel ut moretur
in choro cu clericis. infra eo. l. nemo. Et alia duo notantur in descensione fugietium & quiete orantium: ut 3.de his qui ad ecc.conia. l. pe.& ulti. Et unum in Iutoritate qua manumissioni praestat,quasi ipsa sit cora iudice facta : ut infra de his et in eccl. manu. l. 2. Et aliud in Shibita habitation ut infra de Iudae.& cs l. l. in synagoga.Sequens in prohibita omnino eius alienatione,etia si monachi fame perirent: ut in Authent.de alien .& emphyt. f. & quonia. Secundo est ecclesia olum fideliu collectio. Et in hac significatione multa sortiuntur priuilegia circa dignitates ' denegantur haereticis. & conceduntur fidelibus . infra de episc.aud.l. nemo.& l. iubemus. & in Authent . iusiuran. quod praest. ab his qui a d. Tertio dicitur ecclesia psena costituta ad serui edum Deo,uel collectio psonar si plurisi ad ide destinata. Et in hac significa.
tione multa sortitur priuilegia .infra eodem. l. pen & ulti.& infra eo .l. i .& de haered inllit.l. collegium. De epis Opii ct clericis, Orphanotrophi s, est xenodochiis,proce.
eorum: ct carirensi peculis,o' de redime dis captiuis, de nuptiis clericorum' uetitis,seu permissi Inter clericos Episcopus maiorem obtinet gradu. Est
enim episcopatus culinen dignitatum: ut dicit Sl. in c. 2.
267쪽
est . Deculario. itaq; inspector uel super intendes dici pol pui.
s. q. I. qui e patum.& G.disi. cleros. habet. n. super intendere carca cleros,& circa oes subditos. I 6 q. . oes hasilicani archiepiseopo,& patriarcha: ut in Authent .eod. tit. I.sanctissimus.& f. ut autem omnis.Vnde & pol dici in emineti rcula ex plo rectoris,pii inciae constitutus: ξ 1.c.l. I. clericus au i di a χλῆος qd est sors: qa in c--. sorte dari electi sunt, c. cu gna Apostolu. de sib. & d. cleros UOIu Ossiciu est,ut Deo seruiant, sua distribuat, ludis se . , . . nec spectaculis,non fideiussionibus p pu blicis tributis,uel co ductioni bus alienarii possessionum nec curatorςs uel scuratores litium, non pallim tutelis
tit .f. psbyteros. In castrensi peculio clericoru distinguit. aliis clericis. Na eps huc ipso op Eps est,su i iuris 't di in multis aliis dignitatibus est: ut in Authen. costi. i de dis . f. pe.& antep.& ideo no di here peculium: ut I. de inom. test. l. ult. sed patrimonium, vel res suas P prias,in qbus licet ei testari, si probatu fuerit eu habuisse ante episcopatu, vel post episcopatum,iure iti cognationis usq; ad quartu gradsi,caeterae aut res reseruatur dialoecclest Presbyter at, uel quis clericus,bene positant essesnparetu potestate,& res ad septinentes habet in quasicali rela peculio ut & te sari pollini in eis: ita in ut parentes eoru legitima serat: ut in authent. eo. tit. S. psbyteros . t Re depcio at captiuorum p que fieri debeat, & qualia 'ter, habet infra.e. nulli.& m Authei'. de eccle.titu.3. fi os at, ut aute clerici nuptias contrahere possint, habetur in Authent. de mona. Lqd fieri.& in authent. quo. Opori episicopos. f. neq; autem.& de nupt. S. sed & si quis. & extra q ese. vel .uo.P to. conuersatio at mulierum omnimodo est interdicta episcopis,& monachis,alioqui eps privatur episcopatu .Presbyteri at & diaconi & subdiaconicum eis psonis, q effugiunt oena suspicione, ut cum m
tribus & sororibus conuersiari posbiat:ut in authent. e. tit β.presbyteros.& quomo opor. mon.
gredientur.de hoc de coliti cle. st arui.
268쪽
meph sunt receptatores pueroru ambobus parentibus orbato trophi. rum.Brephotrophi se ni gubernato res pauperu infantii. Plochorro Plocotrophi sunt pauperii sustelatores. Assisteriae at sui phi. emiliae debilissi susseratrices, Xenodochio, locus est ubi
icte- paupes pegrini recipiunt. Gerontocomtu est locus ubi via. senes & ualetudi uarii, & py senectute tin infirmi holes
Xenoda- curant:gl. in c. tributili. g. ancimus. 13.q. 8. hinc dicit glo. ehim. in c. 3.de reli. Deponit in brepho,hieron,orpho, piocoq; Gereonto- xeno, infirmus uetulus, puer, orphanus , & peregrinus. mium. De episivali audientia: de diuersis capimiis piae ad ius,αι- ramqs,o reuerraitiam pertinen: Pontimalem.
Episcopalis audientia, est iurisdictio ipsius Epi, quam is a- habet in suos clerico , quandoq; ex necessitate: ut si die
is audi ricus conueniatur ciuiliter, uelis crimine ecclesiasticortra . ut in authen. de mand.princ.f. si uero canonicum.& in c. si us contra. de sor. cop. Quandoq; ex uoluntate: ut I. eo.
si qs ex co sensu s de ca pecuniaria, no criminali: ut st. de arb.l. no distinguemus. g. ite Iul.& hoc cu eligitur ut a biter.Sed & ut iudex ordinarius eligi pot: ut 3. eo. l. episcopale.& Edei v. l. I. Aliqri etiam desideratur ex necessitate in quibusea negotiis, q non Oino serma iudicij ha 'bent:ut in alienatione rei ecclesiasticae: ut in Autheu. de alie n.& emph. S. P eos uero.& I.ab illis, S in ii. de ann. except.l. ut psectius.& infra eo. l. si praesens.Ad cura at &Di vi reuerentia. i.ad reuerenda solicitudine epimulta spectaesura. fui cura habeat de incarceratis, & de redeptione captiuorti,& ut puniant damnati,& similia,ut 3. eo. l. adiectos&l.iudices.& l. christianos.& rauthe. de sanct.epi L f. pe. De haereticis,ct Maniabaeis o Samaritanis. De ministris catholicae fidei, & eoru priuilegiis dixit, nunc de aduersarsis,& eorum poenis. cde haereticis in gerere et i - nere,& specialit r de Manichaeis S Sanaaritanis, qui psicus . diores horreticis sunt, S maiori digni poena. Est at haereticus qui uel leui argumento a iudicio catholicae religi nis & tramite detectus fuerit deuiare,ut j.eo. l. 2.Vel quixon est membrum fidei catholicae ecclesiae,uel qui est di
Vel qui non credit secundum quod praedicant quatuor
269쪽
concilia, ut infra. eo.l.quicunq;. Dicitur ab OΘω vel αου isam,quod est opro, seu eligo,vn etia Aphaeresis,apud no
est diuisorum coniunctio. Dicitur itaq, Haeretis optio,uue electio. eligunt. n. haeretici secta specialim,& catholi cie religioni contrarium,uel diuersam Cicero in Parad. Estq; in ea haeresi, quae multum sequitur florem oratio- cnis. Η reticorum autem quidam praedicant turpiora, dc an maximo sunt errore,ut Manichari,Sarnaritani,Borboritae, Pagani, Montanistae, Tascodrogi & Orphitae, quibus ois legitimus actus interdicendus est,ut I. eo. quicunque & l. multi ,.idcirco & cum aliis hominibus nihil ex legibus uel moribus habent commune, & omnino P men rei laris maiest.tenentur.insi a eo . . Manichae 1S. Et sunt Manichaei qui Christum dicunt non esse, ut dicit gl. I.d. l.Manrchaeos,&extiterunt a quodam Persia, qui uocatus est Manes hic duas naturas & duas subflatilias introduxit. l. bonam & malam: & animas ex Deo quasi
ex aliquo sonte manare asseruit, testamentirm uetus re spuunt,nouum ex patre recipiunt.Ita dicit teΥ. 24.q. .c. quidam ubi uariae sectae haereticorum..& in l. Arriani. I. multi haeretici nominantur,qui ona aes in d. ca. quidam exponuntur. instam bapti areiserem . .
Re baptizare baptizatum genus est hae iesis, ideo post haereticis ponitur haec materia prohibens, ne sanctum baptisma domini reiteretur.Et quidem si certum est aliquem esse baptiza tum semel, non debet iterum baptizam, alioqui baptizato di baptizanti ultimum supplicium
imponitus,quod mortem Interpretamur.seod.l. 2. Vbiat aliquis non est baptizatus semel, sed Christianus tili S ita cathecumenus uel catechiaeatus,vel initiatus ministeriis orthodoxorum,postea baptizatus sm morem haereticorum,imponitur baptizanti & baptizato poena exilii,& decem librarum auri. I.eo. l.ult.de hoc in c. 2.& ca. quaedam. de haereti.& in tit. de sacra. no iter. per totum. De V Araic
iuo alae plus et haeretici sum,& sunt hi, qui nom ne
270쪽
- LIBER XLIX. di Christianitatis inducti sacrificia post a secerint, uel sa- cie da mandauerint, fide pollue do, Q Deo dedicauerint,& per dationem diuini ministerii id prophana migrando. Est. n. apostasia a nostris dictum refugium, uel renetilio. inde apostata. Et quae sit eorum poena ponitur hic in l. I. 2.& 3.& in I. apostata rub& in c. yen.& f. extra eo . tit, Nemini licere signum saluatoris chricti in silice, vel marmore vel hη misculpere,u l pingere. Signum crucis humi ponere est conrrarium religioni: est. n. ab hominibus adorandum, & venerandum: & si in manibus alicuius gestatur,ei debemus cum deuotione assurgere: & si alicubi positum ein ineat,honore ni debemus impedere . Io prohibet ut hic, ne Eumi ponatur: uel in aliqua materia humi posita sculpatur , aut de pili gatur, ne pedibus conculcetur. Qui posuerit, uel positurion leuauerit,grauissima poena mulctatur , iquam mortem interpretamur. E. de poen. l. tal.& infra eo . l. i. de adoratione crucis habetur de con . dist. 3. crucis. R in c. si canonici j. fi . lib. 6.& in clemen. una..de sum. trin. De Iudaeis, cesicoli s. Iudaei antequam dominum nos tum crucifigeret non
grauabanῆ,i md priuilegiis gaudebant, & populus peculiaris, uel spatis diti dicebant. Dicti. n.erant Iudaei quasi
Deum uidetes, sin interpretatione Io. An. 'uper rubro.
extra e ti. Vel dicunt a Iuda. Ia illa tribus erat pilantior: caeteris. Archi .l.6.di. domus. Pol ea at pdiderunt priuilegia sua ex dilicto.J. e. l. iussio. Ita ut no immerito de eis dictu hi: Homo cu in honore esset, no intellexit.i. intelli ere noluit .co paratus est iumentis, similis illis factus.1 udri. n. ut Plin. lib. t 3 .nat. hist. scribit, gens est contumelia numinu insignis. Et io ab Oibus dignitatib', & Oisc iis publicis inter Christianos repellunt. infra.eo. l. ul. Coeli colae autem dicuntur, qui coelum quasi Deum colunt, velesti planetas: LSolem, Lunam,uel stellas. Et hi licet Christiani sint,caeterorum in haereticorsi poena patiunt , nisi resipiscant,& ad ueneratione Christiana conuertantur:
quicquid n. a fide Christiana discrepat, legi Christianae citrariu est j.e.l. ccclicolatu. hi & plane ciliae ppellitur Ne