장음표시 사용
271쪽
ecla taliantim mancilium haereticus, uelpaganus duel Iudaeui habeat, uia possideat Gel circimcidat.
7Mancipium Christianum t. seruus ab haeretico , paga Planetino,tu et Iudaeo possideri no debet. siue erat Christianum stae. tempore emptionis, siue post emptionem metit factu Christianti uel desiderat fieri. Debet. n. ludaeus illud uenale exhibere intra mensem,& iusta coditione u edere, non amplius. I r. sotidis. i. aureis: q, si perniciose id retinere contendit, & mancipium & pretium perdit. l. i. &2. de Iudaeis. ex.& s. de epi.&ci. l. tal.&1 e. l. h. in ii. Itemiponit capitalis pqna lis retico hoc ipso, ' habuit. ut 1
e.l. I. uel circuciderit , ut ibi de hoc. s .d . c. fraternitate.
De paganis templi sacri is eorum. Pagani.i. Saraceni dicunt,e deos innumeros, deasq; ζimo daemones colum,& adorat. Et dictus est paganus . i ea uillanus, hoc est, in uilla natu sina cum iuxta fontem qui Graece πηλ; dicitur, uilla fieri consueueri deductum est uocabulum paganus, id est, uillanus. Iuue, at Citius sal sum producere iesem contra paganum possis. Et Per- sus: ipse ego semipaganus. Hinc & pagantis dicitur, qui non est miles. C. dei nom. testa. l. 6. Inde & paganus dici potest quisquis militiam fidei orthodoxae non susceperit,& in pagis, hoc est, separatis, & diuersis te ti; a fide
nostro detinetur. & sic capitur toro hoc ti.Tales facti ficia sua, puta cum immolatione bidentum , aut aliarum pecudum,ac exenteratione extorum, inspectio aeq; illa&intestinorum , a Vis stipstitiosis diu uiationibus facere prohibentur. Item templa sua clausa habeant sub poena mortis,& amissione bonorum, infra eo. l. I. Item omnia templa paganorum appllicantur Reipub.ut Imperator ea ubicunq; uelit pogit dare: sicut Phocas C far fecit beato. Bemifacio de templo, quod uocabatur Pan - theon,id est onaritum Deorum, infra eo . l. omnia. De his et ui ad ecclesias confugiunt uel ibi exclamans eo ne quis ab ecclesia extrahatur. Inter caetera ptiuilegia quς habet ecclesia,hoc praeci- confise .pua est: ne confugientes ad ea alicuius temeraria aucto- ter ad ocritate abstrahunt,cu tali distinctioe, sint liberi uel serui s EHis .
272쪽
stmi,uel coloni,vel ascriptitii uel liberti, uel aliae perso
me de alicuius familia , tales sine magna mora restituuntur dominis suis, uindicantibus in cos, ubi acriter deliquerunt:aut si no deliquerunt acriter, fiat remissici ex humanitate, intercedente religio oeconomo:&sacramento pr stito a domino, or ob causam illam no laedaecos , infra e. psenti. f.sane.&l. si seruus cuiusquam.& in auth .de sanc. epi. g. si quis autem ad /monasticam .Hoc si seruus confugerit ad ecciesiam sine armis.' alioqn continuo dno , vel a quo recessit, indicetur: si ei copia ab-Brahendi denegetur:& hoc ubi confugit ad ecclesiamsi propter suum delictum:alioqui si propter saeuitiam domini, copellat dris uedere ipsum bonis conditionibus, id est, ne a mnlius reuertati r in potestatem domini. F. de his omni sui, uel alie.l. a. nisi forte mallent redire.& tune reui tuentur, ut dictum est.I.eo .Lul .in s.Si autem, isteri coiugerint ad ecclesiam:aut haeretici, aut Christiant,uel Iudaei. Si haeretici,uel Iudaei, non suscipiatur, uel retineantur,nisi conuerti, uel reuerti uelint ad fide. . eo. l. i . Si at Christiani, habent promissionem securitatis a praeside loci usque ad et O.dies,&c. ut in auth. de ma. prin. ,.sed neq;& sat postea, ut 3.e.l. praesenti.Sed si quis temeritate sua confugam extraxerit de ecclesia,aut extra- here conatas fuerit, tanq crimine laesae ma.comisso tenetur.&ultim si supplicium patietur i.e .l. fideli.& l. ulti in prin .nisi confuga erat homicidia, uel adulter , uel raptor uirginiN. ut in aut. de man. prin .f. neq; aut homicidis.De hoc in c. inter alia. Sc c. fi. extra de immu. eccle. Da hii qui in ecclesiar manunittuntur.
stetit et lesia sugietibus fauet. ita& manumittedis. iiii in quia in ecces a cora epo S sub aspectu plebi, manumis. Husia. sus perinde habetur, ac si apud iudicem manumissus es.set. Nam illae duae species manumissionis parificantur:ut insti. de libor. i. i .lta tia,s, manumittens suam priuatam. - . scripturam de libertate danda exponat. In qua & sigil-lti in suum debet apponere ut infra eod.l. I. Quid autem.
st manumissio dixi in s. in proprio titulo. De
273쪽
Dedium is dictum est nune.de humat is sacris, nam leges sacrae sunt . eo. l. leges sacratissime. tuae constrin- , tunt hominum uitas ad sancte beateqstituendum. Lex Let.
quando' ponitur stricte pro statuto pop.Romani: qnque large pro omni ronabili statuto:& ita regula est iustorum & iniustorum: ut dicit in tractatione Graeca T. e. l. 1. Vn dicitur, ipsi lege no habetes,sibi ipsis i cxsunt. Co connis. si tutio uero principis, dc edictum, legis partes sunt: & iis nina differt constitutio ab edicto: quia constitutio pol esse ge pii. neralis& specialis: ut in st. de conssi. pri n. l. I.f. hae sunt, Edictum.& g. plane .Edictii uero e principis gnate statutum.)e .l. 3. I hi, dixi .ff. de te.& st. de cost. prin. De mandatis principisi. Manda
Quia mandata sunt constitutiones sipecialcs princi- tum. pis, ideo post ii .prox. ponitur. Est.n. mandatum non qlibet constitutio, sed ea duntaxat, quam praecipit imperator: qualiter is qui eligitur magistratus laudabiliter gubernare prouinciam possit: & dicitur sanctio: ur in aut. de man. prin. Et per tota legem illam docetur magistratus qualiter debeat se habere. Er disteri mandat una i constitutione, sicut species a suo genere. Circa mandata at hoc genarale est, fiant uel no fiant gratia administrationis gerendae,ut no credatur aliquis ea habere. nisi sacras literas principis ostendat:&ita plus creditur hoc casuli iteris . tuam testibus s. de epi.& cle.l. si qua .f.ult.In scuratore at qui agit nomine meo no exquiritur, habeat literas uel no: sed qualitercunq; probet se habere madais uel caueat re ratam dum habiturum, infra depi ocu . l. I. Desinati se Uultis. De materia huius tituli dixi. n. eod. tit.& de orig. iur. De Heteri iure enucleando, o de avictoritate iuriss rudentium, qui in digeriis rese maer. Duae partes legis, sconstitutio ,& senatusconsultum
expedirae sunta superest de plebiscitis,& pr torti adictis redita de enses eatione ueteris iuris: in copositione. n.ueteris iuris qui ca minore,quidi minore scientia habuerunt: de qbus hie. Dicitur ii uero ius, quia ab urbe Roma condita & Romuleis temporibus usq; ad tempora It Iust mi ani
274쪽
Iustiniani sere per mille quadringentos annos confusa ista iurasti erunt: ut s. eo .l. I ibi reperimus aute.&T Ue4- f cumq; haec materia.& l. r. I. responso . Enucleando aura. te dicit, quia sicut in nuce primo quod est amaru inuenit,ita&in isto ueteri iure erant tot multitudinis acer hi tales, i nemo eas legere uel intelligere poterat I temsicut in nucleo testa dura inuenitur, ita ibi durς,& iniquae erant sententiae, secundum Ado. Item sicut nucleus quadam inutili pellicula tenetur,ita & in illa multitudi ne tanta sublata superfluitate antiqua, & necessariis ic. . . utilibus collectis, prout melius pi, infra. eo. l. Σ.f. sed & si aliquid. Iniungit at quibusdam disertissirmis uiris,cunilamma prouidentia hanc enucleationem facere: quae extendebatur in duo pene millia librorum & plus quam tritices centena millia uersuum, id est, paragraphorum, uel responsorum: ut iusta eo l. 1.3. sed cum omnia.
De iuris o facti Un rantia . Quia leges ab onauibus sciri debent & intelligi: ignororem rantia aut ehi tam in iure quam facto pe in pactis, αε a. causis praetenditur, ideo de ca diximus .ff.eo tit. plene. De precibus Imperatori offerendis , ct de quibus rebus supplic/re liceat γel non. Impara- Quia dris Imperator caput est , ct minister, ac executor precia tor legum, de quibus, supra io de ipso primo uideamus. bus a- Sed quia non temere,sed per preces est adeundus, quali. ind. tet hoc fieri debeat, & de quibus rebus sibi liceat supplicari, hic tractatur. Et quidem offeruntur considerata consuetudirie& iure. Consuetudine, ut quia pileo, S pallio reiecto, genibus flexis preces porrigendς sunt aure, quia breuiter est ei exponendum negotium: ea uidelicet tantum uerba, de quorum lensu inter partes fuerit dubit tum,inna eo. l. ub Licet autem supplicare pro haereticis, ' i'secit papa, supra de sum tri. l. ult. f. sed quia gremium Item supplicare licet Pro minore damnato a principe et quandoque licet raro, pcrmittit supplicare pro beneficio in integrum rest. dum minor dicit se proditum ab aduocatis T. de mino .l. minor autem . si autem Ivem durau-
te officio praesi dis , eius subiecti supplicare possunt prin-
275쪽
cipi , ut furtum eius puniatim auth. ut iud. sine quoquo sus. F. ti quis autem praeter. Item cum ordinatio clericorum facta est per pecuniam: ut in auth. quomodo opor.epi. 3.ul. Et in cassi. l.quoties.s e. Et in his quae non sunt nico dania se: ut 3. e.i. nec damnosa. Item in his quae non iunt iuri contraria:alias rescriptum impetratum non tenet 1sed dicitur subreptilium, infra eo.l. rescripta, de quibus plenitis dicemus.3. si contra ius uel util. pub. lauando libellus priseipi datus urit litis contectationem.
. De supplicaritne principi facta in gne. s. dixi: nunc de supplica eius effectu: est at essectus supplicationis q principi por-ritonii es.
rigitur isi imperator ad ea restribat, uice obtineat litis imis. contestatae, quantum ad hoc ut ppetuetur in 3 o. uel for- Ο.annos: licut inccstitutione dLI. de anna. excep IA H.
I. i. & ita potest intelligi quod dicitur. g. de act. & obli . l. btitis;
coititutionibus. Haec in non lint locu in qualibet actio mne: sed i 3 praetoria S annali, ut est in iur. vi. bo.rapi.& princeps. qa me. ca. t non sent rei persecutoriae. st de a c. & obl.l. in
nonorariis. Ciuiles. n. solitis,& communibus modis tantum perpetua turriri contectatione,executoris couentione,debiti agnitione: non at sola libelli oblatione,ut 7.deprae sic Io.an s. si quis. in l. cum notissimi. Est erpo mens ..tituli, sicut ploriae, & annales actiones,quae de ii na- 'i' otura teporales sunt,& anno expirant, per litis coni. Dpe- tuentur,& fiunt postea perpetuae ad agenduis:ut instit. de perp. dc tep.act.f.pa: nales. l. cii : nota. C. de transa.& ibi Bar. Ita & in eis actio annalis Ppetuatur, si libellus principi porrigitur,& ille ad eum rescribatu . l. r. & 2. 1ecus salis iudacio offeratur. d. l.constitutiomb. Edeac. & obl.& ex his et casibus fit actio annalis transitoria ad hae te-des , uel contra : ut d. g.poehales.& d. l. constitutionibus. In casibus in et ciuiles actiones perpetuantur sola libelli oblatione: hoc cu impedior litem coni. contra reum,nel propter furorem tuum,uel Hignitate, uel absentiam, uel infamiam: ut infra de amias .excepc. l. ut persectius.
Ut lite pendente. ne ipsi prouocationem,uel psi dis iiivam ficto iam resili liceat supplicare imperatomi. Quando sit supplicandum ues non, ponitis penden-
276쪽
LIBER Ι. relliἡprneipalis causae, uel post pro uocationem, spendente causa appellationis: aut post diffinitivam , i. cluaeri non potest retractari post appellationem His tantu modis supplicare non licet. Ante litem autem contestatam si supplicetur,admittitur supplicatio pro executione iuris ciuilis, uel iustitia comae uni: si tamen praeses uel defensor loci primo fuit aditus, qui circa ius commune parres suas ad plenum potuerunt accommodare: ut insunlisa auth. de man. prin .f. sit tibi.& ut dis .iud. imp rin. Si aue ιιο quan- fiat supplicatio , ut det priuilegium,tenereti, his prae- δε admia termissis. quia nec sussicientes esse potueriit in dado pri ii,M. uilegiu. Si uero post Ite nullo mo tenet r, ut in rubro.
S.I. eo. l .ul. In casibus tamen supplicatu retia pendente Iite: hoc est,ut edantur acta uel Inixi .eo. l.2.uel alius associetur iudex rei et ut terminetur camel ut citius finiat ut in authen. in me. litis non profer. D. r. 3. super hoc.
col. 8. Et habet locum haec rubrica quando supplicatur pro his quae sunt inter partes in lite. Pro his aut q non
sunt in controuersia, licet supplicare etia quandocunq;. Si tantra ius, uel utilitatem publicam, vel ν mendalium fuerit aliquia postularum,uelimpexratum.
μῖμa si rescript si, uel priuilegiis contra ius Dei, apostolo- reviralis, ru, Euangelistarii, Prophetarii, indulgetur,oino respuiturὸ quia superioris legem tollere non potueriit. Clem. ne Romani. de elec.Pot in distinguere pro qualitate
sonaru , & publica utilitate: de qua hic late per Do.& in 'e.fi. de consitae. Si at fit contra ius humanu: aut est in laesione alterius, aut no. Si est in laesione. si qui de laedat in eo ,ql ei coperit de iure naturali, nullu est priuilegium uel rescript sueta iura naturalia dicunt immutabilia: inst. de tu . na .f. pe. fallit in casibus. s. de quadr.pscr. l.ul.&de ue. re. fisc.l. I . Si at laedat i iure ciuili , puta circa acti nes quae oes inductae sunt a iure cibili .sside Orig. tu .l. 2.& ita in ius omnino perimatur ,uel ex toto agendi dene
risimile est, ν imperator uoluerit concedere priuilegiu eum tanto praeiudicio , cum ipse iudicibus committat, ne rescripta contra leges admittant, infra ea .ul. dc I. de , in ossi.
277쪽
CODICIS. I 3ἔinos test.I.si quado. in prin. i autem no mimatur, sed
diffcratur, bene tenet: ut S. de preci .impe.Gis. l. quoties.
S I. eo. t sacrilegii. Si at rescriptum indulgetur cotra pu cpra pnblicam utilitatem, no tenet: sed oportet quod fiat secun blica utida iussio: ut dixi. s. de preci. impera.off. Vbiat per men- litat; podaciti impetratur , fue qurs paentiatur principi in iure mὸdacia scripto in quo tamen non est uerisimile principem decipitquiaan scrinio eius pectoris Oia Iunt condita iura. a. de test. l. omnium.&c. I. de consti . lib. 6.θscilicet dicendo . aliter legem statuere,qua statuat:uel in iure non scripto,
id est,c5suetudine, in quo facilius pol decipi pinceps.
d. c. i. Sive mentiatur in facto,dicendo se non accepisse . . pecuniam mutuo, &c.Siue metiatur in fraudem tacendo: ut quia cum sit libertus alienus,hoc tacito, faciae se arrogari ut ingenuum, cum no possit de iure.ss.de adop. l.nec libertum. Vel taquam dominus ret,uel creditor pecuniae impetrat rescriptum ad iudicem certum de agendo,hoc tacito,i possessor, uel debitor sit iam ab eo absblutus: tenet rescriptum in his omnibus,mendaciis impetratum: ut tam edatus iudex pro tenore ueritatis causam examinet, & ea diffiniet no pro assirmatione deprecantis, id est, pro mendaciis in deprecando admissis:ut , infra eod. l. I. praescriptione. De diuersis rescriptis, pragmaticis sanctionibus. supra de rescriptis contra ius elicitis in speciemum ponit in genere, dicens, de diuersis. i. variis rescriptis: sicut & illa rubrica in sLintelligitur de diuer.& rep.pse. Rescripta aute indulgentur proposito die & consule:licet illud de consule hodie ex cosuetudine non seruetur: ut 3.eou.si qua beneficia. Ite dies incarnationis domini exprimitur: ut inchoetur instrumentum auctore Deo: R supponitur in dictio, & nominabit imperator & eius imperii tepus,ut in auth.ut prep. no. impera. do . coli. s. Ite det scribi rescriptum purpurea scriptura,& signati ardore cocti muricis,& triti coccinit. Est. n. Muro dam piscis, ex cuius sanguine tingit purpura. Ite debet impator se subscribere.I.ea. sacri affatus. Ite det subiici annotatimqua cotincatinuer quor,& ad que iudice, R
278쪽
. LIBER I ver qua persona suerir dictata iustio principis i. ipsum
rescripta: ut in auth. ut diui. ivss.coll. 8. Ite se my debet inseri conditi ossi preces ueritati nitantur,& si nomonseretur in ita non ualet rescriptum: ut j. eo. l.ul. Et qydictum est in rescriptis, seruatur in pragmaticis sanctionibus .Est auteni nouatio rescriptum principis eius , prio motu indultum. Pragmatica sanctio est, quod consilio procerum princeps statuit & sancit,nec indulgetur super priuatis negotiis singulorum, sed uniuersitatum: ut infra eo .l. ulult. Pragma enim causa dicitur. hine Pragma sanctio quaestio quς causiativa est,& cum causet cognitione fit , ut dicit gl in c. I .extra de rer. permu. De statuis o imaginibus. Quia per scripta cocedebantur fieri imagines in suuaut alienum honorem, ideo de his ponit. Et est distere n. tia inter statuam , & imaginem. quia in statua nihil est, quod hominis effigiem non designet. In imagine autem sic, nam est sola pictura S multae partes quq no designat mebra hominis, ut dicit gl. super rubro. Erat olim usus statuaru apud barbaros frequens, Romanis postea usurpatus est in signum deificationi: putabant enim ex bonis huius uitae alterius uitae beatitudinem futuram. Quod diui principes ex toto tollere non potvel unt: sed sine suo priuilegio erigi statuam prohibuerunt, pinam
contrauenientibus irrogantes: ut ita Daeo.l. I.
D. bis qui adsitatuas confugiunt . Confugientes ad ita tuas,si quidem iusto timore ali rum , ne is uiant in eos, secundum leges uindicentur.Si uero confugiunt per malitiam. hoc est, inuidiae causa,
uel blasphemis nam prssium itur aliquis deliquise , si
uinculis publicis mancipietur. Ede poe .l. capitalium.f. ad statuas .facit instante his qui sunt sui. g. f. Si aute quis confugerit ad summi regis statuam, uel imaginem , id est, ad omnipotentis Dei ecclesiam , turp: ter inde non extrahatur, ut dixi supra de his quia deces .con. De Uscio Prefecti Oriensii ct Illyrici.
De principe qui caput est omnium magistratuum diximus. Nunc de aliis magistratibus, qui sunt principis,' tanquam
279쪽
tanqcapitis, mebra: ut 3. adle. tu in a. li,quisquis. Horum Mars alii sunt maiores, alii minore alii medii Maiores 'ut ii EDisi ιlustres: qualis est praesectus praetorio Orientis, item Illy iripti iarici,item Africae item urbis iRomae. Minores fiunt claris simi. puta praesides prouinciarum. Medii sunt spectabi-Ies: ut proconsul,pra sectus Aegypti, qui dicitur Augustali s, ut dixi. st. de of praese. uag. Excellentiores praesecti sunt, praefectus praetorio Orientis,& Illyrici, quoi si officium est, ut ab eorum sententiis non appelletur. Ite nee contra eorum sententias datur restitutio , nisi ab ipsis. Ite codere piit leges: ut in non sent contrariae grialibus legibus.uel costitutioni b.7. e. l. formam. Et sumpsit hie
Imperator exordium ab illustribus, hoc est, a pfectis prorio,quasi a maioribus, qui maiores sunt dignitate & administratione.Sed in fLexordiu sumpsit a super illustribus, hoc est, a consulibus, qui superillustrem dignitatε habent,ut in auth. ut ab illust. 3c super eam dig. Est auta Illyria,uel Illyris prouincia, cuius fines latissimi sunt. quippe quae intra Italia, si perioremq; Germania, Macedonianum,Thracia, Epirii,& Adriaticu simum, Danu biuq; cotinetur. Vir. j. Aen. Illyricos penetrare sinus, SciDe Officis praefecti raetorio Africae eiusque diaces di satin Ethie illustris est sicut superior,&est eius sedes casta
thago: ut m l. I. huiusti. circa medium, emus ossiciu est,
ut milites costituat 43 quos Puinciae iudicentur& defendant. ut I.l. 2. Ite si uiderit castella dc ciuitates nimiae magnitudinis esse,poterit ad tale serma redisere,ut p paucos melius possit coseruari r ut in auth. ut vid. sine quoquo suff,. illud in.&3. nulli quoque. Et incoepit tunc pla- νυ cius Africae conssilui,cu a Gottis Uuandalis Africa ceu Atiuisi,&quinque annos possessa & captiuata, demti uolen- ω. te dito imperio recuperata &adiecta est Romano,ut in II.3. eo. Status autem dioeceseos Africae est, ut in siepigprouinciis diuisio, sicilicet in Catthaginem, Byzantium, Tripolin,Tigin . qui antὰ proconsularis uocabatur, Nu Ahlia βmidiam, Mauritaniam, & Sardiniam, suis iudicibus di- ptem pro sponantur: ut insta l. l .posi medium.
280쪽
Hic quoque illustris est,ut superiores. Vrbis aute appellatio simpliciter prolata pop. Rom. ciuitatem ant nomasice significat: ut Ede uerb.sg.l. urbis de isto fatis. in st.eod.tit.dixi.
De Officio magisiri militum. Hic magister militum illustris est, sicut & superiores
ut Quaestor, de cuius ossicio tractatur. 3.tit. prox. Et liet bis ap- cognitionem conuento militar,& de ciuili causis, ut in- rel. fra e.l. l .& infra de iuricom. iud. l.pen. Si uero sit causa criminalis,de crimine militari,ut quia alienavit arma, uel quia uagatus est extra castra,similiter ad ipsum spectat cognitio. Si uero accusatur de crimine communi, S enormi .conuenitur sub praeside tantum. Si non sit Gnorme conuenitur, sub magistro militum. Et si conu
niatur sub praeside,ipse remitti ad magistrum militum. ut sside re mili.l .3. I.respons. & de actu.l. ulta hi & ma ' sistri peditum & equitum appellantur: ut infra.l. I. De Officio Quaestoris.
Hic quoque illustris est .ut diximus satis.Teod.ti De Officio magiFri ossiciorum. Nunc de spectabilibus, qui secundum PIa. mediam
gerunt administrationem,ut in auth .de reb.eccies. non
alien. ult. Sed Aeto hunc illustrem dixit,eol eius OL. ficium designetur inter illustres: nam & sequentes tres illustres sunt. Et eius ossicium est, ut stipendia meliora, S labor prolixior eius iussu dignis honoribus antecedant: ut insta e .l. I. Ad huius ofῖcium pertineti signifi-: care quemadmodum militum, & castrorum series procedat: ut infra eod. l. . De Offcis Comitii sacrarum largitionum.
Hunc Pla.spectabilem dicit. Sed tamen lex dicit aperte eo nita: illustris enim est,sicut & Comes rerum priuatarum:ut infra de assest ulti.Et est ille per quem prin-r ac ceps stipendia largiebatur:&hic forte erat procurator Reipub. qui Craece Logista, idest, rationalis nuncupatur:ut infra de mo.mulc.lar.