장음표시 사용
341쪽
missi. 3. cum Pollidius. Nam dis inquitur inter castrense,& quasi. De hoc dixi supra de castrensi pec.
De haereditatibus decurionum nauiculariorum , eobortalιum,
mil tum , fibriι ensium. Licet iure communi deficiente omni cognatione primum coniunx, dein d fiscus succedat,nisi in causa, ut impra,unde uir & uxor. l. I .& de secun .nu p. l. t. hic in post coniugem non uenat fistus: sed hi, de quorsi corpore, vel . collegio fuerat is, et decessit siue erat nauicularius: ut infra e. l. i. Et dritur nauicularii, qui habent societatem in Nauli- nauibus faciendis, & reparandis mel qui in nauib. bla- tiptur. da ducunt: qui priuilegia habent multa.ff de iur. immu . cohorta- l. semper. 3.negotiatores. Sine erat cohortalis, siue curia- liblis: ut infra e. l. a. Sive erat Fabricensis, qui erant deputa Fabrienati armis faciendis,& reparandis,& uendendis: & isti e- ctiam deputati dicebantur : ut in auth. dear b. Et habet ista li, cum quando inter fi 'cum & corpus erant controuersiae. puta quia uxor non supererat, uel repudiauerat: si tamen superesset uxor, omnibus praeferretur. infra de
De vindicta libertate , ct apud concilium manumissione. Omunctio est, in hoc tit. ponitur expositive pro. i. De hoc dixi. st. de manumissu in dic. pag. 7s. De lsamentaria manumisiiine. De hoc dixi. Te pag.I6. PDe lege Fusia Caninia tollenda. Ista lex impedien .it libertates: tu a ea cautum erat,neminem in testamento suo totam familiam, uel ultra cetium numerum manumittere posse: sed inter uiuos bene poterat manumittere omnes seruos . hodie quod co- ceditur, inter uiuos conceditur , multo magis in ultima uoluntate. instae.& inst.e.
De Dei commissariis libertatibus.
De hoc. U. e.cit . di XI, pag. 76. De dedititia liberrate tollenda.
Dediti iij erant, et siue coditione debebat se Romanis
342쪽
& quandiu uiuebant erui erant . post mortem uero in li bertatem eripiebantur:ut inst de lib. 6. s. Et ideo n5 dicebantur serui, quia luccessionem habent,& Onan mo.l Ibertatem superabant: uel uerius liberi erant, sed seruire
tenebatur. sicut & alias. 3.co m. de manum. l. I. S. sin aut . De latina libertate tollenda , ct per eertos modos ι n ciuitatem Romanam tranfusa.
patini Et haee latina libertas tollitur. Et dicuntur latini , et toto i ve uitae suae erant Iiberi, sed in morte erIpiebatur in seruitutem.&sic non habebant heredem ut initi. de succes. lib.f. s. Et sunt hic .uel l .casus , in qui b.olim fiebant utini: hodie a temper legem illam fiunt ciue Romani & uere liberi. In omnibus autem, exceptis trihus, seruatur ius patronatus a laesum. seruo communi manu missio. Olim non poterat unus ex dominis seruum manu-: K-' mittere, imo pars manumittentis accrescebat socio: uem: uvii inst. de don. S. erat. Hodie autem licet uni dominorum ' Τ manumittere seruum communem , & inter uiuos ,& multima uoluntate: ut 1. e .l. I.J. responso. De seruo pignori dato manumissis.
Seruus pignori datu si est obliguus eneraliter,pu ἡ; g ta obligauit omnia bona sua, siue expressim sit obliga- in ,siue tacite , potest manumitti misi sit a creditore pra
es usus loco pignoris: uel si is debitor manumitant i fraudem creditoris, cum sciat se non esse soluendo: ut infrae G.& et . ff.ex quib. cau. pig.ta. coni. l. ven. Si teruus elispecialiter obligatus, non potest manumitti, uolente creditore: sed tamen ipse manumissor reuocare manumissionem non potest infra l. 3.& .
D. Istinis Reipta. manum t enit . . . - .: Seruum Rei p. Romanorum , uel cuiuscunq; ciuitatis
ria. aut unitiersit iis pol manumitti, dumodo alium seruuuice uel Ioco mi det Rei p. Et talis manumissio non matatur: licet is fugerit que pro se dederit: nisi aliquis ritu. interuenerit iure coi, id est causa propter quam reuocetur in seruitutem solitis modis instat eodem les. I. 2.
343쪽
De his eris a non domino inanumissi Anm. Qui non est dominus, nullatenus pol est manumitto πιή δε-
tera deo ut nec tutor, uel curator , uel etia pater eius et mini non dominus est serui, minumittere possint .sf. de manumi. manumis l. seruus.& infrae.l. si pater. Ita nec procurator domini inn manumittit,nisi in casu infra com. de manu. l. I.,.ult. Qui manumittere non po sint,ct ne infraudem ereditorum. De hoc dixi .ss e.tit. pag. s. Qui non possunt ad libertatem peruenire. De hoc dixi ii .e. qui ad liber. proclam. non licet. p. IIIn quibus Musis serui pro praemio libertatem ac iunt.b Serui quandoq, fiunt liberi per beneficium legis , & 'iudicis sententiam , & suam strenuitatem: ut sunt ferui qui tulerunt uirginum raptores,monetae falsatores, militiae desertores,dominorum propriorum interfectores. His enim quatuor casibus per sententiam praesidis libertate donandi sunt:ut tamen istorum seruorum domini pretium, a fisco percipiant I. e.l. 2.& 3. S .infra unde
De ingenuini manumissis. Ille qui est ingenuus , propter manumissionem non amittit suam ingenuitatem. inst. de ingen ., .ult. olim tamen ingenuus manumissus intra quinquennium pol rat se in ingenuitatem repetere: sed hodie perpetuo uc. que ad finem seculi poterit: it s.ubi cau. stat.agi de l.ul. . Communia de manumissionibus. Commune est omniu manumissionum: quia omnis manumissio est datio libertatis. inst.de lib. in prin.Itemper quemcunq; modum processerit,contingit libertas. Item' in aetate maoumissi nulla est dissete itiamee in aetatem manu inittentis.Inst.de lib.3.ult.& infra eo. l a.dummodo sit maior Io. an. Item omnis manumissio pol fieri a domino. uel domina,vel eius liberis, euiustoque gradu uel sexus,uel suis,uel emancipatus,ut se.l. I.3.vit. De liberali causis. De hoc dixi.fῖe.tit.pag. 7. Asser MDe assistisne tollenda. reso
Liberalis in olim per quosdam si Assertores dicebant
344쪽
eo op asserebat eum liberum qui dicebatur seruo exescebatur. quod quia uanum & friuolum erat,ideo tractaeo , de eo, non ponenda, sed tollenda. Et statuitur ut libera-io. tem causam quis per se,uel procuratorem agat. . QSibus ad libertatem proclamare non licet : de rebus corum, qui ad libertarem proclamare prohibentur. De prima parte dixi iLeo. ti. pag. 77. De rebus autemi eorum, qui ad libertatem proclamare prohibentur, serua dillinctionem. l.ul. infra eo.
ordo eο- Quia cum quaestione statusco curritqnq; aliaqo, &gnsceda dubitabat, de qua prius sit cognosce' dii, uel pronuntiativum si. Hurn. io ponit de ordine cognitione, Cliberali si tantum: de hoc ius f. de act. S. praeiudiciales. Sed siupra de ordine
iudiciorum generalior traditur doctrina, de ordine cautaruom niti, liberalium, & non liberalium : hic autem titulus specialis et . propter libertatis querelas inductus. De collosione detegenda. De hoc dixi ff. eod. tit. pag. 92. TVe de Aratu defunctorum purii quinquennium quaeratur. ii De huc dixi is eod lic. pag. O. De longi :emporis praescrip:ione,quae pro libertate non aduersus libertate n opponitur. Liberi De praescriptione, qtis tuetur flatu defuncti dixit. nuctis pra- de ea quae ilavum uiui tuetur. Si igitur quis fuerit in pota scriptis. cessione Iioertatis per Eo. ann. N sine interpellatione, ammodo conueniri non potest . ut infra per Lotum. i De peculio eius qui libertatem meruit.
Pecu. ma Dixit de psona patiete qone in status: lunc de eius penumissi. subo ponit, Lutui. Manumittio. n. inini uiuos uidetur concelsum ς ste peculi uin hoc ipso, si, no ad in ititur,nisi in quibus casibus manumistio facta iniqriuiuos perinile habetur,ac si facta esset in codicillis: ut I. de Lat. lib. tql. . sancimus.& . sed & si quis. Si at quis manumittitur in ultima uolutate, remanet peculi si penes successo/ . res manumittentis: nisi sipaliter fuerit datu manu inissio. i . De Imat consulto Claudiano tollendo. Seuatus consultu in Claudianum loquebatur contra. libertatem.
345쪽
libertatem,ideo tollendum fuit: erat enim oIIm per uni claudi uersitatem miserabilis acquisitio,& miserabilior liber- nums. tatis amissio ex senatu siconsul. Clau. Mulier enim libe- natUcomra seruili amore capta,si ei de nuntiatum fuerit a domino, ne commisceretur seruo suo, iudex super eo admonuisset eam,nec ipsa acquiesceret,suam substantia perde b. . libertatem amittebat. 8c fiebat ancilla domini denuntiantis,infra l. I.& insti .eo.ti.
Sie triplex distinctio erat in libertate. ut dixi se p. de tui sti di. lib.& delat. lib. tol .ita & in seruis,ut in quibusda pleyum, in quibusdam semiplenum , in quibusdam nudii, id est, sine aliqua utilitate , haberent dominium: quod tollit haec lex, & omnes fiunt plene domini: ut hic in Q& insti .de iur. per . infi.
De usucapione pro emptore ueliransactione. Explicito tractatu de iure agendi, quod proditu est ad impugnandum : nunc de iure quod competit ad defendendum. Sed quia reus se defendit per exceptionem,
siue longi aut longissimi epis pnesicriptionem, &perusicapione, quae S ipse qualem quale&defacto parit
Vicapionii cola haec sunt, Rilicet quod quis I suo mi possideat nam qui ex conducto possidet, quamuis comporaliter tenear,n5 tamen sibi, sed domino rei creditor possidere: neque enun colono uel conductori longae postessions pscriptio quaeritu iusta eo .l. I.Ite ut bona - sidea
346쪽
sdes atm alioqui non procedit, infra eod.I.ult. Item ut
res non lit uitiosa,infra eo .l. peri.&c.' De Uueapione transformanda,et de sublata rerum disterentia mancipi,et nec matricipi.
Ex diuersitate locorum diuerse iura in usucapionem Ned ma statuebantur: utpote cum res mobiles in prouincia non eipi. poterant usucapi ideo dicebantur. Nec mancipi. In Mancipi. I talia uero praesicribebantur res solo biennio,& io dice-Macipes bantur mancipi,quia poterant usucapi. Mancipes autemd cuntur alias conductores salis:ut S.de uect.& commis.' l. si quis. Res autem mobiles anno ubiq; uno usucapiebantur hodie autem uisum est nouam usucapioni sormam tribuere: ut sic dicamus de usucapione tran, r-
manda & de sublata recisi dissi man.& nec man.id est, idem, eis italicarum prouincialium ulucapionem quant ad tempus:& quantum ad dominii ita stationem. ut infra eo.in prin. l.& in fi . R inlli . . prin. De acquirenda et retinenda possessisne. De hoc dixi si .eo ti. p. g 79. De ascriptione longi temporir,decem uel uiginti annorum. Ex possestione cum ti . peruenit pra scriptio,io de ea. Et tractatur hic de praescriptionerarum immobilium, S mcorporalium. Sed quia in eis nednm longissimum,' sed & toga praescriptio fibi uendicat locum.Quid sit prae Alan scriptio di i T de excep. seu praescr.pag 93. de mal eria. et huius ti ponitur insti. de ustuc.g. I. In quibus causis cessat longi temporis praescriptio. B- asi locu habet pscriptio logi temporis. S. posuit: nucqn cesset.& quidem cessat propter personam eius,cuius est res ut olim si suerat pupillus , uel hodie eua si fuerit
adultus, mirior tamen 2 s. ann. S.in quib. cau .in in te.resti. non est ne.ult. pra scriptio at 3 o. ann.bene currit in
' minori,nisi sit: impubes,licet possiit restitui. .de praescr.
3o .anna .sicut. Sed etiam praescriptio quinquennalisltuetur sta inm defuncti currit minori, nec restituitur. s. ne de sta.de sun.l. si mater.Ite in dote cauta & no numerata qnq; currit minori & restituitur,quandoq; nonA. de temp. ln inte.recaut.si minor.Item cessat praescriptio
347쪽
propter qualitatem rei, ut si suerit sacro ancta, publica,
nibus rebiis uitiosis , uel quasi.Ide in rebus mobilibus. infra ecl. 2. Item cessat propter causam: ut si qui no possideat , uel mala fide possideat. Ite in omnibus actionibus Psenalibus.ifra ti ..px. l. neq;. ltei omnibus mistis
actionibus. s. e. l. unus. nisi in haereditatis petitione, cumeedit terminos suos: ut s. de usu cap. p em p. notatur.
Quibur non obiicitur longi temporis praesieriptio. Quandoq; et si uere cucurrerit praescriptio,tamen enfectu caret: hoc aute accidit propter iustam.& probabile δε necessariam absentiam personae quae petit restitutione eius temporis, quod in usucapione cucurrit se absente. Et seruatur haec in militibus, & uxoribus militii, in expeditione occupatis, & in medicis.& in absentibus Reipub.ca, uel in captis ab hostibus, & postliminio
reuersis, uel in absentibus serruito casu .infra eo l. I. 2.3 .S . D aduersis ereditore m. Qualiter praescribatur rei uendicationi gratia domi- Praesiἀ-nii competeti, dictum est nunc qualiter praescribatur a- ptio conis Goni in re, competenti gratia iuris Φ quis habet in re, ira actio puta creditor habet .hypothecaria actione, quo contra nἔ in a. tale praescribatur. Na diuturnum creditoris silentium,id est,decem annorum inter praesentes, re χΘ.inter absentes, in efficacem quoad effectum actionem pignoris persequendi constituit. infra eo.l. I. De quadrienni,praescriptione. De praescriptione quae tuetur emptorem dixit: nune de ea,qus uenditorem, L. fiscum qui rem alienam uendit ut suam,& de ea quae datur aduersias eum. Et habet locu quadriennii praescriptio in bonis uocantibus,facta computatione quadriennii ex quo coeperisti esse bona vaeatia:& denuntiatum est fisto bona e se uacantia, Scide hoc fide diuers.& tempor praescr. l. intra. 3. quadrienni& de iii r. fis l. i. 3. diuus.& inst. de usu cap. g.res. : Non solii i ι - - ι ὀ losi rem Ne rei dom
348쪽
poris, sed etiam in alijs, pura si res sit dominica.i.princi
pis: uel etiam Rei p. vel templorum: tallum .n. res mobiles uel immobiles nulla alienationis specie obstate, nullia longi temporis prς scrip.ossiciente, & omni temporix diffinitione su bmota principi, uel templo,uel Resp.debent restitui. infra e.l. I. 2.& 3.i Depraescriptione 3OMel o. annorum. Locum habet praescriptio xxx.ann. cum praescripti longi temporis cessat: quod accidit propter multa, & uat ria , de quibua dixi. s. in qui b.cau. ceston. temp. praescri. haec. n. praescriptio no respuit uitia rerum & personarii. De annali exceptione Italici contractus tollendaro de diuersis c temporibus,ct exceptionibus,ctpraescriptionibus, ct inrerruptionibus earum. Quia olim in Italico contractu, &actionibus ex eoeompetentibus, annalis quaedam exceptio obseruabat, iideo de ea. Et qa circa eam nimiae difficultates erant,ponit de ea tollenda: utilis.n.erat annus, & quidam eum extendebant in decennium .ahi in quinquennium, infrae.l. I. I.resp.Ponit etiam de diuersis teporib.& exceptio. nibus , & praesicriptionibus,de qui b.dixi. q. de excep. Sci praescr.& e. de diuer.& temp.praesicr. pag. 93, . 'De alluvionibus, ct pascuir, ct paludibus ad alium Harum
' Supra qualiter res ciuiliter acqrantur , nunc qualitet Alli vis, naturaliter, ut per alluvionem. Est alit alluvio latens in incremetum.i. auctio & discretio occulta mam ita paulatim adijcitur,uel detrahitur, ut intelligere non possis quantum quoquo momento temporis ad .jciatur, uel detrahatur. inst. de re diui. f. pr terea. De paludibus quo. que & pascuis ad meliorem statum translatiς, idem dicitur. .ut separatim debeant non censem, sicut nec illud censebitur. i. censum praestabit,quod per alluvionem ablatam est.infra. e.l. ult.*.similiter. . De sientent spraefectorum praetorio. Nium modum ciuilis acquisitionis ponit. sper sententia. Incipit ergo tractare de officio iudicu,quod praecipuἱ2tonuntiandis sententijs consistit. Eo quia prς
349쪽
fecti praetorio maiores sunt caeteris magistratibus & iudicibus, ideo de sententiis eorum,& quae sint eorum priuilegia in sententiis,& alibi. Triplici enim gaudent priuuilegio & trina specialitate laetantur, ut infra hoc tit. uia
Quomodo , o quando iudex debet ferre sententiam praesentibus
partibus , vel una absente. IHabita senissane negotii inquisitione, si quide uter . eque: i. actor.& reus fuerint praesentes, quandocunque intra triennium poterat ferri sententa a. l. properandum. s. . . ade iud. uel intra biennium , & sex menses iure authenticorum, in auth .de litig. g.omne. Si uero neuter eorum fuerit ptaesen S.I. neque actor, neque reu , nullo tPe femtur seritentia. Si uero alteruter eorum fuerit praesens, al- . Heter uero ab ens: si quidem reus tantum est absens, non . .
conirahitur e re modicium id est,deseri uidetur iudiciu etiam secundum ueteres leges, sed potest procedi ad dirufinitivam scntentiam. Aciore autem absente,& reo praesente, contrahitur e re modicium per t. properandum. in fra ut per auth. de liti. De sententiis ex periculo recitandis. Quia sententiae, sicut & medicinae,cum periculo dantur & recipiuntur. Multis itaque modis Inia est nulla. puta si iudex recitauerit non sedendo : Item si non lete fit Θη ς π scriptam. infra e. l. a. Item si per alium, & non per se reci 'μέμtauit. infra e .l .ult. in prin. illae tamen quae desunt sententiae possunt per iudice suppleri eodem die. squar pertine ead consequentiam priorum statutorum, ut de fluctibus S uimptibus,& fi .st. de re iud. l. Paulus. De sentensiis , o intreti tionibus Omnium itidictim. De hoc dixi C. de re iudic.& ponit hic multa uitia, propter quae sententia e1l nulla. De si meimia quae sine certa quantitate profertur. 'Quia quandoque fertur sententia,sed tamen super incerta quantitate, ideo de ea.Curare autem semper debet audex, si .pCssibile est, ut certam rei serat sententiam': ut insti. de act.f. curare. ubi satis de hoc: & infra eod.l. hic
350쪽
De sententiis quae pro eo quod interiar proferuntur. Quia incerta saepe fertur sententia circa interesse , cunon sit iudici expeditum inquantii possit uel debeat extendi interesse: puta cu et hodie multi dubitent, inquantum protendatur interesse. Est aute interesse aliud commune aliud conuentum,aliud si rigulare. Et dicitur inter
Interesse esse conueni um pretium: & de isto non est haesitatiorco Eta. quia illud sicut conuenium pretium: & de isto non est haesitatio: quia illud sicut conuentum est, det praestari, comune . nisi dolus alterius patris inrercessisset. Comune intere se est , quod in contractibus & in delictis regulare est ut aestimetur: S in delictis semper, S in contractibus ple- nq I aestimatur, Ladl. Fal. l. pretia. & istud p sta dum est Singula- solidu. Singulareat interesse est,qd aestimasione singulare . ri petitur. i. singulare pretium rei: de hoci Dyn. inreg. mora.lib.6.& Bar. in l. 6 ff. de pto. stip.& Doct. infra .eo.l. l. gi a competenti iudice iudicatum esse dicatur. Iudex incompetens est licet in eu consenserim pluribus modis: uel quia ipsa nullam iurisdictionem habebat: ut supra de iurisd. om .iu. l. consensus. uel quia in te uenit error in adeundo ipsum, ue i compulsus sum in euconsentire.Item propter diuersitatem rerum puta darus est ad certas res,& de aliis pronuntiat. infra e. l. I. De poma iudicis qui male iudicauite uel eius qui iudi
cem ,uel aduersariam corrumpere curauit
poena iudicis uaria est, secudum qualitate delicti. Si.n. dolo malo iudicauit, uere obligatus est ex maleficio, &tenetur actione in factu , uel de dolo ad omne interesse,& expensas & ad aestimatione litis. Ite fit infamis, infrae.l. ut Stat peculata sit data,vel promissa: tune dati triplupromimi duplum a comite priuatarum rerum exigitur: iudex dignitatem uel honorem amittet: &'hoc in ciuili causa: nam in criminali bonis omnibus confiscatis mil. tetur in exilium, in auth. ut lit. iur.3.qui non accepit. &
f. si autem. Sunt & aliae poenae, de quibus insti. de oblig.
ex quasi mal .circa prin.& in c. i . de re is d. lib. 6. Sententiam rescindi nonposse.