장음표시 사용
511쪽
itabatur Hircos.in prooemio Digestorum.g. sed ea solitum.quod glossa ibi exponit,quasi subtiliter uidens qssopinor dicium, qa hircus est oculorum angulus, secun dum Seruium Grammaticum .Hinc apud Virgiliu:Traiauersa tuentibus hircini.oculis in hircos,hoc est, in angulos retortis. Vnde scholaris qui studuit tribus annis,& ichoauit studere quarto,sortasse ideo Hircus dicitur , qa sit conueniens ut oculos habeat sxos, & speculationi diu intantos,& eundem in locum directos.hoc. n. faceresistent cogitabundi,ut supra in domo recolendae memoriae do.Angeli de periglis,de Perusio,de quo supra. Vel ideo Hircus: quia sicut sanguis hirci frangit adamantem Iapidem durissimum: sic scholaris qui iam tres annos studit,omnem dura & per dissicile materiam ia tractare pl. . Est.n. tempus speculandi,& pensitandi. Si igitur in continuatione &colluctatione legali, ut clim opus fuerit,in corona denique hominu acri magnoq; iudicio ab origine causisque primis repetat,discernat,expendat,ponderet colligat,concludat: & omnem haesitationem dubitatio nemq; redundantem resoluat: & in audientium animis
aculeii relinquat: quo fiet,ut in disputando, per usum qest magister egregius, fiaticomprehensibilis&lubricus,& ianuam famae patefaciat per illes actiones. Radices disciplinae sunt amarae , fructus dulces,sim philosophum. Patienter igitur ferat omnem laborem: qa labor improbus ola uincit. Quinto anno Coloritae uacantur, ut in cilii dicto prooemio Digestoru,de his nominibus habetur.Ian.sciunt colorare uerba casibus legitimis, arcanis cis reseratis: siciunt uti legum inductionibus congruentes, qJest potissimum: ut l. non solum .f.q pilii. ff. de excus. tui. ibi,recte adaptans Oibus similibus & iste inducendi modus imitatione maloium potissime lici & disputationis usu coalescit. Audi Leonardum i palIegato opusculo de vitilitate disputationis,dum dicit:Na ud est, P Deos immortales, quod ad res subtiles cognoscendas atque discu- Dissatri riendas plus ualere possit, v disputatio: ubi re in medio tionis uti posita uelut oculi plures undiq; speculentur: ut in ea ni sitra .
bit si qd subterfugere,nihil qd latere nihil quod valeat '
512쪽
emnium frustrari intuitum. Quid est quod animum ses sum atq; labefactatum & studia longitudine otii 5 asT-
duitate lectionis plerunq; fastidiente m magis reparet atque redintegrer, tua sermones in corona cstu's agitati3
vel gloria si alios stiperaueris: uel pudore situperatus
fueris, ad legendum atq; perdiscendum uehementer incenderis. Quid est quod ingenium magis acuat, quod iulud callidius uersutiusq; reddat,q disputatio cum ibi necesse sit ut momento ipis ad rem se applicet, atq; uerborum se refectat,colligat, concludat, ut faciliter intelligi possit hac exercitatione exercitatu,ad c tera discerne da fieri uelociore. Paulo I. subdit:itaq; ergo,qui uestrae utilitatis sum auidus, quiq; uos quam maxime forentes in studiis uestris uidere cupifi, non iniuria uobis irascor: si quide hunc disputandi usum,ex quo tot emanat utilit tes, negligitis. Etenim absurdii es intra parietes, atq; insolitudine secu loqui, multaq; agitare, si in oculis holum atq; in coetu,ueluti nihil sapias,obmutescis. Et quae una aliqua utilitate in se habeant, eo magno labore proseq: disputatione uero, ex qua P multae utilitates proficiscuntur si ima cli iocunditate,nolle attingere. Nam uelutis agricola improbandus est , et cu liceret ei fundii uniue sunt excolcre, saltus quosda steriles arat: parte uero quaria eius fundi pinguissima, atq; uberrima relinqt inculta: sic reprehedendus estis, ς cum cia sudioru munera adiplere posti t. caetera qua uti leuiora accuratissime obit disput fidi uero exercitatione a Unat,& negligit: ex qua tot fructus colligunt uberrimi:utp eu ibi latius. Et hoc est quod dicere voluit iuriscons in l. munerum. I. micta. fode muner.' honor. ibi, Helenius Modesinus di notando & dii putando bene & optima ratione decreuit.
TI 3 1 consulo , ut si disputaturus in corona seeris, nunqua temerarie illud onus suscipiat,respondendi Meo de singuli, , de qui b. fueris interrogatus. Licet. n.Vale-
Gorgias ritis lib. 2.cap. antepenu commendent Gorgiam Leon-Leomnia. tinum, aetatis suae cunctos praestantem : eo quod primus
inu. in conuentu ausus sit poscere, quia de re quisque audini ta
513쪽
reuellet:& ideo ei ut idem dicit uniuersa Graecia
in templo Delphici Apollinis solido ex auro flatu a posuit: cum caeterorum ad id tempus auratas collocasset, beatus in Hieronymus an opusculo contra Ioan .episcopum Hieroso.Origens s.fas errorem,sic inquit: Gorgia Leontinum cuncta philosephi& otatores lacerant ,
ausus sit publice sella posita polliceri, responsulum sede qua qui'; re interrogare uoluisset. Sed a nouissimis againus. I Pe quo illustris do. Bal. de Perusio legebat Pa- Baldiopiae, quidam do. Philippus de Rhegio,qui fuerat doctior re non olum fere illorum doctorum Papiensiti, & apud eos erat dit quen
aximae autoritatis,cum multas annis postea legisset Pa dam legis duae, rediens Papiam, in principio sui aduentus publice ieium. pollicitus est, se uelle respondere de quolibet in materia ad timarum uoluntatum.DO. Bal. ibi, praesens interrogauit eum dicens: Vbi habemus nos, ui subno uulgaris facta in legato, non comprehedat nisi casiam , Si uoluerit: S facta in haereditate,co prchedit casiam, si noluerit,uel no potuerat: ut l. cs proponas.C.de haeredib.inst.Bieuiter ille do. Philip. obmutui te di Bal. tunc aperuit tibi ii,&legit tex. legis,pater Seuerinam. I. de cond. di demonst. tibi erat castis Em unam lectionem. via illi cathedranti resultauit magna confusio. Η ςί refert do. Pau. de Cast.ind. l. pater Seuerinam .dicens: caueas a talibus aQib. p sumptuosis,quia solus Deus nouit omnia.
Consulo scholari,s in disputando solis textuum alle. 1. . .gationibus inhaeret mon ut quidam inepti, aut inex- Perti faciunt,qui arguendo glo.alligant & doctores,abs P 'με 'que iurium allegatione: illo enim nihil apud doctores ineptius. Contra illos exclamat glossa in l. sed licet. st. Argumede ossi c. praesiden. si uolueris apte arguere in forma legi- tandi nostis congruente: utaris argumentandi modis, quos edi- d- .dit subtilis doct. Iaco . de Bur. uel illis, quos edidit Al- Soluti beri.de Rosa te: uel illis,quos Bal. inseruit in I.conuenti- nu argu-culam.C. de epis.& cler.Si uero sueris responsalis, tunc mirorum ut facile declines omnia argumenta tibi facta, uideas catileia.
514쪽
od Osredum in prooemio Grum. in princi& ibi Bal quia mira quada dexteritate instruit oem argumentandi uini altero de tribus modis posse repell1 & declinari.s per aliter & aliter .per aliud.& per secundum qui non simpliciter. Quod qualiter intelligatur,& practice adap tahdust bellisti me explicat ibi Bal.quemo ino uideas. Haec lis eruaueris,optimus quoq; iudicorum tam athleta quam 'lugere pubernator euades in omni aeuo locoque felix:ut dicit
ἰ:z- Y in d p boemio Grum.6. discipuli .faciliusq; contim riae stet si patriam propriam fueris egressus gratia studior uenam in propria patria mella diuertunt, ut dicit diis SN ' mon de Burliano cardinalis Mediolanens. in prooemio Clemen. & egredi decreueris,eligas locum ubi si nucelebres doctor s, & ubi sint numerosa multitudo scholi' rium prout erat Bononiae tye do.Azonis, quo Te ibita erant decem millia scolarium ut refert OdoG.In auth
dece mu later multitudinem magna orta contentione i
Α, Dericulo memo.n.poterat coercere illos . Oc ut tacinus coerceri possens,in laturum de concordia tunc renuntia
Facto igitur finem. Quo ad praemissa, lice priarua sint & taliaquae aurib. & iugenias uestris cultili Inis tanquam puerilia non dubito & diminuta utilabun soriasio non carentia rubor cum & ego Psς alterius consilio in praedictis &alijs iubitanter indigeam. sed in syncere locutus sum,quasi mecum entia uestra oem.sinisteritatem inediitudinem emendibitis,ac in melius resormabitis potissime cum Omni praedicta absq; diligenti praemeditationem ediderim.
CIVILIS. - ,hrum ouia supra in tertio consilio dato dictum fuit,
515쪽
minus quam ipsa studia ament reosque parentes existiament,uon quidem corporum, sed mentium .Plurimum
haec pietas discipulis proderit: na ita & libenter audier, ει dictis credent, S sinat les fieri concupiscent. Sint laeties alacres in conuentu aliorum e emendati non irascantum laudati gaudeant. Nam ut illorum ossicium est docere,sic horum, praebere se dociles. Doctrina. n. coalescere requit, nisi sociata tradentis atq; accipientis concordia , Cum sim utilitatis uestrae auidus, & optem,peruos iacta sunt bona sun damcnta, & ab origine causis is primis intestigatis, ut dicitur in l. I.F. de iust.& iur. uisum est in lignum mei in uos animi aliqua praemittere acuentia ingenium, quae non reperietis alibi tradita , iapaucis sunt nota:& quae ignorare, est lata culpa, scite autem, plurin ii asteri decoris : ne illotis manibus templusacratissimu iustitiae opus. C. & Tingrediamini: ut in l. I. i. de orig. Iur. iuncta. l. 2. g. has itaq; . C.de .ue. tu .enu. Videamus ergo quae fit ca essiciens. materialis &finalis cutis N
libit C.&Tin hac scientia legali Quida ut AZob dixere, ciem itis ca emcies libri C.est Iusti manus imperator.alii dixe- ricrunt, quod fuit ipse Deus, cuius minister fuit Iustinia- , nus:&hoc no. in auth. de haere.& fal. in rub. hoc probari ur ex eo, sia lex est inuentio& donum Dei. l. Σ.ff. delegi b. Ite leges suere P ora principis diuinitus promulga
S hoc tenebat antiquus doc. Iac. de Rauignei Lotharangus.Glossator uestre Accur. breuiter se expedivit, dicensu uacu AZone, ica emcies suit Imperator Iusti. utito. in rub.sside iureiu.Tertii quida nitunt conciliare, dicetes P ca efficiens pol considerari tripliciter. sproxima, Trilix remota , & magis remota.Ca efficies proxima primi uo Usi luminis C. Iustiniani fuerunt illi decem illustres compi G m. latores,il numerantur in prima & secunda consone co-dscis. LIoannes, Leotinus, Phocas, Basilides, Thomas, Deia mΤribunianus, Constatinus, Theophilus, Dioscorus, & piutore Praesentius. Istiesimissione D. Iusti . copi lauetut primu codicis . . C.Iussin . commissio eis data patet prima constitutione
C. confirmatio uero dicti C. ab illis compilati pater
516쪽
iri secunda constitone illius uoluminis. Causa essicies δxilia C. emendari. i.codicis repetitae praelectionis, quem hodie habemus, suerunt quinq; illustres uiri ab eo. iusti
hiano electi. s. Tribuni anus, Do rotheus, Menna, Constatinus,& Joannes r ut patet in const: tutioneqnae incipi Iis linia- cordi. C. de emen. iussi. eod. Causa essiciens remota fuit, uia. I uilinianus imperator , cuius autoritate copilatio facta
fuit & qui post compilatione confirmauituit patet in d.
prima tonssi tutione,& secunda & tertia . Scin l. 2. coniti t.oia. n. C.de uri. ivr.enti c. iste Iustinianus imperator fuit. I . in riente. Cucurrerunt ab ut be condita usque
ad tempora sui imperii, secundum computationem qui
puto uerioi em, mille & quadringenti pene anni. ut exprimitur in l. I. i. cumq; haec materia . & l. a. in prin.uenerat.n. mirabile. C.de uete. iv. enuc. Ab urbe uero condita usque ad aduentum Christi cucurrerunt anni septingeti quinquaghatas: ut patet in thronicis quas ueriores puto. Ab aduentu uero hristi usqi ad tria imperii lustimani praedidit cucurrerunt anni sexcenti quadraginta rufima' septem uel circa . Asiumpsit imperi u praefatus Iustin. dien Nim Π 1. Aprilis anno dui nostri Iesu Christi D. C. xLvII. india Us QDm ctione 1 .ut probatur in auth .ut praepo. nomen. imp.F. si', . qua uero S ibi notatur, iuncta data,de qua in a. & 3. coi μα-a' l. a. de uet .m r.enu. si recte inspiciatur. imperaulam 1 η' autem annis 39. fuit iste iustinianus positus in catalogo' sanctorum, ut refert Bart. in I .rubr. C.& in prooemio. I uet. super I .rub. Caeterum insignis doct. dom. Ioa. Fabri
Aquitanicus super rub. prorum ij inst. dicit se uidisse nomen iusti . scriptum in catalogo sanctorum caledis Aug. Gennadius et, qui prosecutus suit libellu Hier. de uiris illustrib.ecclesialii eis, ponit Iustin. inter illos. Q δ ad Ia- Decem c3 cras leges attiner, nota dii φ Iustin. imperator in primors ti oret ilio sui imperii commisit psatisdece illustrib. uiris, ut uic uicis . a tutus codici b. Gregoriano, Hermogeniano, & Theod ,siano, Si multis contionibus extra uaganti b.a Theodosio imperatore & successorib. factis, nouum codicem Iustin. ederet.& hoc patet in rcost. sub rub. de nouo codi. facien.& colligitur ex coctone 3. l incipit, cordi. ibi. ' primordio
517쪽
P ito. iunctis his qti. Epraemissi sunt. Post la. ec Iista nus imperator uertens amni ad enucleanda insiti l n
518쪽
eommentatorum iuris nostri ignorauit, ut continetae . dicta ueterum immensa uolumina pene tricies centena milia uersum: & duo milia libroru ut d .l. 2.& in proar-mio inst.& ff. ueteris.Digesta noua quae hodie habemus iuris enucleati, continent pene CLv. milia uersuum de
L. libros, ut d. l.2.& in aliis locis praeal. Vellent scire q- di hoc dictum. Acoersias glossator, qui omne uerbum isoru ,glosauit:illud exponit , uersuum .i.legii, seu para-ῖ Phorum,aut rnsorum: quasi senserit, hodie digesta q habe, is,eotineant CL.millia legum , uel paragraphorum, uel rnsorum. Aduerte, qa Accursius , tari tatarmauit succurrisse tenebris iuris ciuilis: ut dicit in I. Dcta.'. si in danda. T.ad treb. in hoc passii adduxit tenebras hoc tibi demonstrabo ad oculum. Volui alias numerare oes leges flatu , quas habemus, uidelicet T. vet. Insottia th&finous. Comperi, in T. uecisunt duo imilliano, nigeniae decu & octo.In infortiatio sunt duo millia ducentae triginta quatuor.In Digesto novo, duo millia noum ingentae octoginta tres. Et in summa lege storum,ui- ζηmς delice totum unquaginta libroru sunt octo millia. I 3s. -- Vsi pater &tia anisellissime, i, Accur.nostre in hoc do mitauit,puto non aduertes,&incaute glossam sup hoc facias. Cogitabam alias exponi debuisset uersum. i. linearum:secit periculum p numerum linearu ff.uete.In fortiati,& ff. noui. reperi hoc esse uerissimii: Na sim cri putum meoru textuum reperi st.uetus constare ex quinquaginta millibus uersuum. i.linearum. Infortiatu constare et D. millibus & quingentis uiginti lineis .f3.uero
nouu ex ς . milibus linearum. Via in summa oes quin qnaginta lorum libri constant secuti du uolumina mea ex centumuiginti nouem millibus uersuum. i. linears, S quingentis uiginti. Opinor, st si quis copularet na/ merum linearu Pandectarum quae sint Florentiae,.s cile fieret per numeratione quinternorum,& numerum chartarum: S per lineas unius lateris inueniret illas constare ex centum quinquaginta pene milib. uersum.i.E- mearum.&ad hoc nemine reperi ante hare aduertis .
Sed accurati' investigado stro a te,Quid uult dicere tex.
519쪽
dum dicit, quod olim erant tricies centena milliaue situm: hodie uero I.s oe Diceres fortasse,quod oli in erant tercentena, id est trecenta millia uersuum , hodie uero Nietes centumquinquaginta. Cogita quid dicas. nam cum olim Domiti essent duo millia librorum, hodie uero so. libri S sic fit m vj- quadragesima pars respective ad computum librorum: ergo respective ad numerum uersiam erit dimidia perq: N io expone tricies. i. trigesies, sicut uicies, id e st, uigesies. nam sciendum quod omnia quae sunt supra centum syncopantur ut terceni, id est, tercentum .ducenti, id,es duceni .quadrageni, id est, Quadrigenti, infra centum uero non lyncopantur: ut quinquies , septies, d cies, centies, ducenties, tricenties, milles, decies milles , uicies milles,& ita deinceps, Caeterum ita reperi exposito illa uerba tricies S uicies a Prisciano in opusculo de numeris Silr exponit eloquentissima us uir. Laurena Vallen. Roma. in lib.3 . de Eleg .linguae latinae, sub rub. de numeris. Olim ergo erant tricies centena millia nersuti, hodie cetii qnquaginta millia. & cosequent ex et O.
partibus una est compedissi Grum, q habemus q uoad linearu numerii. quod lingulariter notabis,quiano reperi . hoc expositu ab aliquo iuri ita. de quo plurimum miror. His incidenter intermistis,quae non sunt extra rem, sed DADM
ad rem,& dico: q, Iustinianus cum edidisset Codicem Ii sinianum,& deinde Digesta, ut praedixi, componi secit- Iusti.quae habemus,ad ii buniano, Theophilo, & Do rotheo,ex instonibus ueterum: & commisit inseri in italo l. b.ins .ea,quae per constitutiones Iustiniani emendata essent:&ita factu est. Fuit aut cousurni nata dictoo dinatio. Romani iuris tribus auuis: ut d .l. a. i. oia igitur. Post haec ad unum aduertens Iustit.*anno m. sui iniperii ediderat Codicem,& demu Digesta &instit. anno vi II. sui imperii, ut pr dictum est,eundem codice, quo fecerat primo componi a decem illustribas uiris praenominatis,fecit relegi,& iteium edidit, propter aliquas c
stitntiones de nouo factas super quinquaginta decisi nes quas i ussit inferi. Et hanc secunda aeditione. C.q uae Ii 4 dicitur
520쪽
diciturre petita praesectio , commisit quinq; illustribu
uiris, uidelicet Tribuniano, Dorotheo,Mennae , Concon ex flairimo, & loanni, & facta fuit dicta secunda edicio. i. emenda' codex emendaaus,dom mi iustin ani repetitae praelectio-Dγ. nis quem habemus. item confiematus a Iustiniano pra dicto imperii sui an nox. N ipe sui quarti consulatus, re
et Patrimi. an .dni D. C. Lu I. indictione I . quarto Cal. Ianualii. i. 28. die Decembris: ut probatur. C. de emen
dindo Iusti. cod. in consione, cordi. iunctis praemissis. Et hunc C. iussit appellari codicem D. Ius .repetit. e P e lectionis:ut in dicta constitutione,cordi. Et ita dicta est Coi x re prima rubri. C. ideo autem dicitur codex repetitae praepe itae prae lectionismana apud ueteres, in post primam editionem ιμι. sebat secunda editio , appellabatur a ueterib. Repetita praesectio: ut colligitur ex libris Vlpiani ad Sabinum. Rex primit in dicta consione, cordi. uer. in antiquis etem. Et is dicit repetuae praeiectionis. i. Iecst dae editio m S, quia prie cedens lectio. i. prima editio fuit repetita: Protei astus etiam fuit lusi in ianus, 'si postea nouas consionesip una facere contingeret, illas congregabit in libro qui appellabitur liber nouellarum consionum mi patet in eadem conlisine, uersi. hoc etenim. Suadente postea uaria rerum natura , tulimianus multas constitutiones nouas fecit, numero centum uel circa: quas hodie insertas ha,
Iiber an bemus in lib auth. quae saetae suerunt ab eo ut opinor
3ben. annno I i. sui imperii: anno domini D C. Lu 1 i. indictione I s. iit colligitur ex textu in auth .ut praepo.nomen imper. .s qua uero . iunctis aliis praeniissis. Hic notandum,
P onera Φ ex eo si imperator ut paulo ante dicebatur ) dixerat,
confisitu- lopp. llaret librum nouellarum consto. squem polleationes. edet et, quod irnei ius dicebat librum auth. quem habemus, non fuisse iustiniani, quia non appellatur usu ellarum sed authiadduccbat I rnerius rones, quas ponit gl0. in d. constitutione , cordi. si per uerbo congregationes. N idem dicebat Placentinus, ut resert. Bal. in i .humanum C. de legib. l oannes uero antiquis glossator dieebet contrarium, per tex. in d. consone, cordi. s. si liber authen.