장음표시 사용
1쪽
ORDINEM. SENATORVM BONONIENSIUM.
Τ meam ergo os Senatores clarisi ij quoquo modo teriatam omnia busfacerem obstruantia, nulla umquam mihi pye obtulit oportunitas . Et tamen concordes illae mestrorum omnium demesententiae quibus publicum hoc docendi munus, m ante biennium honorifice decreuictis ;actisproxime diebus, honorificentius in septemnium confirmactis , identur a me grati saltem animi significationem effagitare. Deliberaui igitur Prae Iationem illam ad perillustrem ordinem vestrum dirigere typis excusem ; quae primum a me habita ;ὰ olis autem , per mos nata fuit, eo tempore quo me in hanc praecelsam docendi sedem humaniter adscivia sis. Hinc enim facile percipient omnes bonarum artium sudis, eundem mihi semper de obis probari permonem, quo tunc γobiscum egi. Valete. vat. Bonon. x II I. Mens Iunij. ORΑ-
2쪽
U M statuissem id quod erat huius teporis Illustriss ac Reuerendissimi
Cardinales, Ad Proceres, admodu illustres Senatorest, Viri Cives, vosq; Auditores optimi, quotquot adellis in quςdam apud vos hodie dicere de sanctistima Iurisprud. de huius inclitae ciuitatis, eiusque supremi senatus dignitate, deq; muneris in me collati ami litudine: accidit mihi, quod fere accidere s et ijs, qui nunquam antea soliti nauigare, alia quem in locu traiecturi, ad littus primum accedunt, ut se naui, ventis'; permittant: sed ubi tantam, ac tam late patetem altissimi pelagi vastitatem stat conspicati, no ausi navim coicendere, pedem retulerunt; terrestri itinere pros cturi,quando per medias undas traijcere dubitarunt. Sciebam equidem praesentem diem illustrissimum hunc consessum, omnes deniq; studiosos, & mereri & espectare luculentissimam orationem,ab homine prςsertim novo, de quo preclarum aliquid forte conceperunt. Sed cum de ipsa Iurisiprudentia,tot praeclarissima extare
cognoscerem stois natissime recitata videa a Lema
3쪽
rem,sumque id meis humeris pondus imparam. maduerrerem, perterritus hoc itinere, alio tendendum mecum animo cogitaui s valde bonestius existimans desinere,quam deficere. Eoq; facilius meum illud mutaui cosilium, quod me sciebam apud vos esse dicturum Doctores, MPatres eminentissimi)qui non solum propria virtute docetis, quid valeat, in hac Pontificia, ac vere foetici ciuitates Iurisprudentia; sed a quibus ipsis illa promanat, in quibus sin quam) s
lis tota residet, atq; consistit. Existimaui etiam fore me satis exculatum, qui coactus fuerim, e alerno repellie Neapolim, inde Romam, mox vero Bononiam proficisci, cepe mutatis equis ego sane tempore,quo potissimum quiescere debuissem, & huic soli negotio stiperesse. Agitatus deinceps longo, & importuno itinere, mercenarijs equis pessime laceratus, extremis frigoribus masno sanitatis periculo hesiis, rebus domesticis componendis plane distractus, non solum perficere quod optabam non potui; sed nequidem incipere quod debebam. Omisso igitur splendidae orationis artificio, Cosmographos
imitabor qui dum terraru orbem uniuersum,
4쪽
do coplecti, solent se inms ingenio, summa
industria, ita contrahere, atq; minuere Iingulas regiones, &partes, ve paruulus ille locus sacomnium capax aliquo sane detrimento magnitudinis, nullo tamen di spendio veritatis: sic Mego, cum immensiam illud orationis argumenis
tu mihi proposuisIein, quod ne longissimo quidem adsequi sermone possent; curabo, ut sic exponatur, quasi dicere non valuerim, & reticere: noluerim,quicquid mente concipio, sicq; munus illud absoluam, plura senti edo, quam dicedo. Nec enim Iurisprudentiae dignitatem, Mamplitudinem me verbis adqquaturum existi mo, quin potius arbitror, omnes, qui ubiquue eloquentis imos homines, si comuni studio ad hanc celebrandam, quicquid habent indicendo virium,conferrent, omnia tamen illius dignit te inseriora dicturos. Siquidem constat iuris ciuilis scientiam, cum primis in qualibet ciuitate
contendere, imo vero reliquas omnes facile si1-
perares vel hoc solo nomine, quod cum Dei donum existat, la docere potest quod homines sumus, sic.n. Rex& propheta summus testatur dum Deum alloquitur dicens . Constitu. Iguis Drem Juper eos,' sciant ientes quoniam homino
5쪽
sunt. Per hanc tanta ciuibus authoritas comparatur, tanta fides aquiritur, ut nemo sit omniu, qui non libenter modo, sed precibus etiam, ac prςmijs adhibitis no comittat Iurisperito fortunarum omnium suarum, & capitis quoq; discrimen : ut merito apud priscos ipsae domus Iuriscosultorum, quasi quoddam ciuitatis or culum dicerentur. Quod si tantus honor cum
ipsa moru probitate iungatur, Dij boni ) quid
non efficiet pro comuni hominum utilitate' quas opes non comparabit Etenim agelluserit squamuis exiguus in si fuerit diligenter excultus, unde omnia comoda honestissime promanabunt. Inuenientur ibidem cuncta, quibus& se tueri vivente, & poli funeraquoq; immortalem possit quis'; se reddere. Hinc herbas efficacissimi s.cci licebit colligere, quibus per media mostra ad aureu vellus tutissime penetret. hic molym herbam Homericam leget repem tu dissicilem, contra omnia Circes veneficia antidotum praesentissimum. Hinc vel aureum surculu, qui sua consilia bene fortuneri vel aureum ramum decerpet, quo etiam inferos possit adire tutissimus: lila aderit fons ille diuinus, cuius undis, si subinde mentis artus teliserit, ad
6쪽
omnia proculdubio im portunissima sortun tela fiet, quasi Achilles alter impenetrabilis. Sed non est quod plura de Iurisprudentia dicantur ,
de qua nunquam potest deficere, quod dicatur, dum non potest satis esse, quod dicitur. At vero dum alteram orationis destinatς parte aggrς dior; longe maiores me difficultates pauidum, ac vagillante essiciunt: dicturus enim de huius praeclarissimae ciuitatis maiestate,deq; admodu. illustri Quadraginta virorum collegio, in quo tota pene ciuitatis amplitudo virescit; ultima
eius laudem non video, primam vero ex inn meris, quae mihi certatim veniunt in mentem,
eligere non praestimo. Sicq; moerens subsisto, non secus ac virgo soleat, quae in medio quopiam campo, floribus egregijs hinc inde referto consistens, coronam intexere coepit; & dum
singuli se se flores ostendunt, quasi cupientes diuelli prae caeteris: inops ipsa consilij, decerpit tadem paucos sine delectu ; mesta satis quod exuguo temporis spatio omnes colligere nequeat. Quia vero vos ipsi me acciuistis; quia prompto animo, frequetissimoq; c tu conuenistis,quia deniq; apud vos,& vestra potissimu causa, n
7쪽
uus Gregorius Nazianzenus, Bizantinis suis diacere solitus erat: Vos magnae ciuitatis magni ciues estis; & ciuitas haec vestra inter alias ciuitates docendi principatum tenet, semperitenebit, ideoq; docentium ciuitas merito nuncupatur: Vos hoc totum testimonio Vestro co- .firmate, vos mihi defensio, vos testes, & glo- Iiς corona. P qc NaZian Zenus. Sed longe maior veltra: huius ciuitatis gloria est. Bononienses in quod fuit, & est, & erit semper amplissimorum Cardinalium, summorumq; Pontificum faecunda mater, dc nutrix , quod antiquitate , nobilitate, studiorum cultu reliquas omnes non Italiς solum, sed totius pene terrarum orbis antecellit: reserta optimis integerrimisq;. ciuibus , doctissimis viris iampridem desunctis, & adhuc viventibus apprime claras hac demum famigerata schola notabilis. Neque validiorem ego me sentio, si de singulis vobis sPatres,& Senatores eximiJὶ ea dicere velim, qua .cunque possex artifex eximius quisque dicendi : in omnibus enim vobis habeo quod admirer; in nullo prorsus habeo, quod deriderem. Vtergo pictor cui in exigua tabella ingens aliqua nominum multitudo exprimenda eii 3
8쪽
nonnullorum vultus tantum atq; ora, multo- rum summa modo capita refert, reliquum vero corpus abscondit: ita ego cui innumerabilia Bononiensium facta nobilium aeternis di- 'gnissima laudibus, in angustum breuissimae orationis curriculum concludenda ellent; multa , qu et si explicarentur, incredibilem admirationem excitarent sui ; delibare modo, & atting re; multa item significare potius, quam osten- dere; pleraque etiam prorsus occultare, mecum
ipse deliberavi. Illud vero in primis praeterire nec volo, nec valeo, quod nullus est hodie locus in terris tam inaccessus, tam ab omni ho- minum consortio remotus; quo non huius ex-
celsae ciuitatis, non huius generosi Senatus fama peruaserit; nulla gens, nullus populus, nulla hominum natio, vel tam immanis, & Bar barat, vel tam exculta disciplinis , & artibus; quam non iampridem florentissimu hoc Gym nasium, non gloria modo, ac splendore, Verum etiam admiratione compleucrit. V na est Cmnium vox, viros esse consultissimos huius ordinis, doctrina simul, ac pietate, Ieium
expertentia celebres : quos ramen non maiC
9쪽
Io quibus abundant; non eblanditae principium comendationes, quibus haud quaquam egenused propriae virtutes extollui. Ubi enim maiori libertate sententia dicitur P ubi minus ad gratiam agitur ubi nam vera rectam constantius, aut animosius defenduntur Vbi generosius ubi religiosius vivituri Vbi sanctissimis Palioribus, atq; Praesidibus maius praestatur obsequium Vt autem paucis verbis multa complectar encomta ; nullus est vestrum, in quo non semper reperiant docti boniq; quod imitentur; in quo quidquam reperire possint inertes,& improbi,quod calumnientur. Superauit igitur hominum cogitationes gloria vestra : &quemadmodum Olympi cacumen quietum iam per Poetae dixerunt; eo quod altius sit, quivi illuc vis ventorum, tempestatumque perueniat: sic ea nunc sublimior , & excelsior est, quam ut furentium, ac vitiosorum hominum caliginosis machinationibus valeat obscurari: cuius etiam splendor me nunc dicentem excaecat, adeo ut auertenda mihi sit ab ipsius intuia tu , ceu a sole quodam, acies mentis, & oculorum, Quainobrem ad postremum quod inititio propositeram, sermonem meum conuem tam
10쪽
rrtam; & de huius in me collati muneris magni tudine, paucis agam. Haec vero pars orationis non dirigetur ad vos s Patres, & Doctores eximi j, in quibus latae dignitatis exemplar cumulatissimum continetur: sed quasi ex vobis ipsa prodiens, tota ad me pertinebit excitandum, &deterrendum. Vestro primum munere factum est Senatores ut sim nodie consecutus, quod vix unquam optare potuissem,nempe ut in haec loca venirem; ut hanc regionem viderem is quq sola a Deo Opt. Max. largissime consecuta est; quicquid omnes aliet simul desiderare videntur: imo quae singula singulae tantum non habent meliora, hqc una intra sitos fines omnia complectitur. Terra enim minime contumax, fertilis, & omnium frugum feracissima, ultro se se cultoribus prςbet, magno mox cum scenore redditura : planicies, montibus, convallibu Lque distincta tam bene, tanto naturae artificio composita ir ut vix hominum manu pulchrior, vix uberior; aut pingi, aut fingi posse vide tur. Fecistis etiam, ut huic famigeratae scholi pretiim; quo studiosa nobilisque Iuucntus. ip sius fama ac celebritate permota, ex ultimis