Octauiani Vestrii iurisconsulti Forocorneliensis In Romanae aulae actionem, & iudiciorum mores, ad Iacobum Pellaeum. EisagōgL·

141쪽

4 LIBER V. M, QDE CAUSIS EX NATURA Guge uel ex Principis restria

in Ro. Cu. altero ex praeseriptis emodis, modo instruere oportet mi Pellee, qualis erit in iudi- cijs procedendi tela, Processus' enim de iure&in obseruatione terminorum ex stylo sacri Palatii difirmis est secundum naturam caussara, iasi caussa sit beneficialis, matrimonialis, usurarum: hiel decimarum,est de sui natura summaria, ad cle. dispend.de iudi.Si uerocaussa sit propham,Viduarum tamen uel pupillorum, uel si aliarum personarum ualorem tamen quingentorum non excedat, ct processus erit ex dispositione Bullae innocentianae summarius arbitrio Auditoris & de consensi aliorum Coauditorum ad.d.extrauag seu constitα Inn .vi. χόd si caussa alias sit ordinaria resertis bat nihilominus Princeps suo rescripto caussam summarie sinasiciter &e.tractandam, Modus procedendi in similibus tradit de iure in clem. Depede uerbo.significa.in extra o. a leprimendum quo.in cri.laeLmaies .pro. & utrobique notatur. cedit autem Signatura summaritiyn hunc proces sum passim omnibus petentibus nisi causia iniuriarum esset,Cassa.deci. vi .de rescrip.in adeo si equens in hoc usus ac stylus Regentis cancellariin ad quem hoc rescribedi ac extendendi munus spectat; ut ubi similis immarius processus patitur in sui rescripti extensione non apponeret uerbu sum

142쪽

mririt solemus id in curiς potius & obliuioni ipsiua

Regentis abstribere, quam coniectari quod uoluerit negare, Quamobrem consueuit Rota ante uel etiam post sententiam citata parte madare corrigi, di auditor tunc ad Regentem destinare solet notatium actuarium citata parte ad interessendum,&Regens indistereter corrigit,& uerbum illud summarie suo rescripto addit, qui si negaret, seruaret nihilominus Rota erocessum sic summarie factu, Cassa.decis .vij. de reicrip. Et ubi caussa semel lum- marte committatur semper summaria durat,etiam in sequioribus instantiis, tametsi in earum commissionibus nihil de summario processu dicatur, Qui summarius processus semel concessus, nedum ad sequiores instantias,uerumetiam ad alios Iudices in causia surrogatos extendi solet, Casia. decis viij. de rescript.

De dilationibus ac terminorumsuri Palatii obstruatione in qua uis caussa.

VEd quales erunt dilationes ac sutura erit in Ocausus terminorum obseruatio ex flato sacri Palatii satis traditur eo Libello, qui prae manibus Notariorum circumfertur, ac cui Formularium terminorum titulus inscribitur, caussa sit beneficialis, uel alias summaria, seu prophana, uel alias ordinaria. Verum quicquid sit, id omne ad seisiorem instructionem tuam repetam hic sub compendio, In caussis igitur uel de tu re, uel ex Principis rescripto summariis, Egi. tradit conclu. xxvij. de iudi.&dila. Tres tantum esse terminos siue dilationes quasi de substantia ipsius iudicii obseruandos, nempe Ad ponendum, ad Articulandum, di producendum omnia. Verum hodie quatuor erunt di nostra etas tertio addidit quartum, nepe ad dicendu contra producta.Quatuor igitur erunt

143쪽

LIBER

termini de substantia sine termino ad sententiam,

qui in causia non aliis inter dilationes computatur tanquam Decessarius pio Vocatione partis ad sententiam.c.i. de U.poss. & proprie.l.de unoquo

que.ff.de re mil. id p etiam si esset Principis lentemtia clem.pastoralis de re iud Abb in.c.Uenerabilem de electio.col. ii .Hi quatuor termini si ommitter tur sententia esset nulla, secus uero si alii, quos tamen cautius erit obseruasse,utpote, Ad libellandri ad declarandum S iurandum de calumnia, Om missi tamen non uitiabunt procinum non terminus ad libellandum,quia in summariis sine libello Proceditur.d.clem. saepe de uerb.siῖnisi. Non alius ad declarandum, quia non est de substantia,sed cotingens tantum, ut infra dicemus, Non denique ultimus ad iurandum de calumnia, quia similiter contingens est, ct si pars non petat poterit hoc iu

ramentum ommitti.c.i.de iura. calum. in.Vi. Sunt

autem omnes termini praedicti in prima instantia longiores & in succedaneis breuiores, prout infra dicemus, ct poteris fusius apud libellum terminorum Rotae uidere. N

De terminorum obseruatione in crassa bene ita cisi in quavis eiws instantia.

Ad dicendum contra commissionem Ad libellandum, Ad declarandum, Ad iurandum de calumnia Ad articulandum, Ad duodecimam, Ad dicendu cotra articulos, Ad producendum omnia, , Singuli ad secunda Ad dicendu contra AEducta, IEodem ordine seruari debent unus post ait rum,prout supra descripsi,praeterquam terminum ad declarandum & iuradum de calumnia, quos ut

singuli ad prima,

144쪽

ῆungerein in aliis qui tempus ad prima de*derat, extra ordinem notaui,post alios oes seruari itent. In secunda instantia omnes termini predicti seruantur ad primam diem,excepto termino ad articulandum qui seruatur ad octavam. In tertia instantia iidem termini omnes seruantur ad primam excepto termino ad articulandum, qui seruatur ad sextam.

De terminorum obstructione in caussa promphana er in quavis eius instantia.

Vod si caussa ana,& de iure habe.

mus modum procedendi in.l.prolatam cum nota. per g Ο.Bart.& alios. C.de senten. se interloquv.omn.1ud.ac etiam ex stylo sacri Palatii obseruatio terminorum difformis est secundum in tantias, & in prima setunt longiores in sequioribus autem breuiores exemplo beneficialium caussaruue quarum dilationibus proxime loquuti fuimus. τ-- - s

uni autem in prophanis caussis &in prima in e .' φ tantia termini decem, quorum ultimus, uidelicet 'ad declarandum contingens est,alii uero quasi de substantia iudicit,nempe Hd dicendu contra comissionem, P Ad primam

Hil libellandunt, s Ad octaua, Ad resipodendum Libello, λδd contestandum litem Singuli ad primam

H Itur diam de calumnia IQuoil li citatus differat litem contestari compellemus ipsum,& seruatis quatuor terminis, Ad contestariti tam litem,primo limpliciter,secundo ad priri .ura diem,tertio etiam ad primam,addita tamen IMMna scilicet excommunicationis, Stillimus etiaad primam sed addita clausula alias ad uidendum s lectarari,obtinet imus eum declarari lite con-

acuata Prosequemur,ut infra. .

145쪽

In steti a re

tertia instam ita idem teris minus serua.

xl debet.

LIBER

Ad articulandum, ad decimam quintam Ad dicendu contra articulos, 2 Ad producendum omnia γSinguli ad secuda Ad dicendu contra producta oΑd declarandum dc iurandum de calumnia, Ad primam Ad dicendum cotra declarationes ad primam, si dentur uecto & in scriptis alioquin si uerbo tantum non seruatur e& uidetur potius terminus co

tingens quam de substantia. in secunda instantia seruantur omnes iidem termini excepto illo ad respondedum libello S litent

contestandum,quo Olmisso reliqui seruari solent singuli ad primam, excepto termino ad articulandum,qui seruatur ad octauam, Et terminus ad diacendum contra declarationes similiter est contingens,ut proxime dixi. In tertia instantia iidem termini seruantur ad Primam excepto termino ad articulandum qui serua tur ad sextam.

Quod si caussa sit de pensione:uel alias super friactibus alto'ue membro beneficii seu eius possessi ne : uel denique etiam super beneficio: ecclesiasti-so,ad quod tamen ageretur tanquam ad unitum, omni casu censebitur prophana, & prout in prophanis termini substantiales seruari solent, & litis contestatio dest derabitur, Egi .conclu. 61 7 si agit de lit. contesta. Nec mirum tibi uidebitur quod de beneficio ecclesiastico: tanquam de re prophana agi possit, quia ubi beneficium pretenditur unitum predii loco habetur, Rota.d.decis. 369.nota quod ubi beneficium de unione Sart. in antiq. etiam quoad processum dc terminorum obieruationem Egi.d. consu.6I 7.quod extendit Egi.etiam ad casum ubi reus contra quem ageretur ad beneficium tanquaunitum exciperet illud tanquam ecclesiasticum beneficium iure sui tituli dc ex collatione aposto-

146쪽

Iim t uel alia ad eum spectare,ido ea ratione, P ad

dignoscendum iudicium attendimus actione peractorem intentatam, &secundum eam metimur

illud, Egi. ibidem, Quamobrem si ex diuerio actor

ageret tanquam ad beneficiunt ecclesiasticu mi in xe fui tituli, reus uero de unione enisdem beneficii exciperet, secus dicerem causam scilicet non Prophanam , sed beneficialem ,& prout in honeticiali procedendum esse, argumento a rati Me, Egi. ibdem . Ex diuerso nonnunqua m etiam in prophana Extra ordis caussa extra ordinem agimus & prout in beneficia nem quandalibus terminos obseruamus,Si modo auditor causia di in se hunc summarium processum litigatori uelit concedere, quem abs, alio speciali acr hoc restripto ex indulto extrauagantis Innocen.vj. de faculta. Audi. Rotae de aliorum tamen Coauditorum consilio dare potest id duobus tantum casibus, nemre, ubi uiduarum S pupillorum caussa, usque ad

Muamcunque summam ageretur, quod tamen re-Mringerem tibi pro eorum parte processus fieret,

ne id quod fauore introductum est operaretur odium aduersus iuris regulas. Amplius ut inter alias quascunque personas, ubi tamen ageretur de

summa uel re ualorem quingentorum non excedentibus est et ut opinor utroque casu iudicis

interloquutio necessaria.

Disterunt autem termini seu dilationes, quae in Beneficialibus dantur di seruantur ab his quae in Prophanis , alia etiam ratione , quod in causi, Deneficiali communes sint actori scilicet S reo, Secus in prophana in qua iuris ordo seruatur, secundum quem dilationes prius dantur actori &exinde reo, cui probandi onus non incumbit, nisi Postquam actor suam probasset intentionem, adtex.in .Lsi quis.C.de exceptio. Rota decisa 69.nota dedita.in antiq.

147쪽

LIBER

De obseruatiorae terminorum in causis nullitatum. c VErum si agatur super nullitate alicuius processus uel sententiae,alterius' ue actus iudicia-rit,uti, multiplex potest esse processiis, quia si nullitas ex eisdem actis deprehendi posset,paucioribus

et breuioribus utimur dilationibus, duabus scilicet ad dicendum contra commissioneni ad primam, S dicendum contra ultimo producta sintiliter ad Primam diem, scilicet contra processum uel alium actum iudicialem, de cuius nullitate dicatur,& eX- inde ad sententiam procedetur, Secus uero ubi noex eisdem actis,sed ex aliis exterioribus probationibus ueniat ostencienda nullitas, hoc. n. casu, quasi res maiorem cognitionem desyderet,plena terminorum obteruatio necessar ia erit, iuxta naturam causiae beneficialis scilicet uel prophanae di iuxta instantiam in qua tractabitur caussa, Rota decis3 o. suit dubitatum de litis contesta ἐκ de iudi. inno. Quo casu debet etiam actor in libello exprimere caussam nullitatis, quam pretendit, ad nota. per Innoc in .c.cuin de re iudi . dc per Bari .in lege si expresse de re iudi . Rota decis I . nota i intentans de libell.obla.dc de nullita.in antiq.

De obseruatione terminorum in x articulo grauaminis.

Uod si caussa non per appellationem a dissinitiva sed ab interloquutoria S gravamine sit deuoluta quia supradiximus per .lita clausulam semper in commissionibus similium appellationum apponi solitam non censeri aduocatum negocium principale, nisi in euentum iustificati

148쪽

cati grauaminis , Ideo pro eius iustificatione taeeseri processus particularis, qui proprias habet ex

stylo palatii dilationes infra notatas. ii Ad dicendum contra commissionem, Ad dicendum contra appellationem

Ad impugnandum di iustificandum, Singuli

ad primam. Exinde poterit iudex super gravamine pronunciare, Quod si appellans iustificato gravamine uelit in negocio quoque principali pronunciari noua opus erit iuxta naturam caussae terminorum obseruatione ac iudiciali tela.

De obseruatione terminorum in caussu qua γη reus petit absolutorium ab

. obseruatione iudicJ.

Lerumque etiam reus ad iudicium tractus actore negligente procedere, non ualens alias abis Iutoriam ab impetitis obtinere, instat pro absolutoria ab obseruatione iudicii, quae dari non sole nisi datis aetori quatuor dilationibus,quae substantiales sunt similis iudicit,uidelicet. Ad procedendum prout de iure, primo pro prima dilatione. Secundo pro secunda, Quarto pro quarta, Et exinde reo actore non alias procedente neque prosequente caeptum iudicium ad similem abitu toriani procedi let, Rota decis. X. nu.I 2. in ultimis. Solent tamen practici, super hanc telam ct terminorum obseruationem narrata actoris negligentia commissionem impetrare, qua solet Signatura rescribere, ut loco illorum terminorum iu Tertio pro tertia

149쪽

ri ad procedendum, quo elapso dic. ad absolut riam proceditur.

De obseruatione terminorum in aerticula compulsoriae generalis decernenti.

R D uidendum decerni literas compulsoriales A, generales in Ciuitate & diocesi Bulgensibus. Ad consitituendum procuratores ad interessendum, alias uidendum decerni processum per assi-xionem ad ualuas Ecclesiae locismnia unica cit tione ad primam.

De teΥminorum obseruatione in articu

eius uigore, petatur, ad primam, Ad uidendum decerni literas compulloriales spe

ciales. . . . a

Ad concordandum de loco Ioci & nidice, Etiam ad statim. IHi omnes termini solent etiam unica citationati audientia inculcari,de semper cum decreto competens dilatio dari, ad exequendum eam exemplo remissoriae. Vtroque casu compulsoriae scilicet generalis uesspecussis,Solet is contra quem petitur citatus comparere,&si generalis petatur, quae nunquam am- diri poteli suos apud acta procuratores con-ituit si principalis sit . sinautein procurator - alios loco sui substituet, in loco commorantes ad interessenduin exequutioni dιctarum literarum,

Io compulsoriae tacialis.

150쪽

a VINTV s. sode protestabitur nihil fieri , nisi procuratore data.

Quod si specialis ex aduerso petatur compulsis-ria,Tu uidebis si ex aliquo capite deneganda sit,ila

petenti te oppones, in qua specie plerunque eue-init, ut res in controuersiam eat, & locus fiati Ad-.tiocatis a ratione, quod specialis compulsoria ut supradiximus annexam habeat dilationem ad Partes, qua pendente iudicis officium saltem quoad causiae decisionem conquiescit ad tex. in.l.sia pars.C.de dilation.

De terminorum obstruatione in articu Io remissoriae decernetae.

egemus, Pro quibus inolevit usus Literarum remissoriarum,qua scilicet Iudex testis examen ad Iudicem de partibus remittit, pro qua obtinenda solet Palatium hos praecipue terminos seruare. Ad dicendum contra commissionem, si non uigore innocentianae bullae,sed in uim specialis commissionis petatur remis ria, ad primam. λd uide in deterni Literas remissorias iuxta sormam commissionis, si uigore eiusdem petantur, alias ad uidendum decerni illas in uim innoce

Ad concordandum de loco loci dc de iudice.

Ad dandum interrogatoria, Ad uidendum includi articulos, Ad uidendum iurare portitorem, Omnes praedicti termini, excepto termino ad dandum internatoria,qui seruatur ad cras seruarint etiam ad statim si uolueris, eos 3 nedum diuisim,uerumetia omnes inculcatos, Expectabit tamen iudex tanto tempore sic citatum antequam