장음표시 사용
361쪽
Παπικ α Graecis, Attonitus Latinis dicitur: quia qui ea De nune corripiuntur,veluti attonitos reddit: nonnullis sideratio appellatur a repentina δί inopinata inuasione, veluti qui fulmine afficiuntur. Huius duae ab Hi p. allignantur differentiae: una fortis, de altera debilis. Fortis cit repentina sen- misi bosus de motus totius corporis priuatio, patiente cerebro com- des raptis. muni neruorum principio. Est acutissimus & immedicabilis morbus, quia intercipitur respiratio, sine qua nemo vivere potest. Debilis apoplexia est duplex : una in qua respiratio quidem seruatur, sed cum magna violentia procedi t,dc minus vehemens est quam fortis, & difficilis est curationis. Altera dicitur, in quam respiratio aliquem seruat ordinem dc caeteris duabus facilius curatur,autore Gal. comment . in aphor. 42. sect. r. quaeque ab Hi p. debilis vocatur. Λ poplexia a multis cerebri symptomatis differt: veluti a A paralysi non materia, quae in utroque est cadem : sed tanquam totum a parte: quia apoplexia est resolutio totius comporis: paralysis vero dimidij, vel unius partis & non totius, Mrespiratione quae in hac est libera: in apoplexia est interce
Ab epilepsa, distat motu & materia. Motus in hac est deprauatus, in apoplexia est abolitus. Materia in apoplexia est crassa,lenta de frig. in epilepsia est tenuis ic venenata, M periodos habet & recursus de non apoplexia. His succrescit haec semper sedem habet in cerebro : cpilopsia vero non semper in cerebro, sed per consensum in aliis partibus, de sine steriore cum facili respiratione. In hac fit resolutio per spumam in ore. Apoplexia vero rc soluitur in paraplexiam. Dii lata lethargo, febre,qua caret apo plexia.
A caro seu sopore, ac reliquis soporosis stin plomatibus
paralysi, a lethargo, ab cpite pila, a caro, leu 1 opore, ab uteri DNtom strangulatu, a mania, melancholia,stultitia, a memoria amissa, V asyncope,a phte nitide ex Gal. r. locorum affect . cap. 7.
362쪽
sola respiratione quae in his libera est,quamuis aegri fixis oculis apertis,sne senili. aut motu,aut sine mente remaneant.So- Iuto caro, prospera succedit valetudo: soluta apoplexia non valetudo sed paralysis succedit. Comitialis morbus medius est inter soporem & apoplexiam,& soporem, catalepsim S: catochen i quia in sopore dc morbo comitiali cerebri ventres magis assiciuntur in apople'Σia Vero corpus ipsum cerebri magis assici solet. Ad haec in
caro seu sopore,pars cerebri anterior assicitur: in apoplexia vero δc morbo comitiali utraque pars assicitur. In catoche vero,& catalepsi posteriora cerebri potius assiciuntur. Gal. lib. q. Iocorum affectorum cap. 2. Ab uteri strangulatu distat, vapore maligno,qui licet in cerebrum feratur respirationem non impedit, nisi fauccs simul praecluserit SI compressia digito tum , cx quo sentit,& non in apoplexia aut ore Hi p. parte 4. lib. victus acutorum paulo an te finem.
A syncope quoque dissidet apo plexi a pulsu , qui in hac est
plenus & validus, nisi quum mors clim propinquo. In syncope veto pulsus cst nisi us aut paruus, obscurus, ac languidus cxistit. Si apoplexia cit mitior: sensus quidem S motus inest, sed admodum stupidus,& incertus, ac tum fere pars altera corporis te soluta ingrauc scit. Causarum essicientium aliae sunt cui dentes seu externae, aliae sunt internae. Euidentes sumuntur ex aeris in temp. frig. M pluuiose, qualis in hyeme fieri solet,& cx aetate senili. Hip. sech. s. aptior. I 6.13. 5 ultimo. Gal. lib. 2. cap. 3.de morb. causis. Natatio in aqua frig. peregrinatio in locis editis, & nivosis: cbrietas, libido, somnus diurnus &c. Internae, ut obstructio meatuum cerebri interiorum , humor frigidus, crassiis,delentus,siue pituita fuerit, seu melancholicus. Interdum sit a sanguine pituitoso, replente Venas & arterias a propriis vasis non estuso obstruente interiores meatus ex Avicenna sen I. tertii, tract. s. cap. I 2. haec opinio mutuata 'esse videtur ex Gal. cap. 7. lib. de sang. millione per vel sectionem. Hanc opinionem non admittit Fern. cap. s. lib. . de symptomatis.
Quibus caput graue, S: frequenti sopore tentatur, & a prandio dormire consueuerunt,eorum corpus pigre euadisi
363쪽
& horum oculi tenebris offunduntur, & senes, de iuuenes obaes, qui nimis indulgent genio, & qui sunt breui&angusta ceruice, hi sunt apoplexiae oportuni.
De signis imminentis Apulexiae.
SIgnorum alia sunt quae imminentem Apoplex iam, alia
quae praesentem notant. Imminentia, sunt capitis dolor, stridor dentium in somno, motus corporis piger, inflammatio venarum colli, & frequens vertigo, incubi, & cpilepsiae frequens insultus,& maxime in sene. Praesentia signa describuntur a Rhali lib. 9. ad Alman rem ca. . Si l inquit aliquis L,isis Hveluti soporc oppressus decumbit, de sine somno naturali usa pli- stertit, cumque pungitur, non sentit, certum est cum apople- x .Xia teneri, quia sensus cst abolitus, de respiratio interccpta.
Est sane huius morbi magnitudo aestimanda secundum quod fortiter, aut debiliter stertit,&respirat aeger. Quiana itaque illi ob summam spirandi difficultatem, sputua ab ore erumpit, nullis remediis illi subueniri potest. Verum si leniter stertit,& liberius aeger respirat, morbus te si s nior mitiorque existit, degoncratque in paraplegiam. Caete rum cum apoplecticus mortuo sit similis, sequentibus siginis
ςxplorandum an vivat aut penitus cst extinctus,a respiratione sumptis. Lana carpta aut gossipium carptum aut tenuis pluma ori admota aut naribus, similiter speculum tersum, si illa mouentur, aut hoc aliqua caligine obducitur, cortissimum est aegrum vivere: quia respiratio sine vita, & vita sine respiratione separari nequeunt,ut docet Gal. ca. s. libri 6.locorumastectorum.
Quamquam in apoplecticis nullum vitae indicium appareat ante dics tres seu horas a. non sunt sepeliendi: quia in tali spatio omnes humores suum peregerut cursum. Historiae perhibent nonnullos homines qui corde minus calido erant, ante illud tempus sepulti,reuixisse, scelices crunt,qui alieno periculo cautiores fient. Apoplexiae ab humore nempe melancholicoὶ fiunt aetatibus maxime a qo .anno, usque ad 6o. aphor. II. sectione 6. si .
364쪽
Soluere apoplex iam forte nullo prorsus modo, debilem
ero aegre curaueris. Hi p.aphor. Qui valentes capitis repente doloribus corripiuntur,& protinus muti fiunt, stertunt, intra dies septem intereunt, nisi febris interuenerit: quia calor febrilis flatus dissipat, dc pituitam crassam incidit, attenuat, &resoluit,& eius frigiditatem emendat. Stertor qui apoplex iam comitatur non est signum cssentiale, qudd etiam profundo somno oppressiis accidere solet, teste Gai. in comment. huius aptior. qui non negat perire posse l. aut . die, scd ultra T. diem non procedere posse, ob partis affectae praestantiain. Apoplexia, magna ex parte, est immedicabilis ratione, cxperientiaru automate Gai. cap. 7. lib. 9. meth. medendi post Hip. aphor. citato 42. sect. 2.Apoplexia cum sit affectus acutissimus praeceps auxilium exposcit,potissimum in principio ne ingrauescat,autore Hi p.
phor. 3 o. sech. 2. Circa initia 5 fines morborum, remissiora sunt omnia, in vigore vehementiora. Extremis morbis,extrema remedia, optima Hi p. aphor. 6. se,st l. Igitur ab initio aegra agitato, concutito,dura frictione, & vinculis dolorificis vii tor: ut concreti humores fundantur.& spiritus animales exitum habeant. Saepe enim similes a poplecticis concidunt ex leui obstructione,quae agitatione corporis discutitur. Similes quoque apoplecticis sunt cataleptici quoties ea sit ex plenitudine totius corporis,vel capitis,quum viae spiritales intercipiuntur. Si sanguis dominatur, ut in iuuenibus & vires Constant,& venae tument,exonerata prius aluo, si fuerit astricta educatur sanguis ad m. i. vel ad iu si . si vites tantam sanguis nis missionem non ferunt, aut aetas, aut anni tempus dissu
Si degenerat in paraplexiam, iisdem remediis in paralysi a pituita descriptis, utendum : tam in sumptis, admouendis, quam educendis.
365쪽
NA , i. furor & insania , est species autore Gal. 2. de nὸ
causis symptomatum) δ γυισπιχης. Est autem o Di ποδεα α ετου , i. mentis abalienatio Vehemens Desinis . citra febrem. Nulla alia re differt a phrenitide. Mentis siquidem utraque noxa est: sed proprium maniae est febre carere. ut phrenitidis febricitare. Mamae sunt duae differentiae. Vna quae melancholica dicitur de qua sequenti cap. agam alicta vero mania de qua nunc ago. haec fit aut ex idio pathia cerebri, aut cx sympathia alterius partis. Ex idio pathia, quoties cerebrum intemperie cal. laborat, sine vitioso humore, ut in temulentis accidit, quibus signa tribuunt, risum, vultum hilarem , & perpetuum cantum. Haec inania est longe securior ea quae fit cum studio,autore Hi p. aphor. 13. lib. 6. A - , αἰ- γελωπι γ - ἀστα, - I. μαμεις , ξ σταλες I. Deliratio quae
cum risu fit, tutior: quae vero studio adhibito , periculosior. Nunquam pituitosus humor eam parit: sed eum acrem & s. e, mordacem omnino esse oportet: cuiusmodi est flaua bilis: sta .
tur, furorem significat Interdum fit ab humore melancholico, quum plurimum ustus est, aut computruit, de quo plura cap. sequenti. Si sanguini flava bilis multa admiscetur, iracundi , teme. Signasia rariique evadunt. Si vero assata fuerit, crassiorque cffecta, fcrinus crit furor, sine febre tamen, P qua differt a phrenitide ut dixi, post Hi p. de Gal. loco citato, de lib. 3. de locis affectis, & l 'aulo AEg. Signa futurae maniae , sunt capitis imbecillitas , risus in- .suctus , facilis excandescentia, aurium sonitus, oculorum splendor, vigiliae curae. ιητm et Successu temporis omnia haec ingrauescunt, anorexia, Ve-
366쪽
neris appetitus, Si seminis profusio inuoluntaria, oculi cauantur, sitinuique intenduntur, ac fixi consistunt. His apparentibus , aut quibusdam ex ipsis, sunt adhibenda aliqua remedia, priusquam altiores agat radices. Est quaedam maniae species, quam Graeci ἰρω - ira appellant, a verbo Graeco εἴωτο νεω, I. amore captus insanio: hincerotica carmina. Qm huius curationem suscipit consulae Avicen. Gordonium S alios qui copiose scripserunt. Caeliust. ν, Aurelianus lib. I. cap. s. recte meo quidem iudicio scri. si).. ρ psit hanc maniam frequentius accidere iuuenibus,ac mediis aetatibus, difficile autem in senibus , difficilius in pueris de
mulieribus. Hi p. vero aptior. S. lib. T. Em mram δυσει υη , ηὶ, φας, αγαθ. I. ab insania dysenteria, aut hydrops aut ec stasis bonum:&aphor. 1 I. scch. 6. Tomi νο mmm G mi δωνὶξ γένοιινων,τσμως λωπι i. insanis si varices, vel haemorrhoides superuenerint , insaniae solutio. Hip. hoc in loco agit de mania quae fit ab humore in clancholico putri aut exusto, S non de eo qui acrimoniae est cxpers, ex quo fiunt varices de haemorrh. denotat materiam morbificam deorsum retrahi.
c., A. Imprimi multorum ingressus M maxime ignotorum est prohibendus. Deinde victus ratio est instituenda, quae sit tenuis: cibi sint liquidi, & sorbiles, Ze non solidi, & qui nullius aut certe perquam pauci sanguinis generativi sint,6 maxime si a copioso sanguine ortum duxerit feruidiore:& si 1 bile exusta fuerit, frigidi 5ρ humidi, ut eius acrimonia retundatur.
Item aer ad frigidum & humidum declinet. Aluus liberacile debct, quae si talis a natura non fuerit, clystcre solicitanda erit. Satietas vitanda, & dulcia, quae bilescunt, necnon obstruentia, quia materiam morbifica detinent autore Auic. qui probat diu retica, quod eande matcria per urinas cito educant. Somnus probatur: contra iugcs vigiliae improbantur. Vino abstinendum initio curationis: in fine concedi potest tortivum, aut oligophorum, & praecipue si co abstinere nequit: aut inania scaturiat cx me tu , aut vires sint deiectae, in parua quantitate Huius loco utatur ptisana, cum tantillo succi granatorum dui .aut meZorum. Qui cs iuuat, motus omnis corporis, S: animi nocet: ob id
vςrbis vel verberibus inhibeatur. Venus crotonianiacos iu
367쪽
uenes iuuat : senibus aduersatur : quia humidum primigenium depeculatur, de spiritus animales, de naturales exhaurit.
V. . Fol. maluae,viol. borrag. 3c lactucae, singui. m. i. pruno- ct ster. rum, pa. viii. sem .frig. ma singul. 3. ii. florum nymph. de Violarum, chamaemcli, lingui. p. i. coque in aqua sum. ad η. iii. dissolue mellis rosati, de olei rosati, cuiusque calliae cum sacch. Zc diapruni simpl. cuiusque 3. vi. stat clyster supponendus si aluus est pigra, & iterandus quoties necessitas postulabit. Eo reiecto si inania fuerit a sanguine feruidiore, de ver fuerit, Se aeger mΛιαμου, aut suppressae sunt haemorrhoides, aut sectione. menses, educatur sanguis ex cephalica dextra pro virium ratione, de sanguinis impuritate ad J. vi. ex angusto vulnere. At si fuerit inania a bile assata, per cerebri substantiam diffusa, sanguinis missio non conuenit: quia bilis ferocior redditur, de sanguis est fraenum bilis vi docte annotauit Aui c. cuius loco ceruici, aut utrique ona optatae cucurbitae admoueantur sine, de cum scarificatione.
In reliquis uniuersalibus de particularibus non differt phreniti de S melancholia sequenti capite describendis.
MEλαγχλύι Graecis despientia Latinis dicta cum mania, Dbvibi is
i. furore de qua superiore cap. egimus in consentit de H,ta dij dissentit. Consentit, quia ambo sunt symptomata facultatis ferentia. imaginatricis deprauatae sine febre. Dissentit in co quod mania semper fit ab humore calido: de melancholia semper fit ab humore frigido cum metu de moestitia. Ambo sunt spccies αγυφρασαόης. Cuius tres statuuntur differentiae: vna r. a idio pathica seu primaria dicitur : altera sympathica, quae litaui Vltl O totius corporis, aut alicuius visceris,n inpe hepatis, licnis,ventriculi, ut cri dec.
Tertia vocatur hypochondriaca, omnium mitissima, dc cu- 3, ratu facilior: quae statibus scatet,ob id fiat utenta nuncupatur.
368쪽
Praeter has tres differentias, quam plurimae allae insurgu ne
differentiae, quae a vatiis imaginibus in cerebro deprauato co- formatis, varia nomina sortiuntur. Hinc fit, ut alij λυκα. ρώ--, aliis curia ρω ni, alii ερωnciri Quam plurimae aliae sunt differentiae, quae sumuntur a variis spectris ac phantasmatis quae inccrebro formantur, a vaporibus melancholicis sursum sublatis, qui imaginationem deprauant & metum Sc tristitiam sine causa manifesta inducunt, ut Hi p. cecinit aptior. 23. scct. 6.
Visi sunt nonnulli qui testam sibi factam existimantes, obuiantibus cedebant, ne colliderentur. Alij, qui gallos cantare audientes , fingebant se esse gallos: ut illi ante cantum,alas agitabant: sic in plausu brachiorum latera quatientes, gallo rum sonu imitabantur. Alij sunt visi,qui timebant ne Athlas
tanto onere grauatus pellundaret, &cum eo colliderentur,
prae nimio metu,& tristitia. Alii sunt, qui fingunt se esse Imperatores , Reges Papas, Cardinales,alii Prophetas, Vaticinatores, Poetas, S poetico furore perciti, versus semper componore se praedicabant. Alia secsse Sacerdotes, de semper precationes murmurabant, templa costruere volebat. Ali 3 qui Drusibus contetionibus diu insudauerat,nihil praeter arrcsta,& libellos supplicatorios scribebat, & recensebat. Alij secundum vitae genus institutum varia imaginabantur: alij qui in
Ventre vermes habebant, esse serpentes ,ranas &c. iudicabant. Sic censendum de pluribus ex eodem fonte scaturientibus. De L usi. Horum symptomatum causas tam externas quam internas fusii mime descripsit Gal. lib. 3. de locis affectis cap. 6. ad quem lectorem ablego. De Dis. Signa praecipua teste Hi p. loco citato sunt metus 5c moestitia, quum longo tempose perseuerant. Minus praecipua, aegri sunt abiecto,&demissio animo, cogitatione , multa fingunt,& aliena loquuntur,idque perturbate,&c5fuse, eaque Icrc tristia, se suaque negligunt, vitam sibi acerbam putant Mamarissimam,etiamsi cx ca migrare pertimescant. Alii ne loquendum quidem sibi esse putant,sed omnem vitam in taciturnitate transgendarn : Hinc fit ut hominum colloquium conspectumque magnopere fugiant. Multi quaerunt solitudines,mortuorum sepulchra,aut horridas speluncas,eoque se recondant: errantes sectantur sylvas, ac saepe luporum ritu ululant, quorum vitium lycanthropia
nuncupatur. Causa huius aut ςst intemperies frigida &: sicca,
369쪽
sne assiuxu materiae, aut cum assi axu, qualis est humor melancholicus,vaporosus in cerebro contentus & genitus , aut aliunde accitus, qui cerebri substantiam occupat, Zceius facultatem imaginatricem penertit, inde variae in eo ci r-mantur chimerae,variaque phantasmata. Si a toto corpore scaturit, signum praecipuum describitur Sit si a Gal. loco citato 3. de locis affectis sumptum a colore fan- visu toti guinis evena extracti praeter metum&moestitiam qui si ni- ger apparuerit, sanguinem mel ancholicum, in venis uniuersi corporis contineri iudicabis. Contra, si flavus,aut alterius coloris fuerit,iudica melancholiam non a toto corpore esse: sed ab aliquo viscere, ob id est sistendus. Alia signa sumuntur a victus ratione melancholica,ab anni tempore, aeris constiti tione,regione,aegri aetate, corporis habitu nigro, duro, hirsuto, a venis latis, a suppressione haemorrhoidarum , aut mensum, ὶ giliti, curis, Ac alijs animi pathematis, quae non pa- irum conferunt ad originis notitiam, si a toto corpore fuerit,au t non. Addo qui molles, albi,aut obae si sunt corpore, nequaquam melancholici fiunt. Asigna hypochondriacae melancholiae, seu statuosae squam g Avicen. Myra iam appellatὶ teste Gai. ex Dioclis sententia ρ
loco citato de locis affectis,praeter metum'moestitiam, sunti stationes, & venarum meserat carum inflammationes, quae inter ventriculum.& iecur sunt sitae, inde obstructio: ex hac plus solito vapores nigri&densi in caput cleuantur, & imaginationem peruertunt , de anadosim impediunt: hinc rugi- tus, ructus acidi,hypochondriorum dolor,& ardor, & grauis eas,alui durities,vomitus, ventriculi dolor, de maxime a cibo, qui perseuerat quousque cibus sit digestus. Dum coquitur multa accidentia eueniunt: concocto cibo minuitur dolor. . Iuuantur a vomitu,ructu, flatibus sursum, vel deorsum ciectis, te alui deiectione.
Signa si melancholia fuerit ab atra bile sanguini mixta, signa si
sunt insania cum risu: si sanguis non est mixtus aegri sunt ef- - r tibi fraenes, de ferarum more in homines saeuiunt, veluti maniaci, M vehementer insaniunt. Si melancholia pura fuerit, tunc moerent. plorant, Z mortem cxpetunt. Hoc symptoma frequentius accidit teste Aureliano lib. I. τ ονιύν cap. s. J iuue - . 'nibus de aetate media quam senibus, pucris,aut mulieribus. At
Hip. in libello de virginibus, scripsit virgines interim fieri
370쪽
melancholicas, a retentis mensibus, idque magis si utuntur amoribus. Idem quoque accidit viduis , quum curis &rore animum conficiunt. Si quos plura desiderat, legat Auic Rhassem,Trallianu in Aetium, nutum M neotericos. D lmet: - Melancholia quae fit vitio cerebri, aut totius corporis, si ab si tas cgerit rad. est incurabilis: Quae vero fit vitio splenis Wς hypochondriaca nuncupatur, curatur quidem , sed diiDeillime.
i. Insanis si varices, vel haemorrhoides superuenerint,insanix seu melancholiae solutio. Melancholia hereditaria est immedicabilis : si post aliquem morbum acciderit, victu congruo & medi mentis curari potest. Melancholia assata aut putrefacta in varios ac pericu Iosos
morbos degenerat, autore Hi p. aphor. s6. sect. 6. nimirum in maniam i. furorem: Alias in apoplex iam, quum humoris fit de cubitus in omnes cerebri ventricul : si in neruos, conuulsionem : si in oculos, cincitatem parit. Interdum in comitialem eodem Hi p. teste lib. c. cpid. scct. 8. textu I . εἰ μελαγχῖλοωι , i, g λαμπlινωὶ ε ω3αχ γοερα. ας ει παλυ, m
ii τἰ -- αγνο- , πιλαγχλι - i. Atra bile vexati, mo bo quoque comitiali corripi magna ex parte consueuere:& morbo comitiali laborantes atra bile diuexati . At horum. Vtrumque magis accidit, prout ad alterutram partem morbus inclinarit.
Etenim si in corpus morbo comitiali laborant, si veto in mentem atra bile vexantur. Vt intelligenda sit Hip .mens,cxplicauit Gal. lib. 3. loco assect. initio cap. 6. Despientiae quae cum risu fiunt, sunt securiores, quae cum studio periculosiores. Hip. aphor. 13. scct. 6. licet nulla desipientia sit secum autore Gal.