Felicis Plateri ... Praxeos seu De cognoscendis, praedicendis, praecauendis, curandisque affectibus homini incommodantibus tractatus. .. De doloribus, libro vno, qui tertius totius est operis, agens ..

971쪽

sami veri habere, ex eo quod vulnera sanare experientia comprobet, Balsamum artificiale, seu Balasam elaeum vocant, chirurgique illud statim vulnearibus instillant, vel linteolis concerptis, haec meis dicamenta, uti&alia, Eminota sic usurpata dicta. excepta indunt vel applicant, vel cum turunda italis intincta quae in vulneribus, quorum orificia

concidunt, ut ea aperta retineat, aliquo usq; inditur, solent in trudi. Haec autem varijs modis fiunt sequentibus. olea quae exprimuntur, ut commune, nucum

smiliaqι, cum pinguia admodum sint,&vulnera ac vicera sordida redderent, sola adhibita, illorum curam potius impedirent, quam iuuarent vetustate tamen atq; ignis vi siccissima reddita, quale est oleum Antiquissimum & Lucernarum, si calioda paruis vulneribus adhibeantur, etiam sola, masgis tamen addito Vino vel Sale ea fanare possunt. Quod & ex vitellis ovorum e X pressum. cum eis gregiὸ abstergat, facit oleum. Item aliqua ex illis quae vires hasce possident exstillata. Vt oleum Myrrhae Ae Resina ruin variarum, quae sola etiam efficacia sunt. Quae vero potissimum in vulneribus maioribus id praestant olea. talia sunt, in quibus varia qui vim illis siccandi glutinandique contribuunt, macerantur vel coquuntur, a quibus postea oleum separatur, vel destillatione elicitur. Veluti olea explantis glutinatibus efficacioribus parata, ut Hyperico, Ophio glosso, Tapso barbato, Sanicula, Limonio, Veronica, Pyroia, Saluia sylvestri & fructu Moinordic , in oleo Communi. Lini vel Rosae. omphacin. Myrtillorum, Lentiscino alioue maceis rata . decoctaue, dissoluta in hisce etiam Terebin. thina vel Cera.

972쪽

id SupERFICIEI COR P. DOLOR Is Vel sic ex pluribus herbis tale fit Balsamum: ria. rad. Consolidae, cortic.rad. Vt mi an. 3. iij. Hypeaticlia Centaurij min. summitat. cum floribus an m. ij. Consolidae minoris seu Prunellae, Betonicae Mille foth an. m.j. Rosarum rubr. p. j. Lumbricorum numero X. Vini praestantissimi g. iiij olei communis iiij. resinae Terebinth. vel alterius 1lui doe g. ij. Stent in infusione in loco calido, vel leui

ter coquantur, exprimatur oleum. Vel in alembi

cum posita. ex illis liquor eliciatur: quae postea ad

usum seruantur.

Possent & aliae aliquq explantis vulnera sananstibus prius descriptis addi ut Equi letum, Chelia doni uim&praeter haec folia Arbuti & Vimi, illiusque solliculi cum liquore, flores Chamo mil. Se Verbasti, atque in capitis vulneribus Saluia, Rou

que tunc olei, Terebinth. de Vini quantitate, coqui vel destillari. Efficaciora ex plantis lige parata balsama fient, si plura resinosa illis addantur, hoc pacto Hyperi. ci flores in oleo, addendo parum Vini albi optimi,

primum in calore solis, vel sornacis, mox infimo equino, per dies xiiij. macerantur, addendo postea Terebinthinam, Resinam pulueri satam, Myrrham&Mastichem, bulliant, coletur oleum: quod Balsamum seu Oleum Hyperici vocant, in agni in vulaneribus sanandis usus.

Vel sum e balsami primi vel secundi. ex pluribus

plantis concinnati materiam, eamque sequent s balissimi materi ei permisceto, simulque ex illis oleum coctione vel destillatione elice. Balsamum sic fit efficax : N.Thuris, Mastiches, Galbani uel Bdelth, gummi Elei ni vel Hederae, Myrrhae, Aloes puluerisatorum a n. s. g. Ole lib. j. Terebinth. g. ij. Aquae vitae g. j. J. coquantur serra sim,

973쪽

C V R A T r O. 9 iis m. Me oletur a tacibus oleum resinosvin. Si in mire decoction3s Aruginis aeris s. g. addas, efficacius

erit, viridique colore tinctum. Vel Rr. Praedictos puluere &cuin aequali pon/dere resinae Terebinth. misce. 3c per destillationem aquam primum, de ira oleum ad usum elice. Vel: puluerum praedictorum ξ. iij. adde Muiamiae , gummi Arabici, Saea peni vel Serap. Sarco, collae , Sanguinis draco i is, O popanaci San. h. p. Ladani, Be Zoini, Storacis calamitae anJ. q. Sucacini 3 vj. Spicae nardi g. iij Croci 5.5. Camphorae 3 j Storacis liquid 3. ij. resinae Terebinth. ad pon.

dus omnium: destilletur vi pritis ostensum, balsa. mumque emanans s ruginis aeris in eo macerata g. l. colorare poteris, viresq; illius augere. Multa alia aromata eiusmodi compositionibus addunt, ut balsama, etiam alijs morbis frigidis apta redderent , fierentque medicamenta instar omnium, gratum q. odorε inde conciperent: cum haec insanatione vulnerum & ulcerum alioquin parum auxilij praestare possint: veluti Nucem mosch. Ga riophyl. Cinamom. Os angam, Cubebas,Lignum aloes, Zedoariam, aliaq; aromata. Quo nomine Se Moschum &Ambram , di ut iplendidius reddant medicamentum, cum tamen Odorem horum peromistione amittant. in ditioribus immiscent. Quo rum loco Castoreum, Euphorbium aliqui adsciuticum magis illud, frigidorum morborum causa, ca

lefacere volunt.

Ex Rha barbaro aliqui balsamu parant, illud in

oleo rosaceo vel lumbricoru aut alio macerando, additisq; thure, masticha, oppopanac. camphora,

& parum postea decoquendo, colandoq; ad usum. Alia balsama sic fiunt additis etia succiS: N Olei antiquissimi ib.j. Vini optimi d. g. succorum Sidu.ritidis 3c Narcissi an. g. iij. resinae Laticis vri Abie.

974쪽

vir SupERFICIEI COR P. DoLO R. tis ξ ij. gummi Elei ni, Thuris, Mastiches a n. r. l. Sanguinis draconis, Aloes an .gj.rad. Consolidae, Aristolochiae an. I vj. florum Hyperic. g. g. coquanatur lento igne& coletur oleum ad usum. Aliud additis diuersis oleis: R. olei communis di olei Lini an. g. viij. olei Laurini g. h. olei Tereis binth. 5 j. ol. baccarum Iuniperi destili. vel Spicae. vel Pet colei g. lx resinae Terebinth. vel Pini g. b. Colophoniae, Mastichae an .g4. Aloes 3 iij. Eris sti ij. Chalcanthi albi 3.j. stent per dies aliquot in loco calido posita in lebete in aeneum, indies ais gitando, donec virescat, coletur ad usum. Vel cum citius parari debet. ebulliat parum, addendo sub finem aeruginis aeris 3. iij. Coletur: huic&oleum Gariophylorum per destillationem factum , addunt interdum. Chymicorurn balsamum : .storum Sulphuris ter calcinatorum ξ. iij. Cainphorae 3.j. g. pulueri-sentur, misceol. Terebinth. g. iiij. eliciatur oleum per alembicum. Adbalsama h e, Vernix liquidus Germanic/. Sirniij dictus . fabroru lignariorum, quo ligna do. Iata ut splendeant, incrustare solent, referri potes rit, cum suo lentore admodum glutinet, & ex illis quet idem siccando praestant. paretur, additis praesertim ijs. quae hanc ipsorum actionem iuuant. Hic autem ex oleo Lini coquitur , adiectis varijs, quae ut siccetur & splendeat, effice. re possint : Qui sic paratus balsamum ad vulnera sananda erit aptissimum: N. Ol. Lini ib. j. gum

mi Vernicis, Mastiches an. δὴ. g. Thuris g. f. LUthargyrij g. j. Vitri crystallini pulverilat. vel OLsium combustorum g. g. Chalcanthi albi 3. iij. cosquantur leuiter, minusque quam VerniX pro macrustatione alias coqui solet, addendo Terebinth. ol. Spicae vel Petroleian. g. F. & in fine decoctio

975쪽

C v R A T I Q. 9I nis coletur. & I ruginis ceris 3 ij. tingas 1 3c balsa inum habebis efficacissimum ex nostra inuetione. In unctiones aliae exsequentibus fieri possunt. Resina laricea vel Abietis per se vel dissoluta cuvitello Oui, & Melle inuncta vel apposita parua vulnera sanare potest. Vel fiunt ex succis herbarum, quae vulnera s nare diximus, cum Melle, Resina Sc vitello Oui, inunguenta redactis: additis etiam alijs pulveribus sccantibus, in emplastris expositis, nonnunquam& oleis. Vel sic: succi Rosarum, Plantagin. vel aliorum an a g. ij. Aceti f. j. olei Rosa cel omphacini g. iij. olei viteli. Ouor. Terebinth. an a g. j. coquantur ad succorum consumpi. addendo Lithargyr. Ceae rusae,Tuthiae ana 3. q. Alum in. 3.j. Omphach 3. iij. Cerae q. s. Succus Nicotianae cum Qleo & Resina abietis, Pice 3c Cera. in formam unguenti coctus, nostro tempore valdὸ in usu est. Ad capitis vulnera ipsust me ningum: R. succi Betonicae ξ. H. olei Rosac.Terebinth. Cerae nouae an a g. ij. Lactis mulieris vel Butyri. Vini vel Acetian. ;j. g. coquantur ad liquorum consumptionem, donec fiat unguetum, vel addita Resina sicca abietis, fiat empla itrum. Aliud in vulneribus capitis: M. summitat. Censtaurij minori folior. Caprifolij 8e Betonicae exsiciscatoruin 3c pulueri satorum a n. g. h. Vini praestantissi in i mensurj. g. macerentur, Sc postea leuiter coquantur, ad dedo circa finem Mellis g. h. Laetis ξ j.

Terebinth. Cerae nouae an. g. . iterum coquantur, ad succorum consumptionem , tandemque misscendo Thuris. Mastiches, gummi Arabici vel Eleisini ana ξJ.&parum resinae Pini vel Abietis, fiat emplastrum.

976쪽

0i4 sv PERFICIEI CULP. DOLOR Vel si sint cum fractura cran θ: N. succorum verbenae. Betonicae, Sangu sorbae, Clematit. pervin cae, Chelidonii, Apij an ἔ.j. Terebinth. g. iiij. Ceraeg.f. coquantur ad succorum consumptIonem, addendo rad. Consolid maior.& Aristol. rol. ari. I. g. rad. Ireos A ij Sarco collae,Myrrhae, lumiae, Succi . ni ana 34. 5 pro emplastro. Ad eadem: N. Mellis rosacei pari. h. olei m. sic. vel Ociorum pari. i. Terebinthin. partem me diam, agitentur, & in illis seri cum Chermestium rubrum intinctiam , fractae caluariae imponatur.

Chymici oleum Terebinth. loco illius 3eol. Myri

rhae addunt.

Applicationes alit ex diuerss fiunt, veluti ex se quentibuS.Cortices interiores Titiae, sicuti tenuissimae provinculis detrahi solent, vulneribus fasci et instar ob. uolutae,uti & Fraxini: Papyrus item Vino madefa.cta, prosunt. Spongiae recentes maritimae appositae. Telae aranearum i inpostae sanguinem mox si stunt,& glutinant parva Vulnera. Item Fungus ille siccatus leuissimus, quem Pla- macellum Vocant, vulneribus ut sanguinem sistat, communiter a chirurgis imponitur, qui quoq; sic. cando agglutinationem iuuat. Fascia si maceretur in aqua Aluminosa vel bulaliat,& siccetur, vim siccandi adipiscetur. Contusae multae plantae ex sequentibus, ex Quisbus decocta parari. iam ostendemus. additis farinis aliisue, quoq; applicantur. Vel sic R. radic. Aristoloch. Anchusae. l. Chelidonij maior. Centaurij, Glandium, contundanis tur cum oleo Rosac. omphacino, & Axungia seu

ablutione se

977쪽

C V R A T I o. 9 si tu fiunt, vel iniectione in profundis vulneribus: Veluti ex Consolidis, ab eximio usu dictis maiori seu symphyto, ipsiusque praesertim radice, media vel Bugula, minore seu Prunella. Item Conosolid. sarracenica, Symphyto petraeo, Sideritidis speciebus Hyperico, Pyroia, Ophio glosso. Dra-cunculi folijs , Millefolio . Achilleia , Pilosella, Cyno glosso. Sangui sorba, Agrimonia, Equiseto,

Verbenaca, Fraga ria, Veronica, Gratiota, Scordio, Iutide, Pentaphylo, maior. cum radic. Centaurio minor. Eupatorio vulg. Lysimachia, Chamaepit h. Chelidonio maior. Nicotiana. Item ex Aristolo

chiae, Tormentillae, Bistortae, Smyrnij, Lycopsis. Centaurij maior. Poter ij , radicibus Narcissi bulabis, & Vimi. T liae, Pini corticibus. Dein&ex ιlio Cupressi. Myrti, Quercus, Vimi, Mespili, Cor ni, Hyri sylvestr. Sumach, Cysti, Helianthemi, Velabasci, Bursae pastor. Plantag. Lonchitidis . Lunariae, viticis, Polycne mi, Brassicae sylvestris, Ana- gallidis, Polygoni, Polygonati, A pari n. Clymeis

ni, Argemon. Cyani maior. Trinitatis, Balsami na, Conyna, Erigero, TrWopogo, Betonica, Salis uia. Pol o, Rosmarino. Et Rosarum, Labruscae floaribus semimbus Myrti, Iuniperi, Glandibus, Palmulisque immaturis. E quibus aliqua in Aqua vel Vino, alijsque decoquuntur, addito interdum Aaceto eritque decoctum efficacius, si ex pulueri, bus siccantibus quidam simul coquantur uti&A-

Aquis stillatichs plantarum praedictarum qua

rundam vulnera, abluuntur.

Vel talis aqua stillatilia paretur: succi Planitag. Agrimoniae, Hyperici, ad si xij. Vini albi g. iiij.

Aluminis g. iij. Mastiches, Thuris ana 3. g. Auria pigmenti 54. albumin Oaoruin num. ij. eliciatur

aqua.

. Mi

978쪽

Alia: Lateres cocti pulueri sati, Cera purissisma, Vino aliquoties lota, labiguntur in pastarn, o qua in alembi cuin imposita, aqua igne valido elicitur.

Aquam in folliculis Vlmi inclusa in , sunt qui

probant.

Pulveres vulneribus inspergendi, ita tamen ne conglutinationem impediant, ob id subtilissimi esse debent; quales sunt illi, ex quibus emplastra, addito album ine fieri diximus. In capitis vulneribus, praesertim si caluaria fra Eta sit aut laesa, sarcotici insperguntur pulueres qui funt ex rad. Ireos, Aristolochi a. farina o obi&Τhure: Additur interdum & Myrrha, Sarco colla. lias etiam Aloe Se Sanguis draconis: item cortic. ceae &corti c. radi c. Panacis 3e Capparum, Se ra. cIces Cyperi: 3e clim squamae adsunt ossium, Squama aeris, Pumex, Crocus martis:& capitis laesi causa, Grana tinctorum, Santalum, Nuae cur pressi & Myrtilli: cum potenter siccandum, Ta-thia,Antimonium. Aloe sola vulneribus capitis inspergitur, si cereis brum appareat. Sanguis humanus vel Hirci aut altu. , siccatus, vulneribus quibus uis inspersus , admodum ea glutinat. Lapidum, Harmatitis succus seu liquor sanguineus, aut Galactitis lacteus, per fricationem in cote ablatus . siccatusque , valdὸ siccat & gla

tinat.

Propinantur ad vulnera sananda , quaedam bibenda, assumendaue, inprimis Potiones vulnerariae, Traumaticae ob id appellatae, id Φ non solum, si ad ventriculum Sc intestina usque volnera penetrent, quo eiusmodi potiones peruenire possunt, sed 4, si viscera alia in ventre in ferior

979쪽

R ΑΥΤΟ. 9I7 seriore aut pectore laesia sint: quin imo in exterioribus vulneribus prodesse, &eousque non solum vires suas extendere, sed & quoque progredi, hisce probare nituntur, quod eas e vulneribus eXudare obseruarint, imo adeo valide in eYterioribus operari, ut si non vulneratis hae potiones de: tur, alicubi sub cute viam sibi facere nitentes, adeo molestent, ut illic sectione fadia, illis exitum patefacere cogantur. Qui etsi for 8. ut hisce suis inuentis splendorem adderent, vel decepti alijs humoribus, qui in vulnere quandoque se offerunt, hos alpotione ill/ prodire crede i. tes, haec sparserint, tamen eXperientia compertum , has in sanandis vulneribus non leue adiumentum attulisse , licet quibus viribus illud faciant, dubium sit: credibile tamen, hoc vi siccante, quae etsi ad interiora vulnera facilius peruenit, tamen ad eXteriora se quoque extendere potest , potius sacere, atque uti externa remedia id efficere , quam proprietate aliqua: cum hae ex tam diuersarum qualitatum simplicibus, quae has potiones subeunt.

componantur.

Haec autem decocta, ex certis ad haec e Xperientia appropriatis plantis fiunt; quae recentes vel sic cae, in vini albi mensura una coquuntur, pluribusque vicibus, manῆ, aliquando & vesiperi, propinantur: alias siccatae in puluerem redactae, ad Usum conseruantur , 3ccum opus est, illius qua nutum tribus digitis capi potest, in Vini mensura

una ad tertiae vel quartae partis consumpt Onelncoquitur illudque vinum propinatur; alias Ceruissae, ubi eam maxime bibere solent, incoquitur, rarius in aqua, sed si vinum nocere posset, illud potius Aqua, antequam decoquatur, diluunt. Melfrequenter etiam hisce decoctis permiscetur. Quae& in formam struporum, ut diutius asseruari que'

980쪽

918 SupERFICIEI C OR P. DOLOR.ant, possunt redigi: fiuntque sequenti modo. Pyroiae solius decoctu hoc modo propinatum, primas tenet Vel cum Sanicula coquatur: Abas &Solidagine sarracenica,& Alchim illa.

Angelic sylvestris folia in Vmo decoξ .si illud

bibatur & admouea tur, admodum probatur in vi, cere elidim asser reddente. Vel:-Saniculam, Consolidam sarracenicam, A themisiam, San gui sorbam, pro decocto. Aut: Ist. Consolid. sarracenicain, Belae & Aa gelicae sylvestris caules, Saniculam, Alchimillam, Pyroiam. Vel: Hr. Consolid. mai. Tormentillae M Rubiae radices, Pyroiam, Alchim illam, Flagariam. Agri moniam, Millefolium, Equisetum. Cyno glossum. Cario phyllatam. Betonicam, Vincam per uincat Π,S'nguisurbam, Pilosellam, Virgam auream, pro

decocto.

Hisce decoctis aliquae etiam de sequentib plantis addi possunt: Veluti sunt Consolida media Seminor, Ophio glossum. Polygonum, Polygonatum, Trinitas: Aristolochiae, Bistortae, Dictamni albi Se Costi radices: Flos solis, Phu, Cyclamen,

Balsamina, Pulmonaria, Poteat illa, Sol sequi iam. Auricula ursi. Lunaria minor, Sion Crateuae, Saluia agrestis, Nepeta,Hyssopus, Pulegium, Centaurium minus. nisi amaritudo obstet, prae cae teris additur, uti & Gentiana. Astacos simul cum istis ali. qui decoquunt. Prae caeteris magno successu exhibitum hoc est: N. Pyroiam, Consolidam farracenica in. Belae albae & rubrae folia. 8 meditullio. Angelicae sylvestris

ςantes, Cardui benedicti folia. Agrimoniam, Betonicam: & si spicula ac festucae lignorum elicienda. Sabinae ramulum . e quibus pulueri satis, cochlearis mensura , decoctum in mensura una fa-