장음표시 사용
1쪽
nuntiationem factam sub die quinto mensis Novembris, a nni 1mllesimi sexcentesimi octuagesimi cum omnibus inde secutis respectu receptionis, propositionis oblatae pro parte Curatoris Don Balthasaris Villat pando principalis Ioannis Michaelis de Otto,& Iosephi Catarocha Procuratorum, & cum his de eodem Consilio mandare fieri contenta in pro positione in praesciati processu oblata pro parte Domnse Elisabethis Sang de Latras, Comit ita de Contamina in cuius locum sunt repossiti IllustresDon Franciscus Sang de Cor tes,& Domna Maria Sanr de Latras coniuges, Marchiones de Villaverde, Principales Francisci Didaci Pangano Pro curatoris , fespectu bonorum in fine appellitus pro sciatis Apprehensionis, tam in primo , quam secundo loco con-
frontatorum , demptis bonis designatis sub numeris septimo , & odia vo primi loci, & dempta etiam iurisdictione Criminali Locorti deAttares,& Siesta, iuxta declarationem factam sub die primo mensis Aprilis,anni millesimi sexcentesimi sexagesimi noni, praestita prius cautione forali reservatis iuribus reservari supplicantibus , neutram partium in expensis condemnando , & quoad alia non obstante re vocatione supplicata , quae locum non habet stare in pronuntiatis. Ex eo, & ad alias , prout in sententia fore arbitramur , & revocationem supplicatam , procedere decreviamus, quia cum ex Processu constet Don Balthasarem Sangde Latras & Villat pando, Mutum fui sie a natura, & ea de Causa Curatorem illi assignatum , Ex his necessario inser
xam habentis admitti non posse, ad idque solidis,& urgentissimis fundamentis movemur. In Iure enim receptum est,
ut qui Mutus nascitur , is etiam Surdus d natura sit, non quia id semper necessum sit,absit, possunt enim discreta esse Mutitatis, & Surditatis vitia, sed cum hoc raro accidat, &vitia illa plerumqu) int er se cohaereant iuxta interpretum assertiones,& iustiniani doctrinam, proinde du de contrario non constiterit probata solum Mutitate iuris praeseumptio m Surditas insertur, aut per inde es c si exactis resulta sci,
2쪽
ex his praemissis in eam sententiam abimus, ut Mutus, &Surdus a natura. Succedere non possit in bonis Maioratus
a nexam iurisdictionem habentibus , si in eo signa perspicacis ingenij, atque recti intellectus non appareant , quod sa ne omnium fere Doctorum consensu receptum invenitur,
cum igitur talium signorum ingenii perspicacis, ne dii probatio , sed & allegatio deficiat imo ex processu constet Do
Balthasarem non potuisse regere, nec sua bona administrare ob defectum inclusionis,exclusio illius necessario dimanat. Hocque cuique prodabitur si conssideretur ratio physica quipe intellectum esse, tanquam tabulam rasarn, in qua nihil sit pictum, nihilque excultum,& omnem nostram cognitionem , de intellectionem a sensu ortum habere testante
Philosopho : Qua propter necesse est secundum eundem, ut loquella,& auditu deficiete intellectio etiam,& scientia deficiat, sermo enim audivitis existens Causa est disciplinς, Stideo iure, ac merito, qui e linguis est,& auditu caret; licet
sit homo imperfectus, tamen homo est; sunt enim ut ita loquamur auditus & loquella animae fenestrae per quas operatio mentis intrat,aegreditur,& perficitur,& his deficientibus intellectus informis est, & quasi in Carcerem compactus, quae ratio si verum amamus negari,haud potest quin in- fuat, etiam aliquantulum in intellectum intrinsecum , de faciat, ut regulariter imperfectus, & rudis iudicetur. Hinc Papinianus Mutum , se Surdum ignoranti comparavit, Sc MPomponius docuit, quod qui Mutum , aut Furiosum , aut
infantem exhibet, non potest videri eius practiore praesen tiam, nemo enim ex eo genere praesens, satis apte appellari potest. Paulus iudicio carere dixit,& Iustinianus, nec liber talem, siue vindicta ,sive alio modo servis imponere permis siti licet sit actius pietatis, & iam eius aeuo nulla certa, nec solemnia verba requireret manumissio : Hinc etiam apud Autores de Mutis, & Surdis loquentes fragmenta haec ad compendium redacta reperiuntur. Impedimentum illud esse universale excludens consensum praesumi, nihil intelligere , sed esse tanquam hominem murtuum.Nullo modo
3쪽
posse exprimere conceptus mentis , quia non, praesumitur habere mentem , vel intellectum. De communi opinione propter desectum consensus, non posse donare, nec aliter inter Vivos contrahere , quia non potest intelligere substantiam,& naturam actus quem gerit s& quod est magis ) nec fidei commissum a Muto,& Surdo relinqui posse, licet nutu relinquatur valide ab eo, qui fari potest, quia substantia,& natura fidei commissi ab eo intelligi, non potest , & tandem , ut plurima alia testimonia omittamus, quae passim quaerenti venient ad manus necessarium esse in maxima rerum ignorantia versari, & quoad sciendum , & intelligendii humana,quasiBelluaesse:Et sane mentis no piaesumi, sed tanquam truncum, & hominem mortuum haberi ad instar furiosi mente capti. Verum cum in iure reperiatur Mutum, necnon Surdum, ita natum manumittere poste matrimonium, etiam contrahere contractus celebrare, qui consensu possunt expediri pro haerede gerere , ac Procuratorem constituere, nuper dicta,& absolute prolata Magistrali disia
tinctione temperantur, modificanturque, sine qua difficiliter iura in concordiam reduci postent. Aut enim intelligit, quod agit Mutus,& Surdus, aut non' Si ultimum n hil facere poterit, si primum contractus, qui consensu celebrantur Matrimonium,& alia adducta contrahere poterit, ea nimirum ratione quoniam, licet regulariter praesumatur iudicio. carere,sed cum contrarium esse possit contrahere non prohibebitur , dummodo intelligere probetur, & probatione
facta cliviscui. o ucst enim, ut Doctorum
verbis utamur notissimum inter alios homines , & Mutos, Surdosque discrimen , alii sane mentis praesumuntur, nisi probetur contrarium; Muti vero, ac Surdi a natura dementes praesumuntur. Vnde ad hoc,ut contrahere possint,& eorum dispositiones valeant debent probari ipses intelligere, quod agunt iudicio, intellectuque non carere,& Vt uno verbo dicamus non est, qui hanc non adducat distinctionem, Rc dicat requisitum istud ante omnia probandum, ad hoc,
yx Muti & Surdi aliqui per agere valeant , ct illi mei, qui
4쪽
plurimum Mutis tribuunt, id libent i ssime fatentur: quae fa
distinctio apertissimis Iustiniani est inclatis , & iureconias ultorum responsis comprobatur, adeo,ut in hac re Legisla torem , seu ipsius interpretem habeamus. Ex hoc fonte di manat in Mutis , & Surdis a natura ad hoc, ut puniri pos . sint, necessarium csse probare pro parce Accusatoris ipsos habere sanum intellecturn , & quae agunt Optime intellige re, quia praesumuntur dementes, & quod non intelligant quid agant nisi contrarium provetur; Propterea pro eorum defensione sufficeret allegare , ct probare ipsos esse Mutos,& Surdos a natura ; & si ipses intellectum habere non probaret accussator Iudex eos teneretur ab l vere. His accedit&inevitabi liter,quidem decretum Curationis,quia cum de foro,& notis sinna praxi Regni non possit dari Curator, nisi
stultis, de mentecaptis prie sumitur nominatus propter mentis privationem, quia Iudex censetur ex iuxta causa, de iuxta leges patrias decrevisse. Proinde stante suis pedibus decreto incapacitas Iudici j videtur a Iudice, in vim antecedentis necessari j pronuntiata. Haec officit de sola Mutitate ex processu apparere, & consequenter non ob carentiam mentis, sed loquellae tantum decretum fuisse provisum,quia Propter solum defectum loquellae, sano etiam in ellectu manente nullus est, qui commode rebus suis superesse possit. Respondetur enim Iudicem ad decreti provisionem potuisse moveri ex solaMutitate,quia ex ea quisque commode impeditur rebus suis soperctf., rior isse etiam ab Que vita
probationum repugnantia , quia ex Mutitate priesumitur Surditas,& ex his privatio mentis: Sed cum Ιndubio hae
reamus,& neutrum horum constet iuris praesumptio cogit, vi ex secunda Causa,& ex privatione mentis iudicemus Curatorem decrevisse, alias contra forales sanctiones, & Regiani, praxim vere inter locutus esset si ex prima Causa decretatum providi siet,quod sane esset contra Nobilem iuris praesumptionem,quae facit ut censeamus Iudicem ex iuxta Causa,& absque fororum hesione pronuntiasse. Si ergo ut ad superiora reddeamus regula est negativa respectu contracia B tuumν
5쪽
tuum, & exceptioni, ac facultati contrahendi, ita demum locus apperiatur si probatum fuerit Mutum,& Surdum ii tellectum habere quanto magis illud ipsum in successione
Maioratus,dicendum erit .Est enim ars artium iurisdictionis exercitium, & Populum conservatio ac regimen, nefasque esset,& contra publicam utilitatem si illa Muto , & Surdo demandarentur maxime in Regno, ubi Locorum Dominis suprema,& absoluta potestas impunita relinquitur. No obstat Mutum, & Surdum a natura intellectum habere , ut experientia docet, qua advertimus morbis istis laborantes, multa facere, nutibusque significare quibus ostendant sane mentis esse,& intellectum habere. Raro enim illa videntur,& qui tradunt tanquam naturae portenta mirantur, &ne fides vacilet addunt se de facie novisse .Praeterea respondetur habere, utique intellectum,& circa ea, quae per visum
praesertim praecipiuntur posse mente sana discurrere, sed noliabere, nec habere posse intellectum operativum circa penne infinita , quae supra instinctum naturalem aliquantulum intellectus desiderant; qua propter furiosis, & Infantibus
assimilantur, quia deficit operatio intellectus, qui super incognitis non operatur , ob defectum organi reptaesentantis
obiectum intellectui,quia licet Mutus,&Surdus percipiant interius, quod ipsi agant, non tamen quod ex adverso agitur, ex quo non audiunt id de quo loquitur,nec ipsi faciliter animi sensa paeriri valent, signorum sane, ac Nuturam de
monstratio falax testimonitam en. in rc ciliculus momen
ti , quis sodes erit interpres harum gesticulationum,& quis interpreti fidem habebit. Quibus de Causis intellectum carere Mutus dicitur, intellectu inquam intelligente, & cognoscente,& Vt Philosophich, loquamur potentia intellectiva actuata', quae omnimodo necessaria est ad temperationem,& regimen Locorum sub Maioratu comprehensorum,& ad iurisdictionis exercitium; ex eisdem occurritur dicentibus, Mutum, & Surdum non praesumi intellectu carere,
quia est animal rationale, & quia vitium loquellae, & auditu. non habet cum intellectu communionem, nam illud ad
6쪽
ad summum influere potest respectu intellactus intrinsecti Caeterum respectu intellectus Operativi , nihil facit quominus dicamus intellectu carere Ob defectum organi reprae sentantis obi ectum intellectui, alias Infans, etiam quia est animal rationale intellectum haberet: Et in praediciis terminis intelligendi sunt Doctores; nec invenietur quod sciamus qui dixerit expresse praesumi intellectum operativum
habere , non etiam adversatur nullum in jure reperiri textum , qui Mutis prohibeat in Maioratu succedere aneXam
iurisdictionem habente. Multipliciter, namque satis sit: in primis, quia proposita hac dubitandi ratione contra Mu tum deciditur, modo supra relato, ab interpretibus, & eam parui faciunt ipsi. Deinde cum nullam hucusque legem viderimus, quae mentionem faciat de Maioratibus, ac primogenijs cum qualitatibus, quae odie apud omnes sere politioris vitae gente servantur , quid mirum quod cassus iste
nulla lege cabeatur: Interpretes autem ex contractibus ex
iurisdictione, & ex alijs actibus humanis qui Mutis prohibentur omnimoda rationum similitudine si non maiori ducti,idem in successione Maioratus iurisdictionem a nexam habentis tradiderunt; alias si ad rem omnem opus estet textum invenire per pauci cassus essent, qui hoc tempore decretorio iudicio terminari possent. Praeterea, nec in furioso textus invenitur,qui successionem ei demat,& tamen omnium sere Concors oppinio est furiosum in tali Maioratu succedere non possc,id quod ratione firma cur,Quia quaelibet dispositio, quae in favorem alicuius sertur debet , ita intelligi, &temperari si ille habilis,& idoneus existat, nec debet inter pretari, ut adversus bonum publicum Vergat, quod in eo potissimum versatur,ut Dignitates Maioratus, & dictiones ab habilibus, non autem ab inhabilibus uti furiosis, Mutis que,& Surdis gubernentur, & moderentur: nec qui primo genium ex Dignitate cum opidis, & iurisdictione instituit censendus est de his personis cogitasse.Minoris mometi est, quod asseritur Mutum, Surdumque per se non posse succedere, per Curatorem vero aliter , di sectis esse quoniam reia
7쪽
pondetur eo loci non parum debiari a Germani se iuris prudentiae regulis receptissimis tradictionibus,& sine duce loqui. Ad quid enim perspicacis ingeni j signa desiderantur
si per Curatorem Mutus,&Surdus succedet eposiet. Ulteriussi per Curatorem ad successionem vocaretur, quomodo locum haberet, quod magno scribentium numero admissum legitur, quippe, quod si in successione primogenitivae illius secundus habilis cum primogenito inhabili concurrat , secundogesitus erit praeserendus. Denique furiosus expresse sim , adhuc per Curatorem a successione huiusmodi Maio . ratus removetur, & consequenter cum Mutus non intelligens aequiparetur furioso circa subiectam materiam, de eo idem dicendu erit: non obest tandem in Testamento DONPETIU SANE DE LATRAS Maiora tum instituentis, excludi a successione furiosos, ac dementes Mutos vero, Surdosque non lege prohibitos, & quod si volui flet Testator expressisset. Quia respondetur omissum pro omisso haderi, si
diversa ratio, adsit, diversum, vero esse, quando eadem ratio Militat, quod a foristis non extensio, sed comprehenso dicitur. Proinde cum in Mutis non intelligentibus, ratio eadem versatur, ac in furiosis, & mentecaptis , quia in iure pari ficantur etiam ubi tractatur de successione Maioratus, Muti in vim comprehensionis litteratis etiam exclusi manebunt. Accedit,quia furiosi,& dementes duabus de Causias a Testatore excludi videntur, vel quia Matrimonium contraheret non possunt,& impeditur sobolis ac satrolim Priapagatio,
vel quia non est ex viti Populorum furiosi successio , quia deesset qui illos gubernaret,quς omnia in Muto etiam procedunt: si Matrimonium inspicimus,quia Muti,& Surdi cunon habeant intellectum, prout in dubio praesumitur, illud
contrahere non poterunt, quin ex signis,& coniecturis consensus elici possit, qui si colligatur, & signa sufficientia deia derint s quod tamen difficilimum esse Matrimonij materiam tractantes attestantur) tunc tales Muti Matrimonium Lel brare poterunt: ergo dum non resultat ex Processu deconisensu, & aptitudine sufficienti ad Matrimonium celem
8쪽
brandum, prout non constat in persona Don Balthasaris isse
comprehensus erit, quoad Matrimonium ex identitate ratationis in clausula exclusis va dementium,& furiosorum,& ad instar illorum habebitur. Si vero Populo i um regimen attendamus, minus dubijerit, comprehensionem adelle. Nam ratio omnimoda propter quam furiosi, & dementes a successione Maiora tuum retris dictionem a nexam habentium arcentur, nititur proculdubio quoniam administrationi, & iuris dictionis exerticio intendere no possunt, quae ratio in Mutis etiam versatur, & consequenter sicuti dementes , & furiosi excluduntur , ita etiam in vim litteratis comprehensionis
Muti intellectu operativo,& sufficienti carentes , prout in dubio praesumitur comprehensi censentur. Nec omittenda est alia eiusdem Testamenti clausula ad eundem finem colligans ad successionem admittens ordinum Militarium equites quibus Matrimonium celebrare permittitur. Igitur cum de hac facultate non constet,Vt expendimus nuper precisse exclusio convincitur. Recipitur Vero propolitio Illustrium Marchionum de Villaverde, quia cum in Aragonia non habeamuS neutram, excludatur propositio Curatoris Don
Balthasaris, necessario venit recipienda prςdicta propositio, absque eo quod opere pretium sit super alijs nostrum interponere iudicium,& alias attentis contentis, & Alij duo ex dictis Dominis Locumtenentibus concorde S fuerunt Voti,& oppinionis,quod attentis contentis tenetur,& debet pronuntiari,& non obstate revocatione supplicata, quae losium non habet starc in pronuntiatis Ex eo , & alia ς confirmari
deberi censemus Sententiam latam sub die quinta Novembris, anni millesimi sexcentesimi septuagesimi octavi, in se vorem Don Balthasaris de Latras Quoniam supposita eius descendentia legitima a Don Petro San Z de Latras huius
Maioratus fundatore, tanquam ex potiori,ac pr dilecta linea, t latius in Motivis praedictae Sententiς continetur, super qua probabile dubium non occurrit, imo tanquam. certa lindubitata, iterum in Senatu communi suffragio est
9쪽
Marchiones de Villaverde propositum versatur, circa exceptionem Mutatis a natura oppositam Don Balthasari tellibus a Curationis eius decreto munitam: Ex qua iuris prae sumptione surditas a communiter accidentibus insertur cum ergo Mutus, & Surdus a natura reperiatur, praetenditur incapacem,& inhabilem a iure in dubio praesumi ad actus humanos celebrandos,& maxime ad successionem praedicti Maioratus an exam iurisdictionem, & Dignitatem habentis. Isti enim Muti,ut asserunt ob defectum auditus , &loquellae, rerum que humanarum in expericliam furiosis, ScInfantibus aequiparantur cum alias , non possint perfecte intelligere, nec Voluntatem suam congrue, prout convenit
explicare. Ideoque quamvis natura provida soleat illorum sensum desectum suptere cum pro eiu . parte ingenij perspicacitas,non fuerit probata praevalere debet iuris praesumptio. Secundum quam mentecaptus, aut furiosus in effectu apparet, ac per consequens excludendus ex regulis Maio, ratus,& voluntate fundatoris, qui inter alios mentecaptos, ac furiosos exclusit. Quibus etiam addunt non tantum iuris prassumptione iudicio carere fuisse probatum, sed etiam ex petitione, & obtentione praedicti decreti Curationis , in quo expressa apparet consessio Curatoris ob desectum mutitatis ἀ natura esse inhabilem,& incapacem ad regimen,&administrationem suorum bonorum non soleatque in Regno Curator dari, nisi stultis,& insensatis:Vnde suppos; ta iudicis concessione super dementia, etiam ob defectum aridi
tus loquellae presumitur intor iracori, inciam aliter decre
tum non subsisteret,& soris,&observatijs repugnaret, quod
non est credendum, imo in casu iuxto, ac legitimo authoritatem suam iudicem impartisse. Verum his omnibus non obstantibus inclusio Don Balthasaris aperte sun datur, nam licet fateamur exceptionem Mutitatis,& Surditatis a natura in Processu constare , probataque Mutitate iuris prae sumptione, & surditatem legitimὸ apparere a communiter
accidentibus,cum raro videamus Mutum a natura,qui Sur'du. non sit Caeterum ex Mutitate,& Surditate a naxura tu' tris
10쪽
ris pri sumptionem aliam per viam regulae oriri desectus tu dicij operativi ad omnes actus humanos celebrandos,ac per consequenS ad successionem istius Maioratus a nexam iuris dictionem, ac Dignitatem habentis neutiquam dicendum. Duplicem enim apud iuris Professores inter se varios agnoscimus opinionem. Prima tenet non praesumi Mutum, &Surdum a natura carere iudicio operativo , & sufficienticum sit animal rationale, solumque ei deficiant sensus extetariores auditus,& loquellae, qui nihil commune habent cum potentia intellectus, ac plerumq; Vt in plurimum,& regulariter Muti isti ingenij sunt perspicacis, & accutissimi, quia natura suptet illorum desectum, ut docet experientia rerum
magistra, omniaque posse affirmant in Quibus his duo sensus necessari, non sint, ut in stipulatione Tutela, & Cura litis
contestatione Testamenti factione iudicatura. Secunda tenet praesumi propter rerum humanarum in experientiam, quia intellectus est,tanquam tabula rasa,& quamvis per visum odoratum,gustum,& t ctum aliqua percipiant, a tamen deficientibus auditu,& loquella instrui, ac ratiocinari super incognitis non possunt, nec conssensum exprimere, ideoque Infantibus,& furiosis aequiparantur, sed sedere distinctionis Componendas arbitramur, nam prima opponio loquitur de omnimoda,& totali carentia ludicij operativi, quae nulla tenus praesumenda est in Mutis,& SurdiS a natura ex rationibus de quibus supra quare omnes actus qui nutu , & signis expediri possunt a iure intelliguntur illis permissi per
viam regulae si signa dedo lux luxvllectu, ὸ non quia i onpossent intelligere,de ratione sidi experte , sed si per ea consensum, ac voluntatem expresserint pro Validitate actuum S contractuum, quia alias nullius erunt Valoris deficiente consensu quemadmodum enim in hominibus perfectis voce explicatur,& scriptis ita in Mutis,& Surdis nutu,& s nis, frustraq; a iure admitterentur ad contractus istos celebrandos, si eos non supponeret habiles,& capaces, in nihil loque distarent a furiossis, & mentecaptis, sectis veris di