De vitalibus periodis aegrotantium et sanorum, seu Elementa dynamicae animalis

발행: 1787년

분량: 239페이지

출처: archive.org

분류: 생리 & 의학

21쪽

nes, imprimisque Pulmonum. Hos siquidem a somno alterari vix dubium est, copiosiore in eos, somni tempore, pituita depluente et Ut plurimorum prorsus sit, vix expergefactos extUssire, screa-tU Ue mmittere et quod eorum imprimis est, quos Pituita obsidet. Sed et cumulatus nariUmmUCUs, metendique et dejiciendi necessitas, excitantem a somno stimulum multis pariunt de quibus rursus alibi. Universorum denique humorum restituta, praeterlabente somno fluiditas somnum fugat, inque vitam dormientes denuo

. Quae cuncta, cum proximam vigiliae causesam constituant, rursus quaerendUm est, cur riu modi caussae statis dumtaxat horarum periodis moveantur: in qua profecto re PerpetUUm circulum quemdam sumere necesse est, ciUS modUm. et magnitudinem sola plerumque habitudinis vis praefiniat. Neque enim veternosi hominis exemplum, Ut in obscurum conclave delatus, triduo dormiit, aut caeterae catalepticorum histortae, adversae nanc, quam a consuetUdine partam

somni periodum, innuimus . meo quidem judicio multum Valent.

S. Maxima certes diuturni labitus dies infantibus vis est, quibus ut primum dato diei

22쪽

a: DE NIT. PERIOD.

aut noctis intervallo, ubera admovere Utrices consueverunt, ii jamque statis evigilant horis, tumque ingemiscentes, matris charitatem mmollire student. 6. Sed neque praetereundum est tape nos contra Coniuetudinem statutis, quas ante OmnUm concupivimus, horis evigilare, et praeter morem valde diluculo consurgere Vidi, qui nec

quadrante, quam vellent, praetergraderentUr horam, sed ad datum campanae sonitum, tant Etsi eam dormiendo horam exigere solerent, cons argCrent.

Anne ergo inter dormiendum, tempta successsiva quadam volitionum serie, perpet a per Omne somni intervallum perdurante, metimur Adest certe in nobis internus quidam tactus, sexturn proprie sensorium, quod supra UlgUS homines, in sapiente abundare solet, cujus ductu multa perpetUo exequimUr, nulla qUantum Uidem nobis videtur, extra nos sensibili eorum ratione extante mus etiam interventu futura aliquando divinamus qua ratione proprii interitu praesensionem mulios habuisse certum est, ut ii paullo

post morbo finiendi, sub ipso morbi limine, vel

ante etiam, quando sanorum erant similes, non interitum dumtaxat statam vaticinarentiar, sed interitus, usque diem et horam, accuratissime praenunciarent quod vidit Zimmermannus L

arari defati rata Exper. Om. II. p. 88.

T. At

23쪽

sANORUM. 2

. At certe cum eorum plurima, Use dormientes faciunt, perdissicilem in se rationem habeant, verosimile est ex illis multa plusquam ab

operanti VolUntate, a consuetudinis vi proficisci, ita tamen, Ut consuetudinem, lonpa consimilium motionum series antea effecerit. Hiius census stant, quae de somnabulis narrantur. Notissim a es

Clerici cujusdam hiltoria, qui sub adulta nocte

lecto Consurgens, sacras Conciones conscribebat, easque clarae lectione legebat, numerosae orationiscillior castigatissim Us. I S, cum unius jamque exscriptae vocis loco, alteram suffecisset, litura accuratissime adhibita, novam priori vocem sub stituit. Neque ille tamen visus organo Uid-

tudinem ad prodigium Usque exeqUen q. 8. Neque dubium est consuetudinis in somno vim animalia similiter aflicere. Nobilem adolescentulam novi, quae ad multam diem in meridiem usque obdormire solita erat in ejus

cubiculum admista catulo, cujus domi in circa nonam expergisci Consueverat, i ad nonam, adolescentulae cubile unguibus scalpere, iam in ejus dormitentis faciem molliter occurrere, Iam lintea admordere coepit, donec puella sor no excita- retiar Ciam Vero illa prae morositate, eo a Ubiculo fugato, rursus somno indialgeret, tam Catulus julando magno rumore portae adlatrabat,

24쪽

donec illa edus clamorem fastidit lectum deseruisset, quo facto catulus quievit. s. Neque defuerunt, qui in iis etiam, quae

sensu carent, et prorsus inanimata iunt, multa similiter propter consuetudinem fieri Utarent, eaque ratione aestum superi maris, Luna infero impendente explicarente quae tamen ingenio plus quam ratione abUndare vero simile est.

Han. Proponens Ierin 1 6 hemadmodum enim homo quis aliquid quotidie teratis vicibus determinato semper tempore exe- qtiattir, si nimirum saluta per aliquot dies hors, cibtim stimat, Hrmiat, aliaque peragat, Eucit ejusmodi actionem consuettidinem adeo ut eadem semper hora, per motum corporis automiaticum, ad idem persciendum deinceps admoneatur, sive ut clarior smaritiemadmodum s quis hominum intermittente febre corripiatur, impria milui sub primo paroxismo in regroti corpore, seu nervis iretis quidpiam, quod in medicina characterem febrilem vocamus, qui ita hora resuscitat paroxismum . . . . ita ex imo rimam glo

bularum esservescentiam, sique,quctrum Grinarum ebumtionem,

quas febrilem, a quacumque ac suscitatam, quod in us amst telluris corpori, aut, simavis, aquis marinis parilis charafer, seu tale aliquid, quod eam consuetudinem maribus intulit, qua sacertis temporibus se si ebu ire, maturamque globulas succendere conantur et verbo, o modi quidpiam, quod unicum a que Lunae auxilio par contintiandis resibus. m. Igo. Singulari certe sententia, quam vix serio multi refutarent: Eo enim usque Auctor, telluris cum humano corpore Comparationem compulit, ut lacrymales glandulas, parotides tonsillarumque folliculos in tellure similiter utque homine monstraret CariCrum, an non in tanta opinionis singularitate aliquid adhuc vero consentaneum de automaticis telluris moribus extare

queat, haud injuria fortassis aliquis dubitaverit.

25쪽

io. At vero incredibile prorius est, quam multa. OnnUlio teneat OmniUm, Use per vitanaagUntUr rerUm ordinatissima consuetudo. Sunt

qui stato dumtaxat diei intervallo muneribus suis fungi patiantur, quae tunc is minimum incommodi afferunt: quod si praeter consuetudinem iis destineantur, multam exinde fastidii causiam percipiunt. Deambulandi similiter animumque oblectandi tempora, et caetera VorUm exercitio vacant, certis diei intervallis metiuntUr, eaqiae non absque animi aegritudine paullulum immutari sinunt. Exinde soporosorum recidivae Uaedam in morbo, pariter atque in sanitate habitudines, item et eorUm, qui jamqUe senio Contabescunt. Vir quidam, litterarum Ultor assidu-US, Um repente apoplecticus concidisset, ea diei hora qua se ad scribendUm conferre consueverat, cum sanus esset, poplecticus etiam manus esterebat, et scribentis in morem digitos agitabat, et quidem toto eo temporis spatio, quod scribendo sanus impendebat vidi et senem nonaginta anno emensum, qui statis matutinis et pomeridianis horis as uetas fundebat Deo preces, lithur gicas ceremonias omnes accuratissime servans,

quasi sacra ministrantibus adfuisset. Similia alibi exempla compi Ura prostant, inter se praeclarUm illud Idiotae cujusdam ' qui cum statutis pulsantis

Campans horis, canonicas preces jamdiu recitaret, eas eadem damussim hora, nullo inter cedente campanae sonitu, iterabar. Spectator, II Postreo

26쪽

31. PostremUm ea tioque habitudinis vis est, ut stato et aequabili passu hominum plerique incedant, eandemque spatii mensuram eadem accuratissime percUrrant temporis periodor quod consuetudinis genus bruta similiter assicere notissimum est, eqUor m quibus veredari UtUntur, freqUentissimo exemplo Ut enim prinitam

dati cujusdam itineris intervallo confecto ii aut

mora agere, Ut pasci Consi everunt, vix ultra Pergiant, qUantUm Vi etiam rude vexati Refertur Ctiam boves quosdam, Ut primum adstaetam OOgiroi Una periodiam exegissent, non Uno ampliUspasTu tametsi stimulo dire sollicitarentur, lira ivisse'. IE. Quae cuncta, tam eos maxime respiciant, quorum vivendi genu pi Urimum regulare est, vix certe eorum sunt, qui ad omnia perpetuo animo parati, nil ibi methodice ineunduli du-CUnt, Vivendique regulam omnem paullo stabiliorem cane, et angia prius reformidant. Cujus modi inconstantissimuin vitae institu cim novissimi homines praeclara steriant commendationem at eos quidem Celsi praeceptum, quod non intellexerunt, fefellisse arbitror, vel illud latius fortas sis sumpserunt, ob idque in errorem ducti sunt. Quantum etenim ea tutissima sit vivendi regula, quae facile rerum omnium mutabilitatem, et abs o let OXa perserre queat, quandoquidem sexcenta

27쪽

quae nobis perpetUo interlabuntUr PlUrimam rerum omnium, Use ad Vitae sta pertinent, mobilitatem essiciant curandum tamen esse arbitror, Ut inconstantes etiam tendere in constantiam

videamur, quod hominibus ratio, brutis vero Natura dictat. Certe nulli bi utilis, facilis mutabilitas, vix hominum saluti proderit, quoriam

animo perpetua aegritUdine consumit contra

vero, qUam praeclara est aequabilitas in omni vita, quam laudabilis et decora in singulis actionibus, quae cum honesto vitae instituto junguntur. Certe

gularis vitae ordo est, intermisti, quamvis aliquando Propter civiles necessitates, proprio exercitationis, et vivendi genere, prospere diu vivUnt, firmamque prae caeteris valetUdinem Universim habent. I S. Sunt vero et alii plane quasi natura sua immethodici, Uorum propterea inconstantiss1mia animus plus adhuc inconstanti corpore includitur exemplo sunt Hipochondriaci, c. At hi quidem misere vivunt, et adversa perpetim valetudine consternati, miserabiles levitatis suae, et mutabilitatis poena luunt, ut illachrimandi potius quam moribus coaequandi est Videantur.

Illis Sol, aina, nebulae, venti, quidquid denique in mundo est, saevo dominantur imperio, Ut reluctantes semper, semperque in obbedientiam coacti, perpetuo sexcentis sub dominis stent.

Quam ob caussam in pertiarbationes, Xanimationes, et festivitates, vix quidquam ad decoris conservationem attent ii de repente incidunt, e

etiam

28쪽

etiam in ipsa deambulatione, et corpori exercitio, in quibus communem Uamdam mensUram, qui sapientiores sunt servant, ii e contra, aUt tarditatibus utantur, aut absque caussa festinante incedant quae cum sunt . . . dignissimam, ardepol, exercitatissimo Medico observationem ...

anhelitus modetur, ultus mutantur, ors torquentur:

ex quibus magnasgniscatiost non adesse consantiam .

EorUm vero nonnullos indicta regulatim vivendi norma, eaqUe diu servata, aliquando in melius vertimUM: neqUe eos certe consilii nostri poenituit. Etsi namque diuturnae habitudines UaeqUe, philosophantium multorum judicio, sint instar morborUm totidem, nullus tamen adhuc prior inconstantia morbus est. r . In has profecto regulares vitalium motuum periodos hoc loco animadvertisi juvat, quod eas Um morbortam Circuitibus conferre facile sit Si etenim praefinito temporis intervallo Nattara, quasi vim in organa, facit, eaque somno Consopita denuo in vitam concitat, nempe quod post totidem, qui in somno fiunt cordis ictus, quasi vehementior nUS incurrat, qui somnia iuget facile quis similiter exinde concipiet praefinitas

statis temporibus morbortam reversioneS, OrUmque transitus et fines quorum quidem ratio uberius in sequentibus tractanda est. D O . I. L

29쪽

De Statis, plerarumque Secretionum Temporibus.1. CECRETIONUM et excretionum, quae I in variis humanae machinae locis aliter

atque aliter fiunt, praefinita sunt tempora tamdiu etenim a deglutito cibo, digestio absolvitur,chilus efformatur, isque in sanguinem transit, et evadit ipse tum vero excernendi, secernendique a sanguine humores stato post tempore parantur, reficiturque id, quod est in animali deperditUm. g. Jam vero famis sensus in statas saepissime diei horas ex consuetudine cadit, nec nisi con- laeto tempore mensae indulgemus et siquidem extra illud multa plerumque nos premit ciborUm intoli erantia quod fit maxime consistente aetate. Saepissime etiam praeterlapsa, qua ex instituto e cimur, hora jamque stomachus, ante quidem famelicus, denuo licet impransus, satietatem induit. s. Propterea nil mirum, si stato tempore pasti homines, stato similiter proxime tempore cibos

digerant iisque deiciendi conatus, consimili post

mensiura revertantUr Sunt omnino qui remotissima a nutritione hora ventrem egerant, in eamqUe Ut

primum inciderunt, multis post etiam diebus in eandem constanter horam ventrem deiciunt.

. Certe s

30쪽

. Certe cum multa sit nonnullorum in hac re constantia, praestat aliquando illud potissimum tempus deligere, si quando constipata alvus medicamento movenda est. Vix enim est dubium eo maxime tempore praedisponentes quasdam in machina motiones excitari, quae plurimum cum medicamenti vi conjurent. Exemplum habui in sene, qui cum vespere potissimum cum sanus degeret, Ventrem gerere coniuevisset, obstrueta pluribus jamque diebus alvo, dato tribus Ucce sive diebui mane medicamento UmqUam Urgari potuit, donec tandem leni altero prope vesperam exhibito alvum deposuisset. Uberius ejusmodi exemplum in FoeminarUm mensibus incitandis prostat. Novo itidem argUmento, medicamentorum in Umano corpore vires, Ultam saltem partem a temporis, in Uod dantur, delectu pendere. S. Sed multariam prorsus evacuationiam impetus fere Plias consuetisdine qUam necessitate movcturet quare si qUi CX. gr. Urina demittere proxima prandio vel somno hora solitus sit, ei ingendi necessitas sub iis constantissime horis revertitiar, non certe ab urinarum stimulo, aut vesicae distensione, ple-TUmque modica, verum qUod assuetaeqUaedam circa vesicam motiones Iaasi vim quamdam in eam faciant, exindeque micturitio eo tempori momento eum vel invitum teneat. Non igittar perpetuo stimulus proprie fit a materie, siquidem quae tUnc prodit Urinarum quantitas, vix per se meiendi stimulo est reliquis diei horis Sic etiam abscissa

SEARCH

MENU NAVIGATION