Oratio fvnebris in excessvm [...] Guilielmi, principis Arausiæ. By Marcus Zuerius Boxhornius

21쪽

loquitur, dispositus, omnium, quod prope incrediabile dictu est, curarum, Omnium negotiorum fuit. Qu9d haec Respub., de qua actum haud multo ante, etiam prudentibus, videbatur, laetius indies&augustius extulerit caput quod disciplina domi militiaeque constituta quod proditae, quod oppressae feliciterti exstinctae, quae in ipso gremio huius imperii ac sinu struebantur, insidiae eorum, qui tuentium aut religionis etiam specie partam jam libertatem nostram vertere constituerant in aliamin foedam servitutem quod in ditionum ambitu, modica manu, & brevi spatio, plurimaeri validissimae civitate Captae , quod totarum provinciarum factae sint ad hoc imperium accessiones , quod limites ultra Mosam,Rhenum Vahalim, nobilissimos amnes ,ria natura datos huic Reipub custodes, longe lateque sint i Dinori. 1uod felicibus praeliis magia terroriSexercitus fusi delet , quod aliquando , sed raro, victores hostes victis fuerint similiores quod nova arte terita militarium operum manu exstructae

passim tot arces, tot munimenta, tot stationeS, tot

ducti limites tot loricarum nexus,tot vallorum species ac formae, obices hostium in Martis quidam quasi labyrinthi quod reliqui Europae principes ac populi sic didicerint non tantum armis, sed etiam ligone tala, aggestari in varias forma mutatari sic quasi armatis humo S cespite ac velut disse posito quodam pulvere limites regnorum, di pro

Vinciarumterminos, & civitates, aperta campo rum contra incursiones tueri, quod trepidaVerin

alibi

22쪽

alibi Calpe & Gades, quod bella nostra in ignotum

quondam ωfertilem argentici omnium nobilissi mam messem suppeditantem orbem feliciter aliquando navigaverint quod sit ad orientem Indi, Mad ipsum quasi auriferum Gangem,tot populi, tot reges ac principes, vel subjugati, vel foederibus conjunctii commerciis, quibus factum est, ut totius illius remoti orbis opulentia posses res,& omnium

quae pretiosa gigni quoddam veluti penu, ad quod

omneSjam concurrunt Europae nationeS ac horreum cisse videamur, quod inter florentissimas Europae nationes jam nos simul; quod sit nobis ac maneat uber quasi quoddam, ut ille loquitur , opulentiae omnis felicitatis , denique quod compressi domi exstinistique sint gravissimi, 'ui hujus vitalia rodebant imperii motus, victoriq; populo in sua,

quo atrocius nihil est,saeviendi visco licentiam fe-Cerant, temporum ejus felicitati ac Virtuti debetur.

De patre autem Frederico Henrico principe ut animi majorum, ita novorum S ingentium auctore in hanc Rempubi beneficiorum, quid dicam nunc ego, aut quid non dicam 8 Hic animio consiliorum prompta ac incomparabili quadam providentia divulsam distractamque in parteS,ac nutantem adeo Rempub componi ac ordinari,magnisque iecentissimis adhuc vulneribus, quae civilium turbarum injuria ac foeda tempestas inflixerat, obduci tandem aliquando posse cicatrices ostendit inter tristia fatis Minfelicia imperi exordia turbati terra marique kafflictis nostrorum rebus nam lentum con

23쪽

tumacemque Mauritii fratris morbum in gloriam suam haud negligens occasionum & intentus hostis verterat laetiores mox reddi posse Reipubi soles,de omnem infelicium temporum , ac infeliciora portendentem nubem dispelli ac dissipari validissimis civitatibus,quae huic imperio graves hactenus di infestae sempererant, quasque aut ar aut natura invictas fecisse credebantur, vi & modico temporis spatio expugnatis ac captis, nihil inviti sibi clausum nihil:5e de ipsa quasi rerum natura, elementis omnibus domitis,& jussis obsequi agi posse triumsium,altitudine pariter ac praesentia ingenitri consiliorum res omnium disticillimas facile S nullo quasi negotio geri aut expediri, Unum ac eundem, quod rarissimum estri coniunctum pauci tenent, toga pariter ac fago excellere possedc eminere conjunctisse simo dissidentes fieri posh, tanquam Dora dissenserint exploraria cognosci ac velut inspici posse aliorum, etiam hostium, & clandestina consilia tanquam ipse dederis multis magnisque,di quae uniVersa Europa celebrat, omnisque posterorum aetas laudatura semper est, in hanc Remp. meritis ostendit. Hic cum coelebs Mauritius liberos non tolleret eo de suadente, & quo hujus imperii rebus, ac splendidissimae domui,merit q ut postero haberet,iandem consuleret,ad matrimonium animum appulit, lecta uxore Ameliae antiquissima illustrissimaque inter Germanos,vi de hac etiam Repub inter ejus exordia optime merita Solinensium stirpe,quam singularis animi ingeniique industria ac vigor, pietas,

C rara

24쪽

c utri nunc commendant, cujus ego nunc luctum ac lachrymas, ut in recentissimo dolores, quas tamen premet cohibebitque constantia excelsae mentis ac magnitudo coram nunc mihi videor intueri. Primufelicis illius fecundique tori pignus Guillelmus fuit: quem patri patriaeque annus labentis jam Christiani

saeculi xxv. dedit.Cuna: Minfantia,praeter malorem pompam a privatorum liberis eum non discrevere. cum homines omnes nos esse, de conditione pares, non sines tantum vitae , sed, exordia fatis probent.

Provectior & quae jam prodere ingenium principis

pueri poterat qtas principem ostendit In disciplinam traditus cum multum intersit quis,& quomodo quis

talium mores, Convenientes magnitudini fortunae

eorum, fingat ac componat Andreae Riveto,Theologo, sentiliane eximio de qui cum Vitae morumque graVitate quibus apud adolescent principe virtutibus opus cst decentem eorudem suaVitatem quoiaque comitatemq; conjunxerat,Hildersichioq quem gratissimus in praeceptorem doctoremq sapientiqprinceps discipulus tandem&secretorum Conscium ac interpretem esse voluit, non quidem ad solidana eruditionem.cum alia multa alio mox adolescentem vocarent,sed ad pietatem,quae praecipua principum, qui post Deum inter homines primi sunt, virtus est, di liberalium artium ac disciplinarum peritiam,cum tenere in istis ex sapientia modum principibus rerum, ad campum Maciem ante pacis haec tempora destinatis , mos fuerit, utcunque profecit. AVO-cabant

25쪽

cabant, eum a majoribus studiis Martis quasi area quaedam & campus, di velut bellorum praeliorumque quaedam imagines, ac militiae rudimenta. Exigebat tunc id poscebatque necessitas Reipubi ac

ratio temporum, cum Offerendam ab implacabili hoste huic imperio pacem nondum sperare auderemus. Et maXime neces ari , quaeque res prae sentes exigunt merito ac prudenter aliiS anteponuntur. Et jam admodum adhuc adolescens ac pene

puer ingentis, qui adeo cum hostibus committi vellet, animi edebat significationem . Postquam eum hujus imperii legionibus primo pater ostenderat, cum Bredam urbem munitissimam, obsideret brevi temporis spatio expugnaret , magnum imperatorem futurum,ducum quisque,miliatum quisque ac civium, qui ad stupendae rei spectaculium undique confluxerant , jam agnoscubant'.

Et haud multo post cum castrensis hujus Reipubl. manus haud procul Berginomio in quadam quasi

vigilia ageret ac statione , Cantet mi , Hispanorum in Belgio ducis, magno animo, ac intrepidus, castra invasitas legatorium centurionumque praecipuos captivos abduxit , haud admissis eorum consiliis, qui ut praesentissimo se subtrala erct periculo aut cum modica adeo militum manu se non osterret , hortabantur . . tuod haud dubie ingentis. dc in sola virtute fiduciam reponentis animi est argumentum. Et jam in ipso adolescentiae quasi aditu, vocatis in aulam & velut ad signa ejusdem aetatis procerum liberis, quo castrensibus rebus insucs

et ceret,

26쪽

vici decimiri tertii, Christianissimi Galliarum Re gi , matre vidua. Quae autem dein post id connubium, tot votis, tot gratulationibuSomnium exceptum, Serenissimo Regi Carolo, socero ejus, totique regnatrici domui adversa evenere, Omneycujuscunque ordinis, fortunae & loci admonent, eam hominum, corum etiam qui fastigio inter homines sunt primi, esse conditionem,ut occulta, sed sanctissima, immortalis Dei dispensatione, mira saepe ac

stupenda vicisti rudine secunda ex adversis,Z adve fa ex secundis nascantur. Habet lia Certe vices conditio mortalium illud tantum cum illa infelicissima reginarum apud Senecam hic pronuncio cuicunque regno fili 'magna tens

Dominatur aula, nec leves metuit Deos, Mimumque ebis credulum Lis dedit; Me ideat, ' te, Troia: non unquam tulit

Documenta ὀr m o a quam fagili loco Starent verbi; id est Dominivi Principes rerum Discere ex eo inter ipsa statim imperii initia gener potuit, ac haud dubie didicit, mira inconstantia verti agitarique

res hominum,in tunc maxime fallere fortunam ,

27쪽

cum faventis specie non jam dicam blanditur, sed adulatur, deniquiniit principes subjectis velut quidam inter homines Dii offeruntur, ita vicissim principes Dei adspectu,non alios quam homines sese cogitare, di Deum ejusque terribilia judicia trepide, &sancte, & constanter debere revereri. Neque san mihi est dubium, penitusque id animo persuasum sedet, singulari numinis, sapientissime omnia moderantis, providentia fieri, ut, cum plerique assectae principum ciuiarum cum fortuna principum, quae magnifica Galbae Imperatoris ad Pisonem vox est, non autem cum ipsis loquantur, ejusmodi exempla nonnunquam offerantur quae ad instar legum praecipiant velut ac jubeant, magnam illam di plerosque transversos agentem imperii fortunam revexenter haber . Summus ille locus haud dubie ad imum sua tri : est ubi aequitatis, modestia , moderationisque animi aliarumque ejusmodi Virtutum , quae ut omnium, ita inprimis Principum esse debent fulturis non sustinetuci, Faciles ad eum cuius cunque ordini S, seXus, aetatis hominum & prompti aditus, obvia, quam & ore ac visu testabatur, comi-x S. quam gratae in Vulgus,tam ignotae plerisque virtutes, qui dum fastigio aut loco aut Venerantium officiis ac cultu supra alios extolluntur, tandem insolentes aut homines esse, aut cum hominibus agere sese non meminere. Quod quidem mihi nihil esta aliud videtur, quam eos, quos admiseris, excludere arcere. Hanc in omnibus quae ageret,& in omnes quos audiret, tam apertamin conspicuam animi

28쪽

i in i obenignitatem velut haereditariam ab optimo, & ad omnem humanitate facto parente suo acceperat in cujus ore dubium magisne,qualis heroum est, animi magnitudo, an propensa ac prolixa in omnes benevolentia legeretur adeo ut recentiores Annales hostiuHispanorumq; legisse me meminerim in quibus HvMANISSIMUS MAVORS,inusitato elogio,appellatur: Noveratri ejus virtutis magnitudine ac usu animos hominu capi di expugnari,ac ex avito Guillelmi sui CXemplo acceperat, illam aditus Madmissionum,&alloquii facilitatem,conciliatis sic ubiq;hominum

nimis militasse ei difficillimis temporibus haud aliter qua satellites ac legiones. Hos imitatus est ac expressit,adeo ut rediisse in eo, audiri in eo ac conspici

videretur. Unum semper se ex suis putavit, quomo

do de OptimoCaesare loquitur disertissimusConsul)

ωideo, agis excelluit, quia se unu ex sol PutaVit. Caeterum quanquam invidiam sic N arrogantiam evitaret fortunae tamen suae memor, constanter magnitudinem ejus retinebat longe aliter atque illi,

qui aut ignari sui aut certe negligentes, eo plerumque, quod aliis aut nimium aut non debitum tribuunt, se despiciunt ipsi ac contemnunt . Lauda bili igitur temperamento ita duas eas virtuteSsem per conjunxit, ut altera alteram non excluderem aut arceret, sed pari passu & quovis loco comitaretur, Cum anno huius saeculi quadragesimo te-ptimo iam in Actis publicis ego id annotatum invenio ad excipiendum obviis officiis Regium Oratorem invitaretur , esse sese Principem responderata

29쪽

mnibus quae palam de in luce hominum ageret, eminere aliquid & exstare ac agnosci Principem oportatere. Et cum in publico paria cum salutantium officiis faceret, in reliquis, gradu ipso etiam 4nccssu,

dignam fortuna gravitatem testabatur adeo, ut quem humanitate,qua par caeteri erat,a caeteris non discernere discerneres tamen non tam eXterno apparatu, aut quod anteibat vel sequebatur ministerio quam adspectu,quam decentissimo gestu ac motu, quo prodebat sese testabaturque digna principe

meditantis animi magnitudo . Raram porro indolis eius bonitatem, ac prope singularem, 'rohXana in omnes benivolentiam ac liberalem,nemo eorum ignorat, qui sua suorumve desideria ipsi ac vota ex. Posuere Acceptae quippe potestatis, quae eximia et erae, persoriam, non nisi benefaciendi liccnsiam esse interpretabatur, Inter preces,aut certaminari honestum ambitum Lirimorum contendentium ad Vacuas , quas aut togae aut militiae conferre poterat dignitates,haud raro professum eum apud amicorum intimos accepimus Dolere sibi, non tantam sibi conferendorum benificiorum , quantam aliis desiderandi copiam esse ac potestatem. Et eXcepta nonnunquam ejus vox est, Tanto dissiciliorem esse Principum conditionem, quanto plus merentium

est in Repubi quam honorum4 dignitatum. Addebat querebaturque identidem,Collatum in unum benificium, quod distribui in plures non possit, plures tamen vel postpositos vel dilatos injuriam ex

30쪽

principe interpretari Magnae, profecto, prop inusitatae in illo fastigio benignitatis argumentum est voto saltem satisfacere omnium desideriis, de id solum displicere principi, quod non postat omnibus

placer . Si corum imminuere forte, quorum ministerio ac opera utebatur, personam aut dignitatem cogeretur invituS id ille facere,& non tam animi imperium sequi, quam qua sola inferiores sunt rerum principes, necessitatis Mos illi benificium benificio aut tueri, aut, si quidem re ita ferret, mutar . Haec innatici, iudicio ac usu rerum aucta indolis bonitas, ita ejus composuerat judicium, ut vices etiam reposceret,ac ad animum revocaret inprimis,serretque aegerrime,si quas sibi illatas injurias

interpretaretui L. Habent enim hoc illi, quibus e

cellentes sunt eximiae ejusmodi virtutes, rerum praesertim principes, ut quanto illas nixctio ipsi habent, Min tanto esse apud alios velint, tantoque odio dissimillima persequantuita Neque tamen necessariae omnino in Repub ac Principe judicii severitati mitis illa, Mad omnem facta comitatem indoles quidquam detraxit , cum id leges poscerent cimperii disciplina , adeoque induenda esset quaedam quasi judicis persona. Habent illud eximium in hac Foederatorum Belgarum Repubi illi, quibus suprema ditionum praefectura est demandata, ut capitalium criminum reis poenam pro judicio arbitrioque remittendi,causa cognita gaudeant potestate. Quod sic faciles jure suo poterat, raro, dedissicillime S non nisi cum idonea aliqua pro reo ac supplice ratio mili-