In linguam scripturamque universalem dissertatio

11쪽

nundatione absorptis, postquam Noachus

arca egressus Deo altare erexit grateS pe soluturus n terra erat labii unius et sesen monum eorumdem H Cum autem multiplicatum hominum genus centum annorum spatio et eo ampliUs creverit, CO

siliumque iniverit diversas regiones , deductis coloniis , petendi , etiam patet,

priusquam dispergerentur, turrim in mon mentum potentiae erexisse , quae in immensam altitudinem excresceret. At Deus irritos conatus exsustiavit, distracta in tot linguas ea, qua hactenus usi fuerant. Hinc ab incepto cessatum sublato communis lin

guae Q commercio. Igitur a confusione

a) Quaenam vero fuerit haec lingua communis , ipsi docti viri acerrime inter se digladiantur. Quum enim negent suisse hebraicam , qua usus esset Adam ejusque posteritas , alii Celticam , alii Copticam , Graecam . Si

nensem obtrudunt, Contra atque nos sentimus , qui Ada mam ejusque nepotes hebraicam locutos suisse contendi

mus, etsi non dissitemur eam praeter illam quae hahetur in sacro textu incolumis populi Iudaici dis r- iotie in aliam pene abiisse commixtione aliarum , ipsasque literas in Chaldaicas , teste Hyeronimo , captivi tatis Babylonensis tempore evas se. Duiligeo by Corale

12쪽

in babel, quod ipsum sonat, oborta Omnes quae tunc vivebant familiae per totum terrarum Orbem propagatae , propriam Sibi ac peculiarem finguam arceMiVesunt.

Hic ecquis sibi confideret posse primige

niarum linguarum radices omnes ex Pi Se

ri 3 Equidem non insidior, quin, ut sa-

cile cuilibet patet , qui elimologicam artem calleat eaedem pene in is inflexiones ad significandas. primas ideas, quae homi num menti exhibentur apud Hebraeos , Arabes , Indos, Persas, Celtas , Teutonos occurrant b Verum enimvero quid re

b) Vocabulum ipsum nomen Pene in universo Oct eodem oris hiatu vel sono auditur : Nam . name, ne , me, nome , Onoma , nim , nombre et euneta ab h braico naam : dicere, loqui proseiscentia. Pater Sinico.

13쪽

seri in tanta linguarum varietate radices aliquarum Vocum arduo labore atque ingenti

eellens valet , graece et latine pater , germanice να- ter, anglice father, suece Dder, his panice et talice pa-d e , gallice ρὸre pro nimia . qua galli verberum contractione delectantur. Mater sinice nuncupatur moa , Nabimice ma , Peruvianice , o maguice, et Betoicemu α , Huaslecice mimi , Tuscerarasice anali, Indosta-Dice et Lusitanice mae , Tibetonice jum , Mandiligiee jem , MaIabarice emme, Chaldaice, Syriace et Α- rabies haem vel hemina , Aetiopice cham, Turci Ce ana m pro magna , quae inter eas extat affinita tμ, in n deflexa, Achimice anaa, Phallaiice inna, Causice, X.urabanicu nenne , Amillice minna, Illyrice matti, Aimenice mair, Latine mater, Graece meter, Germani Emulter, Anglice mother , Suece moder, Italice et Hispanice madre , Gallice m8re. Eaqtie analogia in vocibus domum significantibus cerni potest e bat, beth ,

heit . both , bod , boed , bathe. Et si in Hebraico sermone graecae latinaeque dietionis domus , atque italicae hispanicaeque eas a ratio vult reperiri , quisnam qui vel a limine orientales litteras salutavit non videt domum a domuh sepulchrum , quia viventis sepultura recte appellari potest, et casa a casa tegere proficisci y Quid dicam de voce terra r Art, areta, ' erdit , erde, jora ,σartsi , era , ert, terra , tierra , terre 3 Ab aetiopico ad manus recta manant hebraicum jad , chaldaicum jed, Persicum eid , celticum , anglicum, ac leolonicum ha-rid, atque inde inuumerae quidem voces derivant : Da eicum aider , latinum aides , quia manu exstruitur, hispanicum adobar, et plura id genus , Bar hebraice valet declamrit , et celtice cantus unde bardi , hinc san.

14쪽

conatu reperire 3 In unda maris Aegaei stillam muriae , atque ad divitias Craesiteruncii accessionem dixeris. Certe nemo ignorat linguas eam vicissitudinem subiisse , quam res omnes humanae , expertae Sunt nempe, ut mutationi fuerint o noxiae. Quem tandem praeterit verba decursu temporis interire 7 Hinc Horatius: Ut Silvae foliis pronos mutantur imanuOS, Prima cadunt , ita 'verborum Vetus. interit aetaS. Ad haec quot vocabula nova extiterunt , cum novae ideae suerint exprimen

dae 3 is Rerum copia n ajebat Cicero III de oratis verborum copiam gignit, hium

Horatius:

15쪽

Si sorte necesse est '. Indiciis monstrare recontibus abdita rerum νFingere cinctutis non exaudita Ce- Continget. Illud denique dubitari non potest, quin linguae primum rudes , atque adhuc Verborum pauperes doctorum hominum opera in mirificam ubertatem et Copiam excreverint. Hinc Horatius ipse: ego cur acquirere pauca

Si possum invideor , cum lingua Catonis et Enni Sermonem patrium ditaverit , et no-Va rerum Nomina protulerit. . . . ΤPraesertim id accidisse compertum lest apud gentes illas , quae animum ii teris adjecerunt , ut mores agresteS exuerent. Quum enim studia In mores paullatim commigrare viri sapientissimi cognoverint , nihil antiquius habuerunt , quam ut bonis artibus hominum animos

16쪽

velati ,esseratos demulcerent, et ab agresti vita ad humanitatem traducerent. Quod si commentitia sunt illa , et cantum Orphei mitiores reddidisse belluas, et lyram Amphionis suavitate movisse lapides, certe quis haec commenta inniti aliqua Veritate negaverit8Huic rei nullum dubitandi locum relinquunt historiae quibus liquet gentes moribus immansuetas placido Musarum commercio, et inscitiae caligine excuSSa , a seritate ad humanitatem sensim et Sine sensu deflexisse. Heio autem quis negabit, statim ae cultura moribus aCceSSit, rudi sermoni , quo gentes antea utebantur , expolitionem etiam a CeSSiSSe, ita quidem ut vetus lingua pene tota in aliam abierit 3 Eant nunc qui contendunt posse Fadices omnes primigeniarum linguarum investigari, et rom tam dissicilem , tam arduam , tam pene impOSS, bilem aggredi confidant. Certe nemo e rit tam penitiore doctrina conSpicuuS , ut tot linguarum , post tot mutationes , et saeculorum Iapsus, radices primas POS

17쪽

sit ingeniosa sollertia excerpere, ex quibus postea una lingua queat conflari. Verum ne quis nobis Succenseat, quasi temere omnia dicamus, quae cursim adhuc persecuti sumus historia libet evin. cere. Ex hac habetur linguas sere omneS aut temporis edacitate . aut belli commerciique caussa adeo immutatas esse , ut antiquae quasi obsoleverint, noVamquΘformam induerint. Et sane Indi , eorum jam lingua in diem adaucta, aliisque Sermonibus commixta , cum Babylonenses , Graeca, Persae, aliaeque gentes in illas

regiones irrepserint , nunc Vix vetustam

Samscrudonicam queunt intelligere, quam saltem In Sacris, scientiisque adhibent. Coptica etiam lingua penes Afros , ut harbara dialectus in praesens auditur, dum antiqua AEgyptiaca penitus ignoratur. Adhaec Persica lingua , in qua Zoroastrivera , et Barzuas dialogi conscripti sunt prorsus decessit, ac nova quaedam mersit, quae ex Turcico, Arabico , aliarumque Asiae et Europae nationum idia

18쪽

omate reserta est ; perinde atque Angli- ea , quae Celticam tot post saeculis obli

vione obrutam excepit. Americanae quo que gentes, caeteriqtae populi ad miti rem Vitam , morumque urbanitatem demum revocati libertatem simul cum Patrio sermone amiserunt, quum exterae nationes , qnae eos in ditionem suam

redegerunt, illis linguam simul cum jugo imposuerint. Quod si animum ad doetiores linguas convertamus, quis ignorat Graecam linguam adeo rudem extitisse

ab suis incunabulis, ut Plato saepe assir- marit , eam barbaris vocibus inquinari 3Verum cum Homerus Achillis iram cecinit , et natur m spirantibus coloribus depingendo poe3eos exhibuit exemplax absolutissimum , cum Herodot's COm- mentitias populorum Asiae urigines dulci Musarum stylo persecutus est , amb0 Graeca ingeni admotis veluti stimulis ad litterurum glori m excitarunt. Hinc dun

Tragoedia Sophocles ex Euripide4 , bist xia Thueidi s et Xenophonte4 , philos'

19쪽

phia Socrates, Platones, Aristoteles jactabat, ipsaeque pingendi et exculpendi a tes Zeuxi, Parrasio, Policteto , ac Phy-'dia superbiebant , oratores praestantiSSimi linguam non modo exornarunt, Ve' Tum etiam locupletare studuerunt, ut

scientiis , bonisquo artibus linguae splen dor accederet , in qua ingens Graeciae gloria dimanaret. Quos inter praeStiterunt Athenienses, qui multis litteris ap- primo ornati tantam sibi in linguae puritate nominis celebritatem vindicarunt , ut Atticismus est Atticus svor in pro V bium abierint. Immo adeo modulatio-n1 InServierunt, ut Attica anus Theophrastum , hominem alioquin disertissiamum , annotata unius verbi assectatione hospitem dixerit. Hinc ipso Tullius in Orat . aiebat η Ad Atticorum aures teretes, D et religiosas, qui se accomodant, ii Sunt existimandi Attico dicero Sed avrsus haec ipsa lingua tam pura , tam e lagans, tam splendida, elapsis annis, d

uidit ex ea dignitate , cui Athenis in ip-

20쪽

so bonarum artium sinu assueverat. A

diamus Tullium in Bruto Ll o, Ut S

a, mel a Pyraeo eloquentia evecta eSt , omnes peragravit insulas , atque ita pe- Μ regrinata tota Asia est , ut se externis

M oblineret moribus , omnemque illam ,, salubritatem Atticae dictionis et quasi η sanitatem perderet , ac loqui pene d D disceret is Ex his quis non videt quot mutationes Graeca lingua subierit 3 Idipsum de latina quis negaverit 3 Docti

norunt, quaenam tandem fuerit haec lingua , antequam Romani studio exorna dae illius caluerint. Nonne sciunt universi qui latinae linguae peritiam omnem exhauserunt , ipsam esse olim Etrusci seu Osci Graecique sermonis harbaram CO- mixtionem 3 Oscorum gentis intereuntis linguam apud Romanam mansisse tradit Strabo. Quod vero ad Graeca vocabula attinet, Varro innumera verba rece et, quae de Graeco fonte' desumpta latinis suerunt intermixta. Hinc vocabulis prima. Sua origine scatebat, quae postea Romam,